Tekstweergave van DTBA_1942-10-16_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VRIJDAG 16 OCTOBER 1942 gave en Drukkerij : TER HAAR & . HUIJT N.V., Leerdam. Telef. No. 2 nentsgeld ƒ 0.60 per kwartaal, per post. Losse nummers 5 cent • per exemplaar. Editie DE BOMMELERWAARD :.','' ■;'"": 1ste JAAPGANG - No. 1 1 iRSCHlJW i VRIJDAG: Advertentieprijs: 7 et. per m.m. Vraag en Aanbod 95 cent. Dienstaanbie» dingen 75 cent. Contractprijzen op aanvrage. „DE TEISTERBANDER" EN ZIJN TAAK. f Naar een nieuwe toekomst. Zooals men zich bij het in de we- reld treden van het nieuw „gewor- dene" afvraagt, wat lot en leven wezen zal, zoo zal ook een ieder, die het eerste nummer van deze jonge krant onder de .oogen krijgt, zien er iu verdiepen, hoedanig de levens¬ taak van de jonggeborene - wezen zal. Met enkele woorden wil ik de¬ ze taak omschrijven en daarmee dan tegelijk het nieuwe tijdperk op persgebied voor onze streek inlui¬ den. Doch eerst een woord ter toelich¬ ting vooraf, een woord ter verkla¬ ring van het nieuwe gebeuren in- dezen fclbewogen tijd. Ieder in el- gen kring en eigen werk ondervindt elk oogenblik en allcrwege, dat we de verminderde productie en dien¬ tengevolge den verminderden voor¬ raad papier, van Welke soort en welken vorm ook, als een last dezer dagen hebben mee te dragen. Papier behoort tot één der schaar . 3Che producten. De overheid zag zich dan ook gedwongen, het pa_ pienyerbrulk op radicale wijze te beperken. Een der gevolgen van de¬ zen overheidsmaatregel was de pers-reorganisatie (het opheffen van verschillende bladen) en daar¬ aan onverbrekelijk verbonden - de z.g. oplage-stop. Verdwenen eerst - d- gratis advertentiebladen e.d. van het tooneel, later werd tot nog ver¬ strekkender reorganisatie overge¬ gaan. Uit deze reorganisatie nu Is onder meer ontstaan „De Teister¬ bander" „De Teisterbander" verschijnt in een streek, de vroegere graafschap Teisterbant, waar voorheen eenlge bladen en blaadjes verschenen, die nu tot één grooter geheel zijn sa¬ mengevoegd. Deze kranten-fusie geschiedde met de volledige instem¬ ming van alle deelnemende partijen. Het is misschien goed. dit even met nadruk naar voren te brengen om aan al het geroddel, dat tegenwoor¬ dig overal bij noodig schijnt te zijn den kop in te drukken. Int^volge de wet van natuurlij¬ ken groei en wording zullen de bla¬ den, waaruit ,,De Teisterbander" is voortgekomen, de levensrichting mede "bepalen, die het nieuwe blad te gaari heeft. „De Teisterbander" zal n.1. In de eerste plaats willen zijn 'n streekblad, waarin de streek- fcelangen op alle gebied en In den rv'ms'en zin een voorname, zoo niet de voornaamste plaats zullen Innemen. De redactie zal haar voor- !iehtcnde*taak dan ook door deze gedachte richten en stuwen. Niet alleen echter een voorlichter wil „De Teisterbander" zijn,- ook een gids, een vriend, een leidsman als 't ware tusschen verleden, heden en toekoms'. Menschen, die in le¬ venshouding en wereldbeschouwing met de behoudzucht, min of meer aan alle menschen eigen, te eenzrj- i? in het verleden zijn geworteld met gf-sloten oogen gaan door nieuwe wereld en een nieuwen r-'1 hij trachten in goede en nischappelijke gezindheid en ■ 'ni.rs geleidelijken weg hun plaats .il het heden te doen vinden, opdat allea, zij het Gok met beh.iud '-•nz? pèrsnnnlijke en gemeen- ïppelijke geaard- en gezindheid bewoners van het oude Teister- ït, ons veten ongenomen in groo¬ ter verband. De strijd om een nieu¬ we tnpkomst gaat immers om een groei naar oen zuiverder en hechter gemeenschap, dat wil zeggen om een klaarder begrip van de dingen, waarin Wij als vol* onze eenheid en onze sterkte zullen vinden. Dien strijd zullen wij samen strijden, op¬ dat we met begrip voor het nieuwe en in wederzijdsche erkenning ons1 gedragen weten door den stroom, die opwelt uit de bronnen van waar¬ heid en zelfbewuste volkskracht en in barning der bruischende baren een bedding vormt, breed en sterk', waarlangs ons volk zijn weg kan Zoo staat dan ,,De Teisterban¬ der" in het licht van zijn prille jeugd. In het heden echter ligt 't verleden en in 't nu, wat komen gaat. Zoo is het ook met u, lezers en mh. Het Is alles wel nieuw ge¬ worden, maar toch zijn we voor el¬ kaar geen onbekenden. We kennen elkander langer dan vandaag. Geen onder dan ook, dat reeds aan het Dezin van „den weg, waarlangs we verder gaan, we zpo nabij elkander staan". We kennen eikaars grootere en kleinere nooden, eikaars gemeen¬ schappelijke belangen. Wij weten uit het jong verleden, in dit geval de plaatselijke en gewestelijke bla¬ den, waaruit „De Teisterband er- geboren werd, reeds bij ervaring wat onze streek verlangt. We we¬ ten, dat het oude graafschap Teis- terbant m de geschiedenis der laat¬ ste tientallen jaren stiefmoederlijk bedeeld is wat betreft ontwikke¬ ling»- en welvaartkansen. We