Tekstweergave van NL-TlRAR_0660-00715-1871_0228
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
4
DE
OLIJFTAK
.
letterlijk
opvatten
;
men
ziet
buitendien
uit
Gerstacker's
bijdrage
zelve
,
dat
geestverschijningen
op
Java
thans
zeer
aan
'
t
verminderen
zijn
.
—
Red
.)
vJD^^i
^*^;*?
eene
oude
Sundaneesche
bewoond
werd
en
achter
de
woning
van
den
assistent-resident
te
Bandong
lag
.
De
assistent-resident
heette
Nagel
.
Met
dezen
en
den
regent
van
Bandong
(
den
inlandsehen
Vorst
)
werd
afgesproken
,
dat
men
de
zaak
dadelijk
onderzoeken
zou
.
De
inlandsche
militie
werd
meegenomen
en't
huis
,
evenals
te
Sumadang
,
zelfs
van
binnen
bezet
,
'
t
Had
,
gelijk
al
deze
woningen
van
inlanders
,
maar
één
woonvertrek
.
De
oude
vrouw
trok
voorop
,
onmiddellijk
achter
haar
de
resident
Ament
,
daarna
de
assistent-residenten
deregent
met
zijn
gevolg
;
maar
één
smal
pad
voerde
naar
'
t
huis
.
Zoodra
de
oude
den
drempel
der
woning
betrad
,
werd
zij
als
door
een
onzichtbare
hand
bij
de
voeten
gegrepen
en
eenige
schreden
verder
voortgesleept
,
terwijl
zij
luid
om
hulp
riep
.
'
t
Huis
was
,
zooals
gezegd
is
,
geheel
omsingeld
;
de
kamer
,
gelijk
in
al
de
kleine
bamboeswoningen
,
zonder
plafond
en
open
tot
het
dak
,
en
daaronder
het
uitgespannen
linnen
.
De
inspecteur
Ament
trad
eerst
binnen
,
doch
had
nauwelijks
den
voet
over
den
drempel
gezet
,
toen
hem
met
volle
kracht
eene
hand
vol
grof
zand
tegen
de
borst
geworpen
werd
.
De
heer
Ament
,
een
man
van
zeer
onver
-
schrokken
aard
,
die
thans
nog
te
Batavia
woont
,
verzekerde
later
,
dat
hij
nooit
van
zijn
leven
den
lust
gevoeld
had
,
de
proef
nogmaals
te
nemen
.
Voor
'
t
overige
voerden
ook
hier
de
zeer
nauw
-
keurige
nasporingen
tot
geen
de
minste
uitkomst
.
In
de
laatste
vijf-en-twintig
jaren
is
de
Gen
-
daroea
zeldzamer
geworden
,
ja
heeft
bijkans
geheel
opgehouden
,
of
wordt
misschien
door
de
inlanders
geheim
gehouden
,
ten
einde
deswege
niet
te
worden
bespot
.
Voor
twaalf
jaren
viel
echter
weder
iets
der
-
gelijks
en
ook
weder
te
Bandong
voor
,
en
de
toenmalige
assistent
-
resident
Visscher
van
Gaas
-
beek
begaf
zichoogenblikkelijk
in
'
thuis,doch
men
vernam
van
de
verschijning
niets
meer
.
Met
de
meer
onbevangen
en
reeds
eeuiger
-
raate
beschaafde
regenten
en
hoofden
des
lauds
kan
men
veilig
over
deze
raadselachtige
ver
-
schijning
spreken
.
Zij
loochenen
daarbij
niet
,
dat
zij
aan
de
werkelijkheid
daarvan
zeker
gelooven
,
doch
stemmen
tevens
toe
dat
zij
niet
in
staat
zijn
die
te
verklaren
.
De
wezenlijk
zeer
beschaafde
regent
van
Tjamis
betuigde
zelfs
:
Ik
neem
aan
,
dat
er
geslachten
zijn
,
waarin
de
geheimzinnige
macht
om
zich
onzichtbaar
te
maken
,
erfelijk
is
en
dat
ten
gevolge
van
het
uitsterven
dezer
familiën
de
verschijning
thans
minder
voor
-
komt
dan
vroeger
."
Zoover
het
bericht
,
dat
van
vertrouwbare
lieden
afkomstig
is
,
nopens
wie
men
geen
twijfel
koesteren
kan
of
zij
hebben
datgene
,
wat
ze
ver
-
haalden
,
gezien
en
ondervonden
.
Belangwekkend
blijft
het
altijd
,
en
in
hoe
verre
daarbij
aan
zelfbedrog
der
betrokken
personen
te
denken
valt
,
moet
ik
aan
het
oordeel
van
den
lezer
overlaten
."
(
1
)
(
Wij
meenden
ons
te
[
moeten
beijveren
deze
bijdrage
van
den
begaafden
en
ook
bij
ons
geliefden
schrijver
bij
vertaling
in
dit
tijdschrift
op
te
nemen
.
Wellicht
zijn
eenige
van
de
daarin
genoemde
,
of
andere
met
Nederl
.
