Tekstweergave van DTBA_1944-01-19_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
WOENSDAG 19 JAN. 1944
Anderdaagsch streekblad voor het
oude graafschap TeiSterbant,
omvattende o.a. Betuwe, Tieler- «n
Bommolerwaarcï, Vijfheerenlanden en
Oostelijke Alblasserwaard. Verschijnt
tijdelijk op Woensdag en Zaterdag-,
Abonnementsprijs: ƒ 1.35 per kwar¬
taal franco per post.
^igffctfccmÖefc
3de JAARGANG— No. 5
Hoofdredacteur : B. UÏTERWIJK
WINKEL, Leiden. - Verantwoordelijk
voor dB advertenties: H. P. TER
HAAR, Leerdam. - Uitgave : TER
HAAR & SCHUIJT N.V., Leerdam.
Telefoon No. 2. Giro 7803.
Z<botnmelscbe editie k 1608
De continenten worden nieuw geordend;
DUITSCHLAND EN JAPAN
ALS WACHTERS.
De twintigste eeuw staat in
het teeken van de nieuwe or¬
dening der continenten, zoo
schrijft rijksrninlster dr. Goeb-
bels in het jongste nummer
van „Das reich". De oorlog,
zoo zegt hij, -vormt geen bewijs
tegen deze stelling, ïuj schijnt
deze veeleer overal te bevesti¬
gen. Het kan niet ernstig wor¬
den ontkend, dat Europa in z\jn
bonte schakeering en politieke
verdeeldheid tegenover de an¬
dere tot hechte economische
eenheden aaneengesloten con¬
tinenten ledere mogelijkheid
tot concurrentie verloren heeft.
De vraag is dus, of het zfln
eenheid uit eigen kracht en
daardoor In zijn eigen voordeel
zal hervinden, of dat deze een¬
heid het door anti-Europeesche
machten tn haar voordeel zal
worden opgedrongen. De drijf¬
veer (van deze anti-Europee¬
sche macht en Is daarbij brjna
uitsluitend het persoonlijke ego¬
ïsme. Europa, zoo schrijft de
minister, zou gemakkebjk in
staat zijn, uit eigen continen¬
tale kracht een zelfstandig en
vrij leven te leiden. Dit echter
moet juist door dezen oorlog
worden verhinderd. De politieke
krachten, die eigenlrjk de ijve¬
rigste partijgenooten v. Duitsch-
land moesten zfln op zbn weg
naar de nieuwe ordening van
Europa, zn'n veeleer zrjn ver-
bltterdste tegenstanders, en des¬
ondanks zullen zn' den loop der
geschiedenis niet kunnen tegen¬
houden. Of ons continent vindt
door den strijd van het Dult-
eohe Ruk om zijn voortbestaan
een nieuwen vorm, of het zal
na dezen oorlo? nog slechts 'n
speelbal zijn in de handen van
aan Europa vreemde of zelfs
van anti-Europeeache machten.
Het Duitsche Rijk kan derhalve
in zijn strijd voor het leven van
ons werelddeel waarlijk de domi-
neerende Europeesche mogend¬
heid worden genoemd. Zouden
wij dezen strijd opgeven of zelfs
verliezen, dan zou hierdoor ook
het lot van Europa zijn beze¬
geld. Het gaat dus in dezen
oorlog om iets meer dan om de
'aanspraak op een Europeesche
hegemonie van de znde der
grcote wereldmogendheden, n.1.
of Europa en in denzelfden zin
ook Azië. voor welks contlnen-
-tale leven Japan denzelfden
strijd' voert, aan Amerika of
Afrika zullen worden gelijkge¬
steld.
Hetgeen men in de Ver. Sta¬
ten de Amerika ansche eeuw
noemt, la niets anders dan de
aanspraak der Ver. Staten op
het voogcüischap over de ge-
heele wereld. Het bolsjewisme
gaat in theorie en praktrjk den¬
zelfden weg, alleen met andere
voorteekenen. Engeland wordt
door deze twee In hun bereke¬
ningen bulten beschouwing ge¬
laten en is veroordeeld tot net
spelen van een zeer onderge¬
schikte rol. De heeischappii
over de geheele wereld gaat vla
de beheerBchlng van Europa,
deze echter wordt verkregen via
de militaire nederlaag van
Duitschland,
Duitschland speelt in Europa
dezelfde rol, die Japan in OoBt-
Azië speelt. Belde zn'n wachters
over de continentale onschend¬
baarheid van de hun toever¬
trouwde gebieden en of nu de
In deze gebieden wonende vol¬
ken dit willen Inzien of niet, ztf
kunnen alleen nog onder hun
militaire bescherming een eigen
nationaal leven lelden. Want
zoowel een Amerikaansche als
'n bolsjewistische infiltratie van
ons continent zou automatisch
datgene doen verdwijnen, wat
wjj met 't begrip „Europeesch"
omschrijven.
