Tekstweergave van CC_1946-01-04_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
1244 Drukkers en Uitgevers : A , T . Verschoor & Zoon v.h . Blom & Olivierse t « Culemborg . — Abonne - mentsprijs : voor de stad ƒ 3,50 ; fr . p . post ƒ 2,75 p . kwart , ( bij vooruitb .). Per week 20 et . Versch . Woensdag en Zaterdag . CULEMBORGSCHE COURANT Algemeen Nieuws - en Advertentieblad Adm . en Bed .: Culem - borg . Tel S15 ( K 845 (!) Giro 47932 . Hoofdrt :.: A . T . Verschoor ; Bed .: B . M . F . Verschoor . Adv - - pros is 16 et . p . m.m . Bü*contract wordt red-'s-^t . toegestaan . Ingezoncüümededeeling 50 % hoogar No . 1 Vrijdag 4 januari 1946 85e Jaargang Historische band tusschen Kaapstad en Culemborg . Groot Nederland ! NEDEBLANDSCH OOST-INDÏë Nederlandsch Gezag dient hersteld ! Aan de bevrijding van ons land werd ook deelgenomen door Zuid - Afrikaners , - behoo - rende tot de Prinses Irene - brigade . Toen enkelen hunner Culem - borg bezochten meende het gemeentebestuur in overleg met het oudheidkundig genoot - schap „ Voet van Oudheusden ", zich herinnerende de nauwe banden welke Culemborg met Zuid-Afrika verbinden , door - dat de • Culemborger Jan van Biebeeck op 7 April 1653 land - de op Afrika's Zuidpunt en daar de grondslagen legde voor de stichting van Kaap - stad en de vestiging van de Kaapkolonie , deze gelegenheid te moeten aangrypen om den dank onzer burgery uit te spreken , voor hetgeen door de Geallieerde troepen , en in het byzonder voor de daarbij aan - gesloten Zuid - Afrikaners , in de afgeloopen maanden voor ons la.nd was gedaan . Ge - meend werd , dat dit niet beter zou kunnen gebeuren dan door do nagedachtenis te eeren van dien grooten zoon van ons standbeeld van Jan van Biebeeck te Kaapstad , volk , die in 1618 binnen de muren onzer stad '. verd geboren en daarom werd aan een dier Zuid-Afri - kanen verzocht aan den voet van het te Kaapstad staande standbeeld van Jan van Biebeeck een krans neer te Men schrijft ons : Mijnheer de Redacteur . In de Culemborgsche Courant van Vrijdag 21 December j.l . is een hoofd - artikel afgedrukt over Nederlandsch Oost-Indië met het kopschrift : apNederlandsch Gezag dient Jiersteld !" Ik vraag U vriendelijk aan mij eenige plaatsruimte te willen afstaan , om mij daardoor in de gelegenheid te stellen , even op dat artikel van een onbekende schrijver , terug te komen en mijn ziens - wojze daartegenover te stellen . De heer X — zoo zal ik den schrijver maar noemen — verbaast er zich over , dat de democratische pers „ het stre - ven en einddoel van de leiders en aan - hang der z.g . „ republiek Indonesië " goed begrijpen en billijken ". Daar behoeft mijnheer X zich in ' t geheel niet over te verbazen . ledere goede democraat en elk democratisch dagblad of tijdachrift zal zich scharen aan de zijde van de republikeinen en hun streven begrijpen en bilhjken . Verder schrijft de heer X dat er ook voor den oorlog in zekere kringen een streven naar meerdere mate van zelf - bestuur bestond , doch zich nimmer uitte in algemeene daden van verzet . De heer X heeft blijkbaar MultatuU , Max Hav». - laar nimmer gelezen , want dan had hij kunnen weten dat het streven naar zelfbestuur al dateert van jaren her . En droevig is het , dat de heer X den euve - len moed heeft te beweren , dat dit streven het resultaat is van Japan's leugenachtige voorlichting en propa - ganda , geheel volgens een recept van een Göbbels . De heer X draait hier de zaak pre - cies om . Hij is het die hunkert naar het Duitsche systeem n.l ., als die Indone - siërs niet willen zoo wij willen , dan maar met wapengeweld dwingend op - treden . Wehiu , mijnheer X , als U denkt daar - mede iets te bereiken dan slaat U de plank finaal