Tekstweergave van DT_1972-02-03_003
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
DE TOREN — donderdag 3 februari 1972 — pagina 5
Tussen de Voorn en Loevestei
in
Orgaan Historische Kring
brengt velerlei artikelen
ZALTBOMMEL. De Historische
Kring Bommelerwaard liet weder¬
om een interessant nummer van
zijn contactblad „Tussen de Voorn
en Loevestein" verschijnen. Het
blad ziet er weer keurig verzorgd
uit en ook de inhoud ■,smaakt naar
meer".
In deze aflevering zet drs. L. van
Tongerloo haar studie over de fami¬
lie Schiffer te Alem voort met de
levensgeschiedenis van Wouter
Schiffer, de vader van Corn.°lis, de
stichter van de tegenwoordige
steenfabriek ,,Rossum" die toen op
Alems grondgebied lag.
Fortuinzoeker
Zoal zijn naam reeds doet ver¬
moeden kwam deze Wouter Schiffer
uit Duitsland en wel uit een klein
dorpje in het Guliker land even ten
zuidoosten van Mönchengjadbach.
Hij werd daar in 1742 uit gerefor¬
meerde ouders geboren. Waar¬
schijnlijk hadden ze het thuis niet
breed en is daarom de jonge Wou¬
ter naar Nederland getrokken om
daar fortuin te zoeken. Dat hij hier
werkelijk fortuin gemaakt heeft en
hoe, zet de schrijfster op boeiende
wijze uiteen. Wouter begon als
knecht van de Heer van Empel en
trouwde in 1771 met de oudste doch¬
ter van de schoolmeester uit Enge-
len> Geertrui van den Biesheuvel.
In het zelfde jaar werd hij schepen
van Empel en in de volgendt? jaren
zien we hem reeds optreden als
gevolmachtigde voor de heer Van
Empel bij verpachtingen en verko-
.pingen van land. ijn vrouw had bij
haar huwelijk wel wat geld meege¬
bracht en zelf bleek Wouter zich
ook al aardig opgewerkt te hebben.
Van 1784 af pachtte hij regelmatig
de inning van de Verpondingen
(grondbelasting) en andere dorps-
belastingen. Eerst in Empel en
Meerwijk, later ook in Alem, Maren
en Kessel. Aardig wordt in dit arti¬
kel de inkomsten van Wouter uit dit
collecteurschap over een aantal ja¬
ren tussen 1783 en 1804 blootgelegd.
Deze geven niet alleen een indruk
van het wisselend inkomen van een
belastinggaarder, maar bovendien
ook van de gegoedheid van het
dorp. Inmiddels verhuisd naar En¬
gelen kocht Wouter Schiffer op 24
november 1792 het aanzienlijke huis
met grote stalling, schuur, boom¬
gaard, brouwerij en mouterij aan de
Maasdijk te Alem van Catharina
Tucker-Hack voor / 2020,-. Dit grote
huis stond naast de Ned. Herv.
Kerk van Alem ter plaatse waar nu
de heer H. Hanegraaf woont. Schif¬
fer ging er wonen en bouwde er zijn
fortuin verder uit. In 1808 behoorde
hij met de twee Pompen's tot de
rijkste ingezetenen van Alem.
Kerkgeschiedenis
Een waardevolle bijdrage in de
kerkgeschiedenis van de Bomme¬
lerwaard brengt ons ds. G. Hamoen
uit het classicaal archief van Heus-
den. Toen Zaltbommel in 1572 bij
verrassing werd genomen en aan de
kant van Willem van Oranje kwam,
werd Zaltbommel en de Bomme¬
lerwaard kerkelijk bij Zuid-Holland
ingedeeld en vormden Bommel,
Gorkum en Dordrecht een classis.
Voor de vrouw
De wasdag is in opspraak
door gebruik van fosfaten
schakelt de verwarming automa¬
tisch uit), en binnen korte tijd is je
was kurkdroog, wat voor weer het
buiten ook zijn mag. Als u de
Gramo wasdroogautomaat opent,
schakelt het apparaat geheel uit.
Geen gehannes meer met natte lap¬
pen op je zolder en een vochtig
huis, de was strijkdroog of kurk¬
droog net zoals je wilt- Het einde.