De minister verklaart dan
nog eens, dat Engeland in deze
prognose nauwelijks behoeft te
worden genoemd. Het handhaaft
de oude stelling van de Euro¬
peesche e\' e nwic hts politiek, zon¬
der te willen inzien, dat deze
al lang door de ontwikkeling is
achterhaald. Engeland meent
te leiden, maar het wordt zelf
geleid- De ontwikkeling heeeft
de Ideeënwereld van Engeland
al lang achter zich gelaten. Het
faalt niet alleen door zijn eigen
totaal gebrek aan politiek in¬
zicht, maar vooral door 't vol¬
slagen ontbreken van sociaal
inzicht.
Engeland, zoo schrijft dr.
Goebbels, heeft het geloof in
Verlaging van de
rundVeeprijzen op
komst
(Er zijn op korten termijn van
overheidszfjde maatregelen te
venvachten om de prijzen van
het rundvee drastisch te verla¬
gen. Aangezien de handel in
rundvee thans in hoofdzaak
wordt beheerscht door specula¬
tieve overwegingen, kan over-
heidsin-eTijpen niet langer uitblij¬
ven. Belanghebbenden worden
verwezen naar de officieele pU'
blic&tie (hierover,
zich zelf verloren. Het kan al¬
leen nog- vernielen. Voor het
opbouwen, zelfs van 'n politieke
dogmatiek, ontbreekt het de
kracht. Het Britsche Empire is
bij levenden lijve vergaan. Het
is duidelijk, dat een zoo groot
conflict, waardoor ten slotte 't
aanschijn der aarde van den
grond af wordt veranderd niet
n een enkelen slag kan wor¬
den beëindigd. Ingrijpende ver¬
anderingen hebben haar tijd
noodig en het staat niet aan de
lenschen dezen te vroeg af te
breken.
Het Duitsche volk is zich in
tegenstelling tot zijn vijanden
volkomen bewust van de ge¬
heele strekking der a.s. histori¬
sche beslissingen. Het geeft
zich niet aan illusies over Juist
het afgeloopen jaar heeft het
Duitsche volk geleerd den oor¬
log zonder vrees in Het strenge
gelaat te zien, zijn smarten en
beproevingen gewillig te aan¬
vaarden, zijn gevaren In te zien
en te doorstaan en vooral door
zijn eeuwige lessen rifper te wor¬
den en te groeien. Wien zou 't
kunnen verbazen, dat het Duit¬
sche volk de overwinning moei¬
lijk wordt gemaakt? Een we¬
reld verandert haar aanschijn
niet zonder pijn te ondergaan
en zonder wonden en lldteekens
op te loopen. ,,Zrj zijn thans onze
smart, zrj zullen echter in een
latere toekomst onze trots zijn."
Bovendien, zoo besluit de mi¬
nister, bezit de natie voldoende
weerstandsvermogen om hieraan
het hoofd te bieden.
Doodvonnissen vol¬
trokken
De höhere ss- und pollzeifuh-
rer maakt bekend:
Het polizei-standgericht in
Den Haag heeft op 6 Januari j.1.
den agent van politie Jan van
HerwyneiL, den wachtmeester
der marechaussee Bermanus
Kok, den waker Krijn Vreagden-
hil en het lid van den ordedienst
Jan Lndema wegens verschillen¬
de daden van sabotage in den
zin van par. 1 der vakverorde¬
ning op de bescherming van de
orde van 1943 wegens het onge¬
oorloofd bezit van wapenen en
deelneming aan een geheime or¬
ganisatie, ter dood veroordeeld.
De beklaagden hebben op 22
Juni 1943 een overval gepleegd
np de arbeidsbeurs in den He'der.
^rie van de daders hadden daar¬
bij geladen vuurwapens bij zich.
De in de arbeidsbeurs te den
Helder op wacht staande politie¬
man Zwinderman werd door de
wacht doodgeschoten. Zwinder¬
man was de aanvoerder van de
bende. De beklaagden, met uit¬
zondering van beklaagde Kok,
die alleen betrokken was bij den
overval van 22 Juli 1943, had-
: nog andere daden van
sabotage gepleegd. In Haart
1043 hadden zij op het sta¬
tion in den Helder een wagon
met veevoer In brand gestoken.
Voorts luidden zij in Mei 1943
petracht een aanslag te plegen
op het raadhuis in den Helder.
Ook hier hadden zij, evenals bij
den .u.nslag op 22 Juni 1948. hef
doel carthotheek-kaarten betref¬
fende de tewerkstelling In
Duitschland te vernietigen, Ten¬
slotte hadden de beklaagden ook
nog In een gebouw der N.S.B.
een brand gesticht, waarbij pro¬
pagandamateriaal werd vernie¬
tigd.
De doodstraf is na onderzoek
der gratie kwestie aan de veroor.
deelden op 7 Jan. j.1. voltrokken
mnt uitzondering van beklaagde
Van Herwijnen, tegen wien nog
een afzonderlijk proces loopt
De höhere ss- und polizeifüh'
rer maakt bekend:
Het polizeistandgericht in den
H;'.ag heeft op 6 Januari j.1. den
Nederlands ch en onderdaan Jo-
hannes Adrlanus Joseph Ver¬
leum ter dood veroordeeld Ver-
leum was een der leiijende le¬
den van een terreurorganisatie
Hij behoorde tot den kring der
daders van den moordaanslag
op luit.-generaal Seyffardt. De
overige personen, die bij deze
daad betrokken waren, werden
door het poli ze is tandge richt te
Amsterdam reeds op 30 Sep
tember 1943 gevonnist. Het on
derzoek wees uit, dat Verleum,
die zijn moordopdrachten van de
joodsene communisten Ka tan
en dr, Kastijn in ontvangst had
genomen, ook den vroegeren mi¬
nister van landbouw Postuma
en den vaanlrig der politie Post-
ma op gemeene wijze had dood¬
geschoten, terwijl hij een leiden¬
de rol gespeeld heeft bij den
moordaanslag op het echtpaar
Reydon en voor den moordaan¬
slag op den commissaris van po¬
litie Van Dijk in Nijmegen de
vuurwanens geleverd had.
Met Verleum is een van de ge¬
vaarlijkste terroristen gevonnist,
die zonder meer toegaf, dat hij
nog meer moorden znvt '^liberi
gepleegd, wanneer htj daartoe
ipd'-acht zou hebben gekreeen
Het vonnis is na onderzoek
'■an de gratiekwestie in de vroe¬
ge ochtenduren van 7 Januari
■oltrokken.
De FUhrer overhandigt Generalmajor Adalbert Schuiz het Ei-
kenloof met de Zwaarden en Briljanten bij het Ridderkruis van
het IJzeren Kruis. Zooals reeds onlangs werd medegedeeld, ver¬
leende de Führer den op 20 December 1903 te Berlijn gebjren Ge¬
neralmajor Adalbert Schuiz als 9den soldaat der Duitsche weer-
macht het Eikenloof bij het Ridderkruis van het IJzeren Kruis
met de Zwaarden en Briljanten.De FUhrer ontving op 9 Januari
den verdienstelijken pantserofficier en overhandigde hem de hoo
ge onderscheiding. Geüjktijdig bevorderde hij hem tot General
major Hoffmann/Stapf/Fax m
Jeugdcontact
De Nederl Omroep heeft veel
belangstelling voor de jeugd en
een belangrijk deel van de uit¬
zendingen is niet alleen gewrjd
aan, doch ook bestemd voor de
jeugd. Tot die uitzendingen be¬
hoorden ongetwijfeld ook die,
welke werden gegeven onder den
veelzeggenden titel: „Uit het
jonge hart".
Hier leerden de jongeren onder
de enthousiaste leiding van den
voordrachtkunstenaar Adnaan
van Hees het proza en de poëzie
van eigen bodem beluisteren, zeg¬
gen en hanteeren. Hieruit ont¬
stond weer de rubriek „Het hart
op de tong", waarin de jonge
menschen zich vrij konden uiten
en van gedachten konden wisse¬
len over elk onderwerp. De Ned.