mis . Mr . Van der Goes van Naters heeft dit in de vergadering van de Tweede Kamer ook zeer terecht duidelijk laten uitkomen toen hij zeide : „ dat wij allen , door moreele grootheid , door recht te doen , wat kunnen winnen . Aan prestige - poHtiek mogen wy niet toegeven . Dat is politiek van de ver - liezers ". Minister Logemann zeide o.m . in zijn antwoord aan de verschillende sprekei-s : „ Het gaat niet om een kleine groep . Men vergist zich daarmee ernstig . De diepte en de ernst van de nationale be - weging moet men vooral niet onder - schatten . Wie op krachtmaatregelen aandringt miskent de mogelijkheden ." Zeer juist . En dat standpunt wordt ook ingenomen door de democratische pers en door de democraten in ' t alge - meen . De heer X schermt echter maar met zijn Duitsch - Japansche methoden en wil daarmede schijnbaar trachten de zaak waar het om gaat te vertroebelen . Dat is niet fair ! „ Wij hebben de fakkel van hen — zoo sprak de Koningin in haar Kerstbood - schap — die hun leven gaven voor vrijheid , recht en een betere toekomst overgenomen . Niets past meer in de Kerstsfeer dan ons te bezinnen hoe die fakkel verder te dragen . Niets past beter bij ons heerlijk Kerstfeest , geen beter bewijs dat wij de diepe beteekenis die het heeft , begrijpen , geen getrou - were navolging van Christus denkbaar , geen zuiverder weerklank op zijn vre - - desverkondlging dan mede te werken aan het winnen van dien vrede ". En dus , mijnheer X , wanneer wij met - terdaad willen medewerken aan het wannen van den vrede , dan grijpen wij niet naar het wapen der barbaren , maar naar het geesteszwaard . S . H . TOLHUIS . Tiel , Ie Kerstdag 1945 . Het is te begrijpen , dat iemand na het lezen van een artikel , met welker strekking hij het niet eens is , de nei - ging heeft zich daar tegen te weer te stellen . In zoover is het van den heer Tol - huis ontvangen schrijven logisch . Men mag dan echter verwachten , dat de concrete feiten uit dat artikel worden aangevallen dan wel weerlegd . Dit nu doet de heer T . in ' t geheel niet , hij licht hier en daar uit ons ar - tikel een enkele zin , maakt deze los van elk zinsverband en tracht dan daar op een kort pohtiek-ethisch com - mentaar te geven . AJs hij schrijft : „ de heer X , — zoo zal ik den schrijver maar noemen —, verbaast er zich over , dat de democra - tische pers het streven en einddoel van de leiders en aanhang der z.g . republiek Indonesië goed begrijpen en billijken ", had daaraan behooren te zijn toege - voegd de in ons artikel geschreven toe - lichtende zin : „ om reden die leiders met hun repubUek wel op de meest on - democratische wijze , we zouden haast zeggen op nationaal sociahstische wijze naar voren zijn gekomen ". Jammer , dat de schrijver dit gedeel - te in zijn brief niet opgenomen heeft , daar juist daarop onze verbazing is gebaseerd . Overigens noemden wij een gedeelte der democratische pers , want gelukkig is er een ander gedeelte , waartoe ook wij ons rekenen , dat 2üch niet achter de wijze van optreden dier republikei - nen plaatst . Waar wij schreven , dat er ook vóór den oorlog in Indlë in zekere kringen een streven naar meerdere mate van zelfbestuur bestond , komt de heer T . als tegenargument met Multatuli te voorschijn . Nu is de geschiedenis v£in Max Ha - velaar 100 jaar geleden , dus op zich zelf nu juist niet ,, up to date " om de toestanden van vóór den oorlog te be - lichten . Dat de briefschrijver zoo ver in onze koloniale geschiedenis moet teruggrij - pen om onderdrukking en opstandige geest onder de Inheemsche bevolking te signaleeren , pleit eens te meer voor de koloniale ontwikkeling van de laat - ste 50 jaren . Overigens is Multatuli geen geluk - kige greep , want zijn boek heeft , zoo - als haast iedere tendenzroman , de mis - dadige fout om bestaande misstanden te generaliseeren en het goede te ver - doezelen . Bovendien komt in de Max Havelaar vooral de onderdrukking van den In - lander door den Regent , dus door een anderen Inlander , tot uiting , hetgeen het vertrouwen in een bestuur van In - donesiërs over Indonesiërs alweer niet verhoogt . Verder schrijft de heer T , dat wij ,, schermen " met de Duitsch-Japansche methoden . Neen , waarde heer , vwj schermden niet , wij ' noemden feiten en die moeten worden weerlegd . Met een insinueerend „ dat is niet fair " komt U er niet . Als U overigens de radiorede van den minister - president op Zaterdag - avond j.l . goed beluisterd hebt , zult U gehoord hebben , dat Z.Exc . duideüjk te kennen heeft gegeven , dat de huidige toestand in Ned.-Indië slechts aan het ,, toeval " te wijten is , n.m.l . dat Japan na de capitulatie getracht heeft al - thans één der Geallieerden , en wel ons land , een nederlaag toe te brengen door de opstandige beweging op Java op gang te brengen en met wapens , enz . te steunen . Een zuivere bevestiging aldus van hetgeen wij daaromtrent schreven . AJs wij ons artikel besloten met de woorden : „ Ieder eerlijke democraat , hoe ook georiënteerd , zal Nederland èn de Indonesische volken het beste kun - nen dienen door thans mede te werken aan ons Gezagsherstel om daarna ge - meenschappeUjk verder te bouwen ", destilleert de heer T . uit deze woorden dat wij hunkeren naar het Duitsche systeem , n.l . als die Indonesiërs niet willen zoo wij willen , dan maar met wapengeweld dwingend optreden . Welk een verdraaiing van woorden , hadden we het niet even te voren over „ fair " ? Wat dat gezagsherstel betreft , zijn wij voor den heer T . overigens waar - schijnUjk in geen slecht gezelschap , immers mr . Fruin , voorstander van autonomie voor Ned.-Indië , schrijft vanuit Java aan ,, Vrij Nederland " over de noodzakelijkheid van ons Gezags - herstel , desnoods door miütair optre - den . Uit den door den heer Tolhuis ge - zonden brief en vooral door den slot - zin ervan , maken wij op , dat hij wil trachten te zijn een edel denkend de - mocraat , zoo willen ook wij , en juist daarom vroegen wij ' ter bescherming van onze daarginds in kampen honge - rende landgenooten en ter voorkoming van onderdrukking en uitmoording van andere Indonesische bevolkingsgroepen , zooals Menadoneezen , Ambonneezen enz ., een snel en krachtdadig machts - herstel . Straks , geachte schrijver , als orde en rust zullen zijn hersteld , is de tijd voor uw geesteszwaard gekomen , de menscheUjkheid gebiedt thans helaas een ander wapen . Ir . A . S . Tuinman gaat heen . In verband met de vervulling van een regeeringsopdracht op landbouwkundig gebied , heeft de heer ir . A . S . Tuin - man , hoofd der Inspecties Gelderland van den Rijksdienst voor de Uitvoering van Werken ( D.U.W .) en van den Rijksdienst voor Landbouwherstel ( D . L.H .) per 1 Januari j.l . als zoodanig ontslag genomen . Voor den Landbouw , speciaal in de provincie Gelderland , beteekent dit een gevoelig verlies , immers gedurende de periode , waarin de heer Tuinman zich van zijn taak heeft gekweten , heeft zich in dezen tak van dienst , onder zijn bezielende leiding , een ont - wikkelings - en vernieuwingsproces vol - trokken , hetwelk ainaloge ambtelijke instellingen in alle opzichten tot voor - beeld mag strekken . Bij de oprichting der Inspectie Gel - derland van den toenmaligen Rijks - dienst voor de Werkverruiming werd de scheidende functionnaris , als In - specteur , met de leiding belast . Met de sociaal-economische bedoe - ling habitueel werklooze arbeiders , hun besef van eigenwaarde