Tekstweergave van DDS_2011-32-02_003
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Tiet
-en
omstreken-
en
Amerika
Een
al
eeuwenlange,
maar
niet
algemeen
bekende
relatie
en
een
bijzondere
archiefervaring.*
DOOR:
W.
VEERMAN
Dat
er
met
wat
zoeken
sprake
kan
zijn
van
een
relatie
tussen
Tiel
en
Amerika,
is
niet
algemeen
bekend.
Dit
wordt
voornamelijk
veroorzaakt
doordat
de
contacten
in
stilte
plaatsvonden
en
voornamelijk
van
particuliere
aard
waren.
Hierdoor
is
er
weinig
tot
niets
vastgelegd
en
zijn
er
geen
specifieke
archieven
met
betrekking
tot
dit
thema
in
het
stadsarchief
bewaard
gebleven.
Het
verhaal
zal
dus
noodgedwongen
een
fragmentarisch
karakter
hebben.
Het
verhaal
is
in
twee
delen
te
splitsen.
Het
een
beslaat
de
periode
vanaf
de
17e
tot
en
met
de
ige
eeuw
en
het
tweede
deel
gaat
over
tijdvak
na
de
Tweede
Wereldoorlog.
Alles
bijeen
blijkt
het
dan
toch
boeiend
om
te
zien,
welke
contacten
er
in
de
afgelopen
17e
-
19e
eeuw.
De
oudste
contacten
Voor
het
oudste
tijdperk
is
het
‘Tielse
gebied’
wat
vergroot
naar
de
Betuwe.
Zoals
hiervoor
aangegeven,
zijn
de
oudste
contacten
met
Amerika
zeer
incidenteel
en
toevallig.
Daardoor
gaat
het
verhaal
met
grote
sprongen
door
de
eeuwen
heen.
Omdat
men
bij
dit
soort
onderzoek
niet
eenvoudig
een
laatje
met
gegevens
kan
opentrekken,
of
een
register
nazoeken
op
de
trefwoorden
"Amerika'
of
‘Nieuw
Nederland’,
heeft
in
het
hierna
volgende
‘het
toeval’
een
grote
rol
gespeeld.
Een
dergelijk
toeval,
tevens
de
eerste
gevonden
Amerika-Tiel
relatie,
vond
plaats
in
december
1990,
toen
de
auteur
op
een
avond
opgebeld
werd
door
een
Engels
sprekende
persoon,
die
zich
voorstelde
als
Timothy
Adriance.
Hij
was
toen
een
jonge
restauratiearchitect
die
vertelde,
dat
hij
vanuit
Bergen
belde.
Nou
ja
dat
is
niet
zover
dacht
ik,
zeker
daar
op
bezoek
of
zo,
die
wil
natuurlijk
het
archief
bezoeken.
‘Adriance’
is
natuurlijk
verengelst
voor
Adriaansen.
Totdat
uit
het
gesprek
duidelijk
werd,
dat
het
Bergen
in
de
staat
New
York
in
Amerika
was.
Hij
belde
rechtstreeks
en
deelde
mee
voor
de
Kerst
een
bezoek
aan
het
stadsarchief
Tiel
te
komen
brengen,
omdat
hij
op
zoek
was
naar
gegevens
eeuwen
waren
en
er
wellicht
nu
nog
zijn.
over
zijn
voorouders,
waarvan
de
stamvader
Lambert
Adriaens
Smidt,
in
1655
te
Tiel
geboren
zou
zijn.
Deze
zou
in
1663
met
zijn
vader
Adriaen
en
zijn
broer
Cornelius
op
het
schip
de
Rosetree,
de
grote
oversteek
gewaagd
hebben.
En
duidelijk
met
succes,
want
er
was
een
nazaat
aan
de
telefoon!
Uiteraard
was
de
man
welkom,
en
na
nog
enkele
informatieve
telefoontjes,
met
als
laatste
de
melding
dat
hij
op
Schiphol
stond
en
per
taxi
om
8
uur
's-morgens
op
de
stoep
van
het
archief
zou
staan
en
of
er
ruimte
was
dan
tijdelijk
zijn
bagage
daar
onder
te
brengen,
arriveerde
de
'Nederlandse
Amerikaan’
en
werd
spoorslags
begonnen
met
archiefonderzoek,
niks
jetlag,
voorouders
gezocht
1
Als
men
van
zover
komt
doet
men
als
archiefdienst
toch
wel
wat
extra’s,
zeker
als
blijkt
dat
de
persoon
in
kwestie
een
aimabele
figuur
is.
Koffer
dus
in
de
garderobe
en
zoeken
maar.
We
hebben
ons
een
ongeluk
gezocht,
maar
hoe
we
ook
snuffelden,
er
was
geen
Lambert
Adriaens
in
het
17e
eeuwse
Tiel
te
vinden.
En
dan
blijkt
weer
eens
dat
meedenken
met
de
klant
en
ervaring
goud
waard
zijn.
Door
een
gelukkig
toeval
kwam
er
een
aanwijzing,
dat
de
plaatsnaam
wel
eens
verkeerd
gelezen