Indië
bekende
personen
hier
te
lande
,
in
staat
de
zaak
toe
te
lichten
.
Het
geheele
verhaal
dier
spook
-
verschijnselen
heeft
op
ons
den
indruk
gemaakt
,
dat
men
hier
te
denken
hebbe
aan
vulkanische
werkingen
,
op
Java
en
de
andere
eilanden
van
den
Archipel
van
zoo
geduchten
aard
.
Mannen
als
Junghuhn
en
Melvill
(
1
)
"
Bovenstaand
opmerkelijk
artikel
van
Gekstücker
,
zegt
de
Uartenlauüe
in
haar
jongtverschenen
nummer
,
—
waaruit
wij
dit
ontleenen
,
—
wordt
te
eerder
door
ons
afgedrukt
,
daar
wij
den
grooten
kring
der
lezers
van
ons
blad
de
gelegenheid
wilden
bieden
,
hunne
ondervinding
tot
opheldering
van
soortgelijke
,
schijnbaar
geheimzinnige
voorvallen
te
doen
kennen
.
Wij
herinneren
daarbij
aan
eene
gebeurtenis
te
Zittau
,
die
vóór
eenige
jaren
in
de
pers
druk
besproken
werd
en
waarbij
de
zoo
behendig
gedane
steenworpen
ook
eene
hoofdrol
speelden
."
van
Carnbee
,
die
de
vuurbergen
in
O.-Indië
tot
het
onderwerp
van
hunne
bijzondere
studiën
hebben
gemaakt
,
geven
de
bijzonderheden
op
hoe
verbazend
,
onbegrijpelijk
ver
steenen
en
asoh
van
de
talrijke
vuurbergen
bij
uit
-
barstingen
worden
heengeworpen
,
en
hoe
ver
de
schud
-
dingen
van
den
grond
zich
daarbij
doen
gevoelen
.
Het
altijd
lood/echt
vallen
van
de
steenen
in
opgemeld
verhaal
,
de
aard
-
en
zand
worpen
,
de
bewegingen
van
legerstede
en
andere
voorwerpen
—
wijzen
o.i
.
allen
op
zoodanige
werkingen
.
Nu
zal
men
zeggen
,
alle
vermelde
bijzonderheden
kunnen
daardoor
niet
worden
verklaard
;
dit
geven
wij
toe
,
doch
men
brenge
hierbij
veel
op
rekening
van
de
ver
-
grooting
der
voorvallen
door
het
gerucht
en
bovenal
op
het
verregaande
bijgeloof
,
dat
in
den
Archipel
nog
onder
alle
standen
heerscht
.
Men
gelooft
daar
vast
aan
spoken
,
geest
-
verschijningen
,
een
mengsel
van
de
oud-Indische
en
de
Arabische
wereld
,
met
al
hare
legenden
en
opgesierde
vertellingen
,
als
die
van
den
Duizend
en
éen
Nacht
.
Betooverde
boomen
,
bronnen
,
dieren
en
menschen
,
hooger
bezielde
personen
,
die
met
hoogere
sferen
betrek
-
king
hebben
,
behooren
daarin
thuis
.
Heeft
men
niet
nog
->"
—
ZEEMANSHUIS
TE
LIVERPOOL
.
—
dezer
dagen
van
een
wonderman
in
de
Indische
dag
-
bladen
gelezen
,
die
een
geheele
streek
in
rep
en
roer
bracht
en
die
door
de
bevolking
als
onkwetsbaar
werd
beschouwd
,
totdat
hij
doodgeschoten
werd
en
een
der
wedono's
zich
nog
niet
overtuigd
hield
,
of
hij
weldood
was
,
en
of
hij
niet
te
een
of
ander
maal
terugkeeren
zou
.
Heeft
niet
nog
onlangs
in
de
Nederl
.
akademie
van
wetenschappen
de
heer
Matthes
,
van
Macassar
,
eene
mededeeling
gedaan
over
de
bissoe's
,
eene
soort
van
priesters
en
priesteressen
onder
de
Boegineezen
(
op
Zuid
-
Celebes
)
,
"
heilige
of
geestelijke
personen
ook
onder
de
zoogenaamde
volgers
van
den
Islam
bij
de
Boegineezen
en
Alfoeren
,
die
van
tijd
tot
tijd
,
door
hoogeren
geest
bezield
,
tegen
ongeval
,
ziekte
en
de
werking
van
booze
geesten
bescherming
en
hunne
vereerders
alle
geluk
en
genot
bezorgen
."
Men
heeft
juist
niet
naar
Indie
te
gaan
,
om
de
verschijnselen
en
werkingen
van
licht
-
en
bijgeloovige
voorstellingen
te
vernemen
.
Men
denkeaandenzoogenaam
-
den
"
bloedregen
"
van
vroeger
tijden
,
aan
den
invloed
van
electriciteit
,
aan
de
volkssprookjes
omtrent
kometen
,
poollicht
enz
.,
nog
zelfs
in
onze
dagen
in
het
beschaafde
Europa
,
en
men
zal
de
Indisch
spooklegenden
niet
al
te
Het
Zeemanshuis
te
Liverpool
.
