Tekstweergave van DSS_1963-01-01_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VIJFDE ,IA(BGU(i Jl.M.iKI 1H6S So. s II DE STIMULANS II MAANDBLAD TAS DE DRIEL^E MH>I>S3^T!STA1V» REDACTIE: J. H. G. j. VAN H E E S W IJ K - M A A S B A N D IJ K 30 - KERKDRIEL TELEFOON 284 Wie vond in Alem deze merkwaardige schotel? In het Centraal Noordbrabants Museum te 's Hertogenbosch bevindt zich een vrij¬ wel gave Romeinse vormschotel. Deze zou in de voormalige gemeente Alem gevon¬ den zijn bij de normalisatiewerken aan de rivier de Maas. Nu is het vinden van Romeinse oudheden in dit gebied geen zeldzaamheid, want reeds eerder werden in Alem en Rossum belangrijke Romein¬ se vondsten gedaan, maar de vondst van een vormschotel moet wel als iets heel merkwaardigs worden beschouwd. Een dergelijke vormschotel werd ca. 140-260 na Chr. veelvuldig gebruikt bij het vervaardigen van terra sigillata-pro- ducten. Dit waren gebruiksvoorwerpen van zegelaarde, zo genoemd naar de lak- rode bakkleur van de klei, met reliëfor- nament, gestempeld, of in negatief in een vorm aangebracht. Wat is nu het merkwaardige van deze Alemse vondst ? In ons land werd, voor zover bekend, nimmer een dergelijke schotel of zelfs maar fragmenten daarvan in de bodem aangetroffen. Dit valt niet te verwonderen als men weet, dat naar thans bekend is, nimmer in Nederland terra sigillata is vervaardigd. De voor¬ werpen van deze specifiek Romeinse pot¬ tenbakkerskunst, die op sommige plaat¬ sen in Nederland werden en nog worden aangetroffen, moeten als import aarde¬ werk worden beschouwd. Het is zeer wel mogelijk dat deze schotel via de handel in Alem terecht is gekomen. De vormschotel uit Alem is van hard gebakken, licht- tot bruinrood aardewerk. De hoogte bedraagt 9,8 cm ; de grootste diameter 23,3 cm. Afgezien van enkele beschadigingen vertoont de schotel geen spoor van slijtage, welke veroorzaakt zou kunnen zijn door langdurig verblijf in de rivier of in de grond of ook door het ge¬ bruik dat men er mogelijk van zou kun¬ nen hebben gemaakt, bij het vervaardi¬ gen van aardewerk. In het midden van de bodem is vóór het bakken een rond gaatje geboord ; een dergelijk gat viel bij vormschotels waarschijnlijk samen met de as van de draaischijf, waarop de vor¬ men en af te werken terra sigillata-kom- men werden vervaardigd. Op de bodem zijn na het bakken de letters X P inge- krast, wellicht bedoeld als Christusmono¬ gram. Onder de randversiering van de schotel heeft de pottenbakker zijn stem¬ pel geplaatst met de naam CERIALIS. Naast een decoratieve randversiering treffen we aan de binnenzijde van de schotel een groot aantal dierfiguren aan o.a. honden, hazen, reeën, leeuwtjes en zwijnen. Deze figuren en het pottenbakkersstem- pel vertonen, volgens Ir. J. A. Trimpe Burger die de Alemse schotel bestudeerde en zijn bevindingen vastlegde in een kort bericht in jaargang 10-11 (1960-1961) van de Berichten van de rijksdienst voor het oudheidkundig bodemonderzoek, nauwe verwantschap met de terra sigillata voor¬ werpen uit Rheinzabern. Deze plaats was in de Romeinse tijdeen belangrijk pottenbakkerscentrum, waar veel terra sigillata werd vervaardigd. Het werd in grote hoeveelheden o.a. naar onze streken verhandeld. Zo is mogelijk ook deze schotel in Alem terecht ge¬ komen. Dit laatste echter staat niet geheel vast. Wat is namelijk het geval ? De schotel werd blijkens het register van aanwin¬ sten van het Museum te 's Hertogenbosch in 1937 of 1938 aangekocht van de anti¬ quair M. J. H. Langehuijsen aldaar, die hem op zijn beurt van een boer uit Alem had verkregen. Helaas is niet meer na te gaan wie de vinder van deze schotel is geweest, de betreffende antiquair kan zich, vanzelfsprekend na zoveel jaren, de naam van de man niet meer herinneren. Toch zou het van groot belang zijn, niet slechts voor de geschiedenis van Alem maar ook en in het bijzonder voor die van ons vaderland in de Romeinse tijd, indien vinder en vindplaats met juistheid be¬ kend zouden zijn. Mogen wij daarom een beroep doen op de bevolking van Alem ons hierbij te helpen en daardoor de wetenschap een dienst te bewijzen ? Het kleinste berichtje kan hierbij soms zeer waar¬ devol zijn. Onze redactie ziet met be¬ langstelling elke tip tegemoet. Wellicht ten overvloede mogen wij er op wijzen, dat het belang van het verkrij¬ gen van deze gegevens zuiver van weten¬ schappelijke aard is, en dat de vinder hierdoor nimmer nadeel zal of kan onder¬ vinden. Nog maar al te veel bodemvond¬ sten uit onze streek verdwijnen in de han¬ den van opkopers, die deze vroeg of laat wel aan een museum aanbieden, maar vaak zonder of met foutieve vermelding van vindplaats, waardoor het betrokken voorwerp belangrijk aan wetenschappe¬ lijke waarde inboet. Een voorwerp dat in de grond wordt aangetroffen behoeft niet noodzakelijk van waarde te zijn, de plaats en de omstandigheden waaronder het ge¬ vonden wordt, zijn vaak veel belangrijker voor de kennis van onze vaderlandse ge¬ schiedenis en oudheidkunde. Romeinse vormschotel gevonden te Alem (?) Deze vormschotels werden in de Romeinse tijd gebruikt voor de vervaardiging van met reliëfs versierde terra sigillata kommen. Loop der bevolking van Maasdriel over 1962 De gemeente Maasdriel telde op 1 janu¬ ari 1962 6316 inwoners waarvan 3238 mannen en 3078 vrouwen. Dit aantal nam toe door de geboorte van 72 (84) jongens en 89 (80) meisjes, in totaal 161 (164)^ In de loop van 1962 vestigden zich in deze . gemeente 78 (46) mannen en 95 (73) vrou¬ wen, in totaal 173 (119) personen. Door het overlijden van 23 (27) mannelijke en lo (23) vrouwelijke inwoners verminder¬ de dit aantal weer met 38 (50). Voorts vertrokken uit de gemeente 176 (132) per¬ sonen te weien : 78 (45) mannen en 98 (87) vrouwen. Op 31 december 1962 bestond de bevol¬ king van Maasdriel uit 3287 mannen en 3149 vrouwen. Totaal 6436 inwoners. In 1962 werden 40 huwelijken gesloten (64). De tussen haakjes aangegeven cijfers betreffen het overeenkomstige aantal in 1961.