Tekstweergave van DTBA_1942-10-16_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VRIJDAG 16 OCTOBER 1942
gave en Drukkerij : TER HAAR &
. HUIJT N.V., Leerdam. Telef. No. 2
nentsgeld ƒ 0.60 per kwartaal,
per post. Losse nummers 5 cent
• per exemplaar.
Editie DE BOMMELERWAARD
:.','' ■;'"":
1ste JAAPGANG - No. 1
1 iRSCHlJW i VRIJDAG:
Advertentieprijs: 7 et. per m.m.
Vraag en Aanbod 95 cent. Dienstaanbie»
dingen 75 cent.
Contractprijzen op aanvrage.
„DE TEISTERBANDER" EN ZIJN TAAK.
f
Naar een nieuwe toekomst.
Zooals men zich bij het in de we-
reld treden van het nieuw „gewor-
dene" afvraagt, wat lot en leven
wezen zal, zoo zal ook een ieder, die
het eerste nummer van deze jonge
krant onder de .oogen krijgt, zien er
iu verdiepen, hoedanig de levens¬
taak van de jonggeborene - wezen
zal. Met enkele woorden wil ik de¬
ze taak omschrijven en daarmee
dan tegelijk het nieuwe tijdperk op
persgebied voor onze streek inlui¬
den.
Doch eerst een woord ter toelich¬
ting vooraf, een woord ter verkla¬
ring van het nieuwe gebeuren in-
dezen fclbewogen tijd. Ieder in el-
gen kring en eigen werk ondervindt
elk oogenblik en allcrwege, dat we
de verminderde productie en dien¬
tengevolge den verminderden voor¬
raad papier, van Welke soort en
welken vorm ook, als een last dezer
dagen hebben mee te dragen.
Papier behoort tot één der schaar .
3Che producten. De overheid zag
zich dan ook gedwongen, het pa_
pienyerbrulk op radicale wijze te
beperken. Een der gevolgen van de¬
zen overheidsmaatregel was de
pers-reorganisatie (het opheffen
van verschillende bladen) en daar¬
aan onverbrekelijk verbonden - de
z.g. oplage-stop. Verdwenen eerst
- d- gratis advertentiebladen e.d. van
het tooneel, later werd tot nog ver¬
strekkender reorganisatie overge¬
gaan. Uit deze reorganisatie nu Is
onder meer ontstaan „De Teister¬
bander"
„De Teisterbander" verschijnt in
een streek, de vroegere graafschap
Teisterbant, waar voorheen eenlge
bladen en blaadjes verschenen, die
nu tot één grooter geheel zijn sa¬
mengevoegd. Deze kranten-fusie
geschiedde met de volledige instem¬
ming van alle deelnemende partijen.
Het is misschien goed. dit even met
nadruk naar voren te brengen om
aan al het geroddel, dat tegenwoor¬
dig overal bij noodig schijnt te zijn
den kop in te drukken.
Int^volge de wet van natuurlij¬
ken groei en wording zullen de bla¬
den, waaruit ,,De Teisterbander" is
voortgekomen, de levensrichting
mede "bepalen, die het nieuwe blad
te gaari heeft. „De Teisterbander"
zal n.1. In de eerste plaats willen
zijn 'n streekblad, waarin de streek-
fcelangen op alle gebied en In den
rv'ms'en zin een voorname, zoo
niet de voornaamste plaats zullen
Innemen. De redactie zal haar voor-
!iehtcnde*taak dan ook door deze
gedachte richten en stuwen. Niet
alleen echter een voorlichter wil
„De Teisterbander" zijn,- ook een
gids, een vriend, een leidsman als
't ware tusschen verleden, heden
en toekoms'. Menschen, die in le¬
venshouding en wereldbeschouwing
met de behoudzucht, min of meer
aan alle menschen eigen, te eenzrj-
i? in het verleden zijn geworteld
met gf-sloten oogen gaan door
nieuwe wereld en een nieuwen
r-'1 hij trachten in goede en
nischappelijke gezindheid en
■ 'ni.rs geleidelijken weg hun plaats
.il het heden te doen vinden, opdat
allea, zij het Gok met beh.iud
'-•nz? pèrsnnnlijke en gemeen-
ïppelijke geaard- en gezindheid
bewoners van het oude Teister-
ït, ons veten ongenomen in groo¬
ter verband. De strijd om een nieu¬
we tnpkomst gaat immers om een
groei naar oen zuiverder en hechter
gemeenschap, dat wil zeggen om
een klaarder begrip van de dingen,
waarin Wij als vol* onze eenheid en
onze sterkte zullen vinden. Dien
strijd zullen wij samen strijden, op¬
dat we met begrip voor het nieuwe
en in wederzijdsche erkenning ons1
gedragen weten door den stroom,
die opwelt uit de bronnen van waar¬
heid en zelfbewuste volkskracht en
in barning der bruischende baren
een bedding vormt, breed en sterk',
waarlangs ons volk zijn weg kan
Zoo staat dan ,,De Teisterban¬
der" in het licht van zijn prille
jeugd. In het heden echter ligt 't
verleden en in 't nu, wat komen
gaat. Zoo is het ook met u, lezers
en mh. Het Is alles wel nieuw ge¬
worden, maar toch zijn we voor el¬
kaar geen onbekenden. We kennen
elkander langer dan vandaag. Geen
onder dan ook, dat reeds aan het
Dezin van „den weg, waarlangs we
verder gaan, we zpo nabij elkander
staan".
We kennen eikaars grootere en
kleinere nooden, eikaars gemeen¬
schappelijke belangen. Wij weten
uit het jong verleden, in dit geval
de plaatselijke en gewestelijke bla¬
den, waaruit „De Teisterband er-
geboren werd, reeds bij ervaring
wat onze streek verlangt. We we¬
ten, dat het oude graafschap Teis-
terbant m de geschiedenis der laat¬
ste tientallen jaren stiefmoederlijk
bedeeld is wat betreft ontwikke¬
ling»- en welvaartkansen. We wil¬
len met onze lezers strijden om een
3traks volkomen verlossing van on¬
ze streek uit haar isolement, naar
betere treinverbindingen, naar be-
tere wegen én naar "al wat hierme¬
de samenhangt. We willen het stre¬
ven van de plaatselijke autoritei¬
ten, die steeds aandrongen op een
moderniseering en rationaliseering
der boerenbedrijven, met al onze
kracht steunen. We willen de groot¬
industrie, die in onze streek ont¬
staan is ,een helpende hand reiken
door zooveel mogelijk een schakel
te zijn tusschen werkgever en werk¬
nemer. De klein-industrie en mid¬
denstand hopen we een onmisbare
vriend te worden als intermediair
tusschen koo-"- •- verkooper, als
voorlichter In • id, die aan deze
beiden zoo t?v s vele moeilijkhe¬
den te overwinnen geeft.