(
Met
eene
gravure
.)
Onder
de
schoonste
en
bedrijvigste
havensteden
van
Engeland
bekleedt
Liverpool
eene
eerste
plaats
.
Oudtijds
werd
die
stad
Lyrpul
geheeten
.
Tijdens
de
verovering
van
Engeland
door
Willem
van
Normandië
werden
de
wateren
van
de
Mersey
slechts
zelden
bezocht
;
reeds
onder
Hendrik
II
(
in
1173
)
bekwam
de
stad
een
charter
.
In
het
begin
der
13
e
eeuw
telde
Liverpool
nog
slechts
186
huizen
en
omstreeks
800
inwoners
;
vijftig
jaren
later
,
toen
Eduard
III
zich
tegen
Erankrijk
wapende
,
kon
het
kleine
Lyrpul
hem
met
niet
meer
dan
een
schuit
met
zes
man
bijstaan
!
Het
kwam
eerst
langzaam
op
,
en
men
kon
zeggen
dat
,
evenals
Londen
door
den
grooten
brand
in
de
17
e
eeuw
grootelijks
verbeterd
werd
wat
aanleg
en
bouw
betreft
,
Liverpool
dit
tijdens
Elisabeth
ondervond
door
een
aller
-
hevigsten
storm
,
ten
gevolge
waarvan
vlek
en
haven
werden
verbeterd
en
uitgebreid
.
Nu
kwam
Liverpool
tot
meerderen
bloei
;
inzonderheid
sedert
Cromwell's
dagen
wies
zijn
handel
met
Ierland
aan
.
In
het
begin
der
17
e
eeuw
telde
de
stad
evenwel
nog
maar
6000
inwoners
,
en
84
schepen
met
900
matrozen
behoorden
daar
thuis
.
Na
1709
wies
deze
handelsstad
zoo
zeer
aan
,
dat
het
reeds
de
derde
plaats
in
de
rangorde
van
de
EngelscflH
IÜIVWN
VW
-
vulde
,
wat
de
tolinkomsten
betrof
:
alleen
Londen
en
Bristol
streefden
Li
verpool
te
bo
-
ven
.
Nieuwe
dokken
werden
aangelegd
en
,
van
de
regeering
van
George
III
af
,
nam
die
havenstad
de
verbazend
snelle
vlucht
,
welke
haar
Londen
zelfs
op
zijde
doet
streven
.
De
-
handel
op
Afrika
en
de
West-Indiën
,
daarna
die
op
Amerika
en
Australië
,
waren
de
krach
-
tigste
hefboomen
voor
den
ontzaglijken
bloei
,
welke
thans
het
deel
van
die
wereldberoemde
havenplaats
geworden
is
.
Liverpool
heeft
die
grootheid
te
danken
zoowel
aan
den
onderne
-
mingsgeest
en
de
kapitalen
zijner
kooplieden
,
als
aan
de
schoone
ligging
zijner
haven
;
zij
is
de
stapelplaats
van
de
katoenfabrieken
van
Man
-
chester
,
van
Lancashire
,
van
Yorkshire
,
Cheshire
enz
.
,
en
zelfs
de
meer
oostelijk
gelegen
fabrieksteden
gaven
er
de
voorkeur
aan
,
hare
voortbrengselen
naar
Liverpool
te
vervoeren
,
liever
dan
ze
in
hare
eigene
havens
te
verschepen
.
De
heer
Baines
zegt
dan
ook
,
in
zijn
uitmuntend
werk
over
Liverpool
,
"
dat
het
den
buitenlandsehen
handel
van
alle
omliggende
districten
samentrekt
:
districten
die
niet
alleen
uitgestrekt
van
omvang
zijn
,
maar
boven
alle
anderen
overvloed
hebben
van
delfstoffélijken
rijkdom
,
uitmunten
door
bekwaamheid
in
alle
vakken
van
nijverheid
en
alle
de
hulpmiddelen
van
nationalen
voorspoed
.
»
Door
de
haven
van
Liverpool
worden
de
ruwe
grond
-
stoffen
voor
Brittanje's
fabrieken
uit
het
buitenland
vervoerd
,
benevens
al
de
geriefelijkheden
voor
een
wel
-
varende
,
hoogst
beschaafde
bevolking
;
over
diezelfde
haven
worden
naar
alle
hoeken
van
den
aardbol
die
tallooze
voortbrengselen
der
Engelsche
nijverheid
ver
-
zonden
,
die
zoo
algemeen
gezocht
zijn
.
Liverpool
'
s
koop
-
lieden
hebben
hunnen
handel
uitgebreid
tot
alle
gedeelten
van
Noord
-
Amerika
,
en
ook
tot
de
meest
verwijderde
eilanden
van
den
Indischen
Archipel
;
zijne
schepen
brengen
katoen
,
rijst
en
tabak
van
de
Zuidelijke
Staten
,
koffij
van
de
West-Indiën
,
mahoniehout
van
Honduras