wil¬ len met onze lezers strijden om een 3traks volkomen verlossing van on¬ ze streek uit haar isolement, naar betere treinverbindingen, naar be- tere wegen én naar "al wat hierme¬ de samenhangt. We willen het stre¬ ven van de plaatselijke autoritei¬ ten, die steeds aandrongen op een moderniseering en rationaliseering der boerenbedrijven, met al onze kracht steunen. We willen de groot¬ industrie, die in onze streek ont¬ staan is ,een helpende hand reiken door zooveel mogelijk een schakel te zijn tusschen werkgever en werk¬ nemer. De klein-industrie en mid¬ denstand hopen we een onmisbare vriend te worden als intermediair tusschen koo-"- •- verkooper, als voorlichter In • id, die aan deze beiden zoo t?v s vele moeilijkhe¬ den te overwinnen geeft. Zoo hoont ,.De Teisterbander" oor een ieder te zijn, wat de vroe¬ gere bladen waren, en......... meer nog. Totdat het de directie gekikt zal zijn een hoofdredacteur te vhiden, die de noodlge capaciteiten bezi,t, om een streekblad als ,,De Teister¬ bander" te leiden ,zal ik het hoofd¬ redacteurschap waarnemen. Ik hoop en vertrouw ,dat ik deze taak tot tevredenheid van allen, die hier¬ bij betrokken zijn, zal mogen ver¬ vullen en dat ik straks, bij 't over¬ geven van mijn taak in andere, wellicht bekwamere handen, een lezerskring om mij zal vinden, die mü trouw zal weten aan gedane be¬ loften en, misschien dank zij deze trouw, er mij met trotsch op zal kunnen wijzen, dat onze streek eensgezind en zelfbewust met haar eigen blad een lichtende toekomst tegemoet treedt. E. M. R. TER HAAR, (waarnemend Hoofdredacteur). Historie en Overlevering. TEISTERBANT. Nu de Gecombineerde Bladen (later „Het Nieuws"), waarin onze artikelen sinds jaren verschenen, opvolging vinden in „De. Teister¬ bander", leek het ons niet onge- enscht den lezers iets meer te doen weten van wat. de Historici verstaan onder het woord Teister¬ bant. Behalve voor Avezaath en omgeving, waar het landhuis Teis¬ terbant den naam doet voortleven, is het bijna een legendarisch begrip geworden. En...... heel veel weten " : geschiedschrijvers ons ook al et mede te deelen. Gaur, gouw, een woord dat reeds in de Gotische taal voorkomt, is de benaming van die landstreken, waarin het Germaansche land was ingedeeld. Vermoedelijk vormde el¬ ke gouw oorspronkelijk het gebied, waarop zich bij de volksverhuizing een duizenschap van het leger ge¬ vestigd had. Hoewel de Merooingen in de door hen vervoerde gewesten nieuwe staatkundige en finantieële regelingen invoerden, hebben z\j blijkbaar, toen zij zich van onze landstreek meester maakten, geen Nieuwe stellingen doorbroken in den Kaukasus Infanterie en tanks In Noord-Sta- lingrad doorgedrongen. i Zware aanvallen op Malta. Zeegevecht in het Kanaal. HOOFDKWARTIER VAN DEN FüHRER, 15 Oct. — Het opperbe¬ vel der weermacht maakt bekend: In den Kaukasus zijn Duitsche en Slnwa tksche troepen in dicht be- jboscht berg ter rein onder verbitter¬ de gevechten door nieuwe vijande lijke stellingen gebroken en hebben ruim 500 steunpunten en gevechts- Sosltir-s storm en der hand genomen ï den Terek-sector werden vijan¬ delijke strijdkrachten teruggewor¬ pen. In Stalingrad hebben formaties infanterie en tanks den verbeten tegenstand der bolsjewisten in binkken huizen en harricadestellln- gen gebroken en zyjn diep in het Noordelijke stadsgebied doorge¬ drongen. eskaders gevechtsvliegtuigen en du :.bommenwerpers hebben in ach te:eenvolgende aanvallen vijande¬ lijke bunkers en artilleriesteïlingen uiteengeslagen, ©ntlastingsaanval-1 len van den vijand werden met zwa¬ re, bloedige verliezen afgeslagen. Doeltreffende luchtaanvallen zijn dok gericht op transportbewegi'n- fen en overladlngsplaatsen der olsjewisten aan den benedenloop van de Wolga. Een tankboot en 2 vrachtschuiten werden door brand [vernietigd. Aan het front van den Don heb¬ ben Roemeensche troepen plaatse¬ lijke aanvallen afgeslagen. In den centralen sector van het front hebben eigen acties van stoot troepen tot de vernietiging van tal¬ rijke bunkers en gevechtsposities Re)eid. Gevechtsvliegtuigen hebben belangrijke spoorwegtrajecten ge¬ bombardeerd, waarbij de vijand aan zienlijke verliezen aan rollend ma¬ teriaal leed. In scheervluchtaanval hebben jachtvliegers een bolsjewistische mo'.ortorpedoboot in de Finsche Golf in brand geschoten. In het hooge Noorden zijn aan- val'en van jachtkruisers gericht op tri. -'-rikampen ten Oosten van de Kolabocht. De Brïtsche luchtsteunpunten op do : 'indvesting Malta zijn door ge- vecVsvliegtuigen overdag en des nachts met bommen van zwaar ka¬ liber bestookt. De ter begeleidende bescherming opgestegen Duitsche en I'iliaansche jagers hebben te ■zar'rn 25 Britsche jachtvliegtuigen nee '■'schoten, waarvan 18 alleen don- Duitsche jagers vielen. Twee ei^ 'i gevechtsvliegtuigen keerden tik