Tekstweergave van DDS_2011-32-01_025
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Een
datering
in
het
schepensignaat
van
Tiet
in
de
kerststijl:
“Actum
den
XXVIlen
december
anno
UI
nae
still
ende
gewoente
van
schrieven
der
stat
van
Tiell”.
Oud-Rechterlijk
Archief
Tiel
en
Zandwijk,
inv.nr.
298,
f.
10/V.
De
kerststijl
is
veel
toegepast,
onder
meer
door
de
kanselarijen
van
pausen
en
keizers,
in
bisdommen,
waaronder
het
bisdom
Utrecht
en
in
Duitsland,
Zwitserland,
Scandinavië
en
Noord-
Italië.
De
kerststijl
werd
ook
wel
genoemd:
‘stilus
navitatus’
of‘stilus
ecclesiasticus’
(vanwege
het
gebruik
door
kerkelijke
autoriteiten).
Omdat
het
platteland
over
het
algemeen
de
jaardagsstijl
hanteerde,
werd
de
kerststijl
te
Zaltbommel
aangeduid
als
‘stilus
oppidi’,
dat
wil
zeggen,
de
stijl
die
binnen
de
stadsmuren
heerste.
De
kerststijl
in
Tiel
en
Zandwijk
In
Tiel
begon
het
nieuwe
jaar
vroeger
al
met
kerst!
Want
tot
1561
hanteerde
Tiel
de
kerststijl.
Aan
het
eind
van
dat
jaar
ging
de
stad
over
op
de
jaardagsstijl.
In
de
oude
archieven
kunnen
we
het
gebruik
van
de
kerststijl
terug
vinden.
In
het
schepensignaat
van
Tiel
over
de
periode
1549-1554
vinden
we
in
1552
een
akte
opgetekend,
die
als
volgt
gedateerd
wordt:
“actum
den
XXVIIen
december
anno
LH
nae
still
ende
gewoente
van
schrieven
der
stat
van
Tiell”
(27
december
1552
volgens
de
stijl
en
gewoonte
van
Tiel).
Daarna
volgt
een
akte
die
eindigt
met
deze
datering:
“actum
den
XXIXen
december
anno
LH
stilo
Tylensis”
(29
december
1552
Tielse
stijl).
Enkele
inschrijvingen
later
volgt:
“Op
nijhe
jaers
dach
den
irsten
januarij
anno
XVc
Lil
is
tot
Tiell
nyen
rait
gesat’
(op
1
januari
1552
is
te
Tiel
een
nieuw
bestuur
geïnstalleerd).
Hier
vinden
we
dus
het
gebruik
van
de
kerststijl
terug:
op
27
en
29
december
is
het
jaar
al
gewisseld,
maar
er
wordt
wel
bij
vermeld
dat
het
hier
om
de
Tielse
stijl,
de
kerststijl
gaat.
Ook
Zandwijk,
dat
tot
1795
een
eigen
schepenbank
had,
gebruikte
de
kerststijl.
In
het
Zandwijkse
schepensignaat
over
de
periode
1560-1562
staat
aan
het
eind
van
het
jaar
1560
een
akte
opgetekend
met
de
volgende
datering:
“actum
den
XXVIII
december
XV
LXI
stilo
Tylano
et
Sandwijck”
Vervolgens
worden
de
akten
vanaf
januari
ook
gedateerd
in
het
jaar
1561,
ook
in
Zandwijk
zien
we
dus
de
kerststijl.
De
laatste
vermelding
van
de
kerststijl
voor
Tiel
treffen
we
aan
in
het
schepensignaat
van
1555-1562.
Het
jaar
1561
begint
hier
met:
“XXVI
december
stilo
Tylano
anno
XVc
LXI”.
Op
dezelfde
pagina
volgt:
“den
VI
januarii
anno
XVc
LXI”.
Aan
het
eind
van
dat
jaar
gaat
men
over
op
de
jaardagsstijl:
“XXVIIen
decembris
anno
LXI.
Daarna
volgt:
VI
januarii
anno
XVc
LXH”.
En
daarmee
eindigde
het
gebruik
van
de
kerststijl
in
Tiel.
Zandwijk
zette
het
gebruik
van
de
kerststijl
nog
voort.
In
1561
werd
een
akte
gedateerd
als:
“actum
op
nijhe
jaers
avont
anno
XVc
LXII
nae
stijll
van
schrieven
des
dorps
van
Sandtwijk”.
Daarop
volgt
een
akte
van
26
december,
waarna
januari
1562
begint.
Ook
bij
de
overgang
van
1564
naar
1565
wordt
weer
gesproken
van
“anno
LXV
stilo
Tylano
et
Zandwijck”.
Een
jaar
later
is
de
kerststijl
in
Zandwijk
nog
altijd
niet
verlaten:
Een
akte
van
29
december
is
nog
bij
de
stukken
van
1565
ingeschreven,
maar
de
akte
heeft
wel
de
datering:
“actum
den
XXVIII
december
anno
XVC
LXVI
nae
still
van
schrieven
der
stat
Tiell
ende
dorp
van
Zandtwijck”.
(28
december
1566)
Ook
in
1570
is
de
kerststijl
nog
in
gebruik: