Tekstweergave van DBWD_1951-09-14_002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
het strijkkwartet, toch komt hem ongetwijfeld de eer toe, dat hij die vormen eerst ordende en later machtig ontwikkelde. Door en door gezond is Haydn's kunst, geadeld door zijn vrome gezindheid, welke hem bijna altijd een ..in Nomine Domini" boven zijn partituren liet neer¬ schrijven. Maar allerminst was Haydn een saai of zwaartillend mens. Hoe vaak flonkert een kostelijke humor in zijn menuetten en finales, hoc weet hij soms een ineens komisch effect te bereiken bij een altijd evenwichtige structuur. Soms doet zijn modulatorische vaardigheid, zijn koenheid van harmose conceptie ons nu nog verrassend modern aan. Hij bezat het echte muzikantenhart. een Spiclfreudighcit als uiting van een reine, eerlijke en zonnige inborst. Is het ook niet daarom, dat Haydn's kunst de eeuwen vermocht te trotseren' Haydn is een buitengewoon vruchtbaar componist geweest. Zi|n gezamenlijk oeuvre beslaat in de bij Breitkopf u. Harte! in bewerking zijnde uitgave, naar schatting, ruim 80 banden. In het geheel schreef de meester ongeveer 100 symphonieën, waarvan de be¬ kendste door bijnamen als ..Mit dem Paukenschlag", ..mit dem Hornsignal". ..Londense symphoniein e d m. worden onderscheiden. Verder dienen genoemd 16 opera-ouvertures, 66 divertimenti, 20 klaviercon¬ certen. 9 vioolconcerten. 6 celloconcerten, 16 voor andere instrumenten en 11 strijkkwartetten. Daarbij komen nog talrijke trio's. 175 stukken voor bariton (een door Prins Esterhazy bespeeld oud strijkinstru¬ ment), 35 klaviersonaten. Deze korte opsomming geeft wel een treffend beeld van Haydn's enorme producti¬ viteit welke desondanks nimmer tot maakwerk leidde. F. v. A *) Op het programma der uitvoering van 20 Nov. 191S lazen wij de volgende namen der solisten: Mia Peltenburg, Theo de Groen en Jac. Caro (Red). Prijsverlaging vaü onze bekende voorgekrompen Overali's Khaki van i 17.50 voor f 15.50 Blauw van i 17.10 voor- f 15.10 Wit van f 16.20 voor f 14.20 maten t.m. 56 JAC. lil, Bosctistraat 10 te geven. Terwijl van vele kanten de Ds nog medewerking is toegezegd. Het puikje van Ned. Industrie en Handel wordt daar tegen extra goedkope prijzen aangeboden, terwijl diverse attracties de Bazar tot een ongekend feest van gezellig¬ heid zullen maken. Het slot van de actie ten bate van het Or¬ gelfonds zal bestaan uit een Christelijke Kunstavond die op 20 October a.s. D.V. Zaterdagavond 7.30 uur. in de Ned. Herv. kerk te Hurwenen zal worden gehouden. Behalve Ds en Mevr. Cassutto zullen D.V. hun medewerking hieraan verlenen: Mr Dr CoopmanuitAmsterdam,zangenvoor¬I. Coopman uit Amsterdam, zang en voor¬ dracht; Dr Warnier en Baron van Rand- wijck, viool; de heer ]. Borrias uil Zaltbom¬ mel, hobo; en de heer George H. Cassutto. theol. stud. te Leiden, voordracht. Indien Prof. Dr W. A. P. Smit, hoogleraar aan de Ned. Letterkunde te Utrecht, geen verhin¬ dering heeft, is hij bereid die avond iets uit eigen werk voor te dragen. Laat ons hopen dat de bazar en de kunst- •?vond ertoe mogen bijdragen, dat het orgel betaald kan worden. Wij spreken de verwachting uit dat zulks zal strekken tot bloei en meerdere rijkheden van het geestelijk leven van de Ned. Herv. gemeente Hurwenen. HEDEL. Onze dorpsgenote mej. A. Quick slaagde op het te Den Bosch gehouden examen voor costumière. VELDDRIEL. De Alg. Onderl. Mij tot verzekering van paarden en rundvee ,,Gro¬ ningen" te Utrecht, agent H. M. van den Bighelaar alhier stelde 2 verzilverde bron¬ zen medailles beschikbaar voor de rubriek koudbloed- en warmbloed paarden, op de a.s. Fokveedag te Kerkwijk. — Er komt een orgel in Hurwenen. Dank zij de hulp van de Herv. Gemeente Clifton (U.S.A.) waar Ds Cassutto als mis¬ sionaris predikant onder de Joden in New- York gestaan heeft, was het de Kerkvoogdij der Ned. Herv. Gemeente te Hurwenen mo¬ gelijk een mooi pijporgel aan te kopen voor het prachtige nieuwe kerkje dat Hurwenen thans siert. 