Tekstweergave van DTBC_1942-10-16_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
VRIJDAG 16 OCTOBER 1942 Uitgave en Drukkerij : TER HAAR & gCHUIJT N.V ., Leerdam . Telef . No . 2 Abonnementsg-eld ƒ 0.75 per kwartaal , ( per pos ^ 90 cent ). Losse nummers 6 et . , per exemplaar . <^ STREEKBLAD VOOR ClILERJBORG en OMSTREKEN Hi Isle JAARGAïIg VERSCHIJNT ' s ZATERDAGS Advertentieprijs : 7 % , cent per m.m . Vraag en Aanbod 95 cent . Dienstaan - biedingen 75 cent . ( Bij vooruitbetaling te voldoen ). Contractprijzen op aanvrage . Aantal t.m . 2 kg . 24 Oct . Ikg . 24 Oct . 75 gr . 24 Oct . 70 gr . SFOct . 125 gr . llNov . 125 gr . 18 Oct . 400 gr . 24 Oct . 50 gr . 24 Oct . 100 gr . 31 Oct , 250 gr . 31 Oct . 125 gr . 31 Oct . 10 kg . 31 Oct . 500 gr . 31 Oct . 100 gr . 31 Oct . 250 gr . 28 Nov . 134 L . 24 Oct . 300 gr . 31 Oct . - 2L . 31 Oct . 125 gr . 31 Oct . 100 gr . 31 Oct . 250 gr . 31 Oct . 45 gr . 31 Dec . Ikg . 31 Oct . 100 gr . 31 Oct . 1 rantsoen 24 Oct . 13/4 L . 24 Oct . 21 t.m . 120 bon K ) 100 gr . 24 Oct . 50 gr . 24 Oct . 75 gr . 31 Oct . j 75 gr . 31 Oct . 371 95 gr . 81 Oct . 75 gr . 31 Oct . zeepp . 31 Oct . - of zeepp . 31 Oct . 75 gr . 31 Oct . „ DE TEISTERBANDER " EN ZÜN TAAK . een streek van veel mindere uit - gestrektheid overgebracht . Wat er hier , in onderscheiding van de Tielreweert mede bedoeld , wordt , is onzeker ". De landbrieven van Neder-Betuwe van hertog Reinald van 1403 en 1410 spreken van ,, ons landts van Neder-Betuwe .., van Zoelen .^ ende van Avesaet ." Ook hertog Arnold in 1439 en hertog Karel in 1520 vermelden in hun brieven „ de Neder Betuwe nevens Zoelen en Avezaet . Dus Jan van Blois noemt Teisterbant afzonderlijk en de drie hertogen doen het Zoelen en Avezaath . Een reden ~ om aan te nemen , volgens Nijhoff , dat de naam Teisterbant , later op een streek van veel min - der uitgestrektheid overgebracht werd , dat Zoelen en Avezaath , on - der nakomelingen van de aloude gouwgraven , te zamen den naam gedragen hebben van Teisterbant . Deze meening wordt gestaafd door het familieverhaal van de Pantha - leous , dat vermeldt , dat Dirk van Eek . in 1660 te Avezaath trouwde met Petronella baronesse van Bo - deck van Elgau , „ erfdochter in het oud-adellijk en graavlijk Teyster - bant ". De jonkvrouw van Bodeck woonde werkelijk té Avezaath op het boven genoemde huis en de van Ecks , in wier geslacht zij de bezit - ting met omliggende ' gronden bracht , hebben zich sedert 124 jaar lang , - - toen deze tak van . ' t geslacht uitstierf , van en tot Teisterbant genoemd . In de leenboeken van den Gelder - schen hertog kom_t deze riddei - ma-tige bezitting sedert 1326 voor als het huis Avesaet . Slichtenhorst zegt : „ Tiel Jieeft éénmaal de eer gehad te zijift de hoofdstad van het graafschap Teisterbant . En Wal - gert , graaf van Teisterbant en halfbroeder van Diderik , eersten graaf van Holland , heeft omtrent het jaar 902 zijn woonplaats bij Tiel in het vlek Avesaet genomen en binnen de voorzegde stad Tiel een fraaie kerk ter eere van de heilige Walburg gesticht ." Volgens Voet hebben de Teisterbantscbe graven echter eerst gewoond op de plaats , dié nu nog de Alden-Aaf genoemd wordt . . Waarschijnlijk hebben de Teisterbantscbe graven eerst te Aid-Avesaet gewoond en bouwde later op een half uur afstand een nieuw huis te Avesaet , later als Teisterbant voorkomend . Dit huis lag gunstiger voor het verkeer . V/aarschijnlijk had deze verhuizing al plaats onder Ausfried , die eerst graaf van Teisterbant en later Bis - schop van Utrecht was . Hij toch stichtte de oude kerk en droeg haar pp aan de abdij van Thorn . De tijd * heeft nog éen brokje van de oude kerk bewaard ; een stukje van den toren , die een merkwaardig staal oplevert van Romaanschen bouw - stijl . Dr , L M . J . Hoog geeft een kaartje van Gelderland in ' t Fran - kische'*Tijdvak in de Geldersche Volksalmanak van 1898 . In Teister - bant komen hierop voor : Theole ( Tiel ), Sandwich ( Zandwijk ), Fru - miti ( Zoelen ?), Sinuinam ( Zenne - wijnen ), Hamarithi ( Ophemert ), Valdrike ( Varik ), Hesola ( Hees - selt ), Ine ( Opijnen ), Thula ( Tuil ), Hafthi ( Haaften ,) Hellowa ( Hei - louw ), Herwina ( Herwijnen ), Bra - cola ( Brakel ), Podarwie ( Poede - roijen ), Nijwele ( Nieuwaal ), Halos - ta ( Aalst ), Gamberen ( Gameren ), Bomela ( Zaltbommel ), Welle ( Well ), Amberso -^ ( Ammerzoden ), Hedilla ( Hedel ), Driela ( Kerkdriel ) Rothum ( Rossum ), Herewarden ( Heerewaarden ), Rumpt , Wadahem ( Wadenoijen ), Avesate ( Kerk-Ave - zaath) - , Buria ( Buren ), Ubéran Malsna ( Buurm_alsen ), Aske.(A3ch ) Buosenhem ( Beusichem ), ' Malsna ( Geldermalsen en Adelrichem ( Eri ? chem ) ontbreken op het kaartje . We dienen nog onderscheid te ma - ken tusschen graven i n ■ Teister - bant en Graven van Teisterbant . Graven - in Teisterbant konden er zooveel zijn als de Keizer noodig achtte tot richtige besturing der gouw . Dit geeft de oudste toestand aan . Een Graaf van Teisterbant is GèSdige bonnein voer voedirfigsmiddeEen "• Artikel Aardappelen 53 A Aardappelen 53 B Beschuit ( br . of geb .) 53 Bloem ( br .) 408 t.m . 411 Boter Z , 3 , 4-6 " en 2 , 3-62 Boter 51 Brood ( of gebak ) 53 A Brood ( of gebak ) 53 B Chocolade 51 , 52 Gort ^ 406 Havermout • 405 Honden - en k.br . 10 l'/j è♦im 4C3 Kaas 397 t.m . 399 Koffiesurrogaat 400 IWelk 53 Mutsjes - en boterh.str . 403 Petroleum EA-kaart 02 Peulvruchten 404 Pudd.p ., verm . enz . 407 Rijst 4-57 , 4-58 Scheerzeep M Suiker 402 Suikerwerk 53 , 54 Tabakskaart 53 Taptemelk 1 , 2-t/9 Textielk ., 4e " serieTextielk ., 2e serie ( behalveVleesch 53 A Vleesch 53 B Zeep 370 28 h Zeep J^lg . 412 en N.Eenh.z . 24 Huishoudzeep 370 f Tien met 80 èZeep , M 28 è , Zeep 371 250 gr . wasch - ofZeep M waschp . 250 gr . w,Toiletzeep M , N BRANDSTOFFEN.Kookd . 01 , 02 , 03 , 04 KF 1 Eenh . 30 Apr . ' 43 . Gen . Anthr . X 1 Eenh . 31 Oct . Gen . Turf . X 50 stuks 31 Oct . Brandstoffenkaart DV 1 t.m . 5 1 Eenli , 31 Pee . in den Kaukasus alleen , , zijn graafschap ■ heeft dan de grootte van de gouw . Enspijk ( Deil ). ( 1 ) De grens tusschen de Betuwe ■ en " relsterbant staat niet vast . Soms wordt Buren . genoemd als liggende in Teisterbant , soms voorkomende in de Betu - we . KERKVERVOLGEVa 7 Na ae rede van Hitler , welke zich bepaalde tot de groote lijnen der oorlogvoering en de woorden van Goering , welke betrekking hadden op de ' voedselpositie en ' welke te - vens een ernstige critiek op de le - venshouding der bevolking in de be - zette gebieden inhielden , was het te verwachten , dat 90k de Rijks - commlssaris Rijksmimster dr . Seyss Inquart zich , in het bijzonder met het oog op Nederland , ■ met deze kwesties zou bezig houden . Het heeft sedert het uitbreken van den strijd tusschen Duitschland en de Sovjet-Unie ook ten onzent niet ontbroken aan waarschuwin - gen , opdat ons volk zich tijdig zou realiseeren , waar het in dezen oor - log om gaat : n.l . om de bescher - ming van Europa en dus ook van ons volk , van onzen godsdienst en van onze hulsgezinnen , tegen het bolsjewistische gevaar . En men zajl het eens moeten zijn met de bewe - ring van den Rijkscommissaris , dat indien de bijdrage van het Neder - landsche volk in dezen oorlog slechts bestaat uit het feit , dat men iets minder eten en minder kolen krijgt , dit wel zeer gering is in ver - gelijking met de prestaties der Duitsche bevolking . En gelijkheid in rechten moet in den gemeen - schappelijken strijd nu eenmaal ge - baseerd zijn op gelijkheid In presta - tie . Onder deze omstandigheden mogen wij het dan ook nog . als een meevaller beschouwen , dat de Rijks - commissaris de verzekering kon geven , dat de bestaande rantsoenen zullen verorden gehandhaafd tot den volgenden oogst . BETALING VAN DE LUISTER - BIJDRAGE PER « IKO . De berichten over de betaling per giro van de luisterbijdrage schijnen bij een deel van het pu - --=-- - bliek tot misverstand geleid te Eea kwestie , welke on,5 goas<|leu-Jüebben . E>e zaak is , dat de bezit - -■#- v:r ? Naar een nieuwe toekomst . Zooals men zich bij het in de Vfe - • eld treden van het nieuw „ gewor -, dene " afvraagt , wat lot en leven , iezen zal , zoo zal ook een ieder , die iiet eerste nummer van deze jonge irant onder de oogen krijgt , zich er n verdiepen , hoedanig de levens - : aak van de jonggeborene wezen lü . Met enkele woorden wil ik de - zo taak omschrijven en daarmee jan tegelijk het nieuwe tijdperk op persgebied voor onze streek inlui - den . Doch eerst een woord ter toelich - ting ' vooraf , een woord ter verkla - ring ' van het nieuwe gebeuren in dezen felbewógen tijd . Ieder in el - fen kring en eigen werk ondervindt ellc o.ogenblik en allerwege , dat we je verminderde productie en dien - tengevolge den verminderden voor - bad papier , van welke soort en welken vorm ook , als een last dezer dagen hebben mee te dragen . Papier behoort tot één der schaar ... sche producten . De overheid zag ïieh dan ook ged'wongen , het pa ... pierverbruik op radicale wijze te ' oeperken . Een der gevolgen van de - ! ffl overheidsmaatregel was de Bsrs-reorganisatie ( het opheffen fan verschillende bladen ) en daar - aan onverbrekelijk . verbonden de i.g . oplage-stop . Verdwenen eerst is gratis advertentiebladen e.d . van . liet tooneel , later werd tot nog ver - strekkender reorganisatie overge - gaan . Uit deze reorganisatie nu Is onder meer ontstaan „ De Teister - I bander ". „ De Teisterbander " verschijnt in een streek , de vroegere graafschap Teisterbant , waar voorheen eenige bladen en blaadjes verschenen , die _ mi tot één grooter geheel zijn sa - mengevoegd . Deze kranten-fusie resohiedde met de volledige instem - ming van alle deelnemende partijen . Ket is misschien goed , dit even met nadruk naar voren te brengen om jan al het geroddel , dat tegenwoor - dig overal bij noodig schijnt te zijn , den kop in te drukken . Ingevolge de wet van natuurlij - !; en groei en wording zullen de bla - den , waaruit „ De Teisterbander " i's i'oortgekomen , de levensrichting imede bepalen , die het nieuwe blad ■ te gaan heeft . „ De Teisterbander " \. ü n.l . in de eerste plaats willen zijn ' n streekblad , waarin de streék - lelang'sn op alle gebied en in den luimsten zin een voorname , zoo ' 