Tekstweergave van DTBA_1944-01-19_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
WOENSDAG 19 JAN. 1944 Anderdaagsch streekblad voor het oude graafschap TeiSterbant, omvattende o.a. Betuwe, Tieler- «n Bommolerwaarcï, Vijfheerenlanden en Oostelijke Alblasserwaard. Verschijnt tijdelijk op Woensdag en Zaterdag-, Abonnementsprijs: ƒ 1.35 per kwar¬ taal franco per post. ^igffctfccmÖefc 3de JAARGANG— No. 5 Hoofdredacteur : B. UÏTERWIJK WINKEL, Leiden. - Verantwoordelijk voor dB advertenties: H. P. TER HAAR, Leerdam. - Uitgave : TER HAAR & SCHUIJT N.V., Leerdam. Telefoon No. 2. Giro 7803. Z<botnmelscbe editie k 1608 De continenten worden nieuw geordend; DUITSCHLAND EN JAPAN ALS WACHTERS. De twintigste eeuw staat in het teeken van de nieuwe or¬ dening der continenten, zoo schrijft rijksrninlster dr. Goeb- bels in het jongste nummer van „Das reich". De oorlog, zoo zegt hij, -vormt geen bewijs tegen deze stelling, ïuj schijnt deze veeleer overal te bevesti¬ gen. Het kan niet ernstig wor¬ den ontkend, dat Europa in z\jn bonte schakeering en politieke verdeeldheid tegenover de an¬ dere tot hechte economische eenheden aaneengesloten con¬ tinenten ledere mogelijkheid tot concurrentie verloren heeft. De vraag is dus, of het zfln eenheid uit eigen kracht en daardoor In zijn eigen voordeel zal hervinden, of dat deze een¬ heid het door anti-Europeesche machten tn haar voordeel zal worden opgedrongen. De drijf¬ veer (van deze anti-Europee¬ sche macht en Is daarbij brjna uitsluitend het persoonlijke ego¬ ïsme. Europa, zoo schrijft de minister, zou gemakkebjk in staat zijn, uit eigen continen¬ tale kracht een zelfstandig en vrij leven te leiden. Dit echter moet juist door dezen oorlog worden verhinderd. De politieke krachten, die eigenlrjk de ijve¬ rigste partijgenooten v. Duitsch- land moesten zfln op zbn weg naar de nieuwe ordening van Europa, zn'n veeleer zrjn ver- bltterdste tegenstanders, en des¬ ondanks zullen zn' den loop der geschiedenis niet kunnen tegen¬ houden. Of ons continent vindt door den strijd van het Dult- eohe Ruk om zijn voortbestaan een nieuwen vorm, of het zal na dezen oorlo? nog slechts 'n speelbal zijn in de handen van aan Europa vreemde of zelfs van anti-Europeeache machten. Het Duitsche Rijk kan derhalve in zijn strijd voor het leven van ons werelddeel waarlijk de domi- neerende Europeesche mogend¬ heid worden genoemd. Zouden wij dezen strijd opgeven of zelfs verliezen, dan zou hierdoor ook het lot van Europa zijn beze¬ geld. Het gaat dus in dezen oorlog om iets meer dan om de 'aanspraak op een Europeesche hegemonie van de znde der grcote wereldmogendheden, n.1. of Europa en in denzelfden zin ook Azië. voor welks contlnen- -tale leven Japan denzelfden strijd' voert, aan Amerika of Afrika zullen worden gelijkge¬ steld. Hetgeen men in de Ver. Sta¬ ten de Amerika ansche eeuw noemt, la niets anders dan de aanspraak der Ver. Staten op het voogcüischap over de ge- heele wereld. Het bolsjewisme gaat in theorie en praktrjk den¬ zelfden weg, alleen met andere voorteekenen. Engeland wordt door deze twee In hun bereke¬ ningen bulten beschouwing ge¬ laten en is veroordeeld tot net spelen van een zeer onderge¬ schikte rol. De heeischappii over de geheele wereld gaat vla de beheerBchlng van Europa, deze echter wordt verkregen via de militaire nederlaag van Duitschland, Duitschland speelt in Europa dezelfde rol, die Japan in OoBt- Azië speelt. Belde zn'n wachters over de continentale