MARTINE
Dit duurde tot 1574 toen Zaltbommel
en Gorkum samen één classis gin¬
gen vormen. Deze toestand bleef
bestaan tot 1602 toen Zaltbommel
bij de classis Nijmegen werd inge¬
deeld. Van 1606 tot 1614 maakte
Zaltbommel met Tiel een classis
uit, terwijl in 1614 Bommel een
eigen classis vormde. Dit betekent
dat het classicale archief van Zalt¬
bommel geen gegevens over de
Bommelerwaard bevat vóór 1614.
tn het artikel van ds. Hamoen
wordt juist de periode van 1579 tot
1602 behandeld' een tijdvak in de
wordingsgeschiedenis van de gere-
. formeerde kerk :.n de Bommeler¬
waard, waarvan nog vrij weinig be¬
kend is, juist omdat de bronnen zo
schaars zijn. Naast een beeld van
de situatie in de vaak nog prille
gereformeerde gemeenten, levertde-
■ ze publikatie ook nog aanvullingen
op van de lijst van predikanten in
de verschillende plaatsen van de
Bommelerwaard.
Schoolmeester
Hoe het er in de 18e eeuw toeging
bij de benoeming van een scoolmees-
vertelt ons in hetzelfde nummer de
heer J. van Heeswijk onder de titel
„Een schoolmeestersexamen in
1764 en wat daaraan vooraf ging".
Schrijver behandelt daarin de lange
strijd tussen het dorpsbestuur van
Driel en de kerkeraad over het
recht van benoeming van de school¬
meester te Kerkdriel die tevens ook
de functies van voorlezer en voor¬
zanger in de gereformeerde kerk
vervulde.
Mr. Rueb zet zijn verhandeling
voort over oud-Nederhemertse ge¬
dachten met de publikatie van ge¬
nealogische gegevens over de fami¬
lies de Greef en Versluis.
Ten slotte worden de lezers en de
beoefenaars van de geschiedenis van
de Bommelerwaard in de rubriek
„Voor U gelezen" op de hoogte
gehouden van de laatste publikaties
met betrekking tot de geschiedenis
van de Bommelerwaard en de fami¬
lies die daar gewoond hebben.
Kortom eenieder die belang stelt
in de geschiedenis van deze streek
zouden wij aanbevelen eens kennis
te nemen van de inhoud van dit
blad.
Wie zei dat de winter niet fotogeniek is?
Pa, mag ik jouw wagen?
Pa, wantrouwig van aard, vroeg:
Wat in vredesnaam wil je gaan
doen?
Ik wil foto's gaan maken met
Miep, eindje rijden ook.
Als ik het goed zie, is die fotogra¬
fie meer een voorwendsel om met
die DAF te gaan scheuren, zei pa.
Maar dat had hij toch echt mis;
het ging mij wel degelijk om die
fotografie. Ik had mij net de weelde
veroorloofd van een rolletje Fujico-
lor en wilde eens zien hoe Miep het
zou doen in een puur winters land-
Staatspensionering
H'waarden houdt loterij
HEEREWAARDEN. — In tegen¬
stelling tot vorige jaren houdt het
bestuur van de Heerewaardense
afdeling van de Bond voor Staats¬
pensionering dit jaar geen huis-
aan-huis-collecte voor de Bejaar-
denreis. Nu zal de komende weken
een enveloppenloterij 'worden gehou¬
den, waarvoor men 2.000 loten
denkt te verkopen. Voor iedere se¬
rie van 100 loten zijn drie prijzen
beschikbaar. Bovendien zullen er
nog drie hoofdprijzen, bestaande uit
nuttige huishoudelijke artikelen, ge¬
trokken worden. De trekking zal op
vrijdag 24 maart plaatsvinden. ,
schapje. Het beroerde is dat de
meeste mensen denken dat je 's win¬
ters alleen kunt fotograferen, als er
sneeuw ligt.
Dat is uiteraard een misvatting.
In de winter is het landschap
meer open, de bomen zijn dunner,
maken het landschap wazig en ver.
In de winter is er ook wel degelijk
kleur.
Met Miep ben ik gaan toeren door
de polders en ik toonde Miep enige
staaltjes van mijn schildersoog.
Moet je zien, meid, dat knalgele
dorre riet langs die sloot, het rooie
dak van de boerderij daar en de
wazige verte van zo'n polder.
Wat zit er toch voor een glaasje
op die lens van jou, een filter,
~vroeg ze praktisch, want mijn be¬
toog sloeg niet zo erg in.
Dat is een kleurloos ultra-violet-
filter, kind, dat maakt dat mijn
kleurtjes lekker doorkomen zonder
enige zweem.
Ten slotte verschoot ik mijn hele
rol en stuurde die cito, cito naar de
centrale. Wat denk je dat Miep het
mooiste vond? Zichzelf leunend op
het dak van de auto. Ach, vrouwen
hebben geen benul van fotokunst,
maar als u van mij wat wilt leren,
geef ik mijn beste tips hieronder
voor niks.
1. Gebruik bij zonnig winterweer
voor zwart-witfilm altijd een
geelfilter.
2. Gebruik bij kleurenfilm nooit
een geelfilter. wel dat kleurloze
uv-filter waarover ik al sprak-
De Renault 5
meer dan een
is wel iets
stadsauto
Het was manlief die met de kwes¬
tie op de proppen kwam. Als ik het
hier zo lees vervuil jij elke maandag
ons oppervlaktewater. Niet begrij¬
pend staarde ik hem aan. Hoe zo
vervuilen? Maandag is wasdag en
dan probeer ik alleen maar om de
zaak proper te krijgen.
Hij wees op een artikel in zijn
tijdschrift. „Hier staat, dat die mo¬
derne wasmiddelen, tenminste een
aantal daarvan, nogal was fosfaat
bevatten. Die fosfaten dienen om het
water zacht te maken. Maar door
het feit, dat we dat met zijn allen
doen, ontstaat een overmaat van
fosfaten in het oppervlaktewater, dat
betekent meer verontreiniging1".
Ja, maar, repliceerde ik, hard
water maakt mijn was niet schoon.
, Hij knikte- Daarom willen ze nu het
leidingwater in een aantal streken
„Trouw aan Oranje"
stelt Oranjefeest jaar uit
ZUILICHEM. — Vrijdagavond
werd in het „Dorpshuis" te Zuili-
chem de jaarvergadering gehouden
van de Oranjevereniging „Trouw
aan Oranje". Altredend als be¬
stuurslid waren de heer linbosch
(voorzitter), wegens vertrek naar
elders en de heer Van Brakel (pen¬
ningmeester). In hun plaatsen wer¬
den gekozen de heren Schreuders
en TUlema. De functies zullen nog
verdeeld worden. Het programma
voor Koninginnedag (1 mei) is als
volgt samengesteld: 's middags kin¬
derspelen, met aansluitend volks-
spelen; in de vooravond een knob-
belrit voor fietsen en bromfietsen.
Men denkt tevens nog aan een
avondprogramma maar daar is nu
nog niets concreets over te zeggen.
Wat betreft het traditionele twee¬
jaarlijkse oranjefeest werd met al¬
gemene stemmen besloten dit een
jaar uit te stellen. Dit i.v.m. het feit
dat koningin Juliana volgend jaar
haar 25-jarig regeringsjubileum
hoopt te vieren. Voordat hij tot
sluiting van de vergadering over¬
ging dankte de heer Fuykschot (se¬
cretaris) de heer Van Brakel voor
het vele werk dat hij in de afgelo¬
pen 10 jaar voor ..Trouw aan Oran¬
je" heeft gedaan.
Consulentschap voor de
Tuinbouw is verhuisd
TIEL. — Het consulentschap voor
de Tuinbouw is sinds 25 januari
gevestigd in Tiel op het ad.es Do-
dewaardlaan 5; het telefoonnum¬
mer is 03440-3944. De Dodewaard-
laan is gelegen in Tiel-West. Het
consulentschap is niet meer te berei¬
ken op de adressen in Geldermal-
sen, Kesteren en Arnhem.
van ons land tevoren ontharden.
Maar er zijn ook ndere oplossingen.
