Tekstweergave van NL-TlRAR_0660-00715-1871_0001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
@ I ï ï » I > I 8 T 1 E I ft B rCBIilB f l@I ALLE 8 Hoofdredacteur : Ps . S . L . ten Hove , te Hoorn . Alle stukken en brieven franco aan de Uitgevers : üebr . Belinfante , te ' s Gravenhage . Inzending van advertentiën uiterlijk vóór Vrijdag - middag 2 ure . Verschijnt eiken Zondag . EERSTE MARGWG - fêl - - \ JAMI&RI 1871 , Bureel : Tweede Wagenstraat , 100 ' S GRAVENHAGE . Abonnementsprijs per kwartaal : een gulden . Franco per post in alle deelen des Rijks , bij toezending vooraf van een postwissel of poslzepels tot gelijk bedrag . Advertentiën : Prijs per regel 15 ets . — Abonnement 250 rcg . 12 % et .; — 500 reg.lo et .; — 1000 reg . 7%et . idresseere men zich bij G . L . Daube & Co ., 26 , Chaussée de Wavre , Ixelies-lez-Bruxelles . i k ! gi'an fUn Jupr . oO®t » e ; olijftak is de titel van ons weekblad.—Niet : « Het Mkenloof ;» niet « De Laurierkrans ». Want wij gruwen van den 4 $ oorlog en willenden vrede , omdat wij den vooruitgang willen ; den vooruitgang der menschheid op dien weg , dien zij aan zich zelve verplicht is in te slaan . Men heeft gezegd : « Wat de rnensch wil , dat lean hij .» — Dat is niet waar . Wel dit andere : « Wat de mensch lean , dat moet hij .»— De som onzer vermogens is ' tkort begrip onzer verplichtingen . En onze vermogens zijn : rede . gevoel , geweten . Denkers ,, dichters , karakters moeten we zijn . En daarom zijn we voor den vrede . Ons « eergevoel » juist komt er tegen op , dat een mensch zijn verstand en geduld gebruikt , om een ander een som gelds of een stuk land « af te vangen .-» Ons « eergevoel » komt er tegen op , dat een mensch « uit nationalen trots » doe , wat een tijger doet , om zijn honger te stillen ; dat een mensch zijn rede gebruike , om zich te onderscheiden in « de vernie - YwgH - kunst » en ' t meesterschap te behalen in de « krygswetenschap .» Niet daarom , meenen wij , krimpt een vrouw weg van de moederpijn opdat dit lichaam van haar zoon later in flarden geschoten of in stukken gehakt worde . Niet daarom omvangt in edelmoedig vertrouwen een vrouw den man harer liefde opdat ze bruids - krans en trouwkleed ontijdig verwissele met het rouwgewaad . en na overdag zich «. afgebeuld » te hebben voor ' t gezin zonder kostwinner , ' s nachts nog opschrikke uit den korten slaap door den naren droom van de verscheurde leden , ' t pijnlijk doodsge - reutel , en het door soldatenvoet en paardenhoefen kanonnehwiel verminkte lijk van hem , die , nooit , nooit meer zeggen zal « lieve vrouw » en de kinderen nimmer meer een kus zal geven . Waaróm dacht zoo'n ziel dan ook'vóór haar trouwen niet aan « de servituten ,» waardoor die man bezwaard werd , aan « staatsbelang » en « volkseer » en « eerste of tweede ban ;» en waarom sprak geen ander , sprak op ' t stadhuis en in de kerk niemant tot die lichtgeloovige van haar bloedige medemin - nares , die oudere rechten heeft van « de monarchie » of « de republiek » ? Schuilt hierin misschien overdrij ving ? O ! stem dan tenminste toe dat deze waanzin onschadelijk is en dat dit niet gezegd kan worden van de poëzie van den « krijgsroem » of de nuchterheid der « oor - logstaktiek .'» Krijgsroem ! Ik las in 1866 van de blijde terugkomst der zegevierende Pruisen in Ber - lijn ; schetterende krijgsmuziek , schaterende jubel - kreten , donderende vreugdeschoten , dreunende orgelgalmen , hoe zou dit alles , dacht ik , over - stemd zijn geworden als eens de duizendtallen van stervenden op Sadowa's slagveld hun doodskreten gepaard hadden aan ' t noodgegil der verminkten in de hospitalen en ' t klaaggeschrei der duizenden weduwen ! Is dan ' t aandoenlijk eenvoudig versje van Claudius niet waar : " Och ! Menschenbloed Is veel te goed ! « Maar de eenheid van Duitschland , maar de zegen - rijke gevolgen dezer staatkunde van ijzer en vuur , maar de nieuwe waarborgen daarin verkregen voor den vrede van Europa , voor een krachtiger volks - ontwikkeling . ...! Vooreerst gelooven wij aan een zedelijke we - reldorde , en achten wij dat niets de zedelijke laagheid wettigen kan van dezen stelregel : « het doel heiligt te middelen .» Verder herinneren we ons , dat Louvois , de minister van oorlog onder Lodewijk XIV , naar aanleiding van de kwestie of zeker raam uit het paleis recht of scheef was in - gezet , een ooi log wist te doen verklaren , om den koning af te leeren zich te veel met het inwen - dige van zijn paleis te bemoeien , ' t Zou niet vreemd zijn , als men later een oorlog had be - gonnen om ' t volk dit af te leeren — of ook om het tegen te houden in ' t onderzoek naar ' t scheeve of rechte van de huishouding van staat . Neen , geen bloedige overwinningen laten zich rechtvaardigen voor de vierschaar van rede , gevoei en geweten .— En daarom zijn wij tegen den oorlog . De « Maatschappij tot bescherming der dieren » vroeg dezer dagen ( Douwes Dekker vroeg het voor jaren reeds ) dat de slachterswinkels gesloten mochten worden voor de glurende blikken van jong en oud , omdat het zien der gapende w : onde en ' t hooren van ' tdoodsgereutel , nadeelig inwerkt op ' t echt merischelijk gevoel : het echt menschelijk gevoel verwildert het niet in den strijd , waarin de mensch zijn naaste slacht en slachten ziet ? Gij hebt het schavot afgebroken en indien ge al niet mede hebt gestemd tegen de doodstraf , hebt ge al - thans verlangd , dat zij niet meer in ' t openbaar zou plaatshebben — en gij zoudt voor den oorlog zijn ? De misvattingen der staatkunde zijn ze niet even onherstelbaar , als de vergissingen der hoogste rechterlijke macht ? Is de heiligheid van ' t menschen - leven dan een argument tegen ' t zwaard en de strop van den beul , en niet tegen ' t geweer en de bajonet van een aanvaller ? — Hoe nu ! gij ver - oordeelt het duel en maakt strafbepalingen tegen hem , die degen of pistool op ' t hart richt van zijn tegenpartij , en gij schrijft dankdagen uit en be - loont met riddergoederen en eerekruisen en eervolle vermelding , hen die duelleeren ( duel en oorlog is een - en - ' tzelfde woord in ' t Latijn ) op groote schaal ? Is er dan waarlijk een andere maatstaf van recht en zedelijkheid voor ' t volk als voor ' t individu ? Erger u niet aan de nuchterheid dezer vraag . Wat dunkt u wel van de naïveteit der volgende verwondering ? Voor eenige jaren beproefde een generaal in Nederlandschen dienst zich voor de nadeelige ge - volgen eener door hem geschonden overeenkomst te vrijwaren door zijn tegenstander wel niet neer te schieten of overhoop te steken , ( daar was die man te min voor !) maar hem door vergif uit den weg te ruimen . Wegens « moord met voorbedach - ten rade » veroordeeld om gestraft te wwden met den koorde dat er de dood na volgt , sprak hij in zijn kerker teruggekeerd : „ Toen ik onder Napo - leon streed , heb ik er bij dozijnen neergesabeld , en kreeg ridderorders ; en nu moet ik hangen , omdat ik er een heb uit den weg geruimd !» Wij zijn tegen den oorlog ; wij willen den olijf - tak des vredes enten op den boom van ' t Neder - landsen volksbestaan . ( Wordt vervolgd .) k J rs ^ rTf \ i o ^