onschend¬ baarheid van de hun toever¬ trouwde gebieden en of nu de In deze gebieden wonende vol¬ ken dit willen Inzien of niet, ztf kunnen alleen nog onder hun militaire bescherming een eigen nationaal leven lelden. Want zoowel een Amerikaansche als 'n bolsjewistische infiltratie van ons continent zou automatisch datgene doen verdwijnen, wat wjj met 't begrip „Europeesch" omschrijven. De minister verklaart dan nog eens, dat Engeland in deze prognose nauwelijks behoeft te worden genoemd. Het handhaaft de oude stelling van de Euro¬ peesche e\' e nwic hts politiek, zon¬ der te willen inzien, dat deze al lang door de ontwikkeling is achterhaald. Engeland meent te leiden, maar het wordt zelf geleid- De ontwikkeling heeeft de Ideeënwereld van Engeland al lang achter zich gelaten. Het faalt niet alleen door zijn eigen totaal gebrek aan politiek in¬ zicht, maar vooral door 't vol¬ slagen ontbreken van sociaal inzicht. Engeland, zoo schrijft dr. Goebbels, heeft het geloof in Verlaging van de rundVeeprijzen op komst (Er zijn op korten termijn van overheidszfjde maatregelen te venvachten om de prijzen van het rundvee drastisch te verla¬ gen. Aangezien de handel in rundvee thans in hoofdzaak wordt beheerscht door specula¬ tieve overwegingen, kan over- heidsin-eTijpen niet langer uitblij¬ ven. Belanghebbenden worden verwezen naar de officieele pU' blic&tie (hierover, zich zelf verloren. Het kan al¬ leen nog- vernielen. Voor het opbouwen, zelfs van 'n politieke dogmatiek, ontbreekt het de kracht. Het Britsche Empire is bij levenden lijve vergaan. Het is duidelijk, dat een zoo groot conflict, waardoor ten slotte 't aanschijn der aarde van den grond af wordt veranderd niet n een enkelen slag kan wor¬ den beëindigd. Ingrijpende ver¬ anderingen hebben haar tijd noodig en het staat niet aan de lenschen dezen te vroeg af te breken. Het Duitsche volk is zich in tegenstelling tot zijn vijanden volkomen bewust van de ge¬ heele strekking der a.s. histori¬ sche beslissingen. Het geeft zich niet aan illusies over Juist het afgeloopen jaar heeft het Duitsche volk geleerd den oor¬ log zonder vrees in Het strenge gelaat te zien, zijn smarten en beproevingen gewillig te aan¬ vaarden, zijn gevaren In te zien en te doorstaan en vooral door zijn eeuwige lessen rifper te wor¬ den en te groeien. Wien zou 't kunnen verbazen, dat het Duit¬ sche volk de overwinning moei¬ lijk wordt gemaakt? Een we¬ reld verandert haar aanschijn niet zonder pijn te ondergaan en zonder wonden en lldteekens op te loopen. ,,Zrj zijn thans onze smart, zrj zullen echter in een latere toekomst onze trots zijn." Bovendien, zoo besluit de mi¬ nister, bezit de natie voldoende weerstandsvermogen om hieraan het hoofd te bieden. Doodvonnissen vol¬ trokken De höhere ss- und pollzeifuh- rer maakt bekend: Het polizei-standgericht in Den Haag heeft op 6 Januari j.1. den agent van politie Jan van HerwyneiL, den wachtmeester der marechaussee Bermanus Kok, den waker Krijn Vreagden- hil en het lid van den ordedienst Jan Lndema wegens verschillen¬ de daden van sabotage in den zin van par. 1 der vakverorde¬ ning op de bescherming van de orde van 1943 wegens het onge¬ oorloofd bezit van wapenen en deelneming aan een geheime or¬ ganisatie, ter dood veroordeeld. De beklaagden hebben op 22 Juni 1943 een overval gepleegd np de arbeidsbeurs in den He'der. ^rie van de daders hadden daar¬ bij geladen vuurwapens bij zich. De in de arbeidsbeurs te den Helder op wacht staande politie¬ man Zwinderman werd door de wacht doodgeschoten. Zwinder¬ man was de aanvoerder van de bende. De beklaagden, met uit¬ zondering van beklaagde Kok, die alleen betrokken was bij den overval van 22 Juli 1943, had- : nog andere daden van sabotage gepleegd. In Haart 1043 hadden zij op het sta¬ tion in den Helder een wagon met veevoer In brand gestoken. Voorts luidden zij in Mei 1943 petracht een aanslag te plegen op het raadhuis in den Helder. Ook hier hadden zij, evenals bij den .u.nslag op 22 Juni 1948. hef doel carthotheek-kaarten betref¬ fende de tewerkstelling In Duitschland te vernietigen, Ten¬ slotte hadden de beklaagden ook nog In een gebouw der N.S.B. een brand gesticht, waarbij pro¬ pagandamateriaal werd vernie¬ tigd. De doodstraf is na onderzoek der gratie kwestie aan de veroor. deelden op 7 Jan. j.1. voltrokken mnt uitzondering van beklaagde Van Herwijnen, tegen wien nog een afzonderlijk proces loopt De höhere ss- und polizeifüh' rer maakt bekend: Het polizeistandgericht in den H;'.ag heeft op 6 Januari j.1. den Nederlands ch en onderdaan Jo- hannes Adrlanus Joseph Ver¬ leum ter dood veroordeeld Ver- leum was een der leiijende le¬ den van een terreurorganisatie Hij behoorde tot den kring der daders van den moordaanslag op luit.-generaal Seyffardt. De overige personen, die bij deze daad betrokken waren, werden door het poli ze is tandge richt te Amsterdam reeds op 30 Sep tember 1943 gevonnist. Het on derzoek wees uit, dat Verleum, die zijn moordopdrachten van de joodsene communisten Ka tan en dr, Kastijn in ontvangst had genomen, ook den vroegeren mi¬ nister van landbouw Postuma en den vaanlrig der politie Post- ma op gemeene wijze had dood¬ geschoten, terwijl hij een leiden¬ de rol gespeeld heeft bij den moordaanslag op het echtpaar Reydon en voor den moordaan¬ slag op den commissaris van po¬ litie Van Dijk in Nijmegen de vuurwanens geleverd had. Met Verleum is een van de ge¬ vaarlijkste terroristen gevonnist, die zonder meer toegaf, dat hij nog meer moorden znvt '^liberi gepleegd, wanneer htj daartoe ipd'-acht zou hebben gekreeen Het vonnis is na onderzoek '■an de gratiekwestie in de vroe¬ ge ochtenduren van 7 Januari ■oltrokken. De FUhrer overhandigt Generalmajor Adalbert Schuiz het Ei- kenloof met de Zwaarden en Briljanten bij het Ridderkruis van het IJzeren Kruis. Zooals reeds onlangs werd medegedeeld, ver¬ leende de Führer den op 20 December 1903 te Berlijn gebjren Ge¬ neralmajor Adalbert Schuiz als 9den soldaat der Duitsche weer- macht het Eikenloof bij het Ridderkruis van het IJzeren Kruis met de Zwaarden en Briljanten.De FUhrer ontving op 9 Januari den verdienstelijken pantserofficier en overhandigde hem de hoo ge onderscheiding. Geüjktijdig bevorderde hij hem tot General major Hoffmann/Stapf/Fax m Jeugdcontact De Nederl Omroep heeft veel belangstelling voor de jeugd en een belangrijk deel van de uit¬ zendingen is niet alleen gewrjd aan, doch ook bestemd voor de jeugd. Tot die uitzendingen be¬ hoorden ongetwijfeld ook die, welke werden gegeven onder den veelzeggenden titel: „Uit het jonge hart". Hier leerden de jongeren onder de enthousiaste leiding van den voordrachtkunstenaar Adnaan van Hees het proza en de poëzie van eigen bodem beluisteren, zeg¬ gen en hanteeren. Hieruit ont¬ stond weer de rubriek „Het hart op de tong", waarin de jonge menschen zich vrij konden uiten en van gedachten konden wisse¬ len over elk onderwerp. De Ned. Omroep heeft gemeend met te moeten volstaan met een enkele samenkomst in een studio. Daar¬ om heeft zij jongens en meisjes een week lang samengebracht in het vormingsoord „Drakenburg", nabij Hilversum, Voor wie dit jeugdkamp meemaakte was het een verrassing te constateeren, dat deze jonge menschen, on¬ danks alle verschillen, toch die eenheid nastreefden, welke men zoekt en welke alles belooft voor de vorming van een eensgezind volk. Het was ook geen phrase. wanneer men hier de jongeren hoorde verkondigen: „wat ach¬ ter ons ligt is voorbij. Wij moe¬ ten zelf ons een weg banen". En In leder geval werd men aange¬ naam getroffen door het feit dat men elkaar wilde begrijpen en de handen Ineen wilde slaan. Een week lang waren onge¬ veer veertig jonge menschen, waarvan de jongste zestien was DE PRIJSBEHEER SCHING STRAFT ZWAARDER. Dat er groeiend risico vastzit aan het begaan van prijsovertre- dlngen, blrjkt wel heel duidelijk uit de cijfers, welke de gemach¬ tigde voor de prijzen publiceert omtrent de activiteit van het prijsheheerschingsapparaat het afgeloopen jaar. Op zichzelf zijn deze cijfers reeds indruk¬ wekkend: er werden 119329 ge. vallen van prijsopdrijving afge¬ daan, waarbrj ƒ 27266.509 aan geldstraffen is opgelegd. Spre¬ kender worden zy echter nog wanneer men ze vergelijkt met de correspondeerende cijfers van 1942. Toen zijn er ruim 93.000 prijsovertredingen behandeld en hierbij is bijna ƒ 12 millioen aan boeten opgelegd. Het aantal be¬ handelde zaken steeg dus met bijna 30 pet, het totale boeten- bedrag echter met ver over 100 pet. Hier demonstreert zich wel zeer duidelijk het streven dr prijzenrechters om bh' de toen mende schaarschte aan ve bruiksgoederen door zwaardere straffen het economisch leven toch m het spoor te houden. Naast de geldstraffen, welke de inspecteurs voor de prvjsbe- heersching opleggen, znn er nog verschillende bijkomende straf¬ fen, die herhaaldelijk worden gehanteerd en de veroordeelden in het algemeen gevoelig treffen. Bij 14062 (in 1942: 7890) veroor- deebngen werden inbeslaggeno- men goederen met een normale handelswaarde van ƒ 803 628.53 verbeurd verklaard. Ook werd in 316 strafbeschikkingen de tijde¬ lijke, in enkele gevallen zelfs de definitieve sluiting van winkel of bedrijf gelast, een tijdelijk verbod tot uitoefening van een bepaald beroep werd aan 469 personen opgelegd. Van 48 za¬ ken werd de bedrijfsvoering voor eenigen tijd onder toezicht van bepaalde overheidsinstanties ge¬ steld. Tenslotte is van 2332 von¬ nissen de openbaarmaking In de pers of anderszins gelast. en de oudste zeven en twintig jaar bijeen. Tot hen behoorden ?en leids er van een kleuter¬ school, een boerendochter, een medisch studente, een arbeiders¬ dochter, een onderwijzeres, een typiste, een leidster van den Ar¬ beidsdienst voor meisjes, een vormingsleider van de W.A., en¬ kele frontsoldaten, een journa¬ list, enkele arbeiders, studenten en boeren, een geoloog, een hop¬ man van den Arbeidsdienst, een gymnasiast, een beeldhouwer, en trekkers, die vroeger tot de voormalige A.J C, behoorden, doch nu in de Ned. Jeugdherberg Centrale een taak vervullen. Vogels van diverse pluimage dus, die heel wat meeningsver- schillen hadden weg te praten. Zij luisterden naar inleidingen van het hoofd van de afdeeling bouwkunst en beeldende kunsl V.envan het departement van V. en K., den heer Ed. Gerdes, van Max Blokzijl, die over propaganda sprak, van dr. Jansen, die het radioprogramma