Omroep heeft gemeend met te
moeten volstaan met een enkele
samenkomst in een studio. Daar¬
om heeft zij jongens en meisjes
een week lang samengebracht in
het vormingsoord „Drakenburg",
nabij Hilversum, Voor wie dit
jeugdkamp meemaakte was het
een verrassing te constateeren,
dat deze jonge menschen, on¬
danks alle verschillen, toch die
eenheid nastreefden, welke men
zoekt en welke alles belooft voor
de vorming van een eensgezind
volk. Het was ook geen phrase.
wanneer men hier de jongeren
hoorde verkondigen: „wat ach¬
ter ons ligt is voorbij. Wij moe¬
ten zelf ons een weg banen". En
In leder geval werd men aange¬
naam getroffen door het feit dat
men elkaar wilde begrijpen en
de handen Ineen wilde slaan.
Een week lang waren onge¬
veer veertig jonge menschen,
waarvan de jongste zestien was
DE PRIJSBEHEER SCHING
STRAFT ZWAARDER.
Dat er groeiend risico vastzit
aan het begaan van prijsovertre-
dlngen, blrjkt wel heel duidelijk
uit de cijfers, welke de gemach¬
tigde voor de prijzen publiceert
omtrent de activiteit van het
prijsheheerschingsapparaat
het afgeloopen jaar. Op zichzelf
zijn deze cijfers reeds indruk¬
wekkend: er werden 119329 ge.
vallen van prijsopdrijving afge¬
daan, waarbrj ƒ 27266.509 aan
geldstraffen is opgelegd. Spre¬
kender worden zy echter nog
wanneer men ze vergelijkt met
de correspondeerende cijfers van
1942. Toen zijn er ruim 93.000
prijsovertredingen behandeld en
hierbij is bijna ƒ 12 millioen aan
boeten opgelegd. Het aantal be¬
handelde zaken steeg dus met
bijna 30 pet, het totale boeten-
bedrag echter met ver over 100
pet. Hier demonstreert zich wel
zeer duidelijk het streven dr
prijzenrechters om bh' de toen
mende schaarschte aan ve
bruiksgoederen door zwaardere
straffen het economisch leven
toch m het spoor te houden.
Naast de geldstraffen, welke
de inspecteurs voor de prvjsbe-
heersching opleggen, znn er nog
verschillende bijkomende straf¬
fen, die herhaaldelijk worden
gehanteerd en de veroordeelden
in het algemeen gevoelig treffen.
Bij 14062 (in 1942: 7890) veroor-
deebngen werden inbeslaggeno-
men goederen met een normale
handelswaarde van ƒ 803 628.53
verbeurd verklaard. Ook werd in
316 strafbeschikkingen de tijde¬
lijke, in enkele gevallen zelfs de
definitieve sluiting van winkel
of bedrijf gelast, een tijdelijk
verbod tot uitoefening van een
bepaald beroep werd aan 469
personen opgelegd. Van 48 za¬
ken werd de bedrijfsvoering voor
eenigen tijd onder toezicht van
bepaalde overheidsinstanties ge¬
steld. Tenslotte is van 2332 von¬
nissen de openbaarmaking In de
pers of anderszins gelast.
en de oudste zeven en twintig
jaar bijeen. Tot hen behoorden
?en leids er van een kleuter¬
school, een boerendochter, een
medisch studente, een arbeiders¬
dochter, een onderwijzeres, een
typiste, een leidster van den Ar¬
beidsdienst voor meisjes, een
vormingsleider van de W.A., en¬
kele frontsoldaten, een journa¬
list, enkele arbeiders, studenten
en boeren, een geoloog, een hop¬
man van den Arbeidsdienst, een
gymnasiast, een beeldhouwer,
en trekkers, die vroeger tot de
voormalige A.J C, behoorden,
doch nu in de Ned. Jeugdherberg
Centrale een taak vervullen.
Vogels van diverse pluimage
dus, die heel wat meeningsver-
schillen hadden weg te praten.
Zij luisterden naar inleidingen
van het hoofd van de afdeeling
bouwkunst en beeldende kunsl
V.envan het departement van V. en
K., den heer Ed. Gerdes, van Max
Blokzijl, die over propaganda
sprak, van dr. Jansen, die het
radioprogramma behandelde en
van Ph. v. Kampen, die het so¬
cialisme schilderde. Langdurig
en interessant waren daarna de
discussier, die tot een inzicht in
tal van begrippen leidden, voor¬
treffelijk wras de stemming ge¬
durende al die dagen. Er werd
niet alleen gepraat, men kon
ook luisteren en genieten. Want
het jeugdcabaret van den Ned.
Omroep trad op. het trio Roo-
denhuis liet voortreffelijke mu¬
ziek hooren. een groep trekkers
kwam zingen en voerde een
volksopera op en ten slotte was er
een gevoegelijke kameraad-
schapsavoncl.
En terwijl de jongeren discus¬
sieerden, gingen de verslagge¬
vers rond. Zrj maakten voor de
rubriek ,,Het hart op de tong"
opnamen, welke regelmatig zul¬
len worden uitgezonden.
Nu het kamp is geëindigd zul¬
len de deelnemers in opstellen
hun bevindingen weergeven. Die
opstellen zullen In een map wor¬
den samengevoegd en circuleeren
en elke deelnemer zal daarop
reageeren door aanteekeningeri,
die dus een verdere schriftelyke
gedachtenwisseling beteekenen.
Zoo zal dan een band blyven be¬
staan tusschen deze jonge Ne¬
derlanders, die niet langer ver¬
vreemd van elkander naast el¬
kander zullen voortleven.
DE PAUS BEMIDDELT
NIET.
De Vaticaansche correspon¬
dent van de „Baseier Nachnch-
ten" verklaart uit de naaste
omgeving van den Paus te heb¬
ben vernomen, dat Paus Pius
ophetoogenblikvaneenXII op het oogenblik van een
poging tot bemiddeling voor
den vrede geen succes verwacht.
Met zekere bezorgdheid voLgt
men in het VaÜcaan de -pogin¬
gen der Sowjet-Unle om te be¬
werken, dat Polen toetreedt tot
het Sowjet-Tsjechische verdrag.
Het kan het Vaticaan niet on¬
verschillig zijn, hoe deze zaak
zich ontwikkelt, als Polen zich
daardoor In groote mate onder
de bescherming en dus tevens
onder den inviotd van Sowjet-
Rusland zou stellen.
Reusachtige oorlogs¬
uitgaven in Amerika
President Roosevelt heeft In
zijn begrootingsbood schap aan
het Congres een begrooting v aor-
Êelegd van 100 milliard dollar,
•it geweldige bedrag vormt de
uitgave van de Vereenlgde Sta¬
ten voor het belastingjaar, dat
op 30 Juni 1945 eindigt.
In zijn boodschap heeft Roose¬
velt verklaard dat hij er van
overtuigd Is dat de periode,
waarop de begrootrng Betrek¬
king heeft, de meest kritieke in
de geschiedenis der Vereenigde
Staten zal zijn. Van de totale
begrooting van 100 milliard dol¬
lar is naar schatting 90 milliard
voor oorlossuitgaven bestemd
Deze schatting is gebaseerd op
de veronderstelling dat de oor¬
log nog het geheele op 30 Juli
1945 eindigende begrootingsjaar
zal voortduren.
Roosevelt zeide vervolgens dat
de productie alleen de overwin¬
ning nog niet waarborgt. Men
moet strijden en wel zeer hard
strijden. Op vele slagvelden in
de geheele wereld heeft de faze
van beslissende handelingen
reeds een aanvang genomen
Men mag zich echter bij het ma¬
ken van militaire en financieele
plannen alsmede bij het opma¬
ken van plannen op 't stuk van
de productie niet overgeven aan
de hoop op een spoedige over¬
winning. Roosevelt spoorde de
landbouwers aan hun productie
nog meer te verhoogen. Tenslot¬
te legde de president den na¬
druk op de noodzakelijkheid van
nieuwe oorlogsbelastingen.
NATIONAJLISAÏTE VAN Dl
VITALE BEDRIJVEN.
Onder voorzitterschap van den
Duee is de Italiaansche minister¬
raad Donderdag bijeengekomen.
O.a. werd besloten tot een wet
tot nationalisatie van de vitale
bedrijven. Al dergelijke bedrij¬
ven, vooral de producenten van
kolen en van electrische, hydrau-
'■sche of andere energie, worden
door den staat overgenomen.
