Tekstweergave van DT_1989-09-07_009
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
t>E TOREN - donderdag 7 september 1989 - Pag. 9
:
inruil
door Thijs de Torenwachter
Verhalen van Sr. Theodora (1)
Evacuatie
6 september 1944 was de
gewichtige dag. Er was een
opstand, een herrie, een
drukte in de stad en men
vroeg zich af wat er gaande
was. Om tien uur kwam de
bakker en zei: „Zuster, u
hoeft geen brood te nemen,
want vanmiddag om twee
uur moeten we weg. Alles
moet Zaltbommel uit." Dan
een opstand en drukte in
één keer binnen. We moes¬
ten de boei bij elkaar pak¬
ken. Zoveel mogelijk pa -
plerwerk van waarde moest
mee, want je wist niet wat
er zou gebeuren. Dat hebben
we toen gedaan en afge¬
sproken 's middags eerst
vlug een beetje te eten, alles
weer in gereedheid brengen,
de boel sluiten en zo stapten
we vijf voor twee de deur
alt
We waren met een groep van
negen zusters. We moesten
eigenlijk de Waalbrug over,
maar wij wilden proberen het
Moederhuis te bereiken. Dus
gingen we op pad naar Ammer-
zoden, want daar wilden we de
Maas over zien te komen. We
liepen flink door, maar we
hadden onder meer Zr. Con-
stance bij ons, 73 jaar, die niet
vlug ter been was en heel zwaar
ook nog. Ze vroegen mij of ik
bij haar wilde blijven. Goed,
dat deed ik, maar na korte tijd
zag ik de zusters niet meer. Die
hadden er de pas in en wij gin-
gen maar stapvoets, maar toen,
in één keer, zagen we ze in de
verte stilstaan. Er stond een
Duitser met een geweer voor ze.
Ze mochten niet verder. Ze
moesten de Waalbrug over. In
die tijd hadden wij hen inge¬
haald en toen zeiden we: „Dat
mogen we wel. We hebben het
aan de Ortskommandant ge¬
vraagd." Dat hadden we ook en
die gaf toestemming. Wij ble¬
ven staan en toen zei hij: „Ik
schiet jullie allemaal neer."
„Nou ja, één dood zijn we maar
schuldig," riep ik toen nog per
ongeluk. Ineens zei hij: „Nou
vooruit dan, loop maar door."
Toen begonnen ze nog hoe lan¬
ger hoe harder te lopen.
Wij bleven steeds verder
achter. Na een half uur zei Con-
stance: „Ik kan niet meer, ik ga
dood, dadelijk val ik neer." Ik
zei: „Bid een akte van berouw,
absolutie kan ik niet geven,
maar dan ga je recht naar de
hemel. Luister, het eerste het
beste huis, daar gaan we rus¬
ten." We zijn daar binnen ge¬
gaan. Alles was open, maar
geen sterveling te zien, een
kwartier gerust, ondertussen
wat water gedronken en toen
zeiden we: „Ja, nu moeten we
toch verder gaan, anders zijn
we vanavond niet in Ammerzo-
den." We stapten weer op, maar
na een half uur lopen ging het
niet meer. Wat moeten we
doen? Gelukkig kwam een ze¬
kere meneer S. (die altijd goed
voor de zusters is geweest) op de
fiets ons tegen en wou haar
achter op de fiets zetten, maar
iemand van bijna tweehonderd
pond?!!
Ik zei: „Meneer S. dat kan
toch niet. De fiets zakt in me¬
kaar."Hij lachte. „Durft u
niet?" vroeg hij. Nee, dat durfde
ze niet. Toen zijn we weer
voetje voor voetje verder ge¬
gaan. Constance aan de ene
kant bij hem in de arm, aan de
andere kant bij mij, tot we na
tien minuten bij een café kwa¬
men. Meneer S. vond dat het zo
niet langer kon en reed met de
fiets naar Ammerzoden en pro¬
beerde hulp te halen. Wij gin¬
gen het café binnen en kregen
van die mevrouw direct een
glas melk. Eindelijk keerde me¬
neer S. terug. Ze kwamen eraan
met een platte wagen en een
paard ervoor. Ik riep: „Och
God, daar kan Constance nooit
op." „Ja maar die moet erop. We
zullen wel helpen met alle¬
man." Nou, die cafébaas was er,
meneer S. en ik en die man van
het paard en de wagen. Met
twee bankjes en een stoel heb¬
ben we ze erop gekregen. Wat
waren we blij dat ze erop zat.
Ze kón niet meer. Toen ging het
stapvoets verder.
Onderweg had er nog een
luchtgevecht boven ons plaats.
„Jullie moeten eraf!" zeiden ze.
„Dat kan niet. Laat ons maar
zitten. Wat er gebeurt, dat ge¬
beurt er," zei ik. Dat luchtge¬
vecht had maar even geduurd.
Wij uieer verder naar Ammer¬
zoden, waar we tegen de avond
aankwamen. De zusters hielpen
ons, maar Constance was hele¬
maal over haar toeren. Ze wa¬
ren blij, dat we er waren.
Tot volgende keer in Am¬
merzoden.
Even voorstellen
BOMMEL/OIR-
SCHOT - Talrijk zullen
de vooral wat oudere
stadgenoten zijn die
haar bij het zien van de
foto onmiddellijk heb¬
ben herkend: Sr. Theo¬
dora, want ze is geen
spat veranderd, ook al is
ze inmiddels heel wat
jaartjes ouder geworden.
Sr. Theodora'heeft bijna
vijftig jaar in Bommel
gewoond, aanvankelijk
in het klooster in de
Nieuwstraat (thans de
bibliotheek), nadien nog
enige jaren in de Ruiter¬
straat (de woning van
huisarts Paul van Dijk).
Ze is nu 87 jaar. In
1922 trad ze in bij de
Orde van de Francisca¬
nessen en in 1927 kwam
ze naar Bommel, waar
ze de zorg kreeg voor
het huishouden van het
klooster, waaraan des¬
tijds ook een internaat
voor schipperskinderen
was verbonden. In 1975
moest het Bommelse
klooster worden gesloten
en sedertdien woont Sr.
Theodora in het Moeder¬
huis van haar Orde in
Oirschot.
Tijdens mijn vakantie
hebben we haar bezocht
en het was een fantas¬
tisch weerzien. Sr. Theo¬
dora heeft een spranke¬
lende geest en infor¬
meert met grote belang¬
stelling naar alles en
iedereen die ze ooit heeft
gekend. En met een
groot gevoel voor humor
verhaalt ze in het onver¬
valst Brabants van haar
geboortedorp, over de
halve eeuw die ze in
Bommel doorbracht.
In de komende weken
vertelt Sr. Theodora
over wat ze meemaakte
in de oorlog: de evacua¬
tie toen de stad plotse¬
ling volledig ontruimd
moest worden; het ver¬
blijf daarop in Ammer¬
zoden; de terugkeer naar
Bommel en haar werk in
de tyfusbarakken in
Brakel.
De zeven afleveringen
worden om de veertien
dagen geplaatst en wa¬
ren voor mij - en ik
hoop ook voor u - een
onbekend stukje alle¬
daagse oorlogsgeschie¬
denis verteld door een
beslist onalledaagse
vrouw. Sr. Theodora
vertelt:
:■
jtj. Containertransport
f I Maas en Waal bv
Containertransport en -verhuur
Langedijkstraat 19 «««_
AMMERZODEN Tel. 04199-4067
9 september: Open Monumentendag
ZALTBOMMEL - Op za¬
terdag 9 september wordt in
de Bommelerwaard de nu al
bijna traditie geworden Open
Monumentendag gehouden.
In het kader van haar 25-ja¬
rig jubileum heeft de Histori¬
sche Kring Bommelerwaard
ervoor gezorgd dat de hele
Bommelerwaard bij deze
Monumentendag is betrok¬
ken. Op vele plaatsen kan
men niet alleen de monu¬
menten bezichtigen, maar
ook deelnemen aan andere,
speciaal georganiseerde akti-
viteiten. De Open Monumen¬
tendag op zaterdag 9 septem¬
ber begint om 10.00 uur en
duurt tot 17.00 uur.
Overal in de streek zijn op
deze dag prachtige monumenten
te bezichtigen. Een speciale
Bommel er waardautoroute van
65 km voert langs dorpen en mo¬
numenten in de Bommeler¬
waard. Deze route, beschreven
in een boekje is verkrijgbaar bij
de VVV in Zaltbommel en op de
Open Monumentendag in de
verschillende musea in de streek
voor ƒ 2,50. In samenwerking
met de firma van Haaften be¬
staat de mogelijkheid om deze
Bommelerwaardroute in een ta¬
xibusje te volgen. De taxi's ver-
ktrekken ieder half uur vanaf
■ Zaltbommel. De rit duurt twee
^uur maar het is mogelijk om op
de stopplaatsen te onderbreken
en met een latere bus verder te
rijden. De stopplaatsen voor in-
en uitstappen zijn Kerkwijk
(herv. kerk), Brakel (Flegelstraat
1 - Huis Brakel), Well (herv.
kerk), Ammerzoden (kasteel),
Hedel (museum), Kerkdriel (mu¬
seum), Rossum (herv.kerk), Zalt¬
bommel (Waalkade). Plaatsbe¬
wijzen kosten ƒ 3,— en zijn be¬
perkt beschikbaar. Inlichtingen
kunnen worden verkregen bij de
WV in Zaltbommel.
Monumenten in de
Geert van Oorschot neemt schoenmakerij
en sleutelservice v.d. Wetering over
WaaraT
In AMMERZODEN is de her¬
vormde kerk geopend en men is
op de monumentendag graag be¬
reid om informatie over de kerk
«e geven. Natuurlijk is ook kas-
IfcJeel Ammersoyen geopend, even¬
als de koffiekamer. Rondleidin¬
gen vinden plaats tegen de nor¬
male toegangsprijs (ƒ 4,50/
In BRAKEL kan men tijdens
de Monumentendag een wande¬
ling maken, die begint bij het
woonhuis Flegelstraat 1. Daar
wordt een kleine tentoonstelling
gehouden van oude landbouw-
werktuigen en foto's, men kan
wn video zien over de monu¬
menten van Brakel en men kan
w koffie drinken. De wandeling
gaat langs het Spijker naar de
hervormde kerk, waar rondlei-
<«rs aanwezig zijn en waar het
orgel bespeeld zal worden. Langs
» ruïne van het kasteel en De
I Oude Moestuin komt men bij het
-1 Huis Brakel waar eveneens ge¬
legenheid is om wat te drinken
«1 een video te bekijken.
In HEDEL worden bezoekers
ontvangen bij het Historisch
Museum in de Voorstraat 2. Er is
gelegenheid om koffie te drin¬
ken. Na een rondleiding door het
museum kan men een wandeling
maken via het kasteelmonument
door het voormalige kasteelpark.
De hervormde kerk is geopend.
Op verschillende punten zijn
mensen aanwezig om toelichting
te geven. Een routebeschrijving
van de wandeling is in het mu¬
seum verkrijgbaar.
In KERKDRIEL is de Oud¬
heidkamer aan de Teisterband-
straat 38 op de Open Monumen¬
tendag geopend. De toegang is
vrij en ook daar is koffie ver¬
krijgbaar.
Kasteel LOEVESTEIN is ge¬
opend vanaf 13.00 uur. Er zijn
drie tentoonstellingen: 'Bodem¬
en grachtvondsten', 'De evolutie
van kastelen' en 'Spreeuwepot¬
ten'. De Schotse Kamer is open,
er is een diaklankbeeld en de ta¬
veerne is open. De werkgroep
Loevestein is bereid om bezoe¬
kers een kijkje achter de scher¬
men te geven in de archeologi¬
sche werkplaats. Rondleidingen
door het kasteel kosten zoals ge¬
bruikelijk f 3,50/f 2,—.
In ROSSUM zijn zowel de
Hervormde kerk open als het
gemeentehuis open voor bezich¬
tiging. Op de zolder van het ge¬
meentehuis heeft het Streekar-
chivariaat een tentoonstelling
ingericht van afbeeldingen van
de forten Oud en Nieuw Sint
Andries. De expositie is te zien
van 10.00 tot 1700 uur en bestaat
uit originele kaarten en platteg¬
ronden uit het bezit van het ar-
chivariaat en het Maarten van
Rossummuseum en uit onlangs
door het archivariaat in langdu¬
rige bruikleen verworven grote
foto's van kaarten aanwezig in
het Algemeen Rijksarchief in
Den Haag. Op zondag 17 septem¬
ber is de expositie van 14.00 tot
17.00 uur te zien in het gemeen¬
tehuis van Heerewaarden. Bij
hotel De Gouden Molen, Waal¬
dijk 3 zijn koetsen en een boe-
renwagen van rond de eeuwwis¬
seling te bezichtigen.
In WELL is de hervormde
kerk geopend.
In ZALTBOMMEL worden
door samenwerking van ANWB,
plaatselijke WV en gemeente
de belangrijkste monumenten
voorzien van 'monumentenbord¬
jes' waarmee een korte toelich¬
ting per monument wordt gege¬
ven. Om 10.00 uur wordt het eer¬
ste bordje onthuld. Daaraan
voorafgaand wordt op de Markt
de eerste taxibus van de Bom¬
melerwaardroute uitgezwaaid
door de burgemeesters van de
Bommelerwaard.
In het gemeentehuis zijn vanaf
10.30 uur de trouwzaal en de
raadszaal te bezichtigen. Daar
zijn ook video's te zien; 'Kaste¬
len in de Bommelerwaard', ver¬
vaardigd door Orion en 'Zalt¬
bommel, geschiedenis van de
stad' die door Transmedia is ge¬
maakt.
In de Sint Maartenskerk be¬
speelt de heer G. van Tuijl van
11.00 - 11.20 uur en van 13.00 -
13.20 uur. Van 15.00 - 15.40 uur
wordt het orgel bespeeld door de
heer Albert van der Hoeven uit
Zeist die ook aan de landelijke
Mendelssohncyclus deelneemt.
De Sint-M artinuskerk in de
Oliestraat is open en in de loop
van de dag wordt het orgel be¬
speeld door de eigen organist.
De Gasthuistoren kan in kleine
groepjes worden beklommen om
11.15 uur, 11.35 uur, 11.55 uur,
13.00 uur, 13.20 en 13.40 uur; kin¬
deren onder begeleiding. Inlich¬
tingen en toegangskaartjes (gra¬
tis) bij de VVV in het gemeente¬
huis in Zaltbommel.
Het Maarten van Rossummu¬
seum is geopend en gratis toe¬
gankelijk.
Het huis Bloemendaal 5/7/9 is
geopend voor bezichtiging. De
WV Zaltbommel biedt geinte-
resseerden de gelegenheid een
stadswandeling te maken onder
leiding van een gids, waarbij
ook een kijkje zal worden geno¬
men in het binnenkort te restau¬
reren pand Boschstraat 12, naast
de HEMA. Om 11.00, 13.00 en
15.00 uur vertrekt men vanaf het
VVV-kantoor, Markt 10. Wil
men liever op eigen houtje in
Zaltbommel rondkijken, dan kan
men een gratis stadswandeling
bij de VVV afhalen. Vanaf 10.00
uur vertrekt elk half uur vanaf
de Waalkade een busje van Van
Haaften, dat de monumenten¬
route door de Bommelerwaard
rijdt. Kaartjes zijn verkrijgbaar
bij de chauffeur.
In ZUILICHEM tenslotte zijn
tijdens de Open Monumentendag
de molens te bezichtigen, de ko¬
renmolen, Molenstraat 17 en de
poldermolen, Meidijk 15. De
jubilerende Historische Kring
heeft in samenwerking met De
Europese Bibliotheek een boekje
samengesteld met interessante
artikelen over monumenten in
de streek: "Monumenten tussen
de Voorn en Loevestein". Leden
van de Historische Kring krij¬
gen dit boekje gratis thuis. De
particuliere verkoopprijs be¬
draagt ƒ 18,50. ^
ZALTBOMMEL - Op 1 sep¬
tember bestond schoenmakerij
v.d. Wetering aan de Gamerse-
straat 66 anderhalf jaar. Sinds
het begin werkte schoenmaker
Geert van Oorschot bij v.d. We¬
tering en hij vond nu de tijd rijp
om de zaak over te nemen. Voor
de klanten zal er niet veel mer¬
ken te zijn omdat hij al zo lang
een vertrouwd gezicht in de
zaak is.
Schoenmakerij v.d. Wetering
verzorgt schoenreparaties onder
het motto 'Repareren is altijd
goedkoper dan nieuwe schoenen'
en verkoopt onderhoudsartikelen
voor allerlei lederwaren. Tevens
is er een groot assortiment aan
sleutels aanwezig. Ook voor het
slijpen van messen kunt U bij
hem terecht.
In deze Bommelweek wordt de
overname gevierd met het uitde¬
len van voetballen bij besteding
van ƒ 10,- of meer.
••• ZALTBOMMEL - Sport-
shop Aktief sponsort Nivo-Spar-
ta. Afgelopen dinsdagavond was
het feest bij het eerste elftal van
Nivo-Sparta. Voorafgaand aan
de wedstrijd tegen amateurs, die
in het kader van de Bommel-
week werd gespeeld, werden zij
namelijk door Cees Rike van
Sportshop Aktief in het nieuw
gestoken. Het was voor de twee¬
de achtereenvolgende maal dat
de nieuwe shirts van het eerste
Nivo-Sparta-elftal werden ge¬
sponsord door Sportshop Aktief.
••• OPIJNEN - Repetities
'Crescendo'. In de maand sep¬
tember beginnen de repetities
van de zangvereniging 'Crescen¬
do' in Opijnen weer. 'Crescendo'
is een gemengd koor, dat o.a.
operetteliederen, volksliedjes en
geestelijke liederen zingt. De
vaste repetitie-avond is op
maandag van 20.00 tot 22.00 uur
in het Gemeenschapshuis, Zand-
straat 27a, Opijnen. Naast gede¬
gen repeteren staat gezelligheid
hoog in het vaandel. Nieuwe le¬
den zijn van harte welkom. Voor
inlichtingen, tel.: 04181-1327 of
1607.
ZALTBOMMEL - Zater¬
dagavond 16 september
brengt 'De Poorterij' om 20.00
uur "Harrie Jekkers 2x3
kwartier". De voorverkoop
heeft maandag 11 september
van 19 tot 20 uur plaats aan
de kassa, daarna telefonisch
tussen 14 en 18 uur, nr. 04180-
13782.
Sinds 1988 treedt Harrie Jek¬
kers weer op!
In 1985 kwam er - na zeven
jaar - een einde aan het bestaan
van "Klein Orkest", waarvan
Harrie Jekkers de zanger en één
van de stuwende krachten was.
De formatie bracht het tot gro¬
te, landelijke bekendheid. Overal
werd opgetreden: in theaters, in
jongerencentra en bij manifesta¬
ties.
Samen met twee van de drie
leden van het voormalig "Klein
Orkest" treedt Harrie Jekkers
weer op, nu met een kleinkunst-
programma onder de titel "Har¬
rie Jekkers 2x3 kwartier".
De groep bestaat uit : Harrie
Jekkers, zang en gitaar; Léon
Smit, toetsen en Chris Prins, bas¬
gitaar.
Het repertoire bestaat uit lied¬
jes, die ergen ouer gaan: mooi,
bewogen, satirisch, inhoudsvol,
■ Harrie Jekkers.
vrolijk. Over ouders en relaties,
over het leven in het algemeen
en de dood in het bijzonder.
Wanneer zet jij eens
iemand schaakmat ?
ZALTBOMMEL - Bij jeugd-
schaakclub "'t Torenspitsje"
gaan de borden 13 september
weer op tafel. Evenals voorgaan¬
de jaren wordt ook nu weer op
woensdagavond van 18.45 tot
19.45 uur in de bovenzaal van
het Oriongebouw (Nieuwstraat
6, naast de Openbare Biblio¬
theek), het schaakspel vol en¬
thousiasme beoefend.
Naast de normale thuiswed¬
strijden wordt ook theorie gege¬
ven en kan examen worden ge¬
daan in het Pionnen-, Toren- en
Koningsdiploma.
Inmiddels bestaat jeugd -
schaakclub "'t Torenspitsje" nu
bijna vijf jaar en heeft ongeveer
25 jeugdleden vanaf negen jaar.
Iedereen die negen jaar of ouder
is en kan, wil, moet of denkt dat^
hij/zij kan schaken 'moet' lid
worden van jeugdschaakclub "'t'
Torenspitsje". De contributie be¬
draagt slechts ƒ 45,- per jaar;.
Belangstellenden zijn woensdag¬
avond 13 september van harte
welkom om een kijkje te nemen.