1000 gulden ontbreken echter nog en deze moeten worden afbetaald wanneer het orgel geplaatst wordt, hopenlijk aan het eind van dit jaar. Ds Cassutto heeft nu een bazar op touw gezet. Met de hulp van enige zijner 100-talbrievengemeenteleden heeft hij een 100-tal brieven geschreven aan diverse Nederlandse Indus- triën en -bedrijven, met het verzoek hem gaven te sturen voor de Bazar ten bate van het Orgelfonds. Op deze brieven is heel wat binnenge¬ komen. Uit Zaltbommel en omgeving en uit eigen gemeente bereikte de predikant ook menige gave. Nu is men in Hurwenen zover dat men op 29 September a.s. de Bazar hoopt te houden waarvan de opbrengst zal dienen ter afbe¬ taling van het orgel. De openstelling der bazar is van 2 — 5.30 uur nam. en des avonds vanaf 7 uur. De Burgemeester en het Schoolhoofd wa¬ ren zo vriendelijk daartoe hun toestemming GELDIGHEID VEEVOEDERZEGELS De veehouders worden er op attent ge¬ maakt dat de thans in omloop zijnde veevoe¬ derzegels en veevoederbonnen van de A- Kerie slechts geldig zijn tot' en met 15 Sep¬ tember 1951. De veevoederhandelaren en meng voedert abrikan ten moeten deze zegels uiterlijk 22 September ter bevoorrading heb¬ ben ingezonden. Daar verlopen zegels onder geen voorwaarde kunnen worden ingewis¬ seld tegen geldige zegels dienen de veehou¬ ders er dus in hun eigen belang zorg voor te dragen eventueel nog in hun bezit zijnde bonnen direct bij hun leverancier in te leve¬ ren. De Prov. Voedselcommissaris voor Gelderland, Ir W. KOOY. — Competitie-indeling Betuwse elEtallen. De elftallen, die in de afdeling ,,Betuwe" district Noord-Brabant van de KNVB uit¬ komen, zijn als volgt ingedeeld: Klasse 1B: Beesd. Fortitudo 2 (Culem- borg). GW 3 (Geldermakcn), Heukelum. Leerdam 4. Leerdam 5. LSV 2 (Leerdam). Theole 3 (Tiel). Vriendenschaar 3 (Cu- lemborg), Zaltbommel 2. Klasse 2C: DSC 2 (Kcrkdriel). Haaften 2, Heerewaarden. Herovina (Herwijnen). Hurwenen, Opijnen 2. RK VSC (Velddriel) en Zaltbommel 3. De competitie voor deze elftallen begint 23 September. GROOTSCHEEPSE SANERING VAN DE BETUWE STAAT VOOR DE DEUR! Onder dit hoofd schrijft ..Het Vrije Volk" een zeer uitvoerig artikel over dit bijzondere plan voor 't hart van ons land. waaruit wij enkele passages voor onze lezers over¬ nemen: Nog deze maand zal te Tiel een bureau zijn werkzaamheden beginnen om met alle middelen — tot kolonisatie toe — verbete¬ ring te brengen in de erbarmelijke toestand van 60.000 hectaren zware kleigrond tussen de grote rivieren. Dit zal de start zijn van een groot en uniek nationaal werk. waarmee tientallen milhoenen guldens gemoeid zullen zijn en dat zich zal uitstrekken over waarschijnlijk tientallen jaren. Dit plan moet nieuwe vruchtbaarheid, nieuwe boerderijen, nieuwe dorpen opleve¬ ren ! Het gaat om het verveelvoudigen van de landopbrengst over een oppervlakte, die veel groter is dan die van de Noordoostpol¬ der, benevens om het geluk van de dood- arme boeren, die deze grond tot nu toe als een hopeloos geval hebben beschouwd en dienovereenkomstig hebben verwaarloosd. Nodig zullen o.a. zijn: maatregelen tot ontwatering in de winter en infiltratie in de zomer, bemesting, aanleg van wegen en mo¬ gelijk kanalen, bouw van boerderijen en wel¬ licht nieuwe dorpen, herverkaveling (reeds gedeeltelijk in uitvoering), waterstaatkun¬ dige werken (het z.g.n. Lingeplan; -op het punt in uitvoering te komen), inschakeling van jonge, bekwame boeren, scholing en voorlichting, verheffing van het culturele peil der bevolking en een