Tekstweergave van DSS_1962-01-01_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VIKKDi: JAARGAIO
JAKCABI 1962 - JTo. 5
11
DE STIMULANS
II
IAAIDBIAB VAUT »E BRIEliSE MIDDENSTAND
REDACTIE: j. H. G. J. VAN HEESWIJK - MAASBANDIjK 30 - KERKDRIEL TELEFOON 284
De waterramp van 1861
in.
Aangezien het voorjaar naderde en het water
langzaam begon te zakken besloot de plaatselijke
commissie van onderstand in overleg met het ge¬
meentebestuur van Driel ruim 1000 mud poot-
aardappelen aan te kopen tegen de prijs van
( 3,50 tot ƒ 4,50 per mud. Nagenoeg alle pootaard-
appelen waren bevroren of door het water on¬
bruikbaar geworden. De commissie was van me¬
ning dat nog minstens 1300 mud zou moeten wor¬
den aangekocht om de daartoe geschikte hoge
gronden te bepoten.
Naast de teelt van de bekende grauwe erwten,
welke onder de naam van Drielse erwten, in grote
kwanta naar Utrecht en Holland werden verhan¬
deld, vormde die van aardappelen een der hoofd¬
bestanddelen van de inkomsten van onze landbou¬
wers. Immers aardappelen waren het volksvoedsel
en werden op het platteland zeker een eeuw gele¬
den, nog meer gebruikt dan brood.
Het is dus niet te verwonderen dat de commis¬
sie trachtte zo veel mogelijk pootgoed aan te ko¬
pen teneinde de voedselvoorziening voor een be¬
langrijk deel althans veilig te stellen.
Met deze aankopen was een som van ƒ 8000 ge¬
moeid en burgemeester Bellingan de Krijger ver¬
zocht op 3 maart aan Gedeputeerde Staten van
Gelderland dit bedrag te mogen ontvangen uit de
opbrengst van de collecte voor de slachtoffers van
de watersnood.
In zijn schrijven merkt Driei's burgemeester op
dat indien het bouwland in zijn gemeente tijdig
genoeg droog zou zijn om het met aardappelen te
bepoten er ongeveer 5000 mud pootaard appelen
nodig zouden zijn, doch in de tegenwoordige toe¬
stand zou het te gewaagd zyn om tegen zulke hoge
prijzen een dusdanige hoeveelheid aan te kopen.
Beter is het dit jaar een groter gedeelte van het
land met zomerkoren te bezaaien.
Dezelfde dag bracht hij ook rapport uit aan de
Commissaris des Konings omtrent de toestand in
zijn gemeente. 2099 van de 3289 inwoners van
Driel genoten dagelijks onderstand waarvan er
486 in Den Bosch waren ondergebracht. De onder¬
steuning van de in Driel aanwezige personen ge¬
schiedde door verstrekking van brood en brand¬
stoffen, terwijl voor die gezinnen waarin zich be¬
jaarden of kleine kinderen bevonden, drie maal
per week warm eten werd gekookt. Eenzelfde rap¬
port, gedateerd 9 maart, geeft aan dat nog maar
slechts 150 Drielenaren in de Brabantse hoofdstad
verbleven en dat ook bijna de gehele geëvacueer¬
de veestapel teruggekeerd is uit de verschillende
dorpen van de Meierij.
Dit wilde niet zeggen dat de eigenacen van dit
teruggekeerde vee zelf nog voldoende voeder had¬
den. Door de plaatselijke commissie van onder¬
stand werd voor 42 paarden, 108 runderen, 247
schapen en 222 geiten hooi verstrekt. 96 huizen,
voor het merendeel arbeiderswoningen, waren in¬
gestort of zwaar beschadigd.
Een opgave van het bedrag van de schade kon
de burgemeester echter op korte termijn niet ver¬
strekken.
Op 11 maart had burgemeester Bellingan de
Krijger een onderhoud met de districtscommissie
te Zaitbommel waarbij ook de Provinciale Com¬
missie aanwezig was. Hier werd besloten houten
loodsen te bouwen voor die getroffenen, die zon¬
der woning waren en tevens voor de aanschaf van
slaapkribben.
