Tekstweergave van DT_1973-02-01_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
DE
4e JAARGANG No. 5
DONDERDAG 1 FEBR. 1973
TOREN
REDACTIE EN ADMINISTRATIE
MARKT 3, ZALTBOMMEL
TELEFOON 04180-3188
* OPLAGE 13.000
VERANTWOORDELIJK REDACTEUR
J. J. STEENIS
UITGAVE: BRABANTS DAGBLAD N.V.
Weekblad voor de Bommelerwaard
,
eel dank aan J. Roseboom bij
fficieel einde ruilverkaveling
Het werk van de plaat-
'lijke commissie van de
iilverkaveling Tieler-
aard-West is officieel
in einde. De commissie
vorige week dinsdag in
eldermalsen ontbonden
jor Gedeputeerde Staten
Gelderland tijdens
bijeenkomst, waarin
ik aanwezig was ir. S.
irwijer, de directeur-
neraal van de land-
iuw. De commissaris
I koningin, mr. H. W.
öemers, herinnerde er
zijn afhsc heidstoe-
raak aan dat Tieler-
lard-west met zijn
,000 ha de grootste ruil-
jrkaveling in Gelder-
Öd heeft gevormd. Er
n, dankzij de ruilverka-
!ling, veel landbouw-
indige verbeteringen tot
and gekomen. Ook is
aandacht besteed
in het landschap en het
Auurbehoud. In dit ver-
nd maakte de commis-
ris met grote waarde¬
ring gewag van de aanleg
van het 100 ha. grote Lin-
gebos.
In de plaatselijke com¬
missie, waarin veel en
belangrijk werk is ver¬
richt, was de heer J. Ro¬
seboom uit Nederhemert,
de centrale figuur. Mr.
Bloemers dankte hem op¬
recht en uitvoerig voor
zijn bemoeiingen.
De heer Roseboom
heeft, aldus de commissa¬
ris der koningin, overi¬
gens veel meer verdien¬
sten voor het Rivierenge¬
bied. Dit gebied is vroe¬
ger wat verwaarloosd ge¬
weest, maar na de bevrij¬
ding heeft het een enor¬
me ontwikkeling te zien
gegeven. De heer Rose¬
boom heeft daarbij een
belangrijke rol gespeeld,
waarvoor iedereen, voor¬
al ook het provinciaal be¬
stuur, hem oprecht dank¬
baar is. In 1940 werd de
heer Roseboom voorzitter
van de stichting tot be¬
vordering van de wel¬
vaart in de Bommeler¬
waard, na de bevrijding
wijdde hij eerst zijn
krachten aan de wederop¬
bouw van Hedel en Am-
merzoden en na 1950 ont¬
plooide hij zijn krachten
in de Gelderse Komgron-
dencommissie, waarvan
hij in 1954 voorzitter
werd.
Het was vanzelfspre¬
kend dat hij de voorzitter
werd van de plaatselijke
commissie in de ruilver¬
kaveling Tielerwaard.
Deze gr,ote verkaveling
heeft veel en hoge be-
langstelling getrokken.
De koningin, ministers,
tamerieden en duizenden
bezoekers uit binnen- en
buitenland heeft de plaat¬
selijke commissie mogen
begroeten.
De heer Roseboom is
ook voorzitter geweest
van de ruilverkaveling
Bommelerwaard-oost en
voorzitter van de voorbe¬
reidingscommissie ruil¬
verkaveling Lek en Lin-
ge. Ook is hij dijkgraaf
geweest van het polder¬
district Bommelerwaard
en de gehele provincie
heeft hij van 1958 tot 1965
gediend als lid van het
college van gedeputeerde
staten. „Sinds 1940", zo
besloot de commissaris
der koningin, ,,heeft de
heer Roseboom zich inge¬
zet voor het Rivieren¬
land, heeft hij mede lei¬
ding gegeven aan de ont¬
wikkeling. Hij heeft dat
kunnen doen, omdat hij
bij voorbaat het vertrou¬
wen bezat van 'iedereen,
en door zijn onvermoeide
arbeid heeft hij, opnieuw,
ieders achting binnen en
buiten het Rivierenland
verworven. Het provinci¬
aal bestuur is hem voor
zijn werk hoogst erkente¬
lijk".
Het nieuwe land
van Tielerwaard
O EZ IS* BBN
MOOIS. BOOMGMW-
© OE2.B VALT
^ hMBHEfH
in een m&£fy ® #? zjhmaah wm/&
$BW JE a£Nnic„ M5HSW ®E BEZWAAR.
ÖEZiEH EU GEHOORD
VAN MEN///& DAT DE
oNGErWEM nar
DesmOtGZH *E£0S
UW 3EZVAAZ DAT
bestuur s^&r mr
LAT£H wöKDTJe
poopzisK t/Aff oa
sfAHk.
® WAT OENKT U
DAH?
ACHTeH HETHBT
KWtJë Ht£T M&%
SttóséH.
DAN?
* p/r neer xffjrr*- ^
en WAS ££N$* dükb
be ruilverkaveling Tielerwaard-
ist is het grootste en tevens
est karakteristieke komgronden-
jied van Nederland, 7000 hecta-
van het gebied bestaat uit deze
mden.
'er verduidelijking: komgronden
.i in een betrekkelijk jong verle-
n (1000 a 2000 jaar geleden) ge-
rmd door bezinking van rivierklei
idens overstromingen. De fijnste
[eideeltjes, die de zwaarste en
[echt doorlatende grond hebben ge-
irmd bezonken in de kommen tus-
. n de rivieren waar de stroming
^ tarnde komklei, die zich het best
jjlj^ ent voor exploitatie als grasland.
H idere bedrrjistyoen als fruitteelt
9 tuinbouw vindt men dan ook
H lomamelijk op de lichtere gron-
Hfen langs de rivieren, de zoge-
H amde stroomruggen. De drie
V lornaamste redenen om een rull-
Ierkaveüng uit te voeren waren de
ibrekkige waterhuishouding, het
echte wegenstelsel en de sterke
(rsnippering van de grond, drie
roblemen die door de landbouw
et individueel konden worden op-
ïlost maar om een gezamenlijke
inpak vroegen. Daarnaast speelde
nog een minder gemakkelijk weeg¬
bare maar zeker ook belangrijke
factor een rol namelijk, dat het
gebied als geheel als gevolg van de
geïsoleerde ligging en de slechte
werk- en woonomstandigheden in
maatschappelijk en cultureel op¬
zicht bij de landelijke ontwikkeling
achterop dreigde te raken.
Nieuwe gemalen
In het kader van de ruilverkave¬
ling werden de oude gemalen ver¬
vangen door twee nieuwe „De
Laar" en ,,Broekse Sluis" met ca¬
paciteiten van respectievelijk 460 en
500 m3 per minuut. Deze twee nieu¬
we gemalen hebben in tegenstelling
tot de elf oude, voldoende capaciteit
om het gebied onder alle omstan¬
digheden droog te houden en de
bodem voldoende diep te ontwate¬
ren. Vroeger kwam het regelmatig
voor, dat het land lange tijd onbe
reikbaar was en de boer dus nood¬
gedwongen het vee op stal moest
zetten en dat de hooioogst mislukte.
Bovendien kon minder vee dan
thans mogelijk is per hectare wor¬
den gehouden, omdat op de drassi¬
ge grond de koeien de graszoden
üleiDesiree
üerlouingsringen
bewijs je liefde
meüieide.
■Gratis kleur enfolder bij:
Gratis kleurenfolder bij
Juweliers
UBENS en
CONRADS
WATERSTRAAT 16
ZALTBOMMEL
snel stuktrapten. Voor het kom-
grondenreservaat bij Waardenburg
en het Zuideriinge reservaat werd
een aparte bedijking en bemaling
geconstrueerd om daar het watel
op het oude peil te kunnen houden.
Goede wegen
Goede plattelandswegen zijn om
meer dan één reden van belang 3/
Ten eerste voor de bedrijfsvoering; -
de moderne landbouw is sterk ge- ggj»..
mechaniseerd en het vervoer van WË
producten van en naar de boerderij
gebeurt met steeds zwaarder mate¬
riaal (buiktransport' van .voer,
melktankauto's). Maar ook uit soci¬
ale en culturele overwegingen zijn
goede wegen nodig, ook in de win¬
ter moet men vanaf de boerderij
(schoolkinderen) de centra kunnen
bereiken en omgekeerd. En tenslot¬
te worden veel plattelandswegen in
net weekend druk bereden door
recreatieverkeer.
Wat de wegen betreft was de
Tielerwaard er slecht aantoe. De
weinige wegen die er lagen waren
voor een groot deel niet verhard of
provisorisch verhard met puin of
grind. Zwaar verkeer konden ze
niet dragen en in de natte tijd
waren ze vrijwel onberijdbaar.
Door de ruilverkaveling kon een
Een weg voor de ruilverkaveling.
grootste deel niet geschikt voor een
moderne bedrijfsvoering.