Zoo hoont ,.De Teisterbander"
oor een ieder te zijn, wat de vroe¬
gere bladen waren, en......... meer
nog.
Totdat het de directie gekikt zal
zijn een hoofdredacteur te vhiden,
die de noodlge capaciteiten bezi,t,
om een streekblad als ,,De Teister¬
bander" te leiden ,zal ik het hoofd¬
redacteurschap waarnemen. Ik
hoop en vertrouw ,dat ik deze taak
tot tevredenheid van allen, die hier¬
bij betrokken zijn, zal mogen ver¬
vullen en dat ik straks, bij 't over¬
geven van mijn taak in andere,
wellicht bekwamere handen, een
lezerskring om mij zal vinden, die
mü trouw zal weten aan gedane be¬
loften en, misschien dank zij deze
trouw, er mij met trotsch op zal
kunnen wijzen, dat onze streek
eensgezind en zelfbewust met haar
eigen blad een lichtende toekomst
tegemoet treedt.
E. M. R. TER HAAR,
(waarnemend Hoofdredacteur).
Historie en Overlevering.
TEISTERBANT.
Nu de Gecombineerde Bladen
(later „Het Nieuws"), waarin onze
artikelen sinds jaren verschenen,
opvolging vinden in „De. Teister¬
bander", leek het ons niet onge-
enscht den lezers iets meer te
doen weten van wat. de Historici
verstaan onder het woord Teister¬
bant. Behalve voor Avezaath en
omgeving, waar het landhuis Teis¬
terbant den naam doet voortleven,
is het bijna een legendarisch begrip
geworden. En...... heel veel weten
" : geschiedschrijvers ons ook al
et mede te deelen.
Gaur, gouw, een woord dat reeds
in de Gotische taal voorkomt, is de
benaming van die landstreken,
waarin het Germaansche land was
ingedeeld. Vermoedelijk vormde el¬
ke gouw oorspronkelijk het gebied,
waarop zich bij de volksverhuizing
een duizenschap van het leger ge¬
vestigd had. Hoewel de Merooingen
in de door hen vervoerde gewesten
nieuwe staatkundige en finantieële
regelingen invoerden, hebben z\j
blijkbaar, toen zij zich van onze
landstreek meester maakten, geen
Nieuwe stellingen doorbroken
in den Kaukasus
Infanterie en tanks In Noord-Sta-
lingrad doorgedrongen.
i Zware aanvallen op Malta.
Zeegevecht in het Kanaal.
HOOFDKWARTIER VAN DEN
FüHRER, 15 Oct. — Het opperbe¬
vel der weermacht maakt bekend:
In den Kaukasus zijn Duitsche en
Slnwa tksche troepen in dicht be-
jboscht berg ter rein onder verbitter¬
de gevechten door nieuwe vijande
lijke stellingen gebroken en hebben
ruim 500 steunpunten en gevechts-
Sosltir-s storm en der hand genomen
ï den Terek-sector werden vijan¬
delijke strijdkrachten teruggewor¬
pen.
In Stalingrad hebben formaties
infanterie en tanks den verbeten
tegenstand der bolsjewisten in
binkken huizen en harricadestellln-
gen gebroken en zyjn diep in het
Noordelijke stadsgebied doorge¬
drongen.
eskaders gevechtsvliegtuigen en
du :.bommenwerpers hebben in ach
te:eenvolgende aanvallen vijande¬
lijke bunkers en artilleriesteïlingen
uiteengeslagen, ©ntlastingsaanval-1
len van den vijand werden met zwa¬
re, bloedige verliezen afgeslagen.
Doeltreffende luchtaanvallen zijn
dok gericht op transportbewegi'n-
fen en overladlngsplaatsen der
olsjewisten aan den benedenloop
van de Wolga. Een tankboot en 2
vrachtschuiten werden door brand
[vernietigd.
Aan het front van den Don heb¬
ben Roemeensche troepen plaatse¬
lijke aanvallen afgeslagen.
In den centralen sector van het
front hebben eigen acties van stoot
troepen tot de vernietiging van tal¬
rijke bunkers en gevechtsposities
Re)eid. Gevechtsvliegtuigen hebben
belangrijke spoorwegtrajecten ge¬
bombardeerd, waarbij de vijand aan
zienlijke verliezen aan rollend ma¬
teriaal leed.
In scheervluchtaanval hebben
jachtvliegers een bolsjewistische
mo'.ortorpedoboot in de Finsche
Golf in brand geschoten.
In het hooge Noorden zijn aan-
val'en van jachtkruisers gericht op
tri. -'-rikampen ten Oosten van de
Kolabocht.
De Brïtsche luchtsteunpunten op
do : 'indvesting Malta zijn door ge-
vecVsvliegtuigen overdag en des
nachts met bommen van zwaar ka¬
liber bestookt. De ter begeleidende
bescherming opgestegen Duitsche
en I'iliaansche jagers hebben te
■zar'rn 25 Britsche jachtvliegtuigen
nee '■'schoten, waarvan 18 alleen
don- Duitsche jagers vielen. Twee
ei^ 'i gevechtsvliegtuigen keerden
tik terug.
Bij een aanval op het konvoolv
keer aan de Britsche kust hebben
motortorpedobooten vier vijandelij¬
ke koopvaarders van te zamen
S000 B.R.T.. in den grond geboord.
Alle booten keerden op haar steun¬
punten terug.
In den nacht van 13 op 14 Octo-
ber is het in Het Kanaal tot een
zeegevecht gekomen tusschen Duit^
sche beveiligingsvaartuigen en een
sterkere vijandelijke formatie, die
bestond uit twee groepen torpedo-
bootjagers en verscheidene flottiel¬
jes motortorpedobooten.
Ii een hard gevecht werden een
Britsche artillerie-motortorpedo
boot tot zinken gebracht en 5 mo¬
tortorpedobooten door artillerie-
treffers beschadigd ,resp. m brand
geschoten. Een eigen vliegtuig ging
verloren.
Patrouillebooten en marlneaf.
weergeschut hebben in het Noord
zeegebied 2 vijandelijke vliegtuigen
neergeschoten.
Lichte Duitsche gevechtsvliegtui¬
gen hebben gisteren voor den oor¬
log belanerijke installaties en mi¬
litaire doelen aan de Zuidkust var
Engeland gebombardeerd.
de organisatie
gouwen, noch in de grenzen.
Betuwe, in 673 Eatua, had tot gren¬
zen: ten N. en O. den Ryn, ten Z,
de Waal. Teisterbant, in 709 Tes-
teventi, in 772 Testrebenti, in 859
cornltatus Testrabenticus. Grenzen:
ten N. den Rijn en de Lek, ten W.
vermoedelijk de gouw Holtland.'ten
O. de Betuwe, ten Z. denkelijk de
Oude Maas (de tegenwoordige
Bergsche Maas of Verlegde Maas)
en Toxandna O). Zij omvatte de
tegenwoordige Tieler- en Bomme¬
lerwaarden met 't ambt van Beest
en Renoy, de Graafschappen Cu-
lemborg en Buren, de Vijfheeren-
landen en het land van Altena en
Heusden. De gouwen waren ver¬
deeld in marken, die het grondge¬
bied vormden der villae of gemeen¬
ten. In de 8e eeuw verloren de gou¬
wen veel van haar staatkundige
beteekems. De nivelleerende invloed
harer organisatie (b.v. eigen ge-
richten, elk met afzonderlijk recht,
naar behoeften en gewoonten), pas¬
te niet in de sterke centralisatie
van het gansche Frankische rijk in
den persoon van Karel den Groote.
In de plaats der gouwen kwamen
nu de graafschappen, hier Batavo-
rum en Testrabenticus genoemd.
De Angelsaks Suidbert ± 713)
wordt genoemd als de apostel ian
de Betuwe en van Teisterbant,
waar hij een aantal kerken zou
gebouwd hebben. Van Lambertus,
Abisschop van Tongeren, wordt
verhaald, dat hij gewoon was met
Willibrord samen te komen op een
plaats in de gouw Teisterbant,
aan Toxandria grenzende. Reeds
in S70 doemt een voorschaduwing
op van het toekomstige Gelre. Bij
de vnksverdeeling tusschen Karel
den Kale, koning van Frankrijk,
II,denJonge,koningen Lodewijk II, den Jonge, koning
V.d,van Duitsèhland, pp 6 Maart V. d,
j. ontving laatstgenoemde de vol¬
gende gouwen voor zijn deel: Tes-
trabant, Batua, Hattuaria (Ziltp-
hen), Mosau (de Maasgouw), aan
beide kanten der Maas. Op de Ve-
luwe na, die aan Friesland bleef,
was toen dus reeds het gansche
latere Gelre samengevoegd. Ook
deze Karolinger volgde de verne¬
derende staatkunde van afkoop en
beleen ing t. o. der brute macht
van de Noormannen. In S72 had
hij een samenkomst met Roruk
den Noorman te Nijmegen waar¬
bij hij hem in het bezit van de Be¬
tuwe en Teisterbant bevestigde,
op voorwaarde, dat Roruk deze
landen tegen zijn eigen landge-
nooten zou verdedigen. In 996
wordt in een oorkonde een schen¬
king van goederen in Teisterbant
beschreven. De schenking was aan
de kerk van Utrecht, maar-
de overdracht moest plaats heb¬
ben in Teisterbant. waar
de' goederen lagen. In 1009
werd Teisterbant nog eens ge¬
ducht aan de roofzucht der Noor¬
een streek van veel mindere uit¬
gestrektheid overgebracht. Wat
er hier, in onderscheiding van de
Tielreweert mede bedoeld wordt,
onzeker". De landhrieven van
Neder-Betuwe van her^og^ Reinald
van 1403 en 1410 spreken van
„ons landts van Ne fer-Betuwe,
ran Zoelen ende van Avesaet,"
* Ook hertog Arnold in 1439 en
hertog Karel in 152(, vermelden
hun brieven „de Nij-der Betuwe
nevens Zoelen en Avesaet.. Dus
Jan van Blois noemt Teisterbant
afzonderlijk en de dne hertogen
doen het Zoelen en Avezaath. Een
reden om aan t» nemen, volgens
Nijhoff. dat de naam Teisterbant,
later op een streek van veel min¬
der uitgestrektheid overgebracht
erd, dat Zoelen en A/ezaath, on¬
der nakomelingen var. de aloude
gouwgraven, te zamen den naam
gedragen hebben van Teisterbant.
Deze meening wordt gestaafd door
het familieverhaal van de Pantha-
leous, dat vermeldt, dit Dirk van
Eek in 1660 te Avezaith trouwde
met Petronella baron-? ;?e van Bo-
deck van Elgau, „erfdtchter in het
oud-adellijk en graav! yk Teystcr-
bant". De jonkvrouw van Bodeck
woonde werkelijk te Avezaath op
het boven genoemde huis en dê van
Ecks, in wier geslacht zij de bezit¬
ting met omliggende gronden
bracht, hebben zich sedert 124 jaar
lang, toen deze tak van 't geslacht
uitstierf, van en tot Teisterbant
genoemd.
In de leenboeken vai, den Gelder-
schen hertog komt deze ridderma-
tige bezitting sedert 1326 voor als
het hui3 Avesaet. Slichtenhorst
zegt: „Tlel heeft éénmaal de eer
gehad te zijn: de hoofdstad van het
graafschap Teisterbant. En Wal-
gert, graaf van Teisterbant en
halfbroeder van Diderik, eersten
graaf van Holland, heeft omtrent
het jaar 902 zijn woonplaats bij Tiel
in het vlek Avesaet genomen en
binnen de voorzegde stad Tiel een
fraaie kerk ter eere van de heilige
Walburg gesticht." Volgens Voet
hebben de Teisterbant sche graven
echter eerst gewoond op de plaats,
die nu nog de Alden-Aaf genoemd
wordt. Waarschijnlijk hebben de
Teisterbantsche graven eerst te
Ald-Avesaet gewoond en bouwde
later op een half uut' afstand een
nieuw huls te Avesaet, later als
Tejsterbant voorkomend, Dit huis
lag gunstiger voor het verkeer.
Waarschijnluk had deze verhuizing
al plaats onder Ausfried, die eerst
graaf van Teisterbant en later Bis¬
schop van Utrecht was. Hij toch
stichtte de oude kerk en droeg haar
op aan de abdij van Thorn. De tijd
heeft nog een brokje van de oude
kerk bewaard; een stukje van den
toren, die een merkwaardig staal
oplevert van Romaanschen bouw¬
I.M.J.Kooggeefteenstijl. Dr. I. M. J. Koog geeft een
kaartje van Gelderland in 't Fran¬
kische Tijdvak in de Geldersche
Volksalmanak van 189S. In Teister¬
bant komen hierop voor! Theole
(Tlel), Sandwich
miti (Zoelen?), Sim iham (Zenne-
wijnen), Hamarithi (Ophemert),
Valdrike (Varik), Hesola (Hees-
solt), Ine (Opijnen), Thula (Tuil),
Keuringen voor Waffen-^
en Vrijwilligerslegioen
Het ^-ersatzkommando deelt ons-
mede, dat vrijwilligers voor de Wal-
fen-^ en het Legioen ilah op
onderstaande data bij de genoemde
adressen kunnen vervoegen tenein¬
de gekeurd te worden.
Tevens wordt er do aandacht op
gevestigd en wel speciaal voor hen,
die er bezwaar tegen hebben hun
dienst buiten Nederland te vervullen,
dat thans de mogelijkheid bestaat om
dienst Ie nemen in een speciaal
wachtbataillon. De opleiding vindt in
Nederland plaats, terwijl de inzet van
dit bataillon ook in Nederland blij¬
ven zal.
Tijdens de keuringen voor de
Walfen-^ en het Legioen kunnen
zich ook diegenen melde, die tot
de Nederlandsche-SS Nederland wil¬
len toetreden.
■ 17-10-42 11.00 uur Arnhem Wever¬
straat 16b.
18-10-42 14.00 uuxVenlo Deutsches
Haus, Emmastraat.
19-10 42 11.00 uur Eindhoven Huis
Maria, Kruisstraat.
20-10-42 11.00 uur Den Bosch Hotel
Noord-Biabant, Markt 4S.
21-10-42 11.00 uur Tilburg Werk-
liedenvereeniging, Tuinslraat 68.
21-10-42 17.00 uur Rotterdam, Deut¬
sches Haus.
22-10-42 10.00 Amsterdam, School
Iepenweg 13.
22-10 42 17.00 uur Utrecht, Wehr-
machtheim, Mariaplaats,
23-10-42 10.00 uur Den Haag, Calé
den Hout, Bezuidenhoutscheweg.
Geldige bonnen voor voedingsmiddelen
Artikel
Aardappelen öS A
Aardappelen 53 B
Beschuit (br. of geb.) 53
Bloem ;br.) 408 t.m. 411
Boter 2, 3, 4-6' ei "
Boter
Brood (of gebak)
Brood (of gebak)
Chocolade
Ciort
Havermout
Honden- en k.br.
Aantal
2 kg.
lkg.
15 gr,
70 gr.
125 gr.
i2ö gr.
400 gr.
50 gr.
100 gr.
250 gr.
125 gr.
10 kg.
500 gr.
100 gr.
250 gr.
1*4 L.
300 gr.
2L.
125 gr.
100 gr.
250 gr.
45 gr.
lkg.
100 gr.
1 rantsoen
\yA l.
21 t.m. 120
\liolk.,2eserie(behalvebonK)Ti \liolk., 2e serie (behalve bon K)
Vleesch 53 A 100 gr.
53B50gr.\1eesch 53 B 50 gr.
Zeep 370 28 k "Ï5 gr.
Zeep Alg. 412 en N.Eenh.z. 24i/i 75 gr.
Huishoudzeep 370 Fmcn met 371
80 k 95 gr.
Zeep M 28 & 75 gr.
Zeep S71 250 gr. wasch- of zeepp.
Zeep M waschp. 250 gr. w.- of zeepp.
Toiletzcep M, N 75 gr.
2, 3-62
51
53 A
53 B
51, 52
406
405
101'.; k
403
Kaas 397 t.m.-839
Koffiesurrogaat 400
Melk 53
Muisjes- en boterh.str. 403
Petroleum E A-kaart 02
Peulvruchten 404
Pudd.p., verm. enz. 40"
Rijst
Scheerzeep
Suiker
Sulkerwerk
Tabakskaart
Taptemelk
Textielk., 4e serie
4-57, 4-58
U
t.rn.
24 Oct
21 Oct.
24 Oct.
31 Oct,
11 Nov.
18 Oêt.
24 Oct.
24 Oct.
31 Oct*
31 Oct.
31 Oet.
31 Oct.
31 Oct.
31 Oct.
28 NOV.
24 Oct.
SI Oct.
31 Oct.
31 Oct.
31 Oct.
31 Oct.
31 Dec.
31 Oct.
31 Oct.
24 Oct.
24 Oct.
24 Oct,
24 Oct.
31 Oct.
81 Oct.
31 Oct.
31 Oct.
SI Oct.
31 Oct.
31 Oct.
BR4NDSTPFFEN,
Kookd. 01, 02, 03, 04 KF 1 Eenh. 30 Apr. '43,
X1Eenh.31Oct.Gen. Anthr. X 1 Eenh. 31 Oct.
Gen. Turf. X50 stuks SI Oct.
Brandstoffenkaart DV 1 t.m. 6 1 Eenh. 31 Dec
NA / \: ERDAG 17
OCT. ZIJN NIET
MEER GELDIG DE
VOLGENDE
BONNEN:
52 Brood,
HcKchtfit,
Vleesch.
52 Aardappelen
52 Melk
52 Tabak. Cigaiertcn
58 Reserve Taptemelk
DE GELDIGHEIDS¬
DUUR VAN DE
VOLGENDE
BONNEN IS
VERLENGD: -
t.m. Zaterdag 31 Oct.
370, 371 Algemeen
(Zeep), M-Zeep,
M-Tolletzeep.
De bonnen, waarvan
de geldigheidsduur op
Zondag begint, mogen
op den daaraan voor-
afgaanden Zaterdag
ivorden gebruikt, met
uitzondering van den
bon voor vleesch,
veeschwaren en aard¬
appelen.
Hafthi (Haaften,) Hellov/a (Hei-
louw j, Herwina (Hiirwijnec), Era¬
cola (Erakcl), Fodirwïe (Pocde-
roijen). Nijwele (Nieuwaal), Halos-
ta (Aalst), Gambenn (Gameren)
Bomela (Zaltbornmel), Welle
(Wellï Ambersov (Ammerzoden),
Hedilla (Hedeli, Dri'-ta (Kerkdneli
Rothum (Rossum), Herewarden
(Heerewaarden). Rumpt. Wadahem
(Wadenoiien), Avesate (Kerk-Ave¬
zaath), Buria (Buren), Uberan
Malsna (Buurmalsenl, Aske (Asch)
Buosenhem (Beusichem), Malsni
(Geldermalsen en Adelrichem (Eri-
chem) ontbreken op het kaartje.
We dienen nog onderscheid te ma¬
ken tusschen grav.en i n Teister¬
bant en Graven van Teisterbant.
Graven in Teisterb-mt konden er
zooveel zijn als de Keizer noodig
achtte tot richtige besturing der
-ouw DU geeft de oudste toestand
aan Een Graaf van Teisterbant la
volk zeker zal interesseeren, is
die"van de vordering der kerkklok¬
ken, wat zooals de Rijkscommisaris
opmerkte, altijd nog iets heel an¬
ders is dan een vordering van de
waarlijk heilige kerkelijke goede¬
ren, als monstransen en kelken. Wij
kennen uit het verleden voorbeel¬
den te over. hoe de schatten, welke
het volk in zijn kerken had ge¬
bracht, worden gebruikt om in
moeilijke tijden mede '3t vaderland
te beschermen. Op de vraag, hoe
de Duitschers thans kerkklokken
kunnen vorderen, antwoordde de
Rijkscommlssaris dan ook letter¬
lijk: ,.Bx verwonder mij zeer, dat
gij niet vrijwillig gekomen zijt om
den Duitschen soldaat dit koper
aan te bieden, opdat hij het bolsje¬
wisme van uw grenzen zal houden".
De lieden, die thans weer meenen
uit deze vordering van kerkklokken
het beperkt gezichtsveld der
goedgemeente een soort van ,,kerk¬
en geloofsvervolging" te moeten
construeeren, doen er dan ook goed
aan, als zij zich realiseeren, dat
Nederlanders het aan hun mis¬
dadige gehits en gestook te wijten
hebben, wanneer de levensmidde¬
lenrantsoenen op 19 October in
Duitsèhland verhoogd woi'den en in
Nederland niet. Het is mogelijk, dat
zij bij hun eigen hamstervoor raad
gezeten, hun eigen handelwijze „va¬
derlandslievend", achten, 't is ech¬
ter zeker, dat er een dag z?l ko-
men, d."t het eerlijke Nrderlancl-
schc volk hen in hun ware gedaan¬
te zal zien, n.1, als volksverraders.
(V.F.B.) (Nadruk vrrboden.)
EEN KOSTELOOZE VAKOPLEI-.
DING AAN MIDDELBARE VAK¬
SCHOOL OF UNIVERSITEIT.
Vooral voor hen. die hun school-
of vakopleiding in de jaren voor den
oorlog genoten, is het op bet oogen-
blik uiterst moeilijk, hun toekomst
droomen, wat betreft een vnovtge
zette vakstudie, te verwezenlijken.
Meerendeels hebben zii een leeftijd
•an plm. 20 jaar bereikt en ziin
reeds geruimen tijd practisch werk
zaam. In sommige gevallen verhin¬
dert het feif, 'dat ze kostwinner
zijn, hen ook nog geld voor avond¬
cursussen" of dure schriftelijke les
Bonnen bcteekenen voedsel......
mits er geld is!
Zorgt voor geld!
Ste«ht Winterhulp! Giro 5553.
ters van een eigen ontvangtoestel
de verschuldigde luisterbijdrage
na 1 November a.s. niet meer per
giro zullen kunnen voldoen. Men
zij er dus op bedacht, dat het over
het jaar 19-12 eventueel nog ver¬
schuldigde bedrag tot 1 November
. nog kan worden overgeschre¬
ven op postgiro-nummer 400200:
dit nummer wordt op dien datum
opgeheven. Uitdrukkelijk wordt
erop gewezen, dat voor de aange¬
slotenen bij de Rijksradiodistribu-
tie aan de wijze van betaling der
contributie niets verandert.
^an onze Lezers.
Zoo ziet dan het eerste nummer
van „DE TEISTERBANDER" het
licht aan den morgen van een nieu¬
wen dag. De toekomst ligt voor ons
met haar bijna onbegrensde moge¬
lijkheden. De taak, die ons met de
uitgave van dit nieuwe streekblad
in handen ïs gelegd, moge ons in
staat stellen, ons aller streven te
steunen en te sterken, om gewest
en land eenmaal een tn'dperk van
hernieuwden, krachtigen geest en
gezonde welvaart binnen te lelden.
Eens zal dan blijken, dat , De Teis¬
terbander" niet alleen de drager Is
geweest van de nieuwe belofte,
maar ook metterdaad veel tot de
vervulling daarvan heeft bijge¬
dragen. Wij zouden — als de
tijdsomstandigheden het toelieten
— ongetwijfeld meer, veel meer
voor onze duizenden lezers willen
doen dan ons nu door de omstandig¬
heden, o.a tengevolge der p^r-ier-
schaarschte, in zoo uiterste rieiiM--
king is toegestaan. Het is ''aa'-om
dan ook, dat, ingevolge beslissing
van de Presse Abteilüng vin het
Rrjkscomrhissariaat en de Afdeeling
Perswezen van het Departement
van Volksvoorlichting en Kunsten,
in verband met verdere papierver-
bruiksbeoerking en in het raam der
tevens doorgevoerde persreorgani¬
satie, elk nummer van ons blad
slechts 2 pagina's groot zal zijn.
Zoodra een verbeterde papier¬
situatie, die ons in een hopelijk niet
meer verre toekomst wacht, de
overheid er toe zal brengen, vrijer
armslag tot uitbreiding te geven,
zullen we geen oogenblik aarzelen
en door meer pagina's per week
onszelf in staat stellen onze taak te
vervullen .zooals we ons die uit¬
eindelijk voor oogen stellen.
Moge ,,De Teisterbander" groeien
met en do«r den trouw zijner lezers
tot een sterkte en een steun van
ons gemeenschappelijk streven naar
een nieuwe welvaart in een nieuwe
wereld, die eenmaal komen zal.
De uitgevers,
TER HAAR & SCHUUT N.V.
Gedeelte eener kaart, voorkomend in „Vaderlandsche Historie'
uitgegeven bij Isaak Tirion te Amsterdam^m *'4^-
WINTERHUXr NEDERLAND.
17—19 October
Straatcollecte.
Wie NU helpt, helpt DUBBELI
mannen herinnerd. De hoofdstad
Tiel werd bij verrassing door hen
genomen, uitgeplunderd en ver¬
volgens in brand gestoken. Ook in
het klooster St. Walburga dron¬
gen zij binnen, waar zij wel de
heilige kleederen, de kostbaarhe¬
den van 't altaar en andere kerk-
sieraden roofden, maar zonder de
kerk zelf te verwoesten. Godfried,
die toen als „praefect" in deze
streken het gezag uitoefende, wist
met groote moeite de gevluchte
bevolking te hereenigen; daar hij
zelf te oud was, stelde hij inder¬
haast gewapende benden onder
bevel van twee graven, Balderik
en Unruch; deze namen een ster¬
ke stelling in en hoewel zij het
ongeraden achtten de Noorman¬
nen aan te vallen, wisten zij hun
toch, naar het schijnt, genoeg ont¬
zag in te boezemen, om hen var
verdere rooftochten af te schrik¬
ken. Het volgend jaar echter ver¬
scheen een nieuwe vloot van ne¬
gentig schepen op de Lek. Nuwa'
men beter voorbereid. Ruiterij en
voetvolk hield den oever bezet:
Noormannen achtten het geraden
té onderhandelen. Zij beloofden
zich van alle plundering te zullen
onthouden, mits men hun vrijen
doortocht toestond. Dit werd aan¬
genomen en de Noorsche vlooi
maakte zich gereed den Rijn af
te varen. Toen een deel van het
landvolk toch met eenlge schepen
een aanval deed op hun achter¬
hoede, werd deze met groot ver¬
lies afgeslagen. De vloot zeilde
door naar Utrecht. De aanslag
mislukte echter en onverrichter
zake zeilde de vloot weer weg.
Intusschen verdween het begrip
van de aloude gouw en van het
graafschap Teisterbant, maar de
naam bleef. In den zoenbrief van
Jan van Blois, die zich daarin
hertog van Gelre noemt, in 1376
uitgevaardigd en die op Gelder¬
land betrekking heeft, wordt ge¬
sproken van de Betuwe boven en
beneden Tielerwaard en Teister¬
bant. A. Nijhoff, die den brief
weergeeft zegr *r bij: ,,De naam
Teisterbant is later meermalen op
Eigen teekening.
alleen, zijn graafschap heeft dan
de grootte van de gouw.
Enspijk (Deil).
(1) De grens tusschen de Betuwe
en Teisterbant staat riiet vast.
Soms wordt Buren genoemd
als liggende in Teisterbant,
soms voorkomende in de Betu-
KERKVERVOLGESG......?
Na de rede van Hitler, welke zich
bepaalde tot de groote lijnen der
oorlogvoering en de woorden van
Goering, welke betrekking hadden
op de voedselpositie en welke te¬
vens een ernstige entiek op de le>
venshouding der bevolking in de be>
zette gebieden inhielden, was het
te verwachten, dat ook de Rijks-
commïssans Rijksminister dr. Seyss
Inquart zich, in het bijzonder met
het oog op Nederland, met deze
kwesties zou bezig houden.
Het heeft sedert het uitbreken
van den strijd tusschen Duitsèhland
en de Sovjet-Unie xok ten onzent
niet ontbroken aarf waarschuwin¬
gen, opdat ons volk zich tijdig zou
realiseeren, waar het in dezen oor¬
log om gaat; n.1. om de bescher¬
ming van Europa en dus ook van
ons volk, van onzen godsdienst en
van onze huisgezinnen, tegen het
bolsjewistische gevaar. En men zal
het eens moeten zijn met de bewe¬
ring van den Rijkscommissaris, dat
indien de bijdrage van het Neder-
landsche volk in dezen oorlog
slechts bestaat uit het feit, dat men
Iets rrïinder eten en minder kolen
krijgt, dit wel zeer gering is in ver¬
gelijking met de prestaties der
Duitsche bevolking. En gelijkheid
in rechten moet in den gemeen-
schappelüken strijd nu eenmaal ge¬
baseerd z\jn op gelijkheid in presta¬
tie. Onder deze omstandigheden
mogen wij het dan ook nog als een
meevaller beschouwen, dat de Rijks¬
commissaris de verzekering kon
geven, dat de bestaande rantsoenen
zullen worden gehandhaafd tot den
volgenden oogst.
Een kwestie, welke ons godsdien-
Bommelerwaard
ZALTBOMMEL.
Jubileum Directeur Nijman. Op
8 October j.1. herdacht de heer A.
H. Nijman alhier officieel zijn 25-
jarig jubileum als directeur der
Zaltbommelsche Veiling, met een
drukbezochte receptie in het Vei-
Im^i^ebou'.v.
Honderden belangstellenden, zoo¬
wel aanvoeiüeis als koopers, en
vei'tegoi'Avooi'LtJgers van oi'ficieele
en particuliere instanties vulden de
smaakvol versierde ruime veiling¬
hal, waar den jubileerenden direc¬
teur met zijn echtgenoote en vei-
Üngsbestuur met dames en belang¬
stellenden verwelkende.
Achtereenvolgens werd het woord
gevoerd door" den heer Pos, voorzit¬
ter der veiling; de heer Schipper,
namens het gezame^.nk personeel,
Mr. Niemöller. voor het Centraal
Bureau van Veilingen, Ir. Gerritsen
namens Inspecteur van der Plas-
sche, inspecteur van den Landbouw,
de heer Hoogeweg, directeur der
Veiling in Pcrsoonsdam, en be¬
stuurslid v. d. Bond van Veilings
personeel, de heer Jacobs, namen;
Zwanenberg's fabrieken te Oss, en
sen uit te geven.' zoodat alles bij al- de heer Van den Brink Jr., namenr
les het er meestal op begint te lij- de koopers en verdeelmgscommis
ken, dat de ieugddroomeh wel altijd saris. ■
onvervuld zullen blijven. Vele dezer mondelinge gelukwen
Ofschoon dit levensgeluk en ar¬
beidsvreugde niet behoeft uit te
sluiten, moet een dergelijke toe¬
stand toch als ongezond worden be¬
schouwd. Het komt er niet op aan.
dat ieder van ons een plaats krijgt
m de samenleving, doch dat Ieder
de plaats krijgt, waarvoor hij het
best geschikt is.
Daarom is de instelling van het
Dangemarck-Studium als een soci¬
ale daad van den eersten rang te
zien. Alle jonge mannen van 16 tot
22 jaar, die meenen, dat zij ondanks
hun leeftijd en ondanks het feit, dat
zij reeds min of meer op eigen bee-
nen hebben gestaan, toch de kracht
hebben nog weer de studie op te ne¬
men, krijgen door deze instelling de
kans daartoe. Voorwaarde is slechts
dat zij bewijzen kunnen, dat ze voor
een dergelijke studie over de capa¬
citeiten beschikken en dat ze haar,
wat hun persoonlijkheid betref-
waard zijn. Kunnen ze dit, dan kun¬
nen ze de Langemarckopleiding kos¬
teloos volgen.
Inlichtingen hierover zijn te ver¬
krijgen bij het Langemarck-Studi-
um, Waalsdorperweg 12, Den Haag.
DE PLUIMVEESTAPEL MOET
WORDEN AANGEPAST.
Met ingang van 15 October 19-U
mogen, naar het Rijksbureau voor
de Voedselvoorziening in Oorlogs¬
tijd mededeelt, de pluimveehouders,
die in de gelegenheid zn'n geweest
jonge dieren, broed 1942 te ver¬
krijgen .ten hoogste zooveel kippen
aanhouden als overeenkomt met het
getal dieren, dat op grond van het
geleverde aantal eieren mag worden
gehouden.
De pluimveehouders, die geen
jonge dieren hebben, moeten den
stapel onmiddellijk aanpassen.
Eenden ganzen en kalkoenen,
broed 1942, mogen tot 1 Januari
1943 boventallig worden gehouden.
SLAGERS MOETEN NOTA
AFGEVEN.
De Gemachtigde voor de Prijzen
heeft bepaald, dat slagers met in¬
gang van 13 November verplicht
zijn goederen, die zij aan het huls
van den kooper afleveren, te doen
vergezellen van een nota, welke ten
minste de volgende gegevens be¬
vat: datiim van levering, naam 'en
adres van den leverancier en van
den afnemer, omschrijving van het
goed met aanduiding van de kwali¬
teit, hoeveelheid en pr\js der een¬
heid.
BETALING VAN DE LUISTER-
B1J11BAGE JFIÜK Ü1KO.
De berichten over de betaling
per giro van de luisterbijdrage
schijnen bij een deel van het pu¬
bliek tot misverstand geleid te
hebben. De zaak is, dat de bezit-
schen gingen vergezeld van stoffe¬
lijke blijk envan waardeering voor
de jubilaris en zijn werk In de af-
eloopen kwart-eeuw.
Nadat deze allen het woord had¬
den gevoerd en het groote gezel¬
schap op de gevoelige plaat was
vereenfgd, kreeg de heer Nijman
gelegenheid allen te danken voor
de belangstelling, de sympthatieke
woorden en fraaie geschenken. Z.
Ed. noemde deze dag een mijlpaal
in ziin leven en herdacht de oprich¬
ters der veiling de h.h. F. Vos, P.
v. Steenbergen, van Berghem en
de dames Dien en Leentje Vos, die
hem, toen de veiling nog in haar
kinderschoenen stond, trouw terzij¬
de stonden. Later werden de h.h.
Schipper en Bok en allengs zoovele
andere daaraan toegevoegd, en spr,
brengt hen allen grooten dank voor
het werk door hen verricht.
Verder dankt spr. speciaal- di
h.h. Niemöller en Valstar, voor di
loyale wijze, waarop zij hem steeds
alle inlichtingen gaven; de heer
Thomas van de accoutantsdienst,
Centraal Bureau van Veilingen voor
de goede diensten hem bewezen, en
de Tuin bouwconsulent Ir. Gerritsen
voor zijn waardeerende woorden.
En tenslotte brengt de heer Nij-
...an grooten dank aan het tegen¬
woordige bestuur, waarvan hij zoo¬
veel medewerking heeft gekregen,
dat het de laatste jaren een lust
as aan de veiling te werken.
De heer Pos, voorzitter der vei¬
ling, spreekt dan een slotwoord,
waarna met een driewerf hoera ^p
de neer en mevrouw Nijman de of-
ficleele receptie werd gesloten.
De heer Van den Bosch, die de
cantlne van de veiling verzorgt,
had intusschen gezorgd, dat een en
ander met een uitstekende dronk
bezegeld kon worden en boekte
daarmede het succes, dat velen nog
geruimen tijd gezellig bijeen ble¬
ven.
De Zaltbommelsche Veiling en
allen, die daaraan relaties hebben,
herdachten op waardige wijze het
zilveren jubileum van haren direc¬
teur, voor wien. naar wij hopen, een
groot percentage als goede wen-
schen in vervulling mogen gaan.
Gevonden voorwerpen. Ten poli-
tiebureele zijn inlichtingen te beko¬
men omtrent de navolgende gevon¬
den voorwerpen: 'n roeiboot (zwart
geteerd, 2 riemen, ligt in de haven),
een portemonnaie (inh. bonnen),
een polshorloge en een huissleutel,
Paardentaxatlemarkten. De Pro¬
vinciale Voed selcommlssa ris voor
Gelderland maakt bekend, dat de
navolgende wijzigingen zijn ge¬
bracht in de te houden paarden¬
taxatlemarkten:
HEDEL wordt gehouden op 2 in
plaats van op 9 November 1942.
De erkende agenten en paarden-
houders zullen goed doen hiervan
goede nota te nemen.
V.V.V. In aansluiting op ons ver-
_.ag van de laatste ledenvergade¬
ring der Bommelsche V.V.V.. kun¬
nen wij thans mededeelen, dat ook
Mr. H. T. Otreen en de heer J. Ver-
(deze laatste was op die
vergadering niet aanwezig) thans
hunne functie als bestuursleden
hebben neergelegd.
Bioscoop. De beste operette-film
„Immer nur...... Du!" zal als hoofd-
nummer deze week alhier draaien,
de grootste Amusamentsfilm van
het seizoen. Gedragen door vele en
nieuwe schlagers, schildert deze
vroohjke film ons de komische ver-
wikkeüngen en verwarringen, van
twee op elkaar verliefde en beroem¬
de operette-art isten.
Aan de ensceneenng is de uiter¬
ste zorg besteed, en in de film zijn
tal van vlotte wijsjes verwerkt, dit
zijn voldoende factoren, naast net
vlotte gegeven, om de film tot een
een der besten van dit seizoen te
maken. Wij verwachten een vlotte
toeloop: bespreek dus tijdig uwe
plaatsen.
Voetbal. Zondag j.1. hadden de
groen-witten S.T.V. uit Eindhoven.-
op bezoek en'dank zij hun doortas¬
tender spel konden zrj er in slagen
de overwinning te behalen. Het
begin was al heel sensationeel, want
na den aftrap lost Van Maren een
hard schot, de doelman laat den bal
uit zijn handen rollen en Van der
Meijden heeft slechts voor het in¬
trappen. Dan gaat de stryd gebjk
op, waarna de gevaarlijke linker¬
vleugel der gasten op fortuinlijke
wijze den gelijkmaker scoort, om
kort voor rust "weer via den linker¬
vleugel den stand op 2—1 te'bren¬
gen.
Na de«hervatting pakt Zaltbom-
mel nog steviger aan en Van der
Meijden heeft reeds spoedig succes
en brengt brengt de partijen op ge¬
lijken voet. Een tijdlang golft het
spel op en neer, waarna v. Gameren
de groen-witten de leiding bezorgt.
De gasten werken hard voor den
gelijkmaker, maar de groen-witte
verdediging zent alles retour. Het
einde komt met een 3—2 overwin¬
ning voor de Bommelaren.
De reserves waren op bezoek b\]
Valencia te Eindhoven en gingen
met 9—3 ten onder, terwijl het der¬
de elftal tegen de verwachting in
met 3—1 van Heukelum verloor.
Het eerste elftal gaat a.s. Zon¬
dag op bezoek bij B.O.C, te Boxtel.
Indien van begin tot einde stevig
wordt aangepakt, kunnen de groen-
witten de punten mede naar huis
brengen.
„De gaande en de komende man".
Ingekomen: A. Stehmann v. Gel¬
dermalsen n. Kerkstr. 26; J. J.
Wringer en gezin v. Made en Drim-
melen n. Tolstr. 11; J. B. Oskamp
en gezin v. ld. n. id.; G. Weeland v.
Hooge- en Lage Zwaluwe n. Tolstr.
11: L. Zondag v. Lienden n. Waal¬
kade 4; W. A. v. Wijk en echtgen.
v .Kerkwijk n. Waterstr. 3;, G. C.
v. Dalen v. Hilversum n. Oude
Stationsweg 70; A. P. Kuijl en ge¬
zin v. Amsterdam n. Maarten Har-
pertszoon Trompstraat 22; A. de
Jong en gezin v. id. n. id.; W. S. R,
Stultiens v. Vught n. Ruiterstr. 4;
J .v. Willigen v Haaften n. Waal¬
kade IS; J. W. M.* Jansen .. Nrjme-
gen n. Parallelweg 1; F. G. Hoskam
v. Hurwenen n. Omhoeken 2; J. de
Jong en gezin v. Zandvoort n Maar
ten Harpertszoon Trompstraat 16;
A. J. van dea Berg en gezin v.
Eindhoven n.idem 20; P. la Sage v.
Ede n. Stationsweg 66; A. Ludwig
KJeve (Duitschland) n- Ketel¬
steeg 6; C. J. M. v. d. Water v,
s-Hertógenbosch n. Gamerschestr.
r-5; H. v. Oonen v. Waardenburg n.
Stationsweg 64b; A. de Pee v. Rot¬
terdam n. de Virieusingel 10; W.
Kerkhoven v. Rotterdam n. Lange
Steigcrstr. 22; A. M. M. de Wit v.
Ammerzoden r. Nieuwstr. 4; J. Ver¬
steeg v. Brakel n. Waterstr. 30; A,
L. J. Eijmberts v. Schijndel n.
Nieuwstr. 4; M. T. Hilverda, v. So¬
meren n. Nieuwstr. 4; M. J. M. v.
d. Laak v Rheden n. Nieuwstr. 4;
A. G. K. Schouten v. Tiel n. Waal¬
kade 4; C. J. M. v. Broekhoven v.
Tilburg n. Nieuwstr. 4; C. J. Jegen
'V.Engelenn.Boschstr.71;en gezin 'V. Engelen n. Boschstr. 71;
A. Schermer en gezin v. Heerewaar
den n. Stationsweg 32; M. J. Vonk
v. Coevorden n. Bosschstr. 62; L.
M. Steenbakkers v. Schijndel n.
Nieuwstr. 4; J. J. Schenke v. Jut-
phaas n. Kerkstr. 30; H. A. Bak¬
ker v. Amsterdam n. .Kerkstr. 16;
V.'s-Gra-A. R. de Jong-Wijnman, V. 's-Gra-
venhage n. Oliestr. 50; P. W. T. v.
d. Braak v. Haaren n. Nieuwstr, 4;
S. v. Beurden v. Utrecht n. Nieuw¬
str. 4; T. M. v. Beurden v. Utrecht
n. Nieuwstr. 4; M. F. Thijssen v.
Putten n. Nieuwstr. 4; A. F. Ttujs-
sen v. Putten n. Nieuwstr. 4; M. T.
Maas v. Beuningen n. Nieuwstr. 4;
F. H. v. Hemert v. Eindhoven n.
Koningstr. 16; P..D. de Wit v. Deil
n. Karstraat 20; J. Bonhof en ge¬
zin v. Epe n. Nonnenstraat 26; J.
V.R'damn..Waterstr.C . Schouten V. R'dam n.. Waterstr.
26; A. F. Beukers v. Schiedam n.
ld.; M. H. Cladder v. Renkum n.