terug te geven en hun arbeidsprestatie bovendien aan te wenden in het algemeen belang , wer - den door den Inspecteur verschillende pla nn en tot grondverbetering , ontgin - ning , afwatering , ruilverkaveUng etc . van Kiebeeck een leggen , met hét opschrift : Culemborg , van Biebeecks geboortestad , huldigt de Zuid-Afrikaansche bevrgders ( kleuren rood-geel ). Dat dit gebaar in Kaapstad op groe - ten prys is gesteld bewijst een dezer dagen door het gemeentebestuur ont - vangen brief van den burgemeester van Kaapstad , welke luidt : Aan den Heer Burgemeester van Culemborg . Kaapstad , 21 Nov . 1945 . , JOe Consul-Generaal der Nederlan - den in Kaapstad , Dr . A . L . Wurfbain , was zoo goed mij de groeten van U over te brengen en van het Gemeentebestuur van Culemborg en van de waardeering voor het aandeel dat Nederlandsche troepen uit Zuid-Afrika hebben gehad in de bevrgding van Culemborg van den vyand . Ik maak van deze gunstige ge - legenheid gebruik om Uw groeten en goede wenschen hartelijk te beantwoor - den . ontworpen en onder zijn leiding ten uitvoer gelegd . Ir . Tuinman brak daarbij met de ge - woonte de plannen incidenteel voor te bereiden , doch voerde het begrip ,, agra - risch ontwikkelingsplan " in . Hij bewees daarmede reeds jaren geleden een dui - delijk inzicht te hebben In deze mate - rie . Aanvankelijk vond de heer Tuinman weinig steun , nog minder waardeering , doch de ontwikkeling der dingen heeft hem volkomen in het gelijk gesteld , zoodat de Overheid thans definitief den door hem op dit gebied , aangeduiden weg is ingeslagen . Op deze wijze werd een belangrijke bijdrage geleverd tot verhooging van de capaciteit en de intensiviseering van het landoouvvrproductie - apparaat , zij het dat tot aan de bevrijding , de idee van ,, werkverschaffing " prevaleerde . Na de bevrijding nam deze Rijks - dienst een ander karakter aan en werd hij omgedoopt m Rijksdienst voor de Uitvoering van Werken ( D.U.W . ). De reeds in uitvoer zijnde objecten , alsmede reeds ontworpen en nieuw ontwikkelde plannen worden sindsdien geheel in het kader van het agrarisch ontwikkelingsplan ten uitvoer gelegd , waarbij het belang van den landbouw , l.c . een economische bedrijfsvoering , derhalve primair te achten is . Per 1 Juli werd de heer Tuinman tot Hoofdinspecteur Van den ' Dienst be - noemd . Niet alleen in de provincie Gelder - land , doch ook in de Noordelijke pro - vinciën heeft ir . Tuinman zich op dit terrein bewogen n.l . als Hoofd van District II ( Gelderland en Overijssel ) en als wnd . Hoofd van District I ( Gro - ningen , Friesland en Drenthe ) van den D.U.W ., tei'wijl hij verder nog de func - tie van directeur der ,, Ontgir.nings-Mij Gelderland " en Hoofd van het Gewes - telijk Bureau Uitvoering Noord be - kleedde . Het behoeft — gezien zijn enorme werklust en de organisatorische talen - ten , welke ir . Tuinman tot volle ont - plooiing wist te brengen '" — geen ver - wondering te . wekken , dat hem na de bevrijding de verantwoordelijke en veelomvattende taak van Hoofd der Inspectie Gelderland van den Rijks - dienst voor Landbouwherstel , op de schouders werd gelegd . Ook dit bleek een alleszins gelukkige keuze en — bij uitzondering — nu eens een alleszins aanvaardbare cumulatie van ambten te zijn . Wij behoeven n.l . bijvoorbeeld slechts te wijzen , op de in dit afgeloopen half - jaar reeds bereikte resultaten voor wat het herstel van de , door de plaats - gehad hebbende oorlogshandelingen in Er bestaat een historische band tus - schen de stad Culemborg en onze stad . De stichter van Kaapstad is geboren in Culemborg en ik greep de gelegenheid aan om Uw boodschap te publiceeren opdat de burgers van Kaapstad iets mochten vernemen