uitgebreide na¬ zorg. Een saneringsplan, geldend voor een zo groot gebied en zovele maatschappelijke aspecten tegelijk omvattend, is in Nederland nog niet eerder voorgekomen; men zou het om die reden kunnen vergelijken met de be¬ roemde restauratie van de Tennessee Vallei in Amerika, zij het dan dat daar de afmetin¬ gen nog veel geweldiger waren. Om nog een andere reden is dit plan, waarvoor de eerste gelden zijn gevoteerd en dat straks in uitvoering komt, uniek. Een essentieel onderdeel van de pogingen om dit gebied een vruchtbaarheid en een welvaart te geven, die het nooit heeft gehad, is name¬ lijk „het spel met het water": het zeer nauw¬ keurig op elkaar afstemmen van grond¬ waterstand, ontwatering en eventueel infil¬ tratie. Nederland heeft zich de primeur ver¬ zekerd van de wetenschappelijke beoefening van dit ,,spel", toen een jaar of wat geleden bleek, dat het randgebied rond de Noord- oostpoldcr (in de kop van Overijsel, met Kuinre als centrum) begon in te drogen. Een catastrofe dreigde. Toen streek ir L. J. A. de Jonge, rijksland- bouwconsulent in algemene dienst, met een kleine staf in Kuinre neer. Hij begon te spe¬ len met sloten, greppels, buizen, sluizen, ge¬ malen en peilschalen. Het moment kwam, dat in de kurkdroge zomer van 1949 men van de dijk af midden tussen de dorre, gcel- geschroeide velden een paar groene oases ontdekte: dat waren de proefvelden van ,,de dienst". Thans is in dit gebied niet alleen over de gehele linie de schade hersteld, en dat in een veel kortere tijd dan men had verwacht, maar zelfs overtreft de vruchtbaarheidstoe- i stand van de grond die van vroeger. Zelden zijn drie a vier millioen regeringssubsidie zo economisch verantwoord besteed geweest! Het is nu deze dienst, met ir De Jonge aan het hoofd, die van Kuinre naar Tiel ver- i huist. Natuurlijk is men er op uit hier het kunst- J stuk in veel groter verband te herhalen. De dienst is door minister Mansholt als werkapparaat toegevoegd aan de uit onge¬ veer veertig personen bestaande „Komgron- dencommissie", w-elke in Januari van dit jaar door de commissaris der Koningin in Gel¬ derland, jhr Quarles van Ufford. is geïnstal- ' leerd en onder wier auspiciën het werk zal worden uitgevoerd. Voorzitter van deze commissie is de heer C. Boudewijn; secre¬ taris is dezelfde ir De Jonge. Voor de aanloopwerkzaamheden zijn door Rijk en provincie en uit het Marshall-tegen¬ waardefonds reeds belangrijke bedragen ter beschikking gesteld. Koopje van de week Graslioneo lakens f 9/ zware kwaliteit 180x240 Graslinnen '80 £edm — Voetbal. Vorige week Zondag speel¬ den de groen-witten met 1—1 gelijk tegen Berchem Sport, terwijl met 'n beetje geluk gewonnen had kunnen worden, geen slecht begin, als men bedenkt dat vorig jaar aldaar met 6—1 verloren werd. Zondag a.s. komt H.S.C.H, uit Heesch op bezoek en krijgen de groen-witten een be¬ hoorlijke kans om zich wat in de kopgroep te werken; temeer daar zij nu twee thuis¬ wedstrijden achter elkaar krijgen te spelen, met behoorlijke kans op winst. Vooruit groen-witten, grijpt deze kans! VOOR AL UW RECLAME DIT STREEKBLAD. BURGERLIJKE STAND POEDEROIJEN Geboren: Dinand Willem Adrianus, z. v. A. Maas en D. van Os. Ondertrouwd: H. M. van Veen, won. te Zuilichem en J. van Zee. Gehuwd: M. Baks en T. C. van Renesse, won. te Woerden. Predikbeurten Zaltbommel. Ned. Herv. Kerk v.m. 10 uur Ds Nieber. Gezinsdienst. Nam. 6.30 u. Ds v. d. Kam, Kedichem. Geref. Kerk 10 uur en 6.30 uur Ds Kok. Geref. Kerk (Omhoeken 17) v.m. 10 uur en nam. half vier Ds van Leeuwen. Heerewaarden: 10 uur Ds Jansen. Rossum: 10 uur Ds Douwes. Driel: 10 uur Ds Hagen. Ammerzoden: 10 uur Ds de Graaft. Welk 7 uur Ds de Graaff. Hurwenen: 10 uur Ds Cassutto. Bruchcm: geen dienst. Kerkwijk: half 10 en 2 u. Ds v. d. Bosch. Bed. en Dankz. H. Avondmaal. Gameren: half 10 en half 7 Ds van Dijk. Nienwaal: 9.30 uur Leesdicnst. 6.30 uur Ds A. v. d. Kooij. Geref. Gem. 9.30 en 6.30 u. Leesdienst. Zuilichem: 9.30 uur Leesdienst. 2 uur Ds A. van der Kooij. Geref. Kerk 10 uur en 4 uur Ds F, Doorn¬ bos. Em. Pred. te Amsterdam. Aalst: 9.30 uur Ds Warmoltz. 6.30 u. Eerw. Heer van Helden uit Veen. Geref. Kerk 9.30 en 2 uur Leesdienst. Geref. Gem. 9.30 en 2.30 u. Leesdienst. Nederhemert Nz. 9.30 u. geen dienst. Nz. 2 uur Ds Nieber uit Zaltbommel. Wellseind: Geref. Kerk 9.30 en 2.30 Leesd. GEHEIME DIENST (3). Alfred Medl, verrader in triplo De Oostenrijkse Geheime Dienst, bekend als de Kundschalts-Stelle, was wellicht de best georgani¬ seerde ter wereld. Ze was op poten gezet door Alfred Redl, een buitengewoon kundig stafofficier. En bitter was voor hem de ironie van het lot: hij werd ontmaskerd dank zij de perfectie van het door hem zelf geschapen systeem, maar niet dan nadat hij het verraad had gepleegd, dat de levens van honderd¬ duizenden Oostenrijkse soldaten zou kosten. Kolonel Redl was een rijk man. Hij hield er (begin 1900) niet minder dan zes auto's op na, die hij van zijn officieren-salaris natuurlijk niet bekostigen kon. Maar niemand dacht er aan dat Redl wellicht op on¬ eervolle wijze aan dit geld zou komen. Hij was in Oostenrijk dè autoriteit op het gebied van spionnage en contra-spionnage, de schrik van iedere geheime agent. Generaal Von Giesl, zijn chef, was zo met hem ingenomen dat toen Von Giesl benoemd werd tot commandant van de belangrijke vesting Praag, hij Redl als stafchef met zich meenam. Redls opvolger, Ronge, had ontzaglijk veel van zijn voorganger ge¬ leerd en probeerde zo mogelijk, de Kundschafts-Stellc nog efficiënter te doen functionneren. Hij vermoedde zelfs in de verste verte niet, dat de hoogvereerde chef in werkelijkheid êén der laagste verraders was, die de geschiedenis heeft opgeleverd. Terwijl hij een hoge positie bekleede in het Oosten¬ rijkse leger, werd Redl door de Russen betaald, zéér ruim betaald voor spionnage-diensten ten behoeve van het Czarenrijk. Redl was spion en verrader in triplo. Allereerst verkocht hij de defensiegeheimen van zijn land aan de Russen. Voorts leverde hij in handen der Russen de agenten die ten bate van Oostenrijk spionneerden. En ten derde verried hij aan de Russen wie onder hun eigen mensen spionnendicnsten verrichtte voor de Dubbel-Monarchie. Zo leverde hij aan de Russen uit het complete plan van de veldtocht tegen Servië en dat tegen Rusland, ingeval het tot een oorlog zou komen. Vooral het Servic-plan was het troetelkind van de Oostenrijkse Generale staf en van de legerchcf, Conrad von Köt- zendorf. van wie gezegd werd dat hij in enkele uren sterk was verouderd toen hij van Redls verraad ver- Hoe ontdekte men de dubbele rol van deze geachte en verdienstelijke stafofficier? Ronge, zijn opvolger, had een controledienst inge¬ steld op de post vooral vanuit de grensstreken, naar het heette tegen valutasmokkcl, maar in werkelijkheid om spionnen te ontdekken. Op een goede dag arri¬ veerden twee postc-restante brieven uit Eydtkuhnen, een Oostpruisisch grensstadje en berucht spionnen- nest. Er zaten grote geldbedragen in, maar verder was er niets bij, geen briefje of aanduiding. De grootte van het bedrag wees er op dat het hier om een be¬ langrijke transactie ging en Ronge rook wild. Hij liet een belverbinding aanleggen tussen het postlokct en een kroegje in de buurt, waar dag en nacht twee detectives wacht hielden. Een maand verliep, toen plotseling het belsignaal overging. De beide detectives waren na al dat wach¬ ten niet meer zo erg op hun qui vivc en een ervan vertoefde juist op de plaats waar