Tekstweergave van NL-TlRAR_0660-00715-1872_0004
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
4
DE
OLIJFTAK
.
eensklaps
van
toon
veranderde
.
"
Bedoelt
gij
soms
dat
ik
al
dien
tijd
in
mijn
verbeelding
geen
goede
voorstel
-
ling
van
hem
gehad
heb
?
*
Ik
trachtte
op
nieuw
haar
gedachte
op
iets
anders
te
brengen
.
Wat
kon
ik
meer
doen
—
terwijl
mijn
tong
gebonden
was
door
de
waarschuwing
van
den
Duitschen
dokter
,
dat
wij
haar
met
'
t
oog
op
de
operatie
,
die
den
volgenden
dag
zou
plaats
hebben
,
niet
mochten
opwinden
.
Het
hielp
niet
.
Zij
ging
evenals
vroeger
voort
,
zon
-
der
op
mijne
woorden
te
letten
.
*
Bezit
ik
niet
de
middelen
om
juist
te
kunnen
be
-
oordeelen
hoe
Oscar
er
uitziet
?//
zeide
zij
.
"
Ik
betast
mijn
eigen
gelaat
;
ik
weet
hoe
lang
en
hoe
breed
'
tis
;
ik
weet
hoe
groot
de
verschillende
trekken
zijn
,
en
waar
zij
zijn
.
En
dan
betast
ik
Oscar
en
vergelijk
zijn
ge
-
laat
met
hetgeen
ik
van
mijn
eigen
gelaat
weet
.
Geen
de
minste
kleinigheid
ontsnapt
mij
.
Ik
zie
hem
in
mijn
verbeelding
even
duidelijk
als
gij
mij
voor
u
ziet
zitten
.
Denkt
gij
soms
als
ik
hem
met
mijn
oogen
zal
zien
,
dat
ik
iets
zal
ontdekken
dat
mij
geheel
nieuw
is
?
Dat
geloof
ik
niet
!»
Zij
stond
eenigszins
wrevelig
op
en
liep
de
kamer
op
en
neer
.
//
O
!//
riep
zij
uit
,
terwijl
zij
met
haar
voet
op
den
grond
stampte
,
//
waarom
kan
ik
geen
laudanum
of
chloroform
genoeg
nemen
om
de
eerst
-
volgende
zes
weken
in
een
staat
van
bewusteloosheid
door
te
brengen
—
en
weer
tot
bezinning
te
komen
wanneer
de
Duitscher
het
verband
van
mijn
oogen
af
-
neemt
!"
Zij
ging
op
nieuw
zitten
,
en
stapte
plotseling
over
tot
een
vraag
van
zuiver
zedekundigen
aard
.
//
Zeg
mij
eens
,//
zeide
zij
,
"
is
de
grootste
deugd
die
,
welke
'
t
moeielijkst
in
praktijk
is
te
brengen
?
"
//
Ik
geloof
van
ja
,
//
gaf
ik
ten
antwoord
.
Nu
trommelde
zij
met
beide
handen
moedwillig
en
driftig
op
de
tafel
,
zoo
hard
als
zij
kon
,
terwijl
zij
zeide
:
//
Welnu
,
mevrouw
Patrolungo
,
dan
geloof
ik
dat
de
grootste
van
alle
deugden
is
—
geduld
.
Ach
,
lieve
vriendin
,
hoezeer
verafschuw
ik
op
dit
oogenblik
de
grootste
van
alle
deugden
!
»
.
Daarmee
eindigde
ons
gesprek
,
dat
eindelijk
tot
andere
onderwerpen
overging
.
Toen
ik
later
aan
de
vreemde
dingen
dacht
,
die
Lu
-
cilla
mij
had
gezegd
,
putte
ik
een
troost
uit
hetgeen
aan
de
ontbijttafel
was
voorgevallen
.
Indien
mijnheer
Sebright
eens
gelijk
had
,
en
indien
de
operatie
toch
eens
mislukte
,
had
ik
ten
minste
de
verzekering
van
Lucilla
dat
blindheid
op
zich
zelve
niet
zoo
verschrik
-
kelijk
is
voor
de
blinden
,
als
wij
allen
ons
verbeelden
omdat
wij
kunnen
zien
.
{
Wordt
vervolgd
.)
Ii
M
laastriier
Put
(
Slot
.)
Toornig
verliet
de
heer
Goodwill
de
zaal
.
De
hemel
mag
weten
wat
het
einde
van
den
twist
ware
geweest
als
die
heer
niet
weder
met
eene
sterke
policiewacht
ver
-
schenen
was
.
