Tekstweergave van DSS_1965-04-01_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ZKVKNnii JAAK«ANO
APRIL, I»65 «o.
DE STIMULANS
II
II
MAAMI>BJLA1> VAM DE I>R1EI^SE ÏIIDÖEJïSTAl*»
REDACTIE EN ADMINISTRATIE: J. H. G. J. VAN HEESWIJK - MAASBANDIJK 30 - KERKDRIEL - TEL. 041 83 - 1 81
OPLAGE 2000 - WOBDT GRATIS VERSPREID IN: ALEM - HOENZADBIEL - HUKWENEN - KEREJJRIEL - ROSSUM EN VELDDKIEL
De Hervormde Kerk van Kerkdriel in verleden en heden dodenherdenking
Onder bovenstaande titel werd de geschiedschrij¬
ving van onze gemeente verrijkt met een keurig
uitgevoerd boekje van de hand van Ds. L. M. Ver-
seput. Het boekje is bedoeld als een gedenkboekje
bij gelegenheid van het feit dat het op 23 april
twintig jaar geleden was dat de Duitse bezetters
als laatste wanhoopsdaad de torens van de oude
dorpskerk van Kerkdriel en die van de r.k. kerken
van Kerkdriel en Velddriel opbliezen. Door de bui¬
tengewoon zware lading dynamiet, in de toren
aangebracht, werd de prachtige oude monumentale
kerk, grotendeels in een puinhoop herschapen. De
eerste foto, welke in deze brochure is opgenomen
toont het geweld waarmede de bijna 2 meter dikke
muren van de toren uit elkaar werden gerukt, daar¬
bij het gehele middenschip van de kerk mede-
nemend.
Maar niet slechts de geschiedenis van het ge¬
bouw op zich, wordt in dit boekje behandeld, maar
terecht wordt meer aandacht besteed aan de ker¬
kelijke gemeenschap, welke dit gebouw gebruikte.
Meer dan zes eeuwen lang gingen de Drielse Chris¬
tenen op die plaats immers ter kerke en in en om
het gebouw vonden zij tot in 1829, toen de tegen¬
woordige protestantse en katholieke begraafplaat¬
sen werden aangelegd, hun laatste rustplaats.
In het najaar 1949 werden door de Rijksdienst
voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek in de
kerkruine opgravingen gedaan, waarbij aan het
licht kwam dat aan de gotische basilicale kerk, zo¬
als wij die voor de oorlog gekend hebben, een klei¬
nere turfstenen romaanse kerk is voorafgegaan.
Deze was vermoedelijk 12e eeuws en het is merk¬
waardig dat alhoewel het Christendom hier reeds
ten tijde van St. Whlibrordus ingang had gevon¬
den, er geen sporen van een voorgaande houten
kerk uit die tijd werden ontdekt. Dit steunt de
opvatting van de bodemkundigen dat de kern van
het dorp oudtijds elders heeft gelegen, meer in de
richting van de Hoorzik. Om de romaanse kerk is
men in de tweede helft van de 14e eeuw begonnen
met het koor op te trekken. In de eerste helft van
de 15e eeuw heeft waarschijnlijk een andere bouw¬
meester het dwarspand gebouwd. Tot aan het be¬
gin van de 16e eeuw heeft men nog aan deze kerk
gebouwd, die de katholieken van Hoenzadriel,
Kerkdriel en Velddriel tot parochiekerk diende.
Driel was een rijke kerspel, getuige de fraaie
gewelfschilderingen die het koor van de kerk sier¬
den en betrekking; hadden op het leven van St.
Maarten de patroon van deze kerk. Ook de pilaren
waren van rijk gebeeldhouwde kapitelen voorzien.
Dit heeft men voor de oorlog nog kunnen zien. Uit
de oude handschriften en aantekeningen blijkt
echter nog, dat de ramen van deze kerk voorzien
waren van fraaie glas in loodramen met wapens
o.a. van de familie van Driel.
Omstreeks 1609 werd de kerk door de Hervorm¬
den overgenomen. Op deze episode van de Drielse
kerkgeschiedenis gaat Ds. Verseput wat dieper in,
omdat hij hierover naarstig gegevens heeft verza¬
meld en nog bezig is te verzamelen, in de hoop
dat deze toereikend zullen zijn voor een proel-
schrift.
Verhaald wordt o.a. hoe de Drielse kapelaan Ge-
rard Willems van Ploe aan de ambtman van Bom¬
mel- en Tielerwaard te Zaltbbmmel een lijstje
zond van mensen die verdacht werden de nieuwe
leer aan te hangen. Wellicht daarom werd hij in
het rumoerige jaar 1566 met geweld uit de Drielse
parochiekerk gejaagd, toen hij daar de H. Mis wil¬
de gaan opdragen. In hetzelfde jaar op 21 novem¬
ber werd er door een onbekende predikant, een
neef van de predikant van Bommel in het St. Eii-
sabethgasthuis te Hoenzadriel gepreekt. Nu ons de
naam van dit uit de middeleeuwen stammende
gasthuis bekend is, zal het wellicht mogelijk zijn,
zij het bij benadering te bepalen, wanneer deze
voor Hoenzadriel zo belangrijke stichting tot stand
kwam.
Ook nadat de Hervormden de oude kerk in bezit
hadden genomen, behield deze nog haar status van
parochiekerk in zoverre, dat ook de katholieken er
hun laatste rustplaats vonden, er alle huweüjken
werden afgekondigd alsmede alle belangrijke be¬
kendmakingen werden gedaan zoals op 26 mei 1648
de afkondiging van de Vrede van Munster.
Driemaal hebben de katholieken nog getracht de
kerk weer in hun bezit te krijgen. In 1798 stuitte
dit af op hun onredelijke eisen ten aanzien van de
kerkegoederen en de onjuiste toepassing van het
besluit van de Nationale Vergadering. In 1818 pro¬
beerden zij het andermaal met een desbetreffende
verzoekschrift aan de Koning, maar dit werd af¬
gewezen en na de laatste wereld-oorlog toen de
katholieken aanboden om het terrein en de ruïne
over te nemen in ruil voor een nieuwe kerk met
pastorie, wilden de hervormden deze historische
plaats niet afstaan.
Aan de bouw van de nieuwe hervormde kerk
wijdt schrijver een apart hoofdstuk. Met de bouw
werd op 20 juni 1952 begonnen en het nieuwe
bedehuis kon op 12 september 1953 in een dienst
onder leiding van Ds. C. Bezemer in gebruik wor¬
den genomen.
Het boekje vertelt ons verder over de ontwikke¬
ling van de hei-vormde gemeente, waar de protes¬
tanten weliswaar steeds in de minderheid zijn ge¬
weest, een minderheid echter die tot de Franse tijd
een bevoorrechte positie innam, maar thans in
vrede en vriendschap een niet onbelangrijk aan¬
deel hebben in de ontwikkeling van de gemeente
en het gemeenschapsleven, waar de verhouding
tussen de beide geloofsgemeenschappen, vooral tij¬
dens het pastoraat van deken A. M. Zegers zozeer
verbeterd zijn, dat zij wellicht tot voorbeeld zouden
kunnen dienen voor andere gemeenschappen.
Tot slot geeft Ds. Verseput een lijst van de
predikanten met tal van wetenswaardige bijzonder¬
heden. Burgemeester Bonnike voorzag het boekje
van een voorwoord en het geheel is met vijf fraaie
foto's verlucht.
Niet slecht voor de leden van de hervormde ge¬
meente is deze uitgave interessant maar ook voor
de katholieke Drielenaren. die evenals vele ande¬
ren, die in de plaatselijke geschiedenis geïnteres¬
seerd zijn, er talrijke belangwekkende bijzonderhe¬
den in zullen aantreffen. Het boekje is verkrijgbaar
bij de kerkeraadsleden en bij de schrijver. Wie het
per post wil bestellen kan ƒ 3,— storten op giro¬
rekening 1021468 t.n.v. Ds. L. M. Verseput, Teister-
bandstraat 5, Kerkdriel, onder vermelding „boekje".