3iet de voornaamste plaats zullen jinamen . De redactie zal haar voor - ichtende taak dan ook door deze ; edachte richten en stuwen . Niet Heen echter een voorlichter wil De Teisterbander " zign , ook een ? ids , een vriend , een leidsman als ' t v/are tusschen ' verleden , heden en toekomst . Menschen , die in le - enshouding en wereldbeschouwing mat de behoudzucht , min of meer aan alle menschen eigen , te eenzij - [ lig in het verleden zijn geworteld en met gesloten oogen gaan ' door een nieuwe wereld en een nieuwen tp , zal hij trachten in goede en ïiendschappelijke , gezindheid en langs geleidelijken weg hun plaats m het heden te doen vinden , opdat wij allen , zij het ook met behoud van onze persoonlijke en gemeen - schappelijke geaard - en gezindheid bewoners van het oude Teister - bant , ons weten opgenomen in groo - ter verband . De strijd om een nieu - we teekomst gaat immers om een S Infanterie en tanks in Noord - Sta-lingrad doorgedrongen . Zware aanvallen op Malta . Zeegevecht in het Kanaal . HOOFDKWARTIER VAN DEN RiHRER , 15 Oct . — Hét opperbe - rel der weermacht maakt bekend : In den Kaukasus zijn Duitsche en Slowaaksche troepen in dicht be - Soscht bergterrein onder verbitter -. sie gevechten door nieuwe vijande ' iijke stellingen gebroken en hebben tuim 500 steunpunten en gevechts - posities stormenderhand genomen . In den Terek-sector werden vijan - delijke strijdkrachten teruggewor - pen . In Stalingrad hebben formaties infanterie en tanks den verbeten tegenstand der bolsjewisten in blokken huizen en barricadestellln - gen gebroken en zijn diep in het • Noordelijke stadsgebied doorge - arongen . Eskaders gevechtsvliegtuigen en duikbommenwerpers hebben in ach tereenvolgende aanvallen vijande - lijke bunkers en artilleriestellingen uiteengeslagen . Ontlastingsaanval - len van den vijand werden met zwa - ' e , bloedige verliezen afgeslagen . Doeltreffende luchtaanvallen zijn » k gericht op transportbewegin - ? en en overladingsplaatsen der I - olsJewisten aan den benedenloop an de Wolga . Een tankboot en 2 lachtschuiten werden door brand lernietigd . ' , Aan het front van den Don heb - jen Roemeensche troepen plaatse - lijke aanvallen afgeslagen . In den centralen sector van het front hebben eigen acties van stoot troepen tot de vernietiging van tal - rijke bunkers en gevechtsposities Seleid . Gevechtsvliegtuigen hebben Belangrijke speorwegtrajecten ge - tembardeerd , waarbij de vijand aan iienlijke verliezen aan rollend ma - leriaal leed . In scheervluchtaanval hebben jachtvliegers een bolsjewistische rnotortorpedoboot in de . Finsche Golf in brand geschoten . In het hooge Noorden ztjn aan - tallen van jachtkruisers gericht op troepenkampen ten Oosten van de Kol'abocht . De Britsche luchtsteunpunten op ( Ie eilandvesting Malta zijn door ge - vechtsvliegtuigen overdag en des nachts met bommen van zwaar ka - liber bestookt . De ter begeleidende bescherming opgestegen Duitsche en Italiaansche jagers hebben te zamen 25 Britsche jachtvliegtuigen neergeschoten , waarvan 18 alleen door Duitsche jagers vielen . Twee eiton gevechtsvliegtuigen keerden niet *. 2rug . ^ - ken aanval op het konvooiver - rc . ': axi de Britsche kust hebben . no rtorpedobooten vier vijandelij - ■ Re koopvE^arders van te zamen 8000 3.R.T ., in den grond geboord . Alle booten keerden op haar steun - punten terug . In den nacht van 13 op 14 Octo - ber is hgt in Het K^aal tot een zeegevecht gekomen tusschen Duit - sche beveiligingsvaartuigen en een sterkere vijandelijke formatie , die . bestond uit twee groepen torpedo - groei naar een zuiverder en hechter gemeenschap , dat wil zeggen om een klaarder begrip van de dingen , waarin wij als voIk onze eenheid en onze sterkte zullen vinden . Dien strijd zullen wij samen strijden , op - dat we met begrip voor het nieu'we en in wederzijdsche erkenning ons gedragen weten door den stroom , die opwelt uit de bronnen van waar - heid en zelfbewuste " volkskracht en in barning der bruischende baren een bedding vormt , breed en sterk , waarlangs ons volk zijn - weg kan gaan . Zoo staat dan „ De Teisterban - der ' in het licht van zijn prille jeugd . In het heden echter ligt ' t ' verleden en in ' t nu , wat komen gaat . Zoo is het ook met u , lezers en mij , Het is alles wel nieuw ge - worden , maar toch zijn we voor el - kaaf geen onbekenden . We kennen elkander langer dan vandaag . Geen wonder dan ook , dat reeds - aan het tjegin van „ den weg , waarlangs we verder gaan , we zoo nabij , elkander staan ". We kennen eikaars grootere en kleinere nooden , eikaars gemeen - schappelijke belaitgeh . ' Wij weten uit het jong verleden , in dit geval de plaatselijke en gewestelrike bla - den , waaruit „ De Teisterbander " geboren werd , reeds bij ervaring wat onze streek verlangt . We we - ten , dat het oude graafschap Teis - terbant in de geschiedenis der laat - ste tientallen jaren stiefmoederlijk bedeeld is wat betreft ontwikke - lings - en welvaartkansen . We wil - len met onze lezers strijden om een straks volkomen verlossing van on - ze streek uit haar isolement , naar betere treinverbindingen , naar be - tere wegen en naar al wat hierme - de samenhangt . We willen het stre - ven van de plaatselijke autoritei - ten , die steeds aandrongen op een moderniseering en rationaliseering der boerenbedrijven , met al onze kracht steunen . We willen de groot - industrie , die in onze streek ont - staan is , een helpende hand reiken door zooveel mogelijk een schakel te zijn tusgchen werkgever en werk - nemer . De klein-industrie en mid - denstand hopen we een onmisbare vriend te worden ^ Is intermediair tusschen kooper en verkooper , als voorlichter In een tijd , die aan deze beiden zoo talloos vele moeilijkhe - den te overwinnen geeft . Zoo hoopt „ De Teisterbander"voor een Ieder te zijn , wat de vroe - gere bladen waren , en meer nog . Totdat het de directie gelukt zal ziin een hoofdredacteur te vinden , die de noodige capaciteiten bezit , om een streekblad als „ De Teister - bander " te leiden , zal ik het hoofd - redacteurschap waarnemen . Ik hoop en vertrouw , dat ik deze taak tot tevredenheid van allen , die hier - bn betrokken zijn , zal mogen ver - vullen en dat ik straks , bij ' t over - geven van mijn taak in andere , wellicht bekwamere handen , een lezerskring om mij zal vmden , die mil trouw zal weten aan gedane be - loften en , misschien dank zij deze trouw , er mij met trotsch op zal kunnen wijzen , dat onze streek eensgezind en zelfbevmst met haar eigen blad een lichtende toekomst tegemoet treedt . E . M . R . TER HAAR , ( waarnemend Hoofdredacteur ). m^fff'i n gen bootjagers en verscheidene flottiel - jes motoi'torpedobooten . ■ li een hard geveöht werden eenBritsche artillerie - motortorpeda-boot tot zinken gebracht en 5 mo - tortorpedobooten door artillerie - treffers beschadigd , resp . in brandgeschoten . Een eigen vliegtuig gino - verloren . o & & » d Patrouillebooten en marineat - weergeschut hebben in het Noord - zeegebied 2 vijandelijke vliegtuigen neergeschoten . Lichte Duitsche gevechtsvliegtui - gen hebben gisteren voor den oor - log belangrijke installaties en mi - litaire doelen aan de Zuidkust van Engeland gebombardeerd . Aan cize Lezers . Zoo ziet dan het eerste nummer van „ DB TEISTERBANDER " het licht aan den morgen van een nieu - wen dag . De toekomst ligt voor ons met haar bijna onbegrensde moge - lijkheden . De taak , die ons met de uitgave van dit nieuwe streekblad m handen is gelegd , moge ons in staat stellen , ons aller streven te steunen en te . sterken , om gewest en land eenmaal een tijdperk van hernieuwden , krachtigen geest en gezonde welvaart binnen te leiden . Eens zal dan blijken , dat „ De Teis - terbander " niet alleen de drager is geweest van de ' nieuwe belofte maar ook metterdaad veel tot de vervulling daarvan heeft bijge - dragen . Wij zouden — als de tijdsomstandigheden het toelieten — ongetwijfeld meer , veel meer voor onze duizenden lezers willen doen dan ons nu door de omstandig - heden , o.a . tengevolge dér papier - schaarschte , in zoo uiterste beper - king is toegestaan . Hét is daarom dan ook , dat , ingevolge beslissing van de Presse Abteilung van het Rijkscommissariaat en de Afdeeling Perswezen van ' net Departement van Volksvoorlichting en Kunsten , in,verband met verdere papierver - bruiksbeperking en in het raam der tevens doorgevoerde persreorgani - satie , elk nummer van ons blad slechts 2 pagina's groot zal zijn . Zoodra een verbeterde papier - situatie , die ons in een hojjelijk niet meer verre toekomst wacht , de overheid er toe zal brengen , - vrijer armslag tot uitbreiding te geven , zullen we geen oogenblik aarzelen en door meer pagina's per week onszelf in staat stellen onze taak t % vervullen , zooals we ons die uit - eindelijk voor oogen stellen . Moge ,, De Teisterbander " groeien met en door den trouw zijner lezers tot een sterkte en een steun van ons gemeenschappelijk streven naar een hieuwe welvaart in een nieuwe wereld , die eenmaal komen zal . De uitgevers , TER HAAR & SCHUIJT N.V . WINTERHTILP NEDERLAND , 17—19 October Straatcollecte . Wie NU helpt , helpt DUBBJËjU.l Historie en Overlevering . TESSTEKBANT . * ' Nu de Gecombineerde Bladen ( later „ Het Nieuws "), waarin onze artikelen sinds jaren verschenen , opvolging vinden in ,, De Teister - bander ", leek het ons niet onge - ^ wenscht den lezers iets meer te doen weten van wat de Historici verstaan onder het woord Teister - bant . Behalve voor Avezaath en omgeving , waar het landhuis Teis - terbant den naam doet voortleven , is het bijna een legendarisch begrip geworden . En heel veel weten de geschiedschrijvers ons ook al niet mede te deelen . Gaur , gouw , een woord dat reeds in de Gotische taal vaorkomt , is de benaming van die landstreken , waarin het Germaansche land was ingedeeld . Vermoedelijk vormde el - ke gouw oorspronkelijk het gebied , waarop zich bij de volksverhuizing een duizenschap van het leger ge - vestigd had . Hoewel de Merooingen in de door hen vervqerde gewesten nieuwe staatkundige en finantieële regelingen invoerden , hebben zij blijkbaar , toen zij zich van onze landstreek meester maakten , geen veranderingen aangebracht , noch in de Organisatie der verschillende gouwen , noch in de grenzen . De Betuwe , in 673 Batua , had tot gren - zen : ten N . en O . den Rijn , ten Z . de Waal . Teisterbant , in 709 T^ - teventi , in 772 Testrebenti , in 859 cornitatus Testrabenticus . Grenzen : ten N . den Rijn en dé Lek , ten W . vermoedelijk de gouw Holtland , ten O . de Betuwe , ten Z . denkelijk de Oude Maas ( de tegenwoordige Bergsche Maas of Verlegde Maas ) en Toxandria ( i ).. Zij omvatte de tegenwoordige Tieler - en Bomme - lerwaarden met ' t ambt van Beest en Renoy , de Graafschappen Cu - lemborg en Buren , de Vijfheeren - landen en het land van Altena en Heusden . De gouweii waren ver - deeld in marken , die het grondge - bied vormden der vUlae of gemeien - ten . In de 8e eeuw verloren de gou - wen veel van haar staatkundige beteekenis . De nivelleerende invloed harer organisatie ( b.v . eigen ge - richten , elk met afzonderlijk recht , naar behoeften en gewoonten ), pas - te niet in de sterke centralisatie van het gansche Frankische rijk in den persoon van Karel den Groote . In de plaats der gouwen kwamen nu de graafschappen , hier Batavo - rum en Testrabenticus genoemd . De Angelsaks Suidbert ± 713 ) woTdt genoemd.als de apostel van de Betuwe en van Teisterbant , waar hij een aantal kerken zou gebouwd hebben . Van Lambertus , bisschop van ' Tongeren , wordir J . ' verhaald , dat hij gewoon was meW - Willibrord samen te komen op een plaats in de g'ouw Teisterbant , aan Toxandria grenzende . , Reeds in 870 doemt een voorschaduwing op van het toekomstige Gelre . Bij de rijksverdeeling tusschen Karel den Kale , koning van Frankrijk , en Lodewijk II , den Jonge , koning van Duitschland , op 6 Maart v . d . j . ontving laatstgenoemde de vol - gende gouwen voor zijn deel : Tes - trabant , Batua , Hattuaria ( Zutp - hen ), Mosau ( de Maasgouw ), aan beide kanten der Maas . Op de Ve - luwe na , die aan Friesland bleef , was toen dus reeds het gansche latere Gelre samengevoegd . Ook dqze Karolinger volgde de verne - derende staatkunde van afkoop en beleening t . o . ' der . brute macht van de Noormannen . In 872 had hij een samenkomst met Roruk den-Noorman te " Nijmegen waar - bij hij hem in het bezit van dé Be - tuwe en Teisterbant bevestigde , op voorwaarde , dat Roruk deze landen , teg'en zijn eigen landge - nooten zou verdedigen . In 996 wordt in een oorkonde een schen - king van goederen in Teisterbant beschreven . De schenking was aan de kerk van Utrecht , maar de overdracht moest plaats heb - ben In Teistefbant , waar de goederen lagen . In 1009 werd Teisterbant nog eens ge - ducht aan de roofzucht der Noor - Gedeelte eener kaart , voorkomend in „ Vaderlandsche Historie ", uitgegeven bij Isaak Tirion te Amsterdam , in 1749 . Eigen teekening . mantien herinnerd . De hoofdstad Tiel werd bij verrassing door hen genomen , uitgeplunderd en verr volgens in brand gestoken . Ook in het klooster St . Walburga dron - gen zij binnen , waar zij wel de heilige kleederen ,' de kostbaarhe - den van ' t altaar en andere kerk - sieraden roofden , maar zonder de kerk zelf te verwoesten . Godfried , die toen als „ praefect " in deze streken het gezag uitoefende , wist met groote moeite de gevluchte bevolking te hereenigen ; daar hij zelf te oud was , stelde hij inder - haast gewapende benden onder bevel van twee graven , Balderik en Unruch'r deze namen een ster - ke stelling in en hoewel zij het