De grond lag in doorsnee twee
km. van de boerderijen verwijderd
en was gemiddeld in zes her en der
liggende percelen versnipperd. Wat
dit voor consequenties had voor de
bedrijfsvoering zal duidelijk zijn. De
boer kon geen gebruik maken van
moderne methoden, zoals het mel¬
ken van 4, 8 of zelfs 12 koeien
aantal wegen vervallen, 117 km weg tegelijk in de stal en de opslag van
werd gereconstrueerd en 90 km
nieuw aangelegd. In de oude toe¬
stand was maar 97 km weg ver¬
hard, 126 km was semi-verhard en
71 km onverhard. Nu is er 307 km
weg, waarvan 3 km onverhard.
Door de aanleg van nieuwe pro¬
vinciale wegen van Geldermalsen
naar Leerdan en van Waardenburg
naar Gorinchem hoeft het interloca-
le verkeer niet meer over de smal¬
le, bochtige en gevaarlijke dijkwe¬
gen. De rijksweg, die door het
melk in een gekoelde melktank,
maar moest tweemaal per dag gro¬
te afstanden afleggen en bovendien
het vee vaak verweiden. Bovendien
zoals reeds in het voorgaande Is
opgemerkt, trapte het vee het gras
op de slecht ontwaterde grond snel
stuk en kon het vee pas laat in het
voorjaar naar buiten en moest
meestal vroeg in de herfst weer op
stal worden gezet.
In de fruitteelt en tuinbouw deden
zich gelijksoortige problemen voor.
gebied loopt, werd tot een vierbaans- De ruilverkaveling heeft op dit punt
autoweg met gescheiden rijbanen
verbreed, de ruilverkaveling stelde
hiervoor de ontbrekende grond be¬
schikbaar.
Binnenveld bewoond
Het middengebied, het zogenaam¬
de binnenveld, was vroeger vrijwel
onbewoond en kon door de regelma¬
tig terugkerende overstromingen
slechts zeer extensief worden ge-
ruikt. De boerderijen lagen vrijwel
alle langs de dijken en in de dorpen
en waren qua inrichting voor het
de situatie zeer aanzienlijk verbe¬
terd. Door de verbetering van de
waterbeheersing en het wegenstel¬
sel werd het mogelijk boerderijen in
het middengebied te bouwen, 122
boeren hebben van deze gelegen¬
heid gebruik gemaakt en hebben
een nieuw bedrijf in de kom ge¬
bouwd, met de grond zoveel moge¬
lijk om de gebouwen geconcen¬
treerd. Doordat veel kleine bedrij¬
ven werden beëindigd kwam grond
vrij waarmee deze 122 bedrijven
van gemiddeld 15 tot gemiddeld 23
hectare konden worden vergroot. In
RADIO-, T.V.-,
KOEL- EN VRIESMEUBELEN
TH. DE LOOIJER
Voorstraat 4 - Ammerzoden
VOOR DE BETERE SCHOEN
Schoenenhuis
D. STERK BOUW B.V.
Bouwbedrijf en Doe-hel-zeH-shop
TELEFOON 04182—430 — ROSSUM
totaal kon door de Stichting Beheer
Landbouwgronden 1395 hectare
worden aangekocht, terwijl van 900
hectare de pachtrechten konden
worden afgekocht.
Sterk gegroeid
De bedrijven zijn sterk gegroeid
qua oppervlakte en veebezetting,
terwijl het aantal arbeidskrachten
gerelateerd aan de oppervlakte en
de veebezetting sterk afnam. Ook
de niet verplaatste levensvatbare be¬
drijven hebben een dergelijke ont¬
wikkeling doorgemaakt. Door het
vertrek van de al genoemde 122
bedrijven kregen ook deze de grond
veel dichter bij huis en in veel
minder percelen versnipperd. Van
de 621 werkelijke landbouwbedrij¬
ven (hoofdberoep landbouw) van
voor de ruilverkaveling, fruitteelt
en tuinbouw niet meegerekend, zrjn
ongeveer 370 overgebleven.
De door bedrijfsbeëindiging, door
het vertrek van 12 boeren naar de
IJsselmeerpolders en door over¬
schakeling van een gemengdbedrijf
op tuinbouw of fruitteelt vrijkomen¬
de grond is gebruikt voor:
— bedrijfsvergroting (de gemiddel¬
de oppervlakte van alle bedrij¬
ven samen nam toe van 9,2 tot
15.6 ha.);
— landschapsverzorging;
—de aanleg van het Lingebos;
— het veiligstellen van natuurge¬
bieden (eendenkooien, komgron¬
den- en Zuiderlinge-reservaat;
— dorpssanering;
— industrieterrein enz.