behandelde en van Ph. v. Kampen, die het so¬ cialisme schilderde. Langdurig en interessant waren daarna de discussier, die tot een inzicht in tal van begrippen leidden, voor¬ treffelijk wras de stemming ge¬ durende al die dagen. Er werd niet alleen gepraat, men kon ook luisteren en genieten. Want het jeugdcabaret van den Ned. Omroep trad op. het trio Roo- denhuis liet voortreffelijke mu¬ ziek hooren. een groep trekkers kwam zingen en voerde een volksopera op en ten slotte was er een gevoegelijke kameraad- schapsavoncl. En terwijl de jongeren discus¬ sieerden, gingen de verslagge¬ vers rond. Zrj maakten voor de rubriek ,,Het hart op de tong" opnamen, welke regelmatig zul¬ len worden uitgezonden. Nu het kamp is geëindigd zul¬ len de deelnemers in opstellen hun bevindingen weergeven. Die opstellen zullen In een map wor¬ den samengevoegd en circuleeren en elke deelnemer zal daarop reageeren door aanteekeningeri, die dus een verdere schriftelyke gedachtenwisseling beteekenen. Zoo zal dan een band blyven be¬ staan tusschen deze jonge Ne¬ derlanders, die niet langer ver¬ vreemd van elkander naast el¬ kander zullen voortleven. DE PAUS BEMIDDELT NIET. De Vaticaansche correspon¬ dent van de „Baseier Nachnch- ten" verklaart uit de naaste omgeving van den Paus te heb¬ ben vernomen, dat Paus Pius ophetoogenblikvaneenXII op het oogenblik van een poging tot bemiddeling voor den vrede geen succes verwacht. Met zekere bezorgdheid voLgt men in het VaÜcaan de -pogin¬ gen der Sowjet-Unle om te be¬ werken, dat Polen toetreedt tot het Sowjet-Tsjechische verdrag. Het kan het Vaticaan niet on¬ verschillig zijn, hoe deze zaak zich ontwikkelt, als Polen zich daardoor In groote mate onder de bescherming en dus tevens onder den inviotd van Sowjet- Rusland zou stellen. Reusachtige oorlogs¬ uitgaven in Amerika President Roosevelt heeft In zijn begrootingsbood schap aan het Congres een begrooting v aor- Êelegd van 100 milliard dollar, •it geweldige bedrag vormt de uitgave van de Vereenlgde Sta¬ ten voor het belastingjaar, dat op 30 Juni 1945 eindigt. In zijn boodschap heeft Roose¬ velt verklaard dat hij er van overtuigd Is dat de periode, waarop de begrootrng Betrek¬ king heeft, de meest kritieke in de geschiedenis der Vereenigde Staten zal zijn. Van de totale begrooting van 100 milliard dol¬ lar is naar schatting 90 milliard voor oorlossuitgaven bestemd Deze schatting is gebaseerd op de veronderstelling dat de oor¬ log nog het geheele op 30 Juli 1945 eindigende begrootingsjaar zal voortduren. Roosevelt zeide vervolgens dat de productie alleen de overwin¬ ning nog niet waarborgt. Men moet strijden en wel zeer hard strijden. Op vele slagvelden in de geheele wereld heeft de faze van beslissende handelingen reeds een aanvang genomen Men mag zich echter bij het ma¬ ken van militaire en financieele plannen alsmede bij het opma¬ ken van plannen op 't stuk van de productie niet overgeven aan de hoop op een spoedige over¬ winning. Roosevelt spoorde de landbouwers aan hun productie nog meer te verhoogen. Tenslot¬ te legde de president den na¬ druk op de noodzakelijkheid van nieuwe oorlogsbelastingen. NATIONAJLISAÏTE VAN Dl VITALE BEDRIJVEN. Onder voorzitterschap van den Duee is de Italiaansche minister¬ raad Donderdag bijeengekomen. O.a. werd besloten tot een wet tot nationalisatie van de vitale bedrijven. Al dergelijke bedrij¬ ven, vooral de producenten van kolen en van electrische, hydrau- '■sche of andere energie, worden door den staat overgenomen. Hun kapitaal wordt beheerd door een hiertoe in het leven ge¬ roepen financieel instituut van den staat. Alle aandeelen wor¬ den geconverteerd In crediet- brieven van den staat, die vrij verhandeld kunnen worden. De leiding van de bedrijven wordt gespecialiseerd VerLegenwooi di¬ ners der arbeiders en van het technische en administrat. per¬ soneel van alle bedrijven met ten minste 50 m, personeel wor¬ den In den bedrrjfsraad opgeno¬ men. Elk bedrijf moet een per¬ soonlijk verantwoordelijken be¬ drijfsleider hebben^ die teeenover den staat politiek en juridisch verantwoordelijk is voor de lei¬ ding van het bedrijf. KEURINGEN Het S.S.-Ersatzkonimando deelt mede: Iedere gezonde Ne¬ derlander, in den leeftijd van 17- 45 jaar. kan zich aanmelden, ten einde gekeurd te w-orden: de Waffen-SS, SS-Wacht bataljon in Amersfoort, Landstorm Ne¬ derland, Kriegsmarüie en de Germaansche SS in Nederland. Tydens de keuringen worden alle inlichtingen verstrekt met betrekking tot de verzorging van familieleden, duur der opleiding, extra levensmiddelen, etc. Personen, tusschen 19—30 jaar die aanmeldingsplicht! g zijn voor de tewerkstelling, kunnen zich eveneens aanmelden en wor¬ den gedurende hun verbintenis van de tewerkstelling vr^ge-- steld. Officier In de Waffen-SS kan ieder worden, die na tenminste een jaar diensttijd zrjn geschikt¬ heid voor de officiersopleiding heeft bewezen. Zijn schooloplei¬ ding niet doorsla gsevend, be¬ slissend voor bevordering zrj'n: karakter, gedrag, prestatie. 20.1.44 9—12.00 uur Henge3o, Café Modern Spoorstaat 18. 15—18.00 uur Zwolle, Hotel Gij- tenbeek. 21.1.44 9—12 00 uur Assen, Con- certhuis a,'d, vaart. 15—18.00 uur Groningen, Heere¬ straat 46. 22.1.44 9—12,00 uur Leeuwarden Huize Schaaf. Breedstraat. 23,1.44 9—14.00 uur Amsterdam, Dam 4. I 24.1.44 9—13.00 uur Utrecht, N.V.-Huis, Oudegracht 245. 25.1.44 9—14.00 uur Amersfoort. Pol. Durchgangslager, Leus- derweg, 26.1.44 9—14.00 uur Den Haag, Dierentuin, Benoordenhout- scheweg. De AMSTERDAMSCHE POORT TE HAARLEM. Ook voor het behoud, van deze Nederlandsche Cultuurwaarden strijden onze Vrijwilligers GL/H/P m GEEN GAS VOOR CALCTJTTA Ten gevolge van de kolen- schaarschte zullen de gasfabrie¬ ken van Calcutta in Februari hun werkzaamheden moeten staken. Moreele splitsing Een der bij sommigen gang¬ bare opvattingen omtrent be¬ staande deehngen van 't Neder¬ landsche volk is die van „pio-" en ,,anti-" menschen, van welke deze partij een groot deel en ge¬ ne slechts een klein part der ederlanderszouomvatten,I1. ederlanders zou omvatten, naar men door .dikwijls onnaden¬ kende lieden nogal eens hoort verklaren. Over deze In politiek opzicht bedoelde gedeeldheid en haar meermalen percentsgew^lze geuite waardeering zou wel net een en ander zijn op te merken, maar dat willen wrj heden niet doen, daar wij de aandacht wil¬ len vestigen op een andere ver¬ deeldheid, welke ons veel ern¬ stiger hjkt dan de op politiek terrein veronderstelde. WJJ hebben het oog öp de met den dag toenemende tegenstelling tusschen de stad en het platte¬ land. ,,Het land", dat is voor den doorsnee stedeling dat para- dijsachtige deel van onzen bo¬ dem, waar men nog altijd volop en vooroorlogsch eet, waar men in overvloed vleesch en vet con¬ sumeert en waar, hoogtepunt van smulpaapsche verrukkingen, de boeren het spek voor het snij¬ den hebben. ,,De stad", dat is thans voor menigen boer een bende hongerige menschen