Hun kapitaal wordt beheerd
door een hiertoe in het leven ge¬
roepen financieel instituut van
den staat. Alle aandeelen wor¬
den geconverteerd In crediet-
brieven van den staat, die vrij
verhandeld kunnen worden. De
leiding van de bedrijven wordt
gespecialiseerd VerLegenwooi di¬
ners der arbeiders en van het
technische en administrat. per¬
soneel van alle bedrijven met
ten minste 50 m, personeel wor¬
den In den bedrrjfsraad opgeno¬
men. Elk bedrijf moet een per¬
soonlijk verantwoordelijken be¬
drijfsleider hebben^ die teeenover
den staat politiek en juridisch
verantwoordelijk is voor de lei¬
ding van het bedrijf.
KEURINGEN
Het S.S.-Ersatzkonimando
deelt mede: Iedere gezonde Ne¬
derlander, in den leeftijd van 17-
45 jaar. kan zich aanmelden, ten
einde gekeurd te w-orden: de
Waffen-SS, SS-Wacht bataljon
in Amersfoort, Landstorm Ne¬
derland, Kriegsmarüie en de
Germaansche SS in Nederland.
Tydens de keuringen worden
alle inlichtingen verstrekt met
betrekking tot de verzorging van
familieleden, duur der opleiding,
extra levensmiddelen, etc.
Personen, tusschen 19—30
jaar die aanmeldingsplicht! g zijn
voor de tewerkstelling, kunnen
zich eveneens aanmelden en wor¬
den gedurende hun verbintenis
van de tewerkstelling vr^ge--
steld.
Officier In de Waffen-SS kan
ieder worden, die na tenminste
een jaar diensttijd zrjn geschikt¬
heid voor de officiersopleiding
heeft bewezen. Zijn schooloplei¬
ding niet doorsla gsevend, be¬
slissend voor bevordering zrj'n:
karakter, gedrag, prestatie.
20.1.44 9—12.00 uur Henge3o,
Café Modern Spoorstaat 18.
15—18.00 uur Zwolle, Hotel Gij-
tenbeek.
21.1.44 9—12 00 uur Assen, Con-
certhuis a,'d, vaart.
15—18.00 uur Groningen, Heere¬
straat 46.
22.1.44 9—12,00 uur Leeuwarden
Huize Schaaf. Breedstraat.
23,1.44 9—14.00 uur Amsterdam,
Dam 4.
I
24.1.44 9—13.00 uur Utrecht,
N.V.-Huis, Oudegracht 245.
25.1.44 9—14.00 uur Amersfoort.
Pol. Durchgangslager, Leus-
derweg,
26.1.44 9—14.00 uur Den Haag,
Dierentuin, Benoordenhout-
scheweg.
De AMSTERDAMSCHE POORT
TE HAARLEM. Ook voor het
behoud, van deze Nederlandsche
Cultuurwaarden strijden onze
Vrijwilligers GL/H/P m
GEEN GAS VOOR CALCTJTTA
Ten gevolge van de kolen-
schaarschte zullen de gasfabrie¬
ken van Calcutta in Februari
hun werkzaamheden moeten
staken.
Moreele splitsing
Een der bij sommigen gang¬
bare opvattingen omtrent be¬
staande deehngen van 't Neder¬
landsche volk is die van „pio-"
en ,,anti-" menschen, van welke
deze partij een groot deel en ge¬
ne slechts een klein part der
ederlanderszouomvatten,I1. ederlanders zou omvatten,
naar men door .dikwijls onnaden¬
kende lieden nogal eens hoort
verklaren. Over deze In politiek
opzicht bedoelde gedeeldheid en
haar meermalen percentsgew^lze
geuite waardeering zou wel net
een en ander zijn op te merken,
maar dat willen wrj heden niet
doen, daar wij de aandacht wil¬
len vestigen op een andere ver¬
deeldheid, welke ons veel ern¬
stiger hjkt dan de op politiek
terrein veronderstelde. WJJ
hebben het oog öp de met den
dag toenemende tegenstelling
tusschen de stad en het platte¬
land. ,,Het land", dat is voor
den doorsnee stedeling dat para-
dijsachtige deel van onzen bo¬
dem, waar men nog altijd volop
en vooroorlogsch eet, waar men
in overvloed vleesch en vet con¬
sumeert en waar, hoogtepunt
van smulpaapsche verrukkingen,
de boeren het spek voor het snij¬
den hebben. ,,De stad", dat is
thans voor menigen boer een
bende hongerige menschen met
doorgaans veel geld op zak,
die venvachten dat zrj voor pa¬
pier alles kunnen koopen wat
hun hart begeert en die, als zij
merken, dat de boer liever wil
ruilen, boos worden wanneer zfl
bij gebrek aan een stoffelijke te¬
genprestatie ongeloofelijk diep
in de beurs moeten tasten.
Zoo zijn in den loop der jaren
de haat en de verachting aan
beide kanten onrustbarend ge¬
groeid en veel meer dan op het
politieke terrein liggen hier com¬
plexen van woede en afkeer, die
tot ernstige dingen kunnen lei¬
den. „Wie nu een boer nog een
mensen durft te noemen, is zelf
geen mensen" verklaarde dezer
dagen een stedeling, die er per
trein blijkbaar toch maar weer
op uittrok, maar een boer, die
in zijn nabijheid stond, zei: ,.De
stedelingen hebben het zelf duur
gemaakt en bovendien, vroeger
liet de stad de boeren stikken;
geen wonder dat de boeren het
nu de stad laten doen."
Wie wil ontkennen, dat beide
opvattingen, van menscheujk,
egoïstisch standpunt bezien, niet
heel verklaarbaar zyn ? Inder¬
daad is aan de boeren als waar¬
devolle leden onzer volksgemeen¬
schap (hoe onmisbaar zij zrjn,
blijkt thans eerst goed!) groot
onrecht gedaan in de jaren vóór
den oorlog, doordat onze libera¬
listisch ingestelde maatschappij
door middel van haar uitvoerend
gezag niet de voorwaarden
schiep, waarop zij als volwaar¬
dige burgers rechten konden
doen gelden. Ons toenmalig re-
geeringssysteem. voortgekomen
uit en gebaseerd op „de stad",
heeft jegens onze boeren een
zware schuld op zich geladen.
Dit mag echter voor de boeren,
nu zrj ten eerste door de tijdsom¬
standigheden en voorts doordat
de overheid voor hen mensch-
vv aardige productie voorwaar den
in het leven heeft geroepen,
in een veel gunstiger positie
zijn komen te verkeeren, geen
aanleiding zh'n om thans op
de stedelingen wraak te nemen
en dezen te laten merken hoe
zoet het is eindelijk eens aan het
langste eind te trekken! Het mo¬
ge eens ronduit worden gezegd,
dat in de stad een mentaliteit
groeit, die voor ons platteland
weinig goeds belooft.
We zouden zoo kunnen
komen tot een stelsel van
afwisselende „wraakneming"
van stad en platteland op
elkaar en dit is iets, wat in
een socialistische samenleving
niet kan worden geduld. In deze
maatschappij, welke de bouwera
aan een nieuwen tijd zich hebben
gedacht, zal van die tegenstellin¬
gen geen sprake meer mogen
zrjn en zal ieder de plaats inne¬
men, die hem of haar toekomt
op grond van de verrichtingen in
het algemeen belang, dat voorop
staat bij alle beslissingen.
Politieke verschillen van mee¬
ning, die in bewogen tijden als
deze haast onoverkomelijk groot
schijnen, zijn in 'n rustigen tn'd
snel overbrugbaar en interessee.
ren dan wellicht nauwelijks de
groote meerderheid des volks,
voor zoover de gewetens on-
bedreigd gelaten worden. Ge-
spletenheden, zooals wij ze bo¬
ven omschreven, zitten veeï
dieper, vinden hun oorsprong,
in het op eigenbaat belus¬
te hart van den mensch, tot
welks bedwang de overheid een
roeping heeft. De opruiende na¬
turen in ons volk, die steeds den
mond vol hebben over de door
hen hoog: opgeblazen politie¬
ke verdeeldheid hier te lande,
doen dan ook heel wat beter hun
aandacht te schenken aan de
moreele, egoïstische verdeeld¬
heid, die in het verleden de vor¬
ming van een ware samenleving
belemmerde (500.000 werkloo-
zen!) en ook thans nog woedt
tegen de ware eenwording van
ons volk, zy zouden zelf — in
stilte! — het voorbeeld kunnen
geven, deze praters over politiek.