Tekstweergave van NL-TlRAR_0660-00715-1871_0104

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
8 DE OLIJFTAK . BINNENLANDSCH OVERZICHT . DEH haag , 20 Maart 1871 . Onze nieuwe Minister van Koloniën , de heer van Bosse , heeft in de afgeloopen week eene schoone over - winning behaald ; zijn voorstel betrekkelijk de hervorming van het Preanger-stelsel is niet - 11 tegen 31 stemmen aangenomen . Men weet , dat de Kamer reeds eenige maanden geleden met 31 tegen 31 stemmen hetzelfde besluit had genomen en dat de voorbarige afkondiging van dat besluit in Indië door den Gouv.-Gen . Mijer , uit misverstand voortgesproten , vóór de Staten-Generaal eene beslissing hadden genomen , de oorzaak is geweest van de staatkundige en koloniale verwarring der laatste maanden . De verwarring heeft opgehouden . Het stelsel van de vorige ltegcering , door de tegenwoordige gehandhaafd , heeft de goedkeuring van de Tweede Kamer der Staden - Generaal verworven en zal vermoedelijk spoedig door de Eerste Kamer worden aangenomen . De hervorming van het Preanger-stelsel werd geboden door redenen van staatsbelang , zedelijkheid en rechtvaardigheid . Zij strekt immers om een einde te maken in die gewesten aan het rechtstreeksch be - stuur der inlandsche bevolking door hare hoofden en priesters , en om de souvereiniteit , welke alleen in die gewesten nog verbleven was bij de inlandsche hoofden en geestelijken , die met elkander samenspanden om de bevolking te onderdrukken , even als vroeger geschied is in de andere gewesten van Java , over 1e brengen bij het Nederlandsche opperbestuur . Er werden tegen die hervorming gewichtige bezwaren aangevoerd . Zouden de hoofden wel tevreden zijn met hel verlies hunner souvercinitcitsrecliten , waarvan zij als vergoeding niets dan eene verhooging hunner bezoldiging zouden erlangen ? Al waren er eenige hoofden , die op zoodanige wijze tot een beteren toestand geraakten , zijn Oostersche vorsten niet meer gehecht aan eer dan aan i geld ? En hoc zou ' t met de priesters gaan ? Het krioelt I . in de Preanger van priesters van hoogere en lagere orde . V . Zouden zij niet in opstand geraken , wanneer zij van hun ' middel van inkomst of liever van hun middel van af - persing werden beroofd ? Eindelijk — zooals met iedere hervorming het geval is — waarom die hervor - ming ? De Preanger zijn niet ongelukkig , het volk is tevreden , het gewest welvarend . En , zooals het ook altijd gaat met dit argument . men constateert wel de welvaart , maar onderzoekt niet of die welvaart is ont - staan door of ondanks het stelsel . Dit laatste is het geval . De welvaart in de Preanger is te danken aan de bijzondere vruchtbaarheid der bergstreek en aan het niet gebruiken van den geestdoovenden opium . De hoofden , hoogere en lagere , waren met dp hervor - ming iDgenomen . Dit was gebleken uit een proces-verbaal eener bijeenkomst die in 1869 te Bandong werd gehouden , onder de leiding van den Commissaris voor het Preanger - onderzoek , het lid van den Raad van Indië , den lieer van Rees . Daaruit bleek , dat op één na , alle regenten en kleinere hoofden hunne toestemming hadden verleend . Natuurlijk beweerden nu de tegenslanders van den maat - regel , dat die toestemming niet vrij was geweest en dat de heer van Rees dwang op hen had uitgeoefend en zij leidden dit af uit ééne zinsnede uit het proces-verbaal , door den heer de Waal in vertrouwen aan de Eerste Kamer medegedeeld . Is in die zinsnede een schijn van beperking der vrijheid gelegen ? Misschien : maar zeker is het , dat men geen oordeel moet uitspreken over ééne enkele zinsnede , uit haar verband gerukt ; zeker , dat geen lid der Staten - Generaal behoort te redeneeren uit stukken , die in ' t geheim zijn overgelegd ; zeker , dat èn de heer van de Putte èn de heer Mirandolle , de voorgangers der liberale koloniale politiek , op de overlegging van het geheele stuk bij den Minister krachtig hebben aangedrongen . Wèl een bewijs , dat het proces-verbaal , in zijn geheel genomen , niet tegen dezen maatregel getuigt . « Maar de regenten en hoofden hebben ' t proces-verbaal niet onderteekend ./' Sedert wanneer worden de notulen eener vergadering door