Soda maakt ons water ook zacht
en soda wordt veel gemakkelijker
afgebroken in het water. Met gewo¬
ne gele zeep (vroeger heette dat
groene zeep, toen v/as het ook echt
groen) kun je de was best schoon
krijgen, maar misschien niet zo
superwit, als met een wasmiddel.
Dat wit, zo vervolgde hij zijn be¬
toog, is in feite een blauwe tint,
want veel wasmiddelen bevatten
een soort blauwe kleurstof.
Mijn moeder had vroeger zakjes
blauwsel zei ik. Dat blauwsel kun je
tegenwoordig nog wel krijgen meen
ik. Waarom j>robeer je het niet
eens? Proberen? Ja, doe de was
eens als vroeger thuis, gewoon met
gele zeep en soda of met zeepvlok-
ken die je zelf schaaft van een stuk
harde zeep, b.v. huishoudzeep, het
zal allicht goedkooper zijn, al is het
niet „witter dan wit". Je moet
trouwens niet teveel gebruiken lees
ik, want het schuimt natuurlijk ou¬
derwets.
En zo ben ik gaan meedoen, op
mijn manier aan schoner opper¬
vlaktewater, tot tevredenheid van
manlief, want die is een verwoed
hengelaar.
Toch modern wassen?
Ultra modern wassen kan dus
best, ook al doe je het met gele
zeep. Ik heb trouwens nog een
nieuwtje voor u lezers, want ik heb
hier een foldertje voor me van een
nieuwe en erg voordelige wasdroog¬
automaat. Het apparaat, een GRA¬
MO 2000 A kost maar f379,— en
dat lijkt me nu eindelijk het prijsje
om zo'n handig toestel in huis te
nemen, Zo'n toestel is eigenlijk het
ei van Columbus. Je stopt er ca. 2,5
kg wasgoed in en schakelt het appa¬
raat in, dat thermo-elektrisch be¬
veiligd is (als de luchttoevoer stopt.
Voorlichting over
waterzuivering
TIEL. - De Vereniging Industrieel
Contact Tiel en c'e Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor
Zuid-West-Gelderland organiseren
op 17 februari 1972 te 2*0 uur in de
foyer van de Agnietenhof te Tiel
een voorlichtingsbijeenkomst voor
de industrie, omtrent de waterzui¬
vering.
Op deze bijeenkomst zal ir. A. P-
A. M. van Deurzen van Architecten
en Ingenieursbureau van Hasselt en
de Koning een inleiding houden
omtrent industrie- en waterzuive¬
ring.
Belanghebbenden die deze bijeen¬
komst willen bijwonen en geen uit¬
nodiging hebben ontvarïgen, kunnen
zich opgeven bij het secretariaat,
Ambtmanstraat 12 te Tiel.
Met de nieuwe Renault 5 brengt
de Franse fabriek een auto die door
zijn buitenafmetingen het predikaat
„stadswagen" verdient, maar
waarvan de ruimte, de prestaties
en het weggedrag van dien aard
zijn dat men toch kan spreken van
een all-round gezinsauto.
De Renault 5 heeft een moder- v
ne zelfdragende 3-deurscarrosserie
met grote ruiten, een iets aflopende
motorkap en een heel geringe over-
bouw. De wielen zitten als het ware
op de vier hoeken van de auto. De
wielbasis is 2.40 m. De totale lengte
bedraagt slechts 3.50 m en de totale
breedte 1.52 m, maar van binnen
biedt de Renault 5 royaal ruimte
aan vier volwassenen plus enige
bagage. Voor het vervoeren van
grotere voorwerpen kan de achter¬
bank worden neergeklapt. De baga¬
geruimte is toegankelijk via een zg.
derde deur.