met doorgaans veel geld op zak, die venvachten dat zrj voor pa¬ pier alles kunnen koopen wat hun hart begeert en die, als zij merken, dat de boer liever wil ruilen, boos worden wanneer zfl bij gebrek aan een stoffelijke te¬ genprestatie ongeloofelijk diep in de beurs moeten tasten. Zoo zijn in den loop der jaren de haat en de verachting aan beide kanten onrustbarend ge¬ groeid en veel meer dan op het politieke terrein liggen hier com¬ plexen van woede en afkeer, die tot ernstige dingen kunnen lei¬ den. „Wie nu een boer nog een mensen durft te noemen, is zelf geen mensen" verklaarde dezer dagen een stedeling, die er per trein blijkbaar toch maar weer op uittrok, maar een boer, die in zijn nabijheid stond, zei: ,.De stedelingen hebben het zelf duur gemaakt en bovendien, vroeger liet de stad de boeren stikken; geen wonder dat de boeren het nu de stad laten doen." Wie wil ontkennen, dat beide opvattingen, van menscheujk, egoïstisch standpunt bezien, niet heel verklaarbaar zyn ? Inder¬ daad is aan de boeren als waar¬ devolle leden onzer volksgemeen¬ schap (hoe onmisbaar zij zrjn, blijkt thans eerst goed!) groot onrecht gedaan in de jaren vóór den oorlog, doordat onze libera¬ listisch ingestelde maatschappij door middel van haar uitvoerend gezag niet de voorwaarden schiep, waarop zij als volwaar¬ dige burgers rechten konden doen gelden. Ons toenmalig re- geeringssysteem. voortgekomen uit en gebaseerd op „de stad", heeft jegens onze boeren een zware schuld op zich geladen. Dit mag echter voor de boeren, nu zrj ten eerste door de tijdsom¬ standigheden en voorts doordat de overheid voor hen mensch- vv aardige productie voorwaar den in het leven heeft geroepen, in een veel gunstiger positie zijn komen te verkeeren, geen aanleiding zh'n om thans op de stedelingen wraak te nemen en dezen te laten merken hoe zoet het is eindelijk eens aan het langste eind te trekken! Het mo¬ ge eens ronduit worden gezegd, dat in de stad een mentaliteit groeit, die voor ons platteland weinig goeds belooft. We zouden zoo kunnen komen tot een stelsel van afwisselende „wraakneming" van stad en platteland op elkaar en dit is iets, wat in een socialistische samenleving niet kan worden geduld. In deze maatschappij, welke de bouwera aan een nieuwen tijd zich hebben gedacht, zal van die tegenstellin¬ gen geen sprake meer mogen zrjn en zal ieder de plaats inne¬ men, die hem of haar toekomt op grond van de verrichtingen in het algemeen belang, dat voorop staat bij alle beslissingen. Politieke verschillen van mee¬ ning, die in bewogen tijden als deze haast onoverkomelijk groot schijnen, zijn in 'n rustigen tn'd snel overbrugbaar en interessee. ren dan wellicht nauwelijks de groote meerderheid des volks, voor zoover de gewetens on- bedreigd gelaten worden. Ge- spletenheden, zooals wij ze bo¬ ven omschreven, zitten veeï dieper, vinden hun oorsprong, in het op eigenbaat belus¬ te hart van den mensch, tot welks bedwang de overheid een roeping heeft. De opruiende na¬ turen in ons volk, die steeds den mond vol hebben over de door hen hoog: opgeblazen politie¬ ke verdeeldheid hier te lande, doen dan ook heel wat beter hun aandacht te schenken aan de moreele, egoïstische verdeeld¬ heid, die in het verleden de vor¬ ming van een ware samenleving belemmerde (500.000 werkloo- zen!) en ook thans nog woedt tegen de ware eenwording van ons volk, zy zouden zelf — in stilte! — het voorbeeld kunnen geven, deze praters over politiek.