Twee tuinbouwcentra
De tuinbouwbedrijven (groenten
en zacht fruit) liggen in hoofdzaak
langs de Waal in de dorpen Tuil en
Haaften. Op twee plaatsen
waar de grond en overige omstan¬
digheden gunstig waren, zrjn tuin¬
bouwcentra gesticht, te weten in Tuil
,,De Bouwing" en in Haaften ,,Mo-
lenblok", met in totaal 22 bedrijven.
Het hoofdprodukt is aardbeien met
daarnaast tomaten en in toenemen¬
de mate bloemen. Het aantal bedrij¬
ven met hoofdberoep tuinbouw be¬
draagt nu 36. In het begin van de
ruilverkaveling waren er 22 van
deze bedrijven, 31 bedrijven zijn nu
gespecialiseerde bedrijven met
staand glas. Een omschakeling van
de volle grondteelt naar staand glas
heeft plaatsgevonden, terwijl de op¬
pervlakte onder glas per bedrij!
sterk is toegenomen. In 1958 be¬
sloeg volle grond groenten 28,6 hec¬
tare, platglas 4,2 hectare en staand
glas 0,007 hectare. Nu is het respec¬
tievelijk 13 hectare, 4 hectare en 7,2
hectare.
Moderne fruitteelt
Door ontmenging en vergroting
van bestaande bedrijven werden 40
nieuwe gespecialiseerde fruitteelt-
bedrijven gesticht, in oppervlakte
variërend van ongeveer 5 tot 13
hectare. Naast deze 40 nieuwe be¬
drijven werd zoveel mogelijk (door
samenvoeging, vergroting en-of toe¬
wijzing van daarvoor beter geschik¬
te gronden) aan de gevestigde fruit¬
telers de mogelijkheid geboden hun
aanplant te verjongen of eventueel
uit te breiden en hun bedrijf te
intensiveren. De totale oppervlakte
fruit is ongeveer gelijk gebleven.
Belangrijk is echter de verjonging
van het fruitareaal. Bij het begin
van de ruilverkaveling was onge¬
veer 50 pet. van de boomgaarden
ouder dan 30 jaar, thans zijn deze
cijfers als volgt. Jong (0-6 jaar) 30
pet, midden (6-21 jaar) 55 pet., 21
jaar en ouder 15 pet.
RAI.
Van 8 tot 18 februari wordt In
Amsterdam de RAI-tentoonttelling
met personenauto's gehouden. Aan
dlf evenement besteden we aan*
dacht op de pagina's 4, 5 en 6.
250 gram
Koekjes uit eigen bakkerij
50 CENT KORTING
DORUITER
Molenstraat 3 — Nederhemert
BOUMAN
E. P. v. Ooyenstraat 1 — Aalst
Tot zaterdag 3 februari a'.s.
nog 10°/o KORTING op niet
afgeprijsde artikelen.
Nog enkele serviezen voor
HALVE PRIJS
Geschenkenhuis
Blankenstein 2 — Hedel
Tel. 04199-1340
w##nvisie
MEUBELEN
een klasse apart!
PEPERSTRAAT — GAMEREN
Tel. 04186-326
Vraagt vrijblijvend onze
catalogus.
EXCLUSIEVE VERLICHTING
kiezen bij
TH. DE LOOIJER
Voorstraat 4 - Ammerzoden
VERHAGEN
RADIO EN TELEVISIE
SERVICEBUREAU
PRINS BERNHARDWEG 8
ZALTBOMMEL
TEL: 04180-2239 .
Orgelshowroom
DE RUITER
Grotestraat 68 • Tel. 04164-650
VEEN
De speciaalzaak uit uw omge¬
ving. Ook voor muziek od
noten, klavarskribo of cijfers.
CENTRALE VERWARMING
verzorgd en betaalbaar
„DE GRAM"
Vraagt vrijblijvend inlichtin¬
gen: Mgr. -Notensstraat 2A,
Tel. 04180-3084. Zaltbommel.
v;d;VEGTE
woonsituatie voor de ruilverkaveling.
Foto's Cultuurtechnische Dienst Utrecht
Lees verder op pagina 3
G
RETIER
DAF-DEALER
ROSSUM - TEL. 04182-300-401
Uw dieren vinden
het beste baat mét
artikelen en eten van
„DE DIERENVRIEND"
Achter in de Nonnenstraat 81
Zaltbommel.