In de laatste week van maart was het water irij
de Drielse polder zover gezakt dat met de land-
bouwwerkzaamheden kon worden begonnen.
Door de geleden koude en ontbering, en de
vochtige woningen nam het aantal zieken zeer
sterk toe. Op advies van de geneeskundigen werd
dan ook besloten aan de noodlijdenden zoveel
mogelijk warme maaltijden te verstrekken. Gezien
het grote aantal dat hiervoor in aanmerking
kwam, bleek het niet mogelijk deze verstrekking
dagelijks aan alle behoeftigen te doen, maar
slechts bij toerbeurt.
Bij de verpleging van dit groot aantal zieken
hadden de Zusters van Liefde een werkzaam aan¬
deel. Op 31 maart werden 24 patiënten in het
Liefdegesticht ' verpleegd. Meer konden er niet
worden ondergebracht. Omdat vele van hen thuis
niet verpleegd konden worden stelde de burge¬
meester voor in de omgeving van het gesticht een
houten barak te plaatsen.
Spoedig echter werd van dit plan afgezien, deels
omdat het niet in korte tijd te verwezenlijken
was, deels omdat men vreesde dan toch nog
plaatsruimte te kort te hebben. Besloten werd de
school te ontruimen en tot ziekenbarak in te rich¬
ten. Begin april reeds werden de eerste zieken
daar opgenomen. Hoewel, zo verklaarde de burge¬
meester van Driel in zijn weekrapport aan de
Commissaris des Konings van 6 april, de ziekte
niet van ernstige aard is, en het aantal sterfge¬
vallen in vergelijking tot het aantal typhuspatiën-
ten gering is, dit aantal toch hoger is dan nor¬
maal, namelijk 61 overledenen in de eerste drie
maanden van 1861. Twintig van hen stierven in
Den Bosch.
Uit gemeld verslag blijkt nog dat voor 400 per¬
sonen middagkost werd gekookt, terwijl aan 806
personen IV2 pond brood per week en aan 289
een half pond brood per dag werd verstrekt.
Gelden hiervoor zouden bij de Distri cts-commis-
sie worden aangevraagd. Daar bij de meeste per¬
sonen de overgehouden voorraad hooi was op ge¬
voederd, vertoonde het aantal stuks vee waarvoor
door de plaatselijke commissie voer moest worden
verstrekt een sterke stijging. Einde maart was dit
aantal 109 paarden, 297 runderen, 750 schapen en
446 geiten.
Intussen werd het herstelwerk aan de woningen
met kracht ter hand genomen. Vooruitlopende op
de schaderegeling werd door de provinciale com¬
missie op 15 maart een bedrag van ƒ 1200 over¬
handigd. Daar echter de regeling van de schade
lang op zich liet wachten verzocht het Drielse ge¬
meentebestuur op 6 april hiervoor een nieuw cre-
diet van ƒ 3000,—. Ook had de plaatselijke com¬
missie van onderstand samen met het gemeente¬
bestuur nog ƒ 3000 gevraagd voor de aankoop van
pootaardappelen. De provinciale commissie wilde
dit verzoek aanvankelijk niet inwilligen aangezien
aan deze gemeente reeds een bedrag van ƒ 8000
voor pootgoed was verleend. Burgemeester Bellin¬
gan nam de pen maar weer ter hand en lichtte
bij brief van 8 april dit verzoek omstandig toe.
„Het is waar ƒ 8000,— is reeds eene aanmerkelijke
som", zo schrijft hij, „maar het is ook waar dat
door de aangekochte en reeds verdeelde hoeveel¬
heid, nog niet voor de helft in de bestaande be¬
hoefte is voorzien, die nog groter is, dan ik bij
mijn vorigen (brief) opgaf, aangezien het sedert
blijkbaar is geworden, dat op veel meer land het
tarwegewas is verloren, dan men toen veronder¬
stelde, en het is toch wenschelijk, dat de landbou¬
wers worden in staat gesteld, deze landen met an¬
dere vruchten te kunnen beteelen, opdat de ramp
nog niet grooter worde, en dat kunnen vele niet
Brandmelding
Het gemeentebestuur van Maasdriel brengt ter
openbare kennis, dat met ingang van 1 februari
1962 melding van brand uitsluitend dient te ge¬
schieden onder telefoonnummer 265 van de fami¬
lie Laheij-van Geffen of 337 van de commandant
van de Vrijwillige Brandweer.
zonder hulp ! Een gedeelte dezer landen zou wel¬
iswaar met andere vruchten kunnen worden be¬
zet, doch ook daartoe behoort geld voor zaadkoren
en velen geven de voorkeur aan aardappelen,
waarvoor de poters elders tegen contante betaling
moeten worden aangekocht".
Voorts wees er de burgemeester op dat de poot¬
aardappelen slechts worden verstrekt aan hen die
hiervoor het meest in aanmerking komen en dat
hen daarbij wordt medegedeeld dat de waarde van
deze verstrekking in mindering komt van de later
toe te kennen schadevergoeding.
Tot begin mei bleef het aantal zieken nog steeds
oplopen en het liefdegesticht en de school lagen
dan ook vol met typhuspatiënten. De uitdeling
van brood kon worden beëindigd, maar met de
spijskokerij werd op medisch advies nog doorge¬
gaan. Het plaatselijk comité van onderstand had
ook gedacht zo schrijft burgemeester Bellingan op
5 mei aan de Commissaris des Konings, om met
1 mei de verstrekking van veevoeder te staken.
Wegens de ongunstige weersomstandigheden en
het feit dat een gedeelte van de weilanden nog te
nat zijn, was het comité echter genoodzaakt de
distributie hiervan voort te zetten.
Op 12 mei was het aantal zieken zover terugge¬
lopen dat het schoolgebouw kon worden ontruimd
en de daar nog aanwezige patiënten naar het
Liefdegesticht konden worden overgebracht. Het
aantal sterfgevallen bedroeg toen reeds 80, hetgeen
overeenkwam met het getal overledenen van nor¬
maal één geheel jaar.
Door de Districtscommissie te Zaitbommel werd
van 5 januari tot mei aan geld en levensmiddelen
uitgekeerd:
Well en Ammerzóden..........■ ■ ƒ 10.676,89
Brakel. Zuilichc-m, Aalst en Poederoijen ƒ 1.770 —
Driel...................... f 12-804,06
Gameren..................■■ f 2.769,09
Heerewaarden................ ƒ 927,78
Hedel....................■■ f 9-482,-
Hurwenen.................... f 3.052,50
Burchem, Kerkwijk en Delwijnen .... ƒ 4.364,48
Nederhemert.................. f 1.600,—
Nieuwaal.................... f 401'16
Rossum.................... f 6.050,—
Vanzelfsprekend bracht het vervoer van de hulp¬
goederen grote problemen met zich mede daar de
meeste binnenwegen onbegaanbaar waren. Zoveel
mogelijk maakte men daarom gebruik van de dij¬
ken maar dit kon niet overal Daar waar de dijk
zwakke plekken vertoonde, werd alle verkeer ge¬
weerd. Daarom ging de comnüssie te Zaitbommel
er spoedig toe over teneinde de verbinding met de
verschillende dorpen in de Bommelerwaard te
kunnen onderhouden, 26 schietschouwen (plat-
boomschuiten welke ook bij ijsgang kunnen worden
gebruikt) en boten aan te kopen voor de somma
van ƒ 1546. De commandant van de Marinewerf
tp Amsterdam en de heer Keur, havenmeester van
Rotterdam verleenden bij deze aankopen hun be¬
middeling.
wordt vervolgd
Komt zien! - - Naar de nieuwste modellen bromfietsen 1962!
Natuurlijk bij .
Gerd van Herwijnen - Mgr. Zwijsenplein 13 - Kerkdriel
Voor beter Schilderwerk
Handel in Glas, Verfwaren en Behangselpapier
Firma Poulisse
Mgr. Zwijsenplein 1
Maasbandijk 21