de gansehe vergadering geteekend ? Ge - schiedt dit in Nederland ? Waarom dan in Indie ? Geen der leden , die dit motief aanvoerden , heeft ' t betoog geleverd , dat wij tegemoet zagen , dat misschien vol - gens Mohammedaanseh recht de notulen eener vergade - ring door al hare leden moeten worden onderteekend . Ook de priesters kunnen tevreden zijn . De Minister van Koloniën heeft gezorgd , dat zij voor onbepaalden tijd een klein gedeelte van hetgeen zij tegenwoordig be - zitten . zullen behouden . Hij heeft daardoor getoond , dat geene hervorming gevestigde , om het geijkte woord te bezigen : eeuwenheugende , toestanden met één toover - slag mag onverwerpen . En bovendien , die priesters zijn geen koffieplanters , die niets anders kunnen doen dan planten en plukken ; zij zijn , wat priesters in Oostersche landen dikwijls zijn , handig en sluw en zij kunnen in den staatsdienst een ambt be - kleeden , ieder naar zijn bekwaamheden . De bezwaren zijn dus overwonnen . Blijven over de voordeelen . Ik sprak van den eisch van het staats - belang . Waarom ? Omdat , door den bijzonderen toe - stand , waarin de Preanger regentschappen tot dusver verkeerden , eene eenvormige belastingheffing over geheel Java werd verstoord en het raderwerk van het bestuur verlamd . Dit noemde de heer de Waal vroeger : « het motief der symmetric ." Beter had hij het kunnen noemen : " het motief van ' t staatsbelang .» Hoe kan men een flink gebouw van bestuur in Indie oprichten , wanneer dit gebouw tegelijkertijd in Gothisclien en in Mohamme - daanschen bouwstijl wordt opgericht ? Dat is wansmaak . En wie zou in ' t schoone Insulinde , waarde natuur het schoonheidsgevoel evenzeer bevredigt als bevordert , wansmaak toelaten ? De eisch van de zedelijkheid . Hier haal ik letterlijk aan wat de heer van Bosse in de Tweede Kamer heeft gezegd : /' Ik geloof dat de tusschenkomst van het Europeesch bestuur reeds veel goeds in de Preanger gesticht heeft en dat vele van de oude misbruiken zijn afgeschaft . Evenwel niet alle . Onder de stukken , die ik uit Indië ontving , heb ik onder andere aangetroffen de beschrij - ving van eene strafoefening , op inlandsche Preanger dorpelingen toegepast — vóór 100 of voor 50 jaar ? Neen in 1857 . Het was eene strafoefening , volkomen gelijk aan hetgeen men in Suriname plagt te noemen : den Spaansehen bok ; terwijl de ongelukkigen , die aan die strafoefening waren blootgesteld , nog later door de volgelingen der regenten , te paard gezeten , gelijk de Duitschers zouden zeggen , werden todt gehetzt : zooals men het hert door het veld jaagt . // Al die schandelijke praktijken zijn het gevolg van het kof ( ij stelsel . Men vereete toch niet , dat wanneer de bevolking van gansehe dorpen , mannen en vrouwen in pflichtmaszig luchtig costuum , bevolen wordt , soms 20 of 30 mijlen ver , in koffijtuincn zich te begeven zij daar verblijven en er in groote scharen , mannen en vrouwen onder elkaar , den nacht doorbrengen . - Is dit niet een der voornaamste redenen , waarom de goede zeden in de Preanger zooveel te wenschen over - laten ?// De toeristen , die de Preanger doorreizen , hebben geen woorden genoeg om de welvaart in die streek te schetsen . Maar dr . van Hoëvell , een onzer uitstekends ! e Indische staatslieden , // die Indië jaren achtereen heeft doorgedacht , // zeide reeds omstreeks twintig jaren geleden dat ' t in de Preanger toch niet zoo mooi was als ' t er wel schijnbaar uitzag . Toeristen oordeelen n a a r den schijn . Men moet de nacht-Bacchanalia der koffie - jfrtanters en plantsters hebben bijgewoond om den tegen - woordigen toestand als hoogst zede-bedervend te brand - ^ m©rken . i « jMaar ook de rechtvaardigheid eischte dezen maatregel . Waarom moesten alleen de Preanger-planters idjShelft genieten van ' t loon , dat overal elders op Java TifeA koffieplanter wordt uitbetaald ? Omdat zij niet aan den opium zijn verslaafd ? Of wellicht omdat ook de heercdienstplichtigheid thans nog in al hare zwaarte op die bevolking drukt ? Die druk is thans ook afgeschaft ; 20.000 huisge - zinnen zuller geen heercdiensten meer behoeven te verrich - ten , alleen pour Ie bon p la is ir van hunne hoofden . Trouwens , het Regeeringsreglement van Ned.-Indie is ook aan de heerediensten niet genegen en schrijft her - ziening voor om de vijfjaren , in den zin van beperking . Maar er is nog iets anders , dat . ook om de vijf jaren gebeurt : dat is de benoeming van een nieuwen Gouver - neur - Generaal . De tijd van de aftreding van den heer Mijer nadert met rasse schreden . Zijn bestuur is voor Indie niet bij - zonder voorspoedig geweest . Hij heeft zich in den regel weinig moeite gegeven voor tastbare hervormingen . Wat baat het of in Nederland schoone maatregelen worden genomen : de ontginning van woeste gronden , de verheffing van den Javaansehen arbeider tot eigenaar ( en helaas ! nu wederom bij ' t Kon . Besluit tot uitvoe - ring der agrarische wet tot bezitter ), de afscheiding van de rechtelijke en uitvoerende macht , de verbetering van den gezondheidstoestand , de uitbreiding van het inlandsch onderwijs ? Wat baat het , of al die schoone welgemeende maatregelen worden genomen , wauneer de krachtige en doortastende hand van uitvoering in Indie ontbreekt ? Wie zal nu met het Opperbestuur in Indie ( 1 ) worden belast ? Zwaarwichtige taak : groote verantwoordelijkheid ! Den heer Loudon , oud Minister van Koloniën , een waar gentleman en talentvol staatsman , zal vermoe - delijk dit ambt worden opgedragen . Moge ' t tot zegen zijn vooral voor de inlandsche bevoiking , die de gouv . gen . beschermen moet // tegen willekeur van wien ook .// Aardig is , dat de thans vastgestelde Indische begroo - ting ééne leemte bevat . Er komt daarop geen post voor tot bestrijding van de kosten der terugreis van den heer Mijer , eene inkomst , welke aan alle vroegere sotiv . generaals werd toegekend . En wat heeft nu de heer Mijer moeten doen ? Hij heeft een credietwetje naar Nederland verzonden , waarbij hij de begrooting voor dit doel verhoogt . Dat is geene oratio pro domo , maar dat is een budget pro domo . De heer Mijer schijnt uit de leemte in de begrooting niet te hebben willen afleiden , dat de wetgever bedoelde dat hij nogmaals vijfjaren in Indie blijven zou ! Wat heeft het gaan van den heer Mijer naar Indie een beweging gemaakt ! Zelfs het terugkomen van dien Landvoogd heeft bezwaren in . G . • ( 1 ) Men raadplege , wat de bevoegdheden betreft van den Gouverneur - Generaal van Ned . Indie , het uitstekend handboek van Mr . P . A . van der Lith en J . Spanjaard : //ƒ> > taa/sinsidlingen van Nederlandsck-Indië ," dat bij onze uitgevers zoo even is verschenen . BUITENLANDSCH OVERZICHT . Welk een contrast , Berlijn en Parijs ? Hier uitbundige vreugde en eene schitterende ver - lichting bij den terugkeer van den Koning-Keizer , den Kroonprins en van andere hoofden in den jongsten veldtocht ; in afwachting van het eigenlijke zegefeest , dat op Wil - helms verlangen tot in ' t begin van Mei a . s . is uitge - steld . Allerwegen op zijnen weg door Duitsehland is nij met evenveel vreugdebewijs ontvangen : en generaal von Wrangel , adjudant van den Keizer aller Russen , is uit Petersburg afgevaardigd om hem te verwelkomen . Die komst heeft dadelijk alle geruchten weder verlevendigd over het traktaat , dat tusschen beide groote mogend - heden bestaan en dat tot onderlingen steun strekken zou . Dat bestaan is door sommigen ontkend , door anderen als buiten twijfel gesteld ; hoe ' t zij , de zaak zelve bestaat . nl . de innige vriendschap tusschen de beide monarchen , die thans een ovcrwegenden invloed in Europa hebben erlangd . De eerste zorg die de Keizer van Duitsehland naar Berlijn terugvoerde , was de opening van den Rijks - dag , waarin de wijzigingen in de Staatsregeling tot opneming van de Zuidelijke Staten in den Algemeenen Bond zullen worden overwogen . En te Parijs — in de jongste week verkeerde men daar nog voortdurend in spanning , daar de nationale sarden van Montmartre weigerachtig bleven het geschut uitte - leveren , waarvan zij zich wederrechtelijk hadden meester - gemaakt ; aan hen sloten zich de woelige bevolkingen van de voorsteden Belleville en St . Antoine aan , uit vorige omwen - telingen berucht ; alsmede misschien ontslagen partijgan - gers van Garibaldi , die men sedert eenige dagen