Dat dt Renault 5 ondanks de
compacte buitenmaten veel binnen¬
ruimte biedt is zowel te danken aan
de voorwielaandrijving die een
vlakke vloer tot achter aan toe
mogelijk maakt, als aan de toepas¬
sing van de zg- schildbumpers. De¬
ze brede, van gewapend polyester
vervaardigde bumpers, die Renault
heeft geïntroduceerd op de 15 en 17
sportmodellen, hebben het voordeel
dat zij binnen de carrosserie con¬
touren kunnen blijven. Dit betekent
zowel aan voor- als achterzijde een
winst van' 10 tot 15 cm in vergelij¬
king tot conventionele bumpers die
buiten de carrosserie uitsteken. De
schildbumpers geven bovendien een
betere bescherming van de carros¬
serie, niet alleen ten aanzien van
parkeerschades, odch ook bij aan¬
rijdingen. Proeven met prototypen
hebben aangetoond dat zij de schok
van een botsing tot 7 km per uur
totaal absorberen. Bij een dergelij¬
ke aanrijdingssnelheid blijft de car¬
rosserie onbeschadigd.
De Renault 5 wordt geleverd in
twee uitvoeringen: de L en de TL.
Behalve dat de TL een wat luxueu¬
zere afwerking en uitrusting heeft,
is het grote verschil tussen beide
versies de motor en het remsy-
steem. In de Renault 5 L wordt de
beproefde viercilinder toegepast die
ook in de Renault 4 wordt gebruikt.
Voor de exportlanden is dat een 845
cc motor met een vermogen van 40
SAE pk (36 DN pk). De Renault 5
TL wordt uitgerust met een 4-cilin-
der motor met een cilinderinhoud
van 956 cc, die 47 SAE pk (42 DIN
pk) ontwikkeld. De topsnelheid is
voor de 845 cc een royale 125 km
per uur en de snelheidsprestaties
van de 956 cc TL liggen boven de
135 km per uur.
Terwille van een goede weglig¬
ging en het rijcomfort, hetgeen juist
bij een kleine, lichte auto een^ moei¬
lijke combinatie is, kozen de ont¬
werpers van de Renault 5 een rela¬
tief grote wielbasis (2.40 m) en
spoorbreedte (1.29 m voor en 1.25
achter) en onafhankelijke vering.
Het veersysteem van de Renault 5
is in opzet gelijk aan dat van de
Renault 16, nl. met lange torsiesta¬
ven en telescoopschokbrekers. De
beide torsiestaven van de achter¬
wielophanging zijn ter wille van de
vlakke carrosserievloer achter elk¬
aar gemonteerd, zodat wielbasis
rechts en links 3 cm verschilt.
De Renault 5 L heeft zowel voor
als achter hydraulisch bediende
trommelremmen, doch op de snelle¬
re TL worden op de voorwielen
schijfremmen gemonteerd. Beide
uitvoeringen hebben een rem-
krachtverdeler die de hydraulische
druk in het achterremcircuit aan¬
past aan de belasting van de wa¬
gen, waardoor het blokkeren van de
achterwielen, hetgeen tot slippen
kan leiden, wordt voorkomen.
Vanzelfsprekend is bij het ontwer¬
pen van de Renault 5 veel aandacht
besteed aan alle veiligheidsaspec¬
ten. De zelfdragende carrosserie
van de Renault 5 is geconstrueerd
om een maximale bescherming te
bieden. Het passagierscomparti-
ment bezit grote weerstand tegen
vervorming en is zeer solide. De zg.
schildbumpers verdelen de schok
van een eventuele botsing over een
groot oppervlak. De benzinetank
wordt onder de stalen carrosserie-
bodem gemonteerd en bevindt zich
dus gescheiden van het wageninte-
rieur. De uitlaat mondt uit aan de
zijkant vóór de achterwielen.
3. Belicht een zwart-witfilm bij
sneeuw en bedekte lucht niet al
te krap, dat maakt de sneeuw
zo goor, liever f:8 bij 1/100 se¬
conde dan f:11!
4. Zoek altijd een leuk voorgrondje
desnoods je eigen meisje, leu¬
nend tegen een auto. -
5. Probeer eens een tegenlichtop-
name en stel je diafragma dan
wel 2 stops groter in dan nor¬
maal... en wacht niet te veel op
sneeuw.
DANNY.
jong
9 mjr
| Jeugdsociëteit
I in Gameren?
5 GAMEREN. — Met toestemming
\ van burgemeester en wethouders
5 van de gemeente Kerkwijk hebben
3 enkele jongelui het initiatief geno-
3 men te onderzoeken of er in Ga-
\ meren behoefte bestaat aan een
3 jeugdsociëteit. Wie hierover inlich-
\ fingen wil hebben of wie zich al als
ï lid van de sociëteit wil opgeven,
3 kan terecht bij: A. v. Hemerf, Spij-
3 kerstraat 5; J. v. Willigen, School-
5 straat 24; D. v. Meerlen, Zandstraal
ï 43 te Opijnen.
f Blijspel in
j'De Hoogt
■ UITWIJK. — Zaterdag 5 februari
J wordt in De Hoogt te Uitwijk een
; toneelavond georganiseerd door het
■ ZAJ. De GJV uil Almkerk speelf het
■ Icneelstuk „Een beeld van een man",
■ een blijspel in drie bedrijven van
■ J, Hemmink-Kamp. Aanvang 20 uur.
| Krypton komt bij
| Turning Point
| KERKWIJK. — Zaterdag 26 lebrua-
■ ri tfeedt de groep Krypton op voor
■ de leden van jeugdsociëteit Turning
■ Point in Kerkwijk. Misschien zegt de
■ naam Krypton nog niets, maar waar-
■ schijnlijk komt daar binnenkort ver-
■ andering in. De groep is in augustus
■ 1970 ontstaan. Enkele leden van de
■ groep hebben de elektronica als
■ hobby, dus met hef geluid zit het
■ in ieder geval goed. Zozeer, dat
■ na enige tijd hef gebruik van
■ de repetitieruimte werd ontzegd . ..
■ Na wal zoeken kregen ze een an-
■ dere ruimte en nu zijn ze weer druk
I aan de slag. De samenstelling is:
■ zang, fluit en mondharmonica: Kees
■ Faber; solo-gitaan John van Hesfe-
■ ren; drums: Gerard Velders; bas-
Ê gitaar: Gerard Perlot. In het begin
■ hebben ze vooral in Tiel opqetre-
■ den. Daarna ook in andere plaat-
S sen, zoals Ochten, Rhenen en
3 Utrecht. De groep heeft contact met
3 de andere Tielse formatie Dream,
" waarmee ze ook samen optreden.
3 Binnenkort komen ze ook in Zero-
■ Five in Den Dungen. De muziek is
3 ' niel gemakkelijk Ie omschrijven. De
•3 groep zegt er zelf van dat het
5 science-fidion-underground is. De
J leden schrijven zelf de muziek en
3 teksten. Manager Is Stefan van
■ Êwijk, Tiel.
Sigarenmagazijn in
Kerkdriel heropend
KERKDRIEL. — De van ouds
bekende sigarenzaak voorheen R.
P. van Ooijen aan het Mgr. Zwijsen-
plein te Kerkdriel thans gedreven
door mevrouw A. de Gier-van Ooii-
en herdopende woensdag haar geheel
gemoderniseerde winkel. Deze her¬
opening werd verricht door de echt¬
genote van Maasdriels burgemees¬
ter mevr. Van Gils-Koch. Het gehe¬
le pand onderging een drastische
verbouwing, die werd uitgevoerd
_ door het Kerkdrielse aannemersbe¬
drijf L. Goesten. Dezelfde firma
verzorgde ook de warme betimmer-
ring van het knusse en zeer effi¬
ciënt ingerichte sigarenmagazijn.
De grote sortering van de enige
speciaalzaak in rookartikelen van
Maasdrieï staat hier overzichteijlk
opgesteld in ruime vitrines. Naast
de winkel is het magazijn gelegen,
zodat alles vlak bij de hand is om
de klant de grootst mogelijk service
te bieden. Het winkelcentrum van
Kerkdriel zoals het mgr. Zwijsen-
plein met recht genoemd kan wor¬
den, heeft er weer een moderne en
goed geoutilleerde zaak' bijgekregen.
Jeugddienst Zaltbommel
ZALTBOMMEL. — Zondag 6 febru¬
ari wordt in de aula van de christe¬
lijke mavo aan de Schoolstraat door
de hervormde gemeente een jevsid-
dienst gehouden. Voorganger is de
heer Schipper. Hij spreekt over
,,Jezus volgen heeft zijn consequen¬
ties". Aanvang 18.30 uur.