De
strijdende
dames
keken
elkander
verwoed
aan
toen
zij
door
een
paar
policie-agenten
vrij
onzacht
van
elkander
gescheiden
werden
;
met
eenige
bedrei
-
gingen
zelfs
gepaard
met
eenige
stokslagen
,
was
de
orde
weldra
hersteld
;
de
heeren
werklieden
met
hunne
dames
verlieten
de
zaal
,
om
zich
brommende
naar
hunne
respec
-
tieve
kwartieren
te
begeven
.
Terwijl
de
heer
Goodwil
met
treurige
blikken
de
verwoestingen
opnam
,
die
de
leden
zijner
broederschap
aangericht
hadden
,
dacht
ik
na
:
//
dat
is
een
goed
begin
,
als
zij
elkander
nu
al
om
eenen
amandel
of
bonbon
broederlijk
dood
zouden
slaan
,
hoe
zal
het
slottafreel
dan
zijn
?//
Den
volgenden
morgen
stelde
Mr
.
Goodwill
voor
dat
de
vrouwen
de
huiselijke
bezigheden
onder
elkander
verdeelen
zouden
;
maar
zulk
eene
regeling
bleek
weldra
eene
onmogelijkheid
te
zijn
,
daar
allen
te
zeer
vreesden
iets
meer
dan
de
anderen
te
zullen
doen
.
Nu
werkte
ieder
man
voor
zichzelven
,
waarbij
altijd
de
grootste
twisten
plaats
grepen
,
daar
allen
zulks
tegelijk
wilden
doen
en
er
genoegen
in
schenen
te
vinden
om
zoo
ruw
mogelijk
met
de
benoodigde
vraclitoestellen
om
te
gaan
en
zoo
veel
mogelijk
alles
in
een
slordigen
,
smerigen
staat
voor
de
volgende
achter
te
laten
.
Het
natuurlijk
gevolg
daarvan
was
dan
ook
dat
al
de
nette
,
doelmatige
inrichtingen
van
het
gebouw
er
weldra
even
verwaar
-
loosd
uitzagen
,
en
wat
de
heer
Goodwill
ook
aanwendde
,
alles
bleef
even
slordig
en
slecht
onderhouden
.
Om
het
eten
te
koken
,
moest
hij
koks
tegen
hoog
loon
ontbieden
,
daar
de
vrouwen
dien
slaafschen
arbeid
verre
beneden
zich
achtten
.
In
de
werkplaatsen
ging
het
ook
niet
beter
;
de
werklieden
,
bevrijd
van
de
verplichting
om
voor
zichzelven
te
zorgen
,
voerden
bijkans
niets
uit
.
Het
werk
dat
zij
verrichtten
was
zoo
ellendig
slecht
en
nietig
,
dat
het
onverkoopbaar
was
en
daarbij
stalen
zij
alles
wat
onder
hun
bereik
lag
en
van
waarde
was
om
er
drank
voor
te
koopen
en
,
in
plaats
van
het
gedruisch
van
den
nijveren
arbeid
,
vernam
men
daar
niets
anders
dan
geeuwen
,
twisten
,
vloeken
of
aanstootelijk
gezang
.
Schatten
gingen
te
loor
en
weldra
was
de
heer
Goodwill
genoodzaakt
,
wilde
hij
er
zijn
geheele
vermogen
niet
aan
opofferen
,
de
onderneming
,
opgericht
onder
den
naam
van
//
Vrijheid
,
Gelijkheiden
Broederschap//te
ontbinden
.
Des
avonds
liet
hij
allen
bijeenkomen
.
«
Mannen
sprak
hij
,
gelooft
mij
;
getroffen
door
de
ellende
die
ik
onder
u
zag
heb
ik
getracht
verbetering
in
uw
lot
te
brengen
.
Vergeeft
mij
zoo
ik
met
ulieden
den
verkeerden
weg
heb
ingeslagen
.
Maar
ik
ben
nu
tot
de
overtuiging
ge
-
komen
,
dat
hij
die
niet
begint
met
zich
zelven
te
helpen
niet
te
helpen
is
,
en
dat
de
ellende
die
in
eenen
stand
heerscht
niet
voortkomt
uit
de
maatschappelijke
orde
,
maar
veelal
uit
de
gebreken
die
de
menschen
aankleven
,
waarvan
luiheid
het
voornaamste
gebrek
is
:
want
voor
hem
die
waarlijk
werken
wil
,
zal
steeds
arbeid
te
vinden
zijn
.
//
Daarna
komt
de
verkwisting
en
dronkenschap
.
Hoe
-
vele
burgerlieden
toch
leven
van
veel
minder
dan
gijlie
-
den
in
het
jaar
verdient
op
fatsoenlijken
voet
,
omdat
zij
het
geld
weten
te
gebruiken
en
hunne
begeerten
in
toom
te
houden
?
