Tekstweergave van DSS_1963-02-01_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VIJFDE JUBGAie FEBBIABI 1963 No. « II DE STIMULANS II XAAKDBLAD VA3f DË DKIELSE MDDEXITAIVD REDACTIE: |. H. G. J. VAN HEESWIJK MAASBANDIJK 30 KERKDRIEL TELEFOON 284 Een kroniekje van een Rossumse Poldersecretaris Achter in het poldersignaat — wij zouden te¬ genwoordig zeggen het notulenboek — van Ros- sum lopende van 1 januari 1804 tot 1817 dat thans berust in het oud-archief van het Polderdistrict Bommelerwaard boven de Meidijk te Zaltbommel, schreef secretaris D. J. van der Kaaij, enige zoals hij het zelf noemt, „merkwaardigheden" op „ten¬ einde dezelve aan de vergetelheid te ontrukken tot nut der nakomelingschap". Eerst iets over de persoon van de schrijver van dit dorpskroniek je. Dirk Jan van der Kaaij woon¬ de vóór zijn huwelijk met Hermina Johanna van Avesaat, dat op 6 mei 1810 te Rossum gesloten werd, te Oijen alwaar hij omstreeks 1785 ook ge¬ boren werd. Zijn vrouw echter was een echte Ros¬ sumse, dochter van de schepen Dirk van Avesaat en ELisabeth van Dockum. Haar famiiie behoor¬ de in die dagen tot de invloedrijkste families niet slechts van Rossum, maar we kunnen wel zeggen van het oostelijk deel van de Bommelerwaard. Zij zullen er wel voor gezorgd hebben dat hun nieuw familielid ook met de nodige functies bekleed werd. Bij koninklijk besluit van 13 juli 1829 no. 86 werd Dirk Jan van der Kaaij benoemd tot burgemeester van Rossum als opvolger van J. Ganderheijden. Tot 1852 heeft hij aan het hoofd van die gemeente gestaan. De kroniek geeft een beeld van de moeilijkhe¬ den waarmede onze voorouders in het eerste kwart van de vorige eeuw te kampen hadden, De rampen welke hierin beschreven worden, troffen niet slechts Rossum alleen maar de gehele Bom¬ melerwaard. Rossum ligt op een der hoogst ge¬ legen punten van de Bommel er waard. Als men daar dus reeds wateroverlast had, wat zullen dan de lager gelegen dorpen en polders in dit gebied met van het water te lijden hebben gehad. Deze en nog enkele andere vaak terugkerende gebeur¬ tenissen zijn er dan de oorzaak van dat de Bom¬ melerwaard lange tijd in ontwikkeling en econo¬ mische opbloei ten achter is gebleven bij andere delen van ons land- Ondanks, de naar onze opvattingen misschien wat moeilijke zinsbouw hebben wij gemeend U toch de letterlijke tekst van zijn verhaal niet te mogen onthouden. „1816. In de maand Junij had men zoo menig- vuldigen regen dewelke verschijden weken zoda- aanhield, dat bij na alle lage landen wierden overstroomd, zoodat meest alle vee na de stal¬ len moest, ook al had men droge wijde, kon het vee evenwel niet geduurig in dezelve blijven omdat hetzelve niet eens droog wlerd, waar- . door het vee zoo verzwakte, dat het niet op kon ; men maaijde het vlot ; of het door het water opkomende gras boven het water af, het¬ welk tot voedsel voor het vee moest dienen. Het vee stierf hierdoor meestal weg, men had men- schen in Rossum: die van 20 tot 30 stuks rund¬ vee verloren, waardoor men nauwelijks de stra¬ ten passeren kon van den reuk, die de dode beesten veroorzaakten. Het hooy wierd hierdoor zoo duur, dat het ver- kogt is geworden tot 30 gulden de duizend pon¬ den, oud gewigt. Al het graan rees hierdoor ook zodanig in prijs. dat de beste tarw is verkogt geworden voor tien gulden, het schepel of 25 gl. het neder!: mud en het andere koren advenand. Ik had het geluk, dat ik nog een 20.000 pond hooy had gekregen van mijn Humwenese uiter¬ waarden, waarbij ik vele gekookte paardeboo- nen deed voederen aan mijn rundvee zoowel als aan de paarden, waardoor het mij gelukte van mijne veertig stuks paarden en beesten geen één te verliezen. 