terug. Bij een aanval op het konvoolv keer aan de Britsche kust hebben motortorpedobooten vier vijandelij¬ ke koopvaarders van te zamen S000 B.R.T.. in den grond geboord. Alle booten keerden op haar steun¬ punten terug. In den nacht van 13 op 14 Octo- ber is het in Het Kanaal tot een zeegevecht gekomen tusschen Duit^ sche beveiligingsvaartuigen en een sterkere vijandelijke formatie, die bestond uit twee groepen torpedo- bootjagers en verscheidene flottiel¬ jes motortorpedobooten. Ii een hard gevecht werden een Britsche artillerie-motortorpedo boot tot zinken gebracht en 5 mo¬ tortorpedobooten door artillerie- treffers beschadigd ,resp. m brand geschoten. Een eigen vliegtuig ging verloren. Patrouillebooten en marlneaf. weergeschut hebben in het Noord zeegebied 2 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten. Lichte Duitsche gevechtsvliegtui¬ gen hebben gisteren voor den oor¬ log belanerijke installaties en mi¬ litaire doelen aan de Zuidkust var Engeland gebombardeerd. de organisatie gouwen, noch in de grenzen. Betuwe, in 673 Eatua, had tot gren¬ zen: ten N. en O. den Ryn, ten Z, de Waal. Teisterbant, in 709 Tes- teventi, in 772 Testrebenti, in 859 cornltatus Testrabenticus. Grenzen: ten N. den Rijn en de Lek, ten W. vermoedelijk de gouw Holtland.'ten O. de Betuwe, ten Z. denkelijk de Oude Maas (de tegenwoordige Bergsche Maas of Verlegde Maas) en Toxandna O). Zij omvatte de tegenwoordige Tieler- en Bomme¬ lerwaarden met 't ambt van Beest en Renoy, de Graafschappen Cu- lemborg en Buren, de Vijfheeren- landen en het land van Altena en Heusden. De gouwen waren ver¬ deeld in marken, die het grondge¬ bied vormden der villae of gemeen¬ ten. In de 8e eeuw verloren de gou¬ wen veel van haar staatkundige beteekems. De nivelleerende invloed harer organisatie (b.v. eigen ge- richten, elk met afzonderlijk recht, naar behoeften en gewoonten), pas¬ te niet in de sterke centralisatie van het gansche Frankische rijk in den persoon van Karel den Groote. In de plaats der gouwen kwamen nu de graafschappen, hier Batavo- rum en Testrabenticus genoemd. De Angelsaks Suidbert ± 713) wordt genoemd als de apostel ian de Betuwe en van Teisterbant, waar hij een aantal kerken zou gebouwd hebben. Van Lambertus, Abisschop van Tongeren, wordt verhaald, dat hij gewoon was met Willibrord samen te komen op een plaats in de gouw Teisterbant, aan Toxandria grenzende. Reeds in S70 doemt een voorschaduwing op van het toekomstige Gelre. Bij de vnksverdeeling tusschen Karel den Kale, koning van Frankrijk, II,denJonge,koningen Lodewijk II, den Jonge, koning V.d,van Duitsèhland, pp 6 Maart V. d, j. ontving laatstgenoemde de vol¬ gende gouwen voor zijn deel: Tes- trabant, Batua, Hattuaria (Ziltp- hen), Mosau (de Maasgouw), aan beide kanten der Maas. Op de Ve- luwe na, die aan Friesland bleef, was toen dus reeds het gansche latere Gelre samengevoegd. Ook deze Karolinger volgde de verne¬ derende staatkunde van afkoop en beleen ing t. o. der brute macht van de Noormannen. In S72 had hij een samenkomst met Roruk den Noorman te Nijmegen waar¬ bij hij hem in het bezit van de Be¬ tuwe en Teisterbant bevestigde, op voorwaarde, dat Roruk deze landen tegen zijn eigen landge- nooten zou verdedigen. In 996 wordt in een oorkonde een schen¬ king van goederen in Teisterbant beschreven. De schenking was aan de kerk van Utrecht, maar- de overdracht moest plaats heb¬ ben in Teisterbant. waar de' goederen lagen. In 1009 werd Teisterbant nog eens ge¬ ducht aan de roofzucht der Noor¬ een streek van veel mindere uit¬ gestrektheid overgebracht. Wat er hier, in onderscheiding van de Tielreweert mede bedoeld wordt, onzeker". De landhrieven van Neder-Betuwe van her^og^ Reinald van 1403 en 1410 spreken van „ons landts van Ne fer-Betuwe, ran Zoelen ende van Avesaet," * Ook hertog Arnold in 1439 en hertog Karel in 152(, vermelden hun brieven „de Nij-der Betuwe nevens Zoelen en Avesaet.. Dus Jan van Blois noemt Teisterbant afzonderlijk en de dne hertogen doen het Zoelen en Avezaath. Een reden om aan t» nemen, volgens Nijhoff. dat de naam Teisterbant, later op een streek van veel min¬ der uitgestrektheid overgebracht erd, dat Zoelen en A/ezaath, on¬ der nakomelingen var. de aloude gouwgraven, te zamen den naam gedragen hebben van Teisterbant. Deze meening wordt gestaafd door het familieverhaal van de Pantha- leous, dat vermeldt, dit Dirk van Eek in 1660 te Avezaith trouwde met Petronella baron-? ;?e van Bo- deck van Elgau, „erfdtchter in het oud-adellijk en graav! yk Teystcr- bant". De jonkvrouw van Bodeck woonde werkelijk te Avezaath op het boven genoemde huis en dê van Ecks, in wier geslacht zij de bezit¬ ting met omliggende gronden bracht, hebben zich sedert 124 jaar lang, toen deze tak van 't geslacht uitstierf, van en tot Teisterbant genoemd. In de leenboeken vai, den Gelder- schen hertog komt deze ridderma- tige bezitting sedert 1326 voor als het hui3 Avesaet. Slichtenhorst zegt: „Tlel heeft éénmaal de eer gehad te zijn: de hoofdstad van het graafschap Teisterbant. En Wal- gert, graaf van Teisterbant en halfbroeder van Diderik, eersten graaf van Holland, heeft omtrent het jaar 902 zijn woonplaats bij Tiel in het vlek Avesaet genomen en binnen de voorzegde stad Tiel een fraaie kerk ter eere van de heilige Walburg gesticht." Volgens Voet hebben de Teisterbant sche graven echter eerst gewoond op de plaats, die nu nog de Alden-Aaf genoemd wordt. Waarschijnlijk hebben de Teisterbantsche graven eerst te Ald-Avesaet gewoond en bouwde later op een half uut' afstand een nieuw huls te Avesaet, later als Tejsterbant voorkomend, Dit huis lag gunstiger voor het verkeer. Waarschijnluk had deze verhuizing al plaats onder Ausfried, die eerst graaf van Teisterbant en later Bis¬ schop van Utrecht was. Hij toch stichtte de oude kerk en droeg haar op aan de abdij van Thorn. De tijd heeft nog een brokje van de oude kerk bewaard; een stukje van den toren, die een merkwaardig staal oplevert van Romaanschen bouw¬ I.M.J.Kooggeefteenstijl. Dr. I. M. J. Koog geeft een kaartje van Gelderland in 't Fran¬ kische Tijdvak in de Geldersche Volksalmanak van 189S. In Teister¬ bant komen hierop voor! Theole (Tlel), Sandwich miti (Zoelen?), Sim iham (Zenne- wijnen), Hamarithi (Ophemert), Valdrike (Varik), Hesola (Hees- solt), Ine (Opijnen), Thula (Tuil), Keuringen voor Waffen-^ en Vrijwilligerslegioen Het ^-ersatzkommando deelt ons- mede, dat vrijwilligers voor de Wal- fen-^ en het Legioen ilah op onderstaande data bij de genoemde adressen kunnen vervoegen tenein¬ de gekeurd te worden. Tevens wordt er do aandacht op gevestigd en wel speciaal voor hen, die er bezwaar tegen hebben hun dienst buiten Nederland te vervullen, dat thans de mogelijkheid bestaat om dienst Ie nemen in een speciaal wachtbataillon. De opleiding vindt in Nederland plaats, terwijl de inzet van dit bataillon ook in Nederland blij¬ ven zal. Tijdens de keuringen voor de Walfen-^ en het Legioen kunnen zich ook diegenen melde, die tot de Nederlandsche-SS Nederland wil¬ len toetreden. ■ 17-10-42 11.00 uur Arnhem Wever¬ straat 16b. 18-10-42 14.00 uuxVenlo Deutsches Haus, Emmastraat. 19-10 42 11.00 uur Eindhoven Huis Maria, Kruisstraat. 20-10-42 11.00 uur Den Bosch Hotel Noord-Biabant, Markt 4S. 21-10-42 11.00 uur Tilburg Werk- liedenvereeniging, Tuinslraat 68. 21-10-42 17.00 uur Rotterdam, Deut¬ sches Haus. 22-10-42 10.00 Amsterdam, School Iepenweg 13. 22-10 42 17.00 uur Utrecht, Wehr- machtheim, Mariaplaats, 23-10-42 10.00 uur Den Haag, Calé den Hout, Bezuidenhoutscheweg. Geldige bonnen voor voedingsmiddelen Artikel Aardappelen öS A Aardappelen 53 B Beschuit (br. of geb.) 53 Bloem ;br.) 408 t.m. 411 Boter 2, 3, 4-6' ei " Boter Brood (of gebak) Brood (of gebak) Chocolade Ciort Havermout Honden- en k.br. Aantal 2 kg. lkg. 15 gr, 70 gr. 125 gr. i2ö gr. 400 gr. 50 gr. 100 gr. 250 gr. 125 gr. 10 kg. 500 gr. 100 gr. 250 gr. 1*4 L. 300 gr. 2L. 125 gr. 100 gr. 250 gr. 45 gr. lkg. 100 gr. 1 rantsoen \yA l. 21 t.m. 120 \liolk.,2eserie(behalvebonK)Ti \liolk., 2e serie (behalve bon K) Vleesch 53 A 100 gr. 53B50gr.\1eesch 53 B 50 gr. Zeep 370 28 k "Ï5 gr. Zeep Alg. 412 en N.Eenh.z. 24i/i 75 gr. Huishoudzeep 370 Fmcn met 371 80 k 95 gr. Zeep M 28 & 75 gr. Zeep S71 250 gr. wasch- of zeepp. Zeep M waschp. 250 gr. w.- of zeepp. Toiletzcep M, N 75 gr. 2, 3-62 51 53 A 53 B 51, 52 406 405 101'.; k 403 Kaas 397 t.m.-839 Koffiesurrogaat 400 Melk 53 Muisjes- en boterh.str. 403 Petroleum E A-kaart 02 Peulvruchten 404 Pudd.p., verm. enz. 40" Rijst Scheerzeep Suiker Sulkerwerk Tabakskaart Taptemelk Textielk., 4e serie 4-57, 4-58 U t.rn. 24 Oct 21 Oct. 24 Oct. 31 Oct, 11 Nov. 18 Oêt. 24 Oct. 24 Oct. 31 Oct* 31 Oct. 31 Oet. 31 Oct. 31 Oct. 31 Oct. 28 NOV. 24 Oct. SI Oct. 31 Oct. 31 Oct. 31 Oct. 31 Oct. 31 Dec. 31 Oct. 31 Oct. 24 Oct. 24 Oct. 24 Oct, 24 Oct. 31 Oct. 81 Oct. 31 Oct. 31 Oct. SI Oct. 31 Oct. 31 Oct. BR4NDSTPFFEN, Kookd. 01, 02, 03, 04 KF 1 Eenh. 30 Apr. '43, X1Eenh.31Oct.Gen. Anthr. X 1 Eenh. 31 Oct. Gen. Turf. X50 stuks SI Oct. Brandstoffenkaart DV 1 t.m. 6 1 Eenh. 31 Dec NA / \: ERDAG 17 OCT. ZIJN NIET MEER GELDIG DE VOLGENDE BONNEN: 52 Brood, HcKchtfit, Vleesch. 52 Aardappelen 52 Melk 52 Tabak. Cigaiertcn 58 Reserve Taptemelk DE GELDIGHEIDS¬ DUUR VAN DE VOLGENDE BONNEN IS VERLENGD: - t.m. Zaterdag 31 Oct. 370, 371 Algemeen (Zeep), M-Zeep, M-Tolletzeep. De bonnen, waarvan de geldigheidsduur op Zondag begint, mogen op den daaraan voor- afgaanden Zaterdag ivorden gebruikt, met uitzondering van den bon voor vleesch, veeschwaren en aard¬ appelen. Hafthi (Haaften,) Hellov/a (Hei- louw j, Herwina (Hiirwijnec), Era¬ cola (Erakcl), Fodirwïe (Pocde- roijen). Nijwele (Nieuwaal), Halos- ta (Aalst), Gambenn (Gameren) Bomela (Zaltbornmel), Welle (Wellï Ambersov (Ammerzoden), Hedilla (Hedeli, Dri'-ta (Kerkdneli Rothum (Rossum), Herewarden (Heerewaarden). Rumpt. Wadahem (Wadenoiien), Avesate (Kerk-Ave¬ zaath), Buria (Buren), Uberan Malsna (Buurmalsenl, Aske (Asch) Buosenhem (Beusichem), Malsni (Geldermalsen en Adelrichem (Eri- chem) ontbreken op het kaartje. We dienen nog onderscheid te ma¬ ken tusschen grav.en i n Teister¬ bant en Graven van Teisterbant. Graven in Teisterb-mt konden er zooveel zijn als de Keizer noodig achtte tot richtige besturing der -ouw DU geeft de oudste toestand aan Een Graaf van Teisterbant la volk zeker zal interesseeren, is die"van de vordering der kerkklok¬ ken, wat zooals de Rijkscommisaris opmerkte, altijd nog iets heel an¬ ders is dan een vordering van de waarlijk heilige kerkelijke goede¬ ren, als monstransen en kelken. Wij kennen uit het verleden voorbeel¬ den te over. hoe de schatten, welke het volk in zijn kerken had ge¬ bracht, worden gebruikt om in moeilijke tijden mede '3t vaderland te beschermen. Op de vraag, hoe de Duitschers thans kerkklokken kunnen vorderen, antwoordde de Rijkscommlssaris dan ook letter¬ lijk: ,.Bx verwonder mij zeer, dat gij niet vrijwillig gekomen zijt om den Duitschen soldaat dit koper aan te bieden, opdat hij het bolsje¬ wisme van uw grenzen zal houden". De lieden, die thans weer meenen uit deze vordering van kerkklokken het beperkt gezichtsveld der goedgemeente een soort van ,,kerk¬ en geloofsvervolging" te moeten construeeren, doen er dan ook goed aan, als zij zich realiseeren, dat Nederlanders het aan hun mis¬ dadige gehits en gestook te wijten hebben, wanneer de levensmidde¬ lenrantsoenen op 19 October in Duitsèhland verhoogd woi'den en in Nederland niet. Het is mogelijk, dat zij bij hun eigen hamstervoor raad gezeten, hun eigen handelwijze „va¬ derlandslievend", achten, 't is ech¬ ter zeker, dat er een dag z?l ko- men, d."t het eerlijke Nrderlancl- schc volk hen in hun ware gedaan¬ te zal zien, n.1, als volksverraders. (V.F.B.) (Nadruk vrrboden.) EEN KOSTELOOZE VAKOPLEI-. DING AAN MIDDELBARE VAK¬ SCHOOL OF UNIVERSITEIT. Vooral voor hen. die hun school- of vakopleiding in de jaren voor den oorlog genoten, is het op bet oogen- blik uiterst moeilijk, hun toekomst droomen, wat betreft een vnovtge zette vakstudie, te verwezenlijken. Meerendeels hebben zii een leeftijd •an plm. 20 jaar bereikt en ziin reeds geruimen tijd practisch werk zaam. In sommige gevallen verhin¬ dert het feif, 'dat ze kostwinner zijn, hen ook nog geld voor avond¬ cursussen" of dure schriftelijke les Bonnen bcteekenen voedsel...... mits er geld is! Zorgt voor geld! Ste«ht Winterhulp! Giro 5553. ters van een eigen ontvangtoestel de verschuldigde luisterbijdrage na 1 November a.s. niet meer per giro zullen kunnen voldoen. Men zij er dus op bedacht, dat het over het jaar 19-12 eventueel nog ver¬ schuldigde bedrag tot 1 November . nog kan worden overgeschre¬ ven op postgiro-nummer 400200: dit nummer wordt op dien datum opgeheven. Uitdrukkelijk wordt erop gewezen, dat voor de aange¬ slotenen bij de Rijksradiodistribu- tie aan de wijze van betaling der contributie niets verandert. ^an onze Lezers. Zoo ziet dan het eerste nummer van „DE TEISTERBANDER" het licht aan den morgen van een nieu¬ wen dag. De toekomst ligt voor ons met haar bijna onbegrensde moge¬ lijkheden. De taak, die ons met de uitgave van dit nieuwe streekblad in handen ïs gelegd, moge ons in staat stellen, ons aller streven te steunen en te sterken, om gewest en land eenmaal een tn'dperk van hernieuwden, krachtigen geest en gezonde welvaart binnen te lelden. Eens zal dan blijken, dat , De Teis¬ terbander" niet alleen de drager Is geweest van de nieuwe belofte, maar ook metterdaad veel tot de vervulling daarvan heeft bijge¬ dragen. Wij zouden — als de tijdsomstandigheden het toelieten — ongetwijfeld meer, veel meer voor onze duizenden lezers willen doen dan ons nu door de omstandig¬ heden, o.a tengevolge der p^r-ier- schaarschte, in zoo uiterste rieiiM-- king is toegestaan. Het is ''aa'-om dan ook, dat, ingevolge beslissing van de Presse Abteilüng vin het Rrjkscomrhissariaat en de Afdeeling Perswezen van het Departement van Volksvoorlichting en Kunsten, in verband met verdere papierver- bruiksbeoerking en in het raam der tevens doorgevoerde persreorgani¬ satie, elk nummer van ons blad slechts 2 pagina's groot zal zijn. Zoodra een verbeterde papier¬ situatie, die ons in een hopelijk niet meer verre toekomst wacht, de overheid er toe zal brengen, vrijer armslag tot uitbreiding te geven, zullen we geen oogenblik aarzelen en door meer pagina's per week onszelf in staat stellen onze taak te vervullen .zooals we ons die uit¬ eindelijk voor oogen stellen. Moge ,,De Teisterbander" groeien met en do«r den trouw zijner lezers tot een sterkte en een steun van ons gemeenschappelijk streven naar een nieuwe welvaart in een nieuwe wereld, die eenmaal komen zal. De uitgevers, TER HAAR & SCHUUT N.V. Gedeelte eener kaart, voorkomend in „Vaderlandsche Historie' uitgegeven bij Isaak Tirion te Amsterdam^m *'4^- WINTERHUXr NEDERLAND. 17—19 October Straatcollecte. Wie NU helpt, helpt DUBBELI mannen herinnerd. De hoofdstad Tiel werd bij verrassing door hen genomen, uitgeplunderd en ver¬ volgens in brand gestoken. Ook in het klooster St. Walburga dron¬ gen zij binnen, waar zij wel de heilige kleederen, de kostbaarhe¬ den van 't altaar en andere kerk- sieraden roofden, maar zonder de kerk zelf te verwoesten. Godfried, die toen als „praefect" in deze streken het gezag uitoefende, wist met groote moeite de gevluchte bevolking te hereenigen; daar hij zelf te oud was, stelde hij inder¬ haast gewapende benden onder bevel van twee graven, Balderik en Unruch; deze namen een ster¬ ke stelling in en hoewel zij het ongeraden achtten de Noorman¬ nen aan te vallen, wisten zij hun toch, naar het schijnt, genoeg ont¬ zag in te boezemen, om hen var verdere rooftochten af te schrik¬ ken. Het volgend jaar echter ver¬ scheen een nieuwe vloot van ne¬ gentig schepen op de Lek. Nuwa' men beter voorbereid. Ruiterij en voetvolk hield den oever bezet: Noormannen achtten het geraden té onderhandelen. Zij beloofden zich van alle plundering te zullen onthouden, mits men hun vrijen doortocht toestond. Dit werd aan¬ genomen en de Noorsche vlooi maakte zich gereed den Rijn af te varen. Toen een deel van het landvolk toch met eenlge schepen een aanval deed op hun achter¬ hoede, werd deze met groot ver¬ lies afgeslagen. De vloot zeilde door naar Utrecht. De aanslag mislukte echter en onverrichter zake zeilde de vloot weer weg. Intusschen verdween het begrip van de aloude gouw en van het graafschap Teisterbant, maar de naam bleef. In den zoenbrief van Jan van Blois, die zich daarin hertog van Gelre noemt, in 1376 uitgevaardigd en die op Gelder¬ land betrekking heeft, wordt ge¬ sproken van de Betuwe boven en beneden Tielerwaard en Teister¬ bant. A. Nijhoff, die den brief weergeeft zegr *r bij: ,,De naam Teisterbant is later meermalen op Eigen teekening. alleen, zijn graafschap heeft dan de grootte van de gouw. Enspijk (Deil). (1) De grens tusschen de Betuwe en Teisterbant staat riiet vast. Soms wordt Buren genoemd als liggende in Teisterbant, soms voorkomende in de Betu- KERKVERVOLGESG......? Na de rede van Hitler, welke zich bepaalde tot de groote lijnen der oorlogvoering en de woorden van Goering, welke betrekking hadden op de voedselpositie en welke te¬ vens een ernstige entiek op de le> venshouding der bevolking in de be> zette gebieden inhielden, was het te verwachten, dat ook de Rijks- commïssans Rijksminister dr. Seyss Inquart zich, in het bijzonder met het oog op Nederland, met deze kwesties zou bezig houden. Het heeft sedert het uitbreken van den strijd tusschen Duitsèhland en de Sovjet-Unie xok ten onzent niet ontbroken aarf waarschuwin¬ gen, opdat ons volk zich tijdig zou realiseeren, waar het in dezen oor¬ log om gaat; n.1. om de bescher¬ ming van Europa en dus ook van ons volk, van onzen godsdienst en van onze huisgezinnen, tegen het bolsjewistische gevaar. En men zal het eens moeten zijn met de bewe¬ ring van den Rijkscommissaris, dat indien de bijdrage van het Neder- landsche volk in dezen oorlog slechts bestaat uit het feit, dat men Iets rrïinder eten en minder kolen krijgt, dit wel zeer gering is in ver¬ gelijking met de prestaties der Duitsche bevolking. En gelijkheid in rechten moet in den gemeen- schappelüken strijd nu eenmaal ge¬ baseerd z\jn op gelijkheid in presta¬ tie. Onder deze omstandigheden mogen wij het dan ook nog als een meevaller beschouwen, dat de Rijks¬ commissaris de verzekering kon geven, dat de bestaande rantsoenen zullen worden gehandhaafd tot den volgenden oogst. Een kwestie, welke ons godsdien- Bommelerwaard ZALTBOMMEL. Jubileum Directeur Nijman. Op 8 October j.1. herdacht de heer A. H. Nijman alhier officieel zijn 25- jarig jubileum als directeur der Zaltbommelsche Veiling, met een drukbezochte receptie in het Vei- Im^i^ebou'.v. Honderden belangstellenden, zoo¬ wel aanvoeiüeis als koopers, en vei'tegoi'Avooi'LtJgers van oi'ficieele en particuliere instanties vulden de smaakvol versierde ruime veiling¬ hal, waar den jubileerenden direc¬ teur met zijn echtgenoote en vei- Üngsbestuur met dames en belang¬ stellenden verwelkende. Achtereenvolgens werd het woord gevoerd door" den heer Pos, voorzit¬ ter der veiling; de heer Schipper, namens het gezame^.nk personeel, Mr. Niemöller. voor het Centraal Bureau van Veilingen, Ir. Gerritsen namens Inspecteur van der Plas- sche, inspecteur van den Landbouw, de heer Hoogeweg, directeur der Veiling in Pcrsoonsdam, en be¬ stuurslid v. d. Bond van Veilings personeel, de heer Jacobs, namen; Zwanenberg's fabrieken te Oss, en sen uit te geven.' zoodat alles bij al- de heer Van den Brink Jr., namenr les het er meestal op begint te lij- de koopers en verdeelmgscommis ken, dat de ieugddroomeh wel altijd saris. ■ onvervuld zullen blijven. Vele dezer mondelinge gelukwen Ofschoon dit levensgeluk en ar¬ beidsvreugde niet behoeft uit te sluiten, moet een dergelijke toe¬ stand toch als ongezond worden be¬ schouwd. Het komt er niet op aan. dat ieder van ons een plaats krijgt m de samenleving, doch dat Ieder de plaats krijgt, waarvoor hij het best geschikt is. Daarom is de instelling van het Dangemarck-Studium als een soci¬ ale daad van den eersten rang te zien. Alle jonge mannen van 16 tot 22 jaar, die meenen, dat zij ondanks hun leeftijd en ondanks het feit, dat zij reeds min of meer op eigen bee- nen hebben gestaan, toch de kracht hebben nog weer de studie op te ne¬ men, krijgen door deze instelling de kans daartoe. Voorwaarde is slechts dat zij bewijzen kunnen, dat ze voor een dergelijke studie over de capa¬ citeiten beschikken en dat ze haar, wat hun persoonlijkheid betref- waard zijn. Kunnen ze dit, dan kun¬ nen ze de Langemarckopleiding kos¬ teloos volgen. Inlichtingen hierover zijn te ver¬ krijgen bij het Langemarck-Studi- um, Waalsdorperweg 12, Den Haag. DE PLUIMVEESTAPEL MOET WORDEN AANGEPAST. Met ingang van 15 October 19-U mogen, naar het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogs¬ tijd mededeelt, de pluimveehouders, die in de gelegenheid zn'n geweest jonge dieren, broed 1942 te ver¬ krijgen .ten hoogste zooveel kippen aanhouden als overeenkomt met het getal dieren, dat op grond van het geleverde aantal eieren mag worden gehouden. De pluimveehouders, die geen jonge dieren hebben, moeten den stapel onmiddellijk aanpassen. Eenden ganzen en kalkoenen, broed 1942, mogen tot 1 Januari 1943 boventallig worden gehouden. SLAGERS MOETEN NOTA AFGEVEN. De Gemachtigde voor de Prijzen heeft bepaald, dat slagers met in¬ gang van 13 November verplicht zijn goederen, die zij aan het huls van den kooper afleveren, te doen vergezellen van een nota, welke ten minste de volgende gegevens be¬ vat: datiim van levering, naam 'en adres van den leverancier en van den afnemer, omschrijving van het goed met aanduiding van de kwali¬ teit, hoeveelheid en pr\js der een¬ heid. BETALING VAN DE LUISTER- B1J11BAGE JFIÜK Ü1KO. De berichten over de betaling per giro van de luisterbijdrage schijnen bij een deel van het pu¬ bliek tot misverstand geleid te hebben. De zaak is, dat de bezit- schen gingen vergezeld van stoffe¬ lijke blijk envan waardeering voor de jubilaris en zijn werk In de af- eloopen kwart-eeuw. Nadat deze allen het woord had¬ den gevoerd en het groote gezel¬ schap op de gevoelige plaat was vereenfgd, kreeg de heer Nijman gelegenheid allen te danken voor de belangstelling, de sympthatieke woorden en fraaie geschenken. Z. Ed. noemde deze dag een mijlpaal in ziin leven en herdacht de oprich¬ ters der veiling de h.h. F. Vos, P. v. Steenbergen, van Berghem en de dames Dien en Leentje Vos, die hem, toen de veiling nog in haar kinderschoenen stond, trouw terzij¬ de stonden. Later werden de h.h. Schipper en Bok en allengs zoovele andere daaraan toegevoegd, en spr, brengt hen allen grooten dank voor het werk door hen verricht. Verder dankt spr. speciaal- di h.h. Niemöller en Valstar, voor di loyale wijze, waarop zij hem steeds alle inlichtingen gaven; de heer Thomas van de accoutantsdienst, Centraal Bureau van Veilingen voor de goede diensten hem bewezen, en de Tuin bouwconsulent Ir. Gerritsen voor zijn waardeerende woorden. En tenslotte brengt de heer Nij- ...an grooten dank aan het tegen¬ woordige bestuur, waarvan hij zoo¬ veel medewerking heeft gekregen, dat het de laatste jaren een lust as aan de veiling te werken. De heer Pos, voorzitter der vei¬ ling, spreekt dan een slotwoord, waarna met een driewerf hoera ^p de neer en mevrouw Nijman de of- ficleele receptie werd gesloten. De heer Van den Bosch, die de cantlne van de veiling verzorgt, had intusschen gezorgd, dat een en ander met een uitstekende dronk bezegeld kon worden en boekte daarmede het succes, dat velen nog geruimen tijd gezellig bijeen ble¬ ven. De Zaltbommelsche Veiling en allen, die daaraan relaties hebben, herdachten op waardige wijze het zilveren jubileum van haren direc¬ teur, voor wien. naar wij hopen, een groot percentage als goede wen- schen in vervulling mogen gaan. Gevonden voorwerpen. Ten poli- tiebureele zijn inlichtingen te beko¬ men omtrent de navolgende gevon¬ den voorwerpen: 'n roeiboot (zwart geteerd, 2 riemen, ligt in de haven), een portemonnaie (inh. bonnen), een polshorloge en een huissleutel, Paardentaxatlemarkten. De Pro¬ vinciale Voed selcommlssa ris voor Gelderland maakt bekend, dat de navolgende wijzigingen zijn ge¬ bracht in de te houden paarden¬ taxatlemarkten: HEDEL wordt gehouden op 2 in plaats van op 9 November 1942. De erkende agenten en paarden- houders zullen goed doen hiervan goede nota te nemen. V.V.V. In aansluiting op ons ver- _.ag van de laatste ledenvergade¬ ring der Bommelsche V.V.V.. kun¬ nen wij thans mededeelen, dat ook Mr. H. T. Otreen en de heer J. Ver- (deze laatste was op die vergadering niet aanwezig) thans hunne functie als bestuursleden hebben neergelegd. Bioscoop. De beste operette-film „Immer nur...... Du!" zal als hoofd- nummer deze week alhier draaien, de grootste Amusamentsfilm van het seizoen. Gedragen door vele en nieuwe schlagers, schildert deze vroohjke film ons de komische ver- wikkeüngen en verwarringen, van twee op elkaar verliefde en beroem¬ de operette-art isten. Aan de ensceneenng is de uiter¬ ste zorg besteed, en in de film zijn tal van vlotte wijsjes verwerkt, dit zijn voldoende factoren, naast net vlotte gegeven, om de film tot een een der besten van dit seizoen te maken. Wij verwachten een vlotte toeloop: bespreek dus tijdig uwe plaatsen. Voetbal. Zondag j.1. hadden de groen-witten S.T.V. uit Eindhoven.- op bezoek en'dank zij hun doortas¬ tender spel konden zrj er in slagen de overwinning te behalen. Het begin was al heel sensationeel, want na den aftrap lost Van Maren een hard schot, de doelman laat den bal uit zijn handen rollen en Van der Meijden heeft slechts voor het in¬ trappen. Dan gaat de stryd gebjk op, waarna de gevaarlijke linker¬ vleugel der gasten op fortuinlijke wijze den gelijkmaker scoort, om kort voor rust "weer via den linker¬ vleugel den stand op 2—1 te'bren¬ gen. Na de«hervatting pakt Zaltbom- mel nog steviger aan en Van der Meijden heeft reeds spoedig succes en brengt brengt de partijen op ge¬ lijken voet. Een tijdlang golft het spel op en neer, waarna v. Gameren de groen-witten de leiding bezorgt. De gasten werken hard voor den gelijkmaker, maar de groen-witte verdediging zent alles retour. Het einde komt met een 3—2 overwin¬ ning voor de Bommelaren. De reserves waren op bezoek b\] Valencia te Eindhoven en gingen met 9—3 ten onder, terwijl het der¬ de elftal tegen de verwachting in met 3—1 van Heukelum verloor. Het eerste elftal gaat a.s. Zon¬ dag op bezoek bij B.O.C, te Boxtel. Indien van begin tot einde stevig wordt aangepakt, kunnen de groen- witten de punten mede naar huis brengen. „De gaande en de komende man". Ingekomen: A. Stehmann v. Gel¬ dermalsen n. Kerkstr. 26; J. J. Wringer en gezin v. Made en Drim- melen n. Tolstr. 11; J. B. Oskamp en gezin v. ld. n. id.; G. Weeland v. Hooge- en Lage Zwaluwe n. Tolstr. 11: L. Zondag v. Lienden n. Waal¬ kade 4; W. A. v. Wijk en echtgen. v .Kerkwijk n. Waterstr. 3;, G. C. v. Dalen v. Hilversum n. Oude Stationsweg 70; A. P. Kuijl en ge¬ zin v. Amsterdam n. Maarten Har- pertszoon Trompstraat 22; A. de Jong en gezin v. id. n. id.; W. S. R, Stultiens v. Vught n. Ruiterstr. 4; J .v. Willigen v Haaften n. Waal¬ kade IS; J. W. M.* Jansen .. Nrjme- gen n. Parallelweg 1; F. G. Hoskam v. Hurwenen n. Omhoeken 2; J. de Jong en gezin v. Zandvoort n Maar ten Harpertszoon Trompstraat 16; A. J. van dea Berg en gezin v. Eindhoven n.idem 20; P. la Sage v. Ede n. Stationsweg 66; A. Ludwig KJeve (Duitschland) n- Ketel¬ steeg 6; C. J. M. v. d. Water v, s-Hertógenbosch n. Gamerschestr. r-5; H. v. Oonen v. Waardenburg n. Stationsweg 64b; A. de Pee v. Rot¬ terdam n. de Virieusingel 10; W. Kerkhoven v. Rotterdam n. Lange Steigcrstr. 22; A. M. M. de Wit v. Ammerzoden r. Nieuwstr. 4; J. Ver¬ steeg v. Brakel n. Waterstr. 30; A, L. J. Eijmberts v. Schijndel n. Nieuwstr. 4; M. T. Hilverda, v. So¬ meren n. Nieuwstr. 4; M. J. M. v. d. Laak v Rheden n. Nieuwstr. 4; A. G. K. Schouten v. Tiel n. Waal¬ kade 4; C. J. M. v. Broekhoven v. Tilburg n. Nieuwstr. 4; C. J. Jegen 'V.Engelenn.Boschstr.71;en gezin 'V. Engelen n. Boschstr. 71; A. Schermer en gezin v. Heerewaar den n. Stationsweg 32; M. J. Vonk v. Coevorden n. Bosschstr. 62; L. M. Steenbakkers v. Schijndel n. Nieuwstr. 4; J. J. Schenke v. Jut- phaas n. Kerkstr. 30; H. A. Bak¬ ker v. Amsterdam n. .Kerkstr. 16; V.'s-Gra-A. R. de Jong-Wijnman, V. 's-Gra- venhage n. Oliestr. 50; P. W. T. v. d. Braak v. Haaren n. Nieuwstr, 4; S. v. Beurden v. Utrecht n. Nieuw¬ str. 4; T. M. v. Beurden v. Utrecht n. Nieuwstr. 4; M. F. Thijssen v. Putten n. Nieuwstr. 4; A. F. Ttujs- sen v. Putten n. Nieuwstr. 4; M. T. Maas v. Beuningen n. Nieuwstr. 4; F. H. v. Hemert v. Eindhoven n. Koningstr. 16; P..D. de Wit v. Deil n. Karstraat 20; J. Bonhof en ge¬ zin v. Epe n. Nonnenstraat 26; J. V.R'damn..Waterstr.C . Schouten V. R'dam n.. Waterstr. 26; A. F. Beukers v. Schiedam n. ld.; M. H. Cladder v. Renkum n.