naar de hoofdstad had zien komen . De regeering had tegen - over de nu en dan dreigender wordende beweiring de meeste lankmoedigheid in acht genomen , daar zij meende dat die van zelve zou te niet loopen , en men het ver - gieten van bloed in de straten van Parijs verhoeden moest , daar dit al licht het sein tot den burgerkrijg zou worden . Intusschen nam zij eenige maatregelen van voorzorg , verbood eenige opzettende bladen , gaf waar - schuwingen uit , doch dit alles kon den storm niet be - dwingen . Deze werd vooral dreigend door het besluit , te Bordeaux gevallen , om de nationale vergadering niet dadelijk naar Parijs te cerleggen , waar de gemoederen nog te onrustig waren , maar haar eerst naar Versailles te verplaatsen , waar zij den 21 voor ' t eerst zou bijeenkomen . Daarbij kwam de opgewondenheid over de geleden verliezen in den oorlog , de blinde zucht naar wraak , tegen de Duitschers , door slechts weinige edelaardige stemmen getemperd , en de bezwaren , van zelve ver - bonden aan de.nieuwe regeling van zaken , aan de ver - effening met Duitsehland , in afwachting van de defini - tieve vredes - voorwaardeu , waarover te Brussel zou wor - den onderhandeld . Volgens eene te Eerrières tot stand gekomen overeenkomst , moet Frankrijk ( daargelat en de , oorlogsschatting van milliarden ) voorzien ii^uTvrfzor ^? ging van 800,000 Duitschers ; naar mate deze terug - trekken , daalt het cijfer op 150,000 man , en het zal ten laatste niet meer dan 50,000 man bedragen . Genoeg moeite en voorziening wanneer eendrachtige wil en rust lieerschen . En daarvan moest Parijs het eerst het voorbeeld geven , van waar zeker meer dan uit eenige andere stad in Frankrijk tot den heilloozen oorlog gedreven is . Daar wordt aan het welsprekend beroep op eensgezindheid , door Thiers nog laatst te Bordeaux gedaan , het minst gehoor gegeven , althans door de woelzieke wijken die zich thans weder in openlijk verzet tegen de pas gevestigde regeering hebben begeven . Allerlei verwar - de geruchten werden in omloop gebracht , om de goege - meente aan te hitsen , en alles aangewend om ook het leger ( dat al genoeg aan gebrek aan krijgstucht leed ) afvallig te maken . Men verhaalde o . a . dat de regeering een // staatsgreep // op ' t oog had . De regeering is daar - tegen bij eene proclamatie opgekomen , met bijvoeging dat zij niets dan het welzijn van Frankrijk bedoelt , terwijl de muitelingen communistische beginselen verkon - digen , het op de plundering van Parijs , op Frankrijks val toeleggen . De minister van Binncnlandsche Zaken riep de nationale garde op , naar de wapens te grijpen , het gezag der wet te handhaven en de Republiek van regeeringloosheid te redden . Wel werd eenigszins aan die oproeping voldaan , maar nog niet met voldoende kracht en eenheid ; de kanonnen . die aan de oproerigen ontweldigd waren , zijn voor een deel door deze hernomen ; zij hebben twee generaals ( Lccomte en Clément Thomas ) gedood , een ander cv - kwetst ; de troepen hebben van de bajonet gebruik ge - maakt ; barricades zijn in verscheiden deelen van Parijs opgeworpen : kortom , sedert vrijdag il . moet het oproer van veel dreigender aard zijn geworden dan te voren en generaal Vinoy met de linietroepen zich eerst naar den linkeroever der Seine , daarop naar Versailles hebben begeven , aan de nationale garde de taak overlatende de muiterij te bedwingen . Zal zij daarin slagen ? Zal Parijs weder een bloedbad hebben te betreuren als in de Junij - dagen van 1818 , en zal op nieuw worden bewaarheid wat de Fransche dichter zeide , die zijn volk zoo zeer kende : la France veut un De laatste dier meesters , die Frankrijks meerderheid eens vergoodde , om hem nu weg te bannen , Lodewijk Napoleon , heeft zich den lilden Maart van Wilhelmshöhe over België naar Engeland begeven . Den vorigen dag was het oproer te Parijs meester.//Die vreeselijke dag , zegt . het Journal des Débats,heeft der Republiek meer kwaad gedaan dan alle Bona - partistisehe kuiperijen in staat waren te doen . De eenigehoop tot redding van Frankrijk is nog dat de goedeburgers zich aan het bewind aansluiten .// j Snelpers k van Qebr . Beliofante , ie ' s G raven ha p;e .