van de door Zuid - Afrikaansche troepen aan Uw stad ver - leende hulp . Uw mededeeling bewijst de aanzien - lijke belangstelling voor de bewoners van Kaapstad , welke de vriendehjke belangstelling , welke daarin wordt uit - gedrukt , diep gevoelt . U de verzekering gevend van onze oprechte belangstelling voor Uw stad , ben ik , mynheer de Burgemeester Uw dienstw . dienaar ( get ) Onleesbaar . Burgemeester ." wy spreken de hoop uit , dat deze daad van dank en piëteit aanleiding moge worden , tot verste'viging van de historische banden , welke bestaan tus - schen Kaapstad en Culemborg en dat zij zal leiden tot uitwisseling van ge - gevens en bijzonderheden en tot verdie - ping van de wederz^jdsche gevoelens van hoogachting en vriendschap . het ongereede geraakte , cultuurgrond betreft . Ging bij den D.U.W . zijn speciale belangstelling uit naar de uitbreiding van het aantal objecten en het ontwer - pen van plannen , binnen het kader van het agrarisch ontwikkelingsplan , op het terrein van het herstel van den landbouw , bleek de heer Tuinman spe - ciale aandacht Ie schenken aan en in - teresse te hebben voor het herstel , ge - combineerd met blijvende verbetering , waartoe hem de omstandigheden ove - rigens gereede aanleiding gaven . Onze beschouwing zou niet volledig ztju , wanneer we de diverse van zijn hand verschenen , referaten , prae - advie-zen en andere artikelen , onvermeld lieten , terwijl last but not least het aandeel , hetwelk hij van meet af aan nam tti de werkzaamheden van diverse commis - sies , met name van die der Algemeene - en Sub - commissies voor Wederopbouw en Herstel in Gelderland , gememoreerd dient te worden . Resumeerende mogen wij de conclu - sie trekken , dat — hetgeen wij in den aanhef dezes reeds stelden — in de persoon van ir . Tuinman , wederom een verdienstelijk ambtenaar — in den bes - ten zin des woord — gaat vertrekken , om door zijn werkkracht en frissche initiatieven het zijne bij te dragen tot verhooging van het aanzien van ons land in den vreemde . OnsM beste wenschen vergezellen hem en zijn gezin in het nieuwe millieu . Tot opvolgers zijn benoemd ir . G.Hol uit Lienden voor den D.U.W . enir . J Verkoren uit Utrecht voor Land - bouwherstel . E . Melkstaking in Schelluinen opgeheven . . Sinds 19 December wordt de melk weer geleverd . Toch is er door deze sta - king wel iets veranderd . De melk wordt nu op de fabriek ontvangen door de C.C.D ., die controle zal houden op het vetgehalte en het aantal lülo's ge - leverde melk . De C.C.D . zal een zeer nauwkeurig onderzoek instellen naar d (! gebeurte - nissen op de fabriek en de klachten der Schelluinsche veehouders . Voor deze zaak zijn er C.C.D.-ambte - naren van de B Z . uit Gouda overge - komen , die bij eiken veehouder om in - lichtingen zullen gaan . Ook is er een accountantsonderzoek gelast over de toekhouding van de NV ,, Amilko '' Mocht blijken , dat de boeren in de oor - logsjaren te kort zijn giidaan , dan zal dit tekort alsnog uitbetaald w'.rden . Tusschen de werkdagen is de fabriek verzegeld . Kleine Krabbels . Eén van de eerste dingen , waarn ; in dit nieuwe jaar de blik zich ri-i : zijn de komende verkiezingen . Of er nu zooveel pohtiek-enthouaias ■ me bij ons volk is mag betwijfeld wor - den , maar de verkiezingen brengen ons volksleven weer in zijn oude vertrouw - de paden . De machtige , allesoverkoepelende eenheid van een nieuw nationaal be - wustzijn wordt natuurlijk geen werke - lijkheid . Toen we met elkander ver - drukt en vertrapt werden , toen a .. a er bij alle verschil van denken , dezo eenheid , dat allen het er over eens v/a - ren , dat we daar ons tegen moesten verzetten geestelijk en zoo mogeiyk daadwerkelijk . We waren het lijdend voorwerp ! Nu is dat anders ! We moeten nu weer zelf actief op - treden en dan treden dadelijk ook weerde verschillende zienswijzen naar voren.Dat is ook niet erg , als we elk^aasmaar weten te waardeeren . Bij de be - vrijding was er het einde van het ver - zet . Daar was geen plaats meer voor.Nu is het de tijd van opbouw ! Dat zv '.. en wil de één zus , de ander zoo . Al'?we nu maar alle krachten inspann - '■ en elkaar weten te vinden in dat éjivgroote doel : de opbouw ! Daarbij ' Ivu: - weinig beloofd worden ! Hard werken,sober leven , zware belastingen , dat zalwel de werkelijkheid worden . No(xügis allereerst een normaal functior.e - rend staatsapparaat . Daarvoor .. jiiverkiezingen noodig , naar men zegt liefst drie in één keer : Kamer — Staten — Gemeenteraad . Opnieuw eeiistap naar het normale geordende - staatsieven . A Gelukwensch van Gen . Murphy uit Canada De Burgemeester ontving uit Canada van Culemborg's bevrijder , den Gene » raal William Murphy , C.B.E ., D.S.O ., E.D . 1 Cnd . Army , een aan de burger ^; van Culemborg gerichte gelukwenfifl - voor het jaar 1946 . Deze Canadees was de eerste , met zyn auto Culemborg binnentrok ^^ 7 Mei 1945 en aan wien zooals een ieder zich nog wel zal herinneren voor het stadhuis op de Varkensmarkt een overweldigende ovatie werd toege - bracht . Door den Burgemeester is aan Geai . Murphy een wederkeerige gelukwen,sch toegezonden uit naam van de bevolking van Culemborg . Aan Gen . Murphy werd indertyd door het gemeentebestuur de eerepenning van de stad Culemborg aangeboden . Het adres van den Generaal is : 4??'C Margeurate Av ., Vancouver B.C . > nada . Ieder , die aan Oen . Murphy een y sooniyke gelukwensch wil doen toe - komen kan dat doen aan bovenstaand adres . Stadgenooten In de Bekendmaking van 28 Den - 1945 heb ik een ernstig beroep op XJ gedaan om onregelnoatigheden te voor - komen en om orde en rust in onze stad te handhaven . Na genoemden datum hebben Inir - gers zich weer schuldig gemaakt aan vernieling van ruiten en hebben z.g .. schilders of klodderaars het noodig i"' - oordeeld Gemeentegebouwen en mui'5i « te ontsieren met bepaalde opschrifte ;- De bovengenoemde leiten houden dan ook kennelijk verband met tijdelyk g'e - nomen maatregelen tegen bepaollt personen . Ik wijs er op dat deze zaak overgela - ten moet worden aan de bevoegde in - stanties en dat het publiek zich op deze wyze te onthouden heeft van da - den , die rust en orde in de Gemeinte kunnen verstoren . Actie , verwekt reactie en wees nu niet zoo naief om te denken dat door het inwerpen van een ruit , of het kal - ken van een bepaald opschrift op ,; 9n muur , men verandering kan brengt ■ in den loopenden gang van zaken . Dergelijke dingen zijn b(j Po!?tie - reglement art . 32A . verboden en ik heb daarom de Politie extra opdracht ge - geven nauw^keurig toe te zien wat er in onze gemeente gebeurd . Kunnen bur - gers mij aanwijzingen geven van hen die orde en rust probeeren te verstoren dan stel ik dat zeer op prijs . Stadgejnooten , het Gemeentebestuur is steeds aan het werk om alles in goede banen te leiden en het de bevollilng zoo aangenaam mogelijk te maker . Wij zijn weer vrij , maar wy hebbc " den plicht , gezamenlijk de zaak weei - op te bouwen en te vemieuweiu v - - - niel de ruiten niet en geef Gemet - - Werken geen extra werk , want er nog een achterstand in te halen . Alle mogelijke strenge maatregf-len kan ilc nemen , ik doe dat nu nog riiet , want dat zal moeilijkheden geven v .'.»'' tal van Ingezetenen . Ilf doe een ernstig beroep op all *- i ^^ gezetenen om mij te heli)en , om op jw r - male wijze voor rust en orde in onze gemeente te kunnen zorgen . De Burgfemieester , wnii ., KLUMPEB .