Weest
verstandig
,
zuinig
en
arbeidzaam
;
gaat
uw
eigen
gedrag
na
om
te
leeren
inzien
dat
zeven
achtste
van
het
ongeluk
,
de
armoede
en
zedeloosheid
uwer
kin
-
deren
uw
eigen
werk
is
.
Onder
de
zinspreuk
van
Vrijheid
Gelijkheid
en
Broederschap
heb
ik
u
hierheen
geroepen
om
door
arbeid
uw
lot
te
verbeteren
.
Gij
waart
allen
vrij
.
Wat
hebt
gijlieden
met
uwe
vrijheid
gedaan
?
Gij
hebt
haar
gebruikt
niet
om
te
arbeiden
en
u
zelven
gedurig
onafhankelijker
te
maken
.
Neen
,
in
twist
,
twee
-
spalt
,
dronkenschap
en
luiheid
hebt
gij
het
genadebrood
gegeten
dat
mijne
dwaasheid
u
schonk
.
Gij
waart
allen
gelijk
en
toch
hebt
gij
getwist
en
gevochten
,
alleen
bij
de
gedachte
dat
ik
den
een
boven
den
ander
voor
trok
,
terwijl
ik
u
bezweren
kan
dat
ik
niets
beoogde
dan
de
zoo
noodige
orde
onder
ulieden
te
brengen
.
Gij
allen
waart
broeders
,
maar
had
veel
liever
met
uwe
gezinnen
verhongerd
dan
mede
te
werken
om
in
uw
eigen
levensonderhoud
en
dat
uwer
broederen
te
voorzien
.
"
Dus
wij
moeten
scheiden
,
hier
is
voor
ieder
twee
honderd
franken
om
u
voor
armoede
te
bewaren
totdat
gij
weder
werk
gevonden
hebt
.
Verhaalt
aan
allen
,
wat
gij
hier
gezien
en
ondervonden
hebt
en
wendt
hun
ver
-
achtelijk
den
rug
toe
,
die
u
onder
do
leuzen
van
vrijheid
gelijkheid
en
broederschap
tot
oproer
aan
willen
zetten
.
Want
een
verstandig
man
is
immer
vrij
,
een
dwaas
nimmer
,
daar
de
eerste
zich
steeds
naar
het
onvermij
-
delijke
weet
te
schikken
,
en
de
laatste
tot
zelfs
de
eeuwige
natuurwetten
naar
zijn
bekrompen
zin
zou
willen
regelen
.
Weest
broeders
door
eerbied
te
toonen
voor
den
wijzere
en
hebt
innig
medelijden
met
den
dwaas
die
zijn
eigen
geluk
en
dat
der
zijnen
verschopt
en
dan
nog
zijne
ellende
niet
aan
zichzelven
,
maar
aan
de
maatschappij
wijdt
.
Weest
allen
gelijk
,
maar
voor
God
,
die
onzen
strijd
hier
op
aarde
kent
:
want
hierop
aarde
ge
-
lijk
te
zijn
,
zou
ons
gelijk
aan
het
redelooze
vee
maken
,
daar
die
gelijkheid
allen
arbeid
en
geestontwikkeling
doo
-
den
zou
.
God
heeft
immers
de
behoefte
in
het
mensehenhart
geplant
om
zich
door
het
aanleeren
van
kundigheden
te
verheffen
;
al
zijn
ook
onze
geestvermogens
en
verstands
-
ontwikkeling
niet
zoo
,
dat
wij
allen
hooge
standpunten
in
de
maatschappij
kunnen
innemen
,
ieder
kan
toch
trachten
te
schitteren
door
de
trouwe
vervulling
van
zijne
plichten
als
goed
arbeider
,
als
man
en
vader
.
Hij
die
zijne
eigene
kwade
eigenschappen
weet
te
overwinnen
,
is
grooter
held
dan
hij
die
met
zijn
van
bloed
rookend
zwaard
geheele
volken
heeft
ten
onder
gebracht
.
Want
zoo
ieder
mensch
slechts
trachten
wilde
zijne
eigene
booze
hartstochten
te
beheerschen
,
zou
men
hier
op
aarde
reeds
een
hemel
hebben
.
Benijdt
den
rijke
niet
om
zijn
goud
,
want
dit
toch
geeft
u
door
arbeid
brood
.
Geniet
de
rijke
vele
genoegens
die
niet
onder
uw
bereik
liggen
,
hij
heeft
er
ook
al
de
lasten
van
te
torschen
.
Een
rijk
braaf
man
betaalt
even
goed
als
gijlieden
zijne
genie
-
tingen
met
zorgen
en
arbeid
.
En
is
het
lot
van
den
dwazen
rijke
dan
zooveel
beter
dan
dat
van
den
arbeider
?