1817 dit jaar deed het water ook zeer veel kwaad, want meest alle lage landen bleven on¬ der water staan. 1818 iiep het water we] weg; dog door de gevol¬ ge van het twee jaren onder water staan was er een zoort van wild en ontwel op het land ge¬ komen waardoor het land veelal, afgebrand moest worden. 1819 heeft zig gekenmerkt door al de muizen, die men dugt, dat voor een groot gedeelte wa¬ ren vermenigvuldigt door al den onboel die op het land zat. Deze muizen hebben in de maand Augustus al het te veld staande koren zodanig verwoest, dat het omtrent niet gemaayd kon worden zoo ver stond het van malkander. Rat¬ ten waren er ook in menigte, dewelke de ver¬ woesting nog vergroten. Men maakte stikmachi- nes en vulde die met kwaad hooij, stopte de gaten, die de muizen in het land hadden, digt en men zag zoo den grond met een damp te vervullen om dezelve te verdrijven, doch ook dit alles was vrugteloos en hielp niets, zoodat alles verteerd wierd. 1820, 1821, 1822 en 1823 waren de granen en alle voortbrengselen van den landman zoodanig ge¬ daald dat den landman geheel in verval ge¬ raakte. Men kogt in het najaar van 1823 den tarw voor 26 a 28 stuivers het oude Bommel- sche schepel, hetwelk omtrent ƒ 3-6 het Neder], mud was. 1824 heeft zig gekenmerkt in het najaar. In de maand october begon het water zodanig te was¬ sen, dat men gene sprijdingel) voor de dijken, heeft kunnen krijgen. Men heeft aanhoudend westen en zuidwesten wind gehad, ver(ge)zeld van zware stormen. De dijken sloegen al spoe¬ dig zodanig af dat men op vele plaatsen de¬ zelve bezwaarlijk met een rijtuig konde pas¬ seren. In dit najaar zonk ook de zïnkpakking op de Waa van paal 10 tot den molenwerf ge¬ heel weg, zoodat de dijkgeslaagdens 2) onver¬ mogend waren dezelve te herstellen. Men adres¬ seerde zig aan onzen beminden Koning en deze bewogen met het ongelukkig lot van Rossum deed een voorschot van / 25.000 gl: tot herstel¬ ling dier pakking zooas op het dijksignaat kan gezien worden. (Vervolg op pagina 2) Welkom aan onze lezers in Rossum en Hurwenen Vanaf heden zult U elke maand ons blad „De Stimulans" in Uw brievenbus vinden. De Drielse middenstand en de redactie heet U allen van harte welkom in onze lezerskring. Wy hopen dat ons maandblad bij U een even gunstig onthaal zal vinden als het blad reeds vijf jaren lang in de gezinnen van Maasdriel heeft ge¬ vonden. Vanzelfsprekend houden wij ons voor Uw op- of aanmerkingen warm aanbevolen. Even warm houden de Drielse Middenstand en de adverteerders in ons blad zich echter aanbe¬ volen voor een bezoek aan hun zaken. Velen van U kennen reeds de weg naar en in onze gemeen¬ te. Maar zij die nog nimmer hier zijn geweest, zouden we willen uitnodigen eens te komen kij¬ ken. Het is hier niet slechts prettig zaken doen, maar U kunt er ook genieten van de film- en amusementprogramma's, die er in grote verschei¬ denheid gegeven worden, om nog maar niet te spreken van de verschillende aantrekkelijke ak- ties van onze Middenstand, het gehele jaar door. Ons blad wil U op de hoogte houden van al deze evenementen en daardoor de banden tussen onze dorpen verstevigen en veraangenamen. Wij moeten elkaar immers niet zien als concurrenten maar als collega's, die eendrachtig samenwerken om hun dienende taak voor onze Bommeler- waardse gemeenschap zo goed mogelijk te ver¬ vullen. Schilder ook zelf met RALSTON verf Depot (j. van H erwijnen Mgr. Zwijsenple n 13 - Kerkdriel BERNINA ZIG-ZAG Naaimachines -^- Eenvoudige bediening -^- 100% Zwitsers -^ Vrije naai-en stoparm -^ Licht gewicht ^ Gratis les door eigen demonstratrice Handnaaimachines reeds vanaf F 198,- NAAIMACHINEHANDEL HAAS-Zaltbommel Inlichtingen en folders JO DAAMS Mgr. Zwijsenplein KERKDRIEL vanaf F 550,— Verkrijgbaar bij: