Tekstweergave van DDS_2011-32-01_025

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Een datering in het schepensignaat van Tiet in de kerststijl: “Actum den XXVIlen december anno UI nae still ende gewoente van schrieven der stat van Tiell”. Oud-Rechterlijk Archief Tiel en Zandwijk, inv.nr. 298, f. 10/V. De kerststijl is veel toegepast, onder meer door de kanselarijen van pausen en keizers, in bisdommen, waaronder het bisdom Utrecht en in Duitsland, Zwitserland, Scandinavië en Noord- Italië. De kerststijl werd ook wel genoemd: ‘stilus navitatus’ of‘stilus ecclesiasticus’ (vanwege het gebruik door kerkelijke autoriteiten). Omdat het platteland over het algemeen de jaardagsstijl hanteerde, werd de kerststijl te Zaltbommel aangeduid als ‘stilus oppidi’, dat wil zeggen, de stijl die binnen de stadsmuren heerste. De kerststijl in Tiel en Zandwijk In Tiel begon het nieuwe jaar vroeger al met kerst! Want tot 1561 hanteerde Tiel de kerststijl. Aan het eind van dat jaar ging de stad over op de jaardagsstijl. In de oude archieven kunnen we het gebruik van de kerststijl terug vinden. In het schepensignaat van Tiel over de periode 1549-1554 vinden we in 1552 een akte opgetekend, die als volgt gedateerd wordt: “actum den XXVIIen december anno LH nae still ende gewoente van schrieven der stat van Tiell” (27 december 1552 volgens de stijl en gewoonte van Tiel). Daarna volgt een akte die eindigt met deze datering: “actum den XXIXen december anno LH stilo Tylensis” (29 december 1552 Tielse stijl). Enkele inschrijvingen later volgt: “Op nijhe jaers dach den irsten januarij anno XVc Lil is tot Tiell nyen rait gesat’ (op 1 januari 1552 is te Tiel een nieuw bestuur geïnstalleerd). Hier vinden we dus het gebruik van de kerststijl terug: op 27 en 29 december is het jaar al gewisseld, maar er wordt wel bij vermeld dat het hier om de Tielse stijl, de kerststijl gaat. Ook Zandwijk, dat tot 1795 een eigen schepenbank had, gebruikte de kerststijl. In het Zandwijkse schepensignaat over de periode 1560-1562 staat aan het eind van het jaar 1560 een akte opgetekend met de volgende datering: “actum den XXVIII december XV LXI stilo Tylano et Sandwijck” Vervolgens worden de akten vanaf januari ook gedateerd in het jaar 1561, ook in Zandwijk zien we dus de kerststijl. De laatste vermelding van de kerststijl voor Tiel treffen we aan in het schepensignaat van 1555-1562. Het jaar 1561 begint hier met: “XXVI december stilo Tylano anno XVc LXI”. Op dezelfde pagina volgt: “den VI januarii anno XVc LXI”. Aan het eind van dat jaar gaat men over op de jaardagsstijl: “XXVIIen decembris anno LXI. Daarna volgt: VI januarii anno XVc LXH”. En daarmee eindigde het gebruik van de kerststijl in Tiel. Zandwijk zette het gebruik van de kerststijl nog voort. In 1561 werd een akte gedateerd als: “actum op nijhe jaers avont anno XVc LXII nae stijll van schrieven des dorps van Sandtwijk”. Daarop volgt een akte van 26 december, waarna januari 1562 begint. Ook bij de overgang van 1564 naar 1565 wordt weer gesproken van “anno LXV stilo Tylano et Zandwijck”. Een jaar later is de kerststijl in Zandwijk nog altijd niet verlaten: Een akte van 29 december is nog bij de stukken van 1565 ingeschreven, maar de akte heeft wel de datering: “actum den XXVIII december anno XVC LXVI nae still van schrieven der stat Tiell ende dorp van Zandtwijck”. (28 december 1566) Ook in 1570 is de kerststijl nog in gebruik: