Tekstweergave van DTBA_1945-04-28_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
£^V*X.tfi^v% t ZATERDAG 28 APRIL 1945 Ariaerda&ggcn streekplan" voor het oude gTaaf schap Telsterb&nt* omvattende o.a. Betuwe, Tieler- eü Bommel erwaard, Vijf heer onlanden en Oosteljjke Alblasserwaard. Verschijnt tijdeirjk op Woensdag en Zaterdag. Abonnementsprijs: ƒ 1.35 per kwar- taal franco per post. 4de JAARGANG — No. 17 Hoofdredacteur j B» UTTER.VVTJ1C. WINKEL, Leidérr. ^ Verantwoordelijk voor de advertenties: H. P, TER HAAR, Leerdam. - Uitgave: TER haar & schuijt N.V., Leerdam. Telefoon No. 2. Giro 7803. Geluereche editie ' 1608 De dagorder van Hitler. De Ftihrer heeft op 17 ApH een dagorder afgekondigd aan de soldaten van het Oostfront, zulks in verband met het begin van het bolsjewistische offensief te gen Berlijn. In deze dagorder verklaarde Adolf Hitler, dat een geweldig artillerie-vuur den yJJ and ial ontvangen. „De bolsje¬ wiek zal", zoo zet hij „voor de hoofdstad van het Duitsche Rijk verbloeden. Berlijn blijft Duitsch Weenen zal weder Duitsch wor¬ den en Europa wordt nooit Rus¬ sisch." eede Britsche 1 stad < buiten' Strijd om Berlijn behcerscht den oorlog In Nederland weinig verandering; gevechten In de buitenwijken van Bremen; weldra ontmoeting van Amerikaansche en Sowjei-Russlsche troepen ? Op militair gebied is de laatste dagen in Naderland weinig veran¬ derd. In hel Noorden en Oosten van het land Is In enkele steden log gevochten, zoo In Appingedam, Delfzijl en Ede. Tegen de vesting Holland zijn de Canadeezen iets verder opgerukt, n.l. tot ten N.W. van Amersfoort — dat nog in Duitsche handen Is — waar zij voor het water der overstroomde landen kwamen te staan. Een Britsche di¬ visie heeft Arnhem bezet en is van daaruit opgerukt naar de Grebbe- linle, waar lichte gevechten zijn geleverd mei Duitsche troepon. Voorts zijn Britsche troepen den Bommel e rw aard binnengetrokken, maar dit bruggenhoofd over de Maas hebben zij, nadat Duitsche verster¬ kingen waren aangevoerd, terug¬ genomen. Gevechten van beteekenls zijn hier niet geleverd. Geconstateerd kan dus worden, dat de vesting Hol* land nog nauwer werd Ingesloten dan de vorige week reeds het geval was, maar dat belangrijke aanvallen tot het oogenbllk dat wij dit schrijven, er nog niet op zijn gedaan. Overigens wordt de toe¬ stand In het belegerde Holland met den dag benarder door het voort¬ durend toenemende gebrek aan voedsel. Het belangrijkste nieuws van den strijd In Duitschland Is wel, dat de Sowjet-Russlsche legers den Dult- schen verdedigingsgordel ten Oos¬ ten van de Rijkshoofdstad over een breed front hebben weten te doorbreken, waarmee de strijd om Berlijn in de letterlijke beteekenls des woords ontbrandde. Het ver¬ luidt, dat Hitler zelf het opperbevel van de verdediging der stad in handen heelt genomen. Blijkbaar is het de bedoeling der Duitschers de stad straat na straat te verde¬ digen. Het Duitsche weermachts- berlcht van Maandag vermeldde, dat de slag om de stad in alle hevigheid ontbrand was, d3t hot verloren gegane station Köpenlck in een tegenaanval werd heroverd, dat een vijandelijke aanval langs . de Breslauer Allee werd afgegren¬ deld en dat Sowjet-voorhoeden ten Noorden der stad de rivier de Havel hadden bereikt. Dinsdag werd bericht, dat de bolsjewisten ondanks den verbitterden tegen stand van Duitsche troepen er eenheden van den Volkssturm tot In de gebieden ten ZO van Bran¬ denburg, ten Z van Potsdam ter N. van Kónigswusterhausen tot II de randgebieden der Oostelijke er westelijke stadsdeelen waren opge drongen. De huis aan huis- en de slraatgevechlen waren daarmee begonnen. De Sowjet-legers ken bij hun opmarsen in de stad een ruim gebruik van artillerie, waarmee zij de belangrijke doelen, z >all de iUtJ9»l en hot vliegveld Tempelhof, onder vuur nemen. Ook veel burgers komen hierbij om het leven. De stad is in den loop der week door de Sowjots geheel omsingeld. De spoorwegen en ook de groote autobaan naar het Wes¬ ten werden afgesneden. Ten Wes ten der stad hebben de troepoi der maarschalken Konjef en Sjoe kof elkaar bereikt. De strijd ver plaatst zich allengs meer naar het centrum der stad. De tegenstand der Duitsche verdedigers is helti en fanatiek en evenzeer vielen de troepen van Stalin met kracht Een strijd als wellicht In de reldgeschfedenls nog nimme voorgekomen, woedt de laatste dagen In de reuzenstad. Zelfs Ir de tunnels van den ondergrond schen spoorweg werd bloedig er verbitterd gevochten, De heelt wereld wacht In groote spannini of hoe de gevechten in het har ven Duitschland verder zullen ver loopen. Een strijd, bijna even hevig en verbeten, woedt do laatste dagen om de belangrijke Noorddultsche havenstad Bremen, waarop het den aanval voorsteden elkt en een erd. In de ■ijken der stad vecht men Aan den benedenloop van de Eems zijn de Duitsche troepen iggedrongen tot nabij de mon¬ ding dezer rivier. Papenburg viel n Britsche handen. De Britsche troepen bereikten Intusschen Har- burg, een voorstad van Hamburg. De strijd om deze belangrijke stad al ook wel niet lang meer ultblij- In den frontsector Dessau-Bll- terieid vielen de Amerikanen met ele divisies aan. BitteHeld ging erloren. Plaatselijke inbreuken behaalden de Amerikanen ten Noorden van Chemnltz. Stuttgart door do Franschen veroverd. Ook Leipzlg werd de Duitschers ontnomen. Zondag hebben pantsertroepen an hot 7e Amerikaansche leger m Gaullistische troepen het Duit- che front In hot Württenbergsch- Badensche gebied doorbroken en ze hebben na hevige gevechten op verscheidene plaatsen den Do- nau bereikt tusschen Dilllngen en Donaueschlngen. Duitsche tegen- llon op de flanken werden ondernomen. Intusschen hebben de erlkaansche legers reeds den Donau overschreden, Het eerste Fransche leger nier- eerde verder naar het Zuiden, nabij Bosel en naar het Oosten, de richting van Friedrichshaven, bekend om cljn vliegtuigindustrie, ntusschen schijnt het oogenblik naderen, waarop de Amerikaan¬ sche legers en die van Stalin el- ull*n ontmoeten. Vermoede¬ lijk zal dit geschieden ergens tus¬ schen Mühlberg en Würtz. De totoio Indruk der laatste degen Is, dat de verdedigers Duitschland nog meer opeen- en ruggedrongen zijn. In dan «WJd om cl* Rijkshoofdstad karakteriseert zich thans feitelijk het goheele beeld van den oorlog Italië zijn de laatste dagen ook belangrijke dingen gebeurd. Het 5e en 8e Britsche leger zijn daar de rivier de Po overgetrok- ken. De oorlogshaven Spezia Is veroverd, evenals de steden Pai en Mantua.) Er wordt opgerukt naar Verona Padua en Venetië Ook In Fiume wordt gestreden- Voedselpakketten uit vliegtuigen. Naar verluidt heeft het opper¬ bevel van het geallieerde expedl- >ger In Europa, met het oog op het angstwekkende tekort aan le- smiddelen in het nog door do Duitschers bezette deel van land, besloten In do eerstkomende dagen — do voorbereiding zal wel evon aanhouden i— pakketten : levensmiddelen vanuit vlieg¬ tuigen te doen uitwerpen, teneinde de burgerbevolking te behoeden tegen den ondergang. De pakket en, die door alle soorten laag- Mogende vliegtuigen zullen worden afgeworpen, traoht men zoov mogelijk daar te doen neerkon waar zij het noodigst zijn en gemakkelijkst kunnen worden ' zameld, maar ven tevoren kan worden aangegeven waar dit zijn. De levensmiddelen schijnen zoowel des daags als des nachts verwacht te kunnen worden, i dat het gewenscht Is op laagvlie- gende machines acht te sh Evenwel moet men dekking zoeken, want de pakken worden afgewor pen zonder parachutes.zoodat mer er ernstig, ja zelfs doodolljk, door gewond kan worden. Gezien de vermoedelijk Ietwat onregelmatige wijze, waarop di pakken zullen neerkomen, rust op do Nederlandsche burgerbevolking, welke ze moot verzamelen, de dure plicht dit ijverig en eerlijk te doen Het beste zal zijn hiervoor een organisatie te vormen. Alles moet worden Ingeleverd bij de autori¬ teiten, welke zich met de verdee- ling ven den Inhoud zullen belasten. Het spreekt vnnzelf, dat niet kar worden geduld, dat enkelinger pakketten voor zich behouden. De gave moet de bevolking in het al gemeen ten goede komen en wel daar hel eerst en het ruimst, waar de nood het hoogst Is Door we¬ derzijds te geven en to nemen, zei dit moeten worden geregeld Daar do voorbereiding echter veel tijd In beslag neemt, moet men ntet verwachten, dat deze hulp reeds zeer spoedig zal verschijnen. Op zee heersctit een strijd der radiogolven DE RADIOPEILING EEN NIEUW WAPEN, DAT ALS EEN REVOLUTIE GEWERKT HEEFT Over de omwenteling in den f zeeoorlog, teweeggebracht door de nieuwe middelen tot localisa- tie van vijandelijke schepen gaf Des Reioh een vrij uitvoerig be¬ schrijving. De eenvoumgste wij¬ ze van localisatie, aldus bet blad bet waarnemen met het bloo- te oog, hetgeen echter begrensd en bij nacht, nevel en bedekt weer bijna onmogelijk is; verder de plaatsbepaling door middcJ van geluidsgolven, die van ieder varend schip uitgaan en bet bij gunstige omstandigheden Ie zeemijlen afstand aan etr. te¬ genstander verraden. In de derde plaats bestaat de mogelijkheid van plaatsbepaling door m*ddel van radiogolven daar ieder schip dat seinen uitzendt gemakkelijk kan worden gepeild. Terwijl de¬ ze vormen van plaatsbepaling er op berusten, dat lioht-, geluids- en radiogolven van het doel uit¬ gaan, berust de vierde mogelijk beid, de zg. echopeiling, op ener giën, die van de eigen stand¬ plaats uitgestraald worden terug gekaatst. De- laatste wijze is de belangrijkste De echopeiling werd voorafje- gaan door tallooze en meest ver geefsche pogingen De beslissende grondslag was bereikt toen bleek dat elee trisene golven bij hei tref fen van een joel een deel van haar energie als electrische echo tem g-kaatsen, der halve soortge¬ lijke eigenschappen vertoonen als 'het geluid. Bij de proefnpniüi gen bleek verder, dat vooral kor be en ultra-korte golven zich e- venals lichtstralen het best laten 'bundelen en met parabolische reflectoren laten richten. De reik wijdte van de stralen die 2'ch rechtlijnig voortplanten, komt o- vereen met bet absolur. hekier weer, in tegenstelline ech ter met de lichtstralen behouden de gerichte radiostralen hun wer king ook bij nacht, nevel en re¬ gen De zee nu is een bijna onbe¬ grensde vlakte, boven welke zich iedeT schip duidelijk verheit. Treft een uitgaande impuls het schip, dan wordt een echo terug gekaatst, die vele duizenden ma len versterkt, hoorbaar, of met behulp van Braunsche buizen zichtbaar gemaakt kan worden. Op deze wijze is de richting van het doel vast te stellen en daar bovendien de voortplantmgssnel- heid van de cluctrische golven bekend is, kan tevens berekend worden. Veelvuldig zijn de apparaten die op de n- selen 'berusten eru niet alleen de plaatsbepaling op zee tem doel hebben, maar eveneens die lucht en op het land De radio-echopeiling is tot nog toe weinig in de openbaarheid ge treden, maar des te grooter was de feitelijke werking. Zij gaf aan den zeeoorlog een 'geheel ander beeld, tnfluenceerde bijna alle fa zen van den strijd1,, doorbrak o- vergeleverde opvattingen er eischte een nieuwe tactiek. Ver¬ scheidene principes, die bepalend waren voor de scheepstypen en den aanval, werden waardeloos. Vroeger konden afzonderlijke schepen en zelfs gehecle vlootfor maties zich onder bepaalde om¬ standigheden verhezen in de wa terwoestijn. Het was moeilijk den tegenstander te vinden .gemakke¬ lijk echter zich van 'hem los te maken. Afzonderlijke schepen konden zich maandenlang in de beschermende ruimte verber¬ gen, konden een eigen strijd voe ren, uitwijken en op volkomen onverwachte punten optreden om ■met beperkte kracht toch nog be ■langrijke beslissingen te bereiken Dat is nu alles veranderd, even¬ als een verdere factor, die tot nog toe beslissend voor den zee oorlog was namelijk de bescher ming van den nacht. Met dit al¬ les veniel ook een der belangrijk ste punten van de moderne zee¬ oorlogstactiek, de verrassing. De plotselinge onverwachte aanval, die in den zeeoorlog een veel den landoorlog daar de afloop van het gevecht dikwijls reeds *i seconden wordt beslist, deze verrassing was het geheim van het succes voor kleine aanvals- 'booten, niear speelde ook een be langrijke rol voor de eenheden van middelbaar en zwaar type. De radio-echo peiling heft deze mogelijkheden in vergaande mate op; de geelgroene uitslagen van de Braunse buizen verraden den aanvaller op grooten afstand, een snelle motortorpedoboot, die heimelijk een konvooi naderde en de groote silhouetten der transportschepen duidelijk voor zich zag, maar wegens de eigen nietigheid niet gezien kon wor¬ den, wordt tegenwoordig vroeg¬ tijdig vastgesteld, geraakt in het geconcentreerde afweervuur en moet zich moeizaam een weg ba nen tot den aanval, wanneer het tenminste nog tot den aanval komt. Hetzelfde geldt mutatis mutandis voor andere eenheden 'De radiolocalisatie, door vlieg¬ tuigen toegepast brj de patrouil¬ le over den Atlantlschen Oceaan, verschaffen een strategische kaart, waarop de scheepsbewe- gingen b\j <3a.g en bfj nacht aan te teekenen zrjn. Peilingsappara¬ ten langs de kusten onthullen alle vtjandelrjke bedoelingen reeds op grooten afstand. Zooals men vroeger moest vragen: ziet do tegenstander my? zoo moet het thans heeten: peilt hjj mij ? en zooals men vroeger zich veel moeite gaf door allerlei middelen optisch den tegenstander te mis¬ leiden, zoo tracht men thans hem electrisch op een verkeerd spoor te brengen. Want de nieu¬ we uitvinóing heeft geen geheim zinnige onfeilbaarheid. Zij laat zch beetnemen en heeft verschei dene zwakheden waarvan men gebruik: kan maken. Zoo geeft zij niet alleen gelegenheid om de plaats, van _óen tegenstander té localiseeren. maar verraadt ook haar eigen plaats. Zoo zrjn beide zijden er op bedacht om elkan¬ der uit te schakelen en zoo is, naast strijd der torpedo's en der artillerie een niet minder hard¬ nekkige strrjd tusschen Oe ultra korte golven aan den gang. In haar verstrekkende uitwer¬ king is de radiopeiling als een nieuw wapen aan te merken. Zij heeft gedurende den eersten tijcï van haar toepassing, toen nog geen geschikte afweermiddelen aanwezig waren, gevolgen te voorsclujn geroepen, die wel on¬ geveer te vergelfjken zrjn met het optreden van het torpedowa- pen en van óte duikboot. Met haar gansene gewicht is zij eerst gedurende betrekkelrjk korten tijd te voorschijn gekomen, maar zij werkte als een revolutie. De culminatie van haar ontwikke¬ ling en van den afweer is nog niet bereikt, vele en wellicht verrassende mogelijkheden staan open en zij zal verdere verschui¬ vingen der luoht- en zeeoorlogs¬ tactiek ten gevolge hebben. N IEUWB VAN DE T/EKKJEN E EEN OVERGANG Naar wij vernemen heeft ds, J. van Dijk, voorganger van ^ê Evan~eJfsche Unie te 's-Oraven- zande, zich van dezen kring los¬ gemaakt aangezien hij van vrij¬ zinnig predikant overgegaan is tot de orthodoxe richting Ds. van Dijk heeft in de (orth) Ned Gem van 's-Gravenzande bereids een Paaschbeurt vervuld. Ds van Dijk die 31 jaar is werd In 1913 gebo reen en in 1940 candidaat in Noord-iHofland. Nadat hij eerst als hulpprediker bij de Ned. Hen' Gem van Eindhoven werkzaam was geweest aanvaardde hij 8 Sept 1940 het predikambt te Zaltbommel. In verban-! met zijn benoeming te 's-Graverucnde ver rj m 1942 eervol emeri¬ taat met de bevoegdheid van emeritus om 27 Sept van laatst¬ genoemd jaar zijn arbeid te 's- Gravenzande te aanvaarden. HET CONFLICT IN DE GEREF. KERKEN Naar wij vernemen heeft de kerkeraad der Geref. kerk van Giessendam-Neder-Hardinxveld zich vrijgemaakt van de beslui¬ ten der generale synode. ;De pre dikant, ds. W de Graaf die al¬ daar verleden jaar zijn intrede deed, heeft zich achter de meer¬ derheid van den kerkeraad ge¬ plaatst Het besluit tot vrijma¬ king viel met slechts de stem De strijd tegen Japan Ook In het Verre Oosten wordt de strijd nog steeds met verbit¬ tering verder gevoerd. In Birma Is het noordelijkste centrum van het petroleumgebied veroverd. De Japanners trekken terug naar Rangoon. Op het Phllippijnen-eiland Mfn- danao ts een bruggenhoofd ge- voimd. Ook rijn de Amerikanen geland op een ander eland de¬ zer groep, Batabak, dat de zee- rout© naar Borneo beheerscht. Op Okinawa maken de Ameri¬ kanen steeds meer vorderingen. van één ouderling tegen. Onge¬ veer 75% van de gemeente is met den kerkeraad ineeg De gemeente telde 1108 406 belödende leden. De houding van de kerkeraad van Giessendam heeft reeds eer¬ der de aandacht getrokken en zijn 'besluit genomen in 1944, gaf de generale synode aanleiding om in 'Febr van dat jaar in spoed¬ vergadering bijeen te komen De kerkeraad weigerde de besluiten van de synode te aanvaarden en deze eischte dat dit college op z'n besluit zou terugkomen dat zijn daad revohitionnair geacht werd Op de classis Gorinchem kwam het toen tot een voorloopige te¬ rugneming door den kerkeraad'. IIThans is de breuk eohtt I I tief geworden. Werd op een brug te Zuilichem beslist over de vrijheid der Bataveo ? Belangwekkende veronderstellingen naar aanleiding van een vondst in 1895. In „De Teisterbander" van | dat er slechts eenmaal een H April j.1. kwam een artikel | gebeurtenis voor viel in der GEW. EVACUATIEBUREAU Tijdelijk wordt ingesteld een Gewestelijk Evacuatie¬ bureau „De Drie Rivieren", voor het gebied der provin¬ ciën Gelderland, Zuid-Hol¬ land en Noord-Brabant. be¬ grensd door Rijn Lek Noord Nieuwe Mer wede, Amer, Bergsche Maas en Maas.. Als Directeur hiervan zal optreden de heer O. L. G. F. Aberson, tot dusverre Hoofd van het Bureau Inva¬ lide Bevolking voor dit ge¬ bied, hetwelk thans als Af- deeling Invalide Bevolking in het nieuw ingestelde Gew. Evacuatiebureau wordt op¬ genomen. Het Bureau wordt geves¬ tigd te Geldermalsen, Mid¬ denweg C 40, DUITSCHERS NAAR DB SOWJET-ONIH Vluchtelingen uit Zevenborgen hebben meegedeeld, dat op groot e schaal Volksduïtscherg voor het verrichten van arbeid naar da Sowjet Unie worden gebracht. Het zou de bedoeling zijn aile mannen tusschen 16 en 48 jaar en alle vrouwen tusschen 18 en 40 grootere bctccJccnte heeft dar. In jaar weg ts voeren. over Zuilichem voor, waarin verschillende bijzonderheden over dit dorp werden mede¬ gedeeld. Tevergeefs zocht ik echter naar de vermelding van een feit, dat, boven alle andere zaken, de belangstelling der inwoners waard is. Ik bedoel de brug. die eens bij Zuili¬ chem een „Waalovergang" moet zijn geweest. In de „Nieuwe Rotterdam- sche Courant" kwam tegen het eind van het jaar 1895 het volgende bericht voor: ,,Bij het uitgraven van klei voor de steenfabneage wer¬ den ontdekt, -4.50 M. onder de oppervlakte, een tweetal rijen paaljukken, die zich over 180 M. afstand, onder¬ ling 3.30 M. van elkaar ver¬ wijderd, uitstrekken, en het vermoeden wettigen, dat voor eenige eeuwen een brug een verbinding met de over¬ zijde heeft gevormd." Direct werd begonnen met een grondig onderzoek, waar aan o.a. werd deelgenomen door den heer W. Pleyte, die over dit onderzoek 'n artikel publiceerde. De verschillende maten en afstanden, trou¬ wens de geheele opzet, maakten direct duidelijk, dat men niet met een „gewone' Romeinsche brug te doen had. Dat het een Romeinsch bouwwerk was, werd aange¬ nomen, omdat men nooit van een brug in oude documenten had gelezen. De brug te Zui¬ lichem vertoonde zeer veel overeenkomst met een brug. die door Caesar over den Rijn werd gebouwd in de buurt van Bonn. Zoodoende werd ook de Zuilichemsche overgang als een werk van Caesar beschouwd. De heer Pleyte ging verder met zijn onderzoek en vroeg zich af. of deze Romeinsche neder¬ zetting ook ergens in de ge¬ schiedenis wordt vermeld, en hij kwam tot d^ ontdekking, Romeinschen tijd met be¬ trekking tot een brug, in de- e omgeving, en wel in de geschiedenis van Claudius Civilis, of, zooals Baarslag o.a. beweert, Julius Civilis. Voor hen, die zich deze geschiedenis misschien niet meer herinneren, wil ik 't een en ander herhalen. In de jaren 69 en 70 na Christus vond er een opstand plaats van de Bataven, die eens in de Betuwe en Bom¬ melerwaard moeten hebben gewoond. Hun aanvoerder was de genoemde Civiüs. Keizer Vespasianus zond zijn veldheer Cenalis naar de Betuwe om d- opstandelin¬ gen tot gehoorzaamheid te brengen, hetgeen hem ge¬ lukte. Civilis trok zich ten¬ slotte terug op een eiland, dat door een brug met het vaste¬ land was verbonden. Op deze brug hielden de twee veld- heeren, op verzoek van den Batavenhoofdman, een ge¬ sprek, waarin de overgave werd behandeld. Na dit on¬ derhoud werd de brug afge¬ broken. Welnu, zou dat eiland de Bommelerwaard niet kunnen zijn en die brug de oude brug te Zuilichem? In ieder geval wijzen de verschillende tee¬ kenen er duidelijk op. Wan¬ neer het werkelijk zoo is, dat Civilis zich hier overgaf, dan is in Zuilichem het grondge¬ bied, waar de Bataven hun vrijheid zagen overgaan In handen der Romeinen. Meer dan anderen mogen zich de inwoners der Bomme¬ lerwaard, en in het bijzonder die v. Zuilichem, zich beroe¬ pen op hun Batavenbloed! P. C. v. W. Zaltbommel, 17 April 1945. Weer licht In Engeland In Engeland zijn de vercui3te- ringsvoorschrlften, behalve voor een kuststrook van 8 ktn\ opge- hevev»