CENTRUM THEATER KERKDRIEL TELEFOON 376
Wordt verwacht vanaf 7 mei t/m 11 mei
IRMA LA DOUCE 18 jaar
DINSDAG 18 MEI 8 UUR
MONDO CANE Uitsluitend 18 jaar
Reserveer een
avond voor deze
veelbesproken
films
Keuring selectievelden
Degenen die hun selectievelden van aardbei-
planten willen laten keuren deze zomer en even¬
tueel ook de z.g. wachtbedden, kunnen zich hier¬
voor opgeven bij F. v. d. Kammen te Rossum, tel.
04182-418.
Programma 5 mei-viering
te Velddriel
6 uur : Reveille.
10 uur: Kinderoptocht door het dorp.
2 uur: Dobbelrit voor de schoolgaande jeugd,
3 uur: Volksspelen op het Feestterrein,
Half 8: Groot Bal met diverse attracties.
Zoals U wel zult weten zal de herdenking van
het vierde lustrum van onze bevrijding op 5 mei
a,s., met bijzondere luister worden herdacht.
Ik meen dat ook de herdenking van de vele
zware offers die voor het vaderland werden ge¬
bracht dit jaar extra gewicht moet krijgen.
Elk jaar houden wij op 4 mei 's avonds om
kwart voor 8 een stille tocht vanaf de kerk van
Alem naar het monumentje op de Jan Klingeweg.
Het is verheugend te constateren, dat niet alleen
de Alemers, maar ook de Drieiers in steeds groter
getale aan die herdenking deelnemen.
Voor dit jaar doe ik een beroep op U, door Uw
grote opkomst, een bijzonder accent aan deze
waardevolle herdenking te verlenen.
De Burgemeester.
voorlopig program 30 april, 4 en 5 mei
30 April:
10.— uur: Aubade door alle schoolkinderen voor
het Gemeentehuis m.m.v. de Kon.
Harmonie „Semper Crescendo".
10.45 uur: Tekenwedstrijd voor de 4e, 5e en 6e
klas op de stoeprand Mgr. Zwijsenplein.
2.30 uur: Kinderspelen o.m.;
Hindernis estafette
Touwtrekken
Zaklopen
Ping Pong race
Buslopen
Stoelendans
Stepwedstrijd •
5.00 uur: Prijsuitreiking
8.00 uur: Concert door de Kon. Harmonie „Sem¬
per Crescendo"
Stille tocht naar monument te Alem
5 Mei:
± 9.00 uur: Kerkdiensten.
10.00 uur: Aubade voor Gemeentehuis waarbij
medewerking van Harmonieën en zang¬
koren uit de gemeente.
± 11.00 uur: Ballonwedstrijd.
1,30 uur: Kinderoptocht met versierde fietsen -
steps - wagens - loopgroepen,
3.00 uur: Start van knobbelrit uitsluitend voor
inwoners uit de gemeente. Zeer eenvou¬
dige rit met mooie prijzen.
In de avond: Openluchtspel op het Plein en
Oranje Bal in „Het Witte Huis".
In de loop van de dag wordt er op verschillende
plaatsen een wagenspel gegeven.
viering Koninginnedag Alem
en bevrijdingsfeest
's Morgens half 9 kinderoptocht. Om 10 uur
wordt deelgenomen aan de aubade te Kerkdriel.
Om half twee een speciale verrassing voor de kin¬
deren.
Op 5 mei wordt in de voormiddag door de kin¬
deren deelgenomen aan de festiviteiten te Kerk¬
driel. Om half twee voert de toneelvereniging „De
Vrede" een wagenspel op, dat in de loop van de
dag ook in Kerkdriel, Velddriel en Hoenzadriel ver¬
toond zal worden.
EVEN EEN KLEIN BERICHTJE OVER
PATER ESSING
Begin April was hij nog steeds in Addis en
wacht nog steeds op de kisten welke onderweg
zün. Inmiddels zullen deze wel aangekomen zh"n
en dan kan de Pater vertrekken naar zijn eigen
Missiepost in Dembi Dollo. Tot zo lang wachten
wij ook maar op zijn artikel in „De Stimulans".
In ieder geval de AUTO, welke de inzet van de
actie was, heeft hij inmiddels, gloed nieuw !
Nadere mededelingen volgen nog.