de keizer te voet gaat. Toen ze bij het loket kwamen, was de man die de brieven had afgehaald, gevlogen. Ze zagen hem in een taxi wegrijden... de enige taxi die er stond. Een vol kwartier stonden de beide politiemannen daar ais konden ze geen tien tellen. Ze durfden een¬ voudig niet naar hun chef terug. En dat was hun ge¬ luk, want toen kwam de taxi terug. Ze vroegen de chauffeur waarheen hij ..hun vriend" had gebracht en die noemde de naam van een hotel. Ze reden er heen. Onderweg vonden ze in de taxi het etui van een zak¬ mes. In het hotel bleek dat kolonel Redl zoeven was aangekomen. Maar die was buiten verdenking. Dus vroegen de detectives de portier, elk van zijn gasten het mes-etui te laten zien en te vragen of meneer dit soms verloren had. De eerste die beneden kwam, was Redl en argeloos beantwoordde hij bevestigend de vraag van de portier. Op datzelfde moment ontdekte hij de detective, kwasi verdiept in een krant en be¬ sefte dat hij zich had verraden. Hij ging het hotel uit gevolgd door de detectives. Allerlei kunstgrepen nam hij te baat om zijn vervolgers van zich af te schudden. Zo verscheurde hij enkele papieren die hij in zijn zak had. Eén der detectives raapte de snippers op. Toen ze later aan elkaar ye- past werden, bleek zonneklaar dat Redl in verbinding stond met een buitenlandse mogendheid. De consternatie op het politiebureau werd nog overtroffen door die bij de Generale Staf. Men be¬ greep daar meteen welk een verpletterende slag aan Oostenrijk was toegebracht. Een commissie van vier officieren in vol uniform zocht Redl op in zijn hotel. Er behoefde geen woord te worden gewisseld Hij vroeg een revolver te leen. Uren later werd een kellner met een boodschap naar Redls kamer gestuurd. Deze vond het ontzielde lichaam van de kolonel. Hij had zich door het hoofd geschoten. Natuurlijk probeerde men de zaak in de doofpot te stoppen, Redls lijk werd in alle stilte begraven. Maar door een wonderlijk toeval lekte de zaak uit. De smid, die in Redls woning te Praag de sloten had moeten openen, was een bekend voetballer. Hij had die morgen niet kunnen spelen en daardoor ver¬ loor zijn elftal. De captain kwam hem een standje maken en die captain was toevallig... journalist. Hij hoorde de reden van de afwezigheid van zijn mid- voor: hoge officieren...... woning van Redl...... alles opengebroken en daarna verzegeld... Redl dood. . de officieren hadden hun ontzetting niet onder stoelen of banken gestoken. De journalist wist maar al te veel van de strenge censuur waaraan de pers in Oostenrijk blootstond. Hij durfde het nieuws niet publiceren. Maar omdat het bloed kruipt waar het niet gaan kan, schreef hij een klein berichtje waarin werd tegengesproken dat de commissie van hoge officieren welke een bezoek had gebracht aan de woning van Redl, nadat hij zelfmoord had gepleegd, daar stukken had gevonden die wezen op hoogverraad. Toen wisten de Oostenrijkers, die wel geleerd hadden hoc men in die dagen de krant moest lezen, genoeg...... De Oostenrijkse veldtochtplannen konden nog wel op onderdelen worden gewijzigd, maar in hoofdzaak waren ze aan de Russen en Serven bekend. En toen met onbegrijpelijke lichtzinnigheid de oorlogspartij in Wenen, geleid door de dandy Graaf Berchtold. het waagde Servië de oorlog te verklaren, wetend dat Rusland terstond zou mobiliseren, ondervonden de Oostenrijkers hoezeer de Servische generaal Putnik van Redls verraad had geprofiteerd. Zeer zware verliezen werden geleden in een >/eld- tocht die door de Oostenrijkse Generale Staf was voorgesteld als een militaire wandeling. Honderddui¬ zenden Oostenrijkse soldaten betaalden met hun leven voor de zes auto's van kolonel Alfred Redl, de drie¬ voudige verrader. (Nadruk verboden). Lk.