In
alle
groote
steden
van
Europa
heeft
hij
zijn
bloed
vergiftigd
door
weelde
en
onmatigheid
,
terwijl
hij
alleen
huiswaarts
keert
om
te
lijden
en
te
sterven
.
Wie
van
u
allen
heeft
niet
eens
het
pijnlijk
lijden
van
zulk
eenen
armen
rijke
gezien
,
en
wildet
gij
dan
met
hem
ruilen
?
Hebt
gij
dan
nooit
nagedacht
,
dat
de
gezondheid
de
grootste
schat
is
en
hoevelen
van
ulieden
die
daar
ge
-
zond
en
krachtig
voor
mij
staan
,
zouden
wellicht
even
-
eens
voor
de
verleiding
van
het
goud
zijn
bezweken
om
even
ellendig
te
leven
en
te
sterven
als
die
arme
rijke
.
Maar
armoede
en
arbeid
bewaarden
u
»
om
uw
lichaam
door
weelde
te
vergiftigen
j
door
de
zeldzaamheid
uwer
genietingen
,
genoot
gij
dubbel
.
Gaat
,
leeft
gelukkig
,
en
gedenkt
mij
in
uwe
gebeden
.
Ik
was
wellicht
een
dwaas
,
maar
meende
het
innig
goed
met
ulieden
en
zoo
gij
bij
mij
geleerd
hebt
,
dat
een
mensch
slechts
zichzelf
helpen
kan
en
hij
die
daarnaar
tracht
immer
door
God
geholpen
wordt
,
dan
zal
het
mij
nimmer
berouwen
de
schatten
die
ik
voor
ulieden
over
had
.//
Hij
verwijderde
zich
toen
,
en
twee
dagen
later
stond
het
gebouw
weder
ledig
.
Ieder
arbeider
trachtte
weder
voor
zichzelven
te
zorgen
en
den
vlijtigen
gelukte
zulks
goed
,
terwijl
de
luien
,
even
als
vroeger
,
gebrek
leden
.
De
heer
Goodwill
keerde
naar
Engeland
terug
,
maar
nimnici
heb
ik
de
les
vergeten
,
die
ik
bij
hem
gekregen
heb
en
welke
mij
dikwerf
tegen
ellende
en
gebrek
heeft
behoed
.
■=»>^>^^
:
S>=*3
DE
TEGHAS-PAS
IN
SPANJE
.
(
Met
eene
afbeelding
.)
De
bijgaande
afbeelding
van
een
der
merkwaardigste
bergpassen
in
Spanje
is
naar
de
natuur
genomen
,
en
men
beseft
het
dadelijk
,
daar
men
er
het
gemaakte
in
mist
,
dat
fantaisie-tafreelen
van
berglanden
aankleeft
,
nl
.
de
noodwendige
beek
en
waterval
,
wat
maneschijn
,
Alpengronden
met
koebeesten
en
schapen
,
alles
voltooid
met
eenige
verwrongen
dennenboomen
.
Daarbij
wordt
ook
meer
op
'
t
vreeselijk-woeste
,
dan
op
'
t
ware
gezien
.
Bijgaande
afbeelding
heeft
een
dubbel
opmerkelijk
karakter
:
men
aanschouwt
er
de
stoutheid
van
de
natuur
in
de
kracht
der
rotsen
,
en
tevens
de
stoutheid
van
'
s
menschen
hand
,
om
die
natuur
te
bekampen
:
in
dat
op
-
zicht
erlangt
de
voorstelling
van
het
grootsche
landschap
een
nieuwe
bekoorlijkheid
en
kracht
des
levens
.
Men
sla
toch
een
blik
op
die
bergpartij
:
de
samen
-
stelling
van
twee
zoo
scherpe
contrasten
,
als
des
men
-
schen
werk
en
de
vorming
der
natuur
,
beiden
even
ontzagwekkend
en
dichterlijk
schoon
.
Het
woeste
en
som
-
bere
van
de
bergkloof
worden
bovendien
hier
getemperd
door
het
beeld
der
beschaving
,
het
groote
middel
van
het
hedendaagsche
verkeer
,
dat
zich
als't
ware
onwillekeurig
aan
den
geest
opdringt
en
zich
met
het
geheel
verkwikkend
vereenzelvigt
.
De
Techas-pas
bevindt
zich
in
een
keten
van
'
t
Can
-
trabrisch
gebergte
,
dat
van
Vittoria
naar
San
Sebastian
loopt
,
aan
den
Begas-stroom
.
'
t
Was
de
hoofdingenieur
Charles
Vignoles
,
die
dezen
pas
voor
de
voortzetting
van
den
Grooten
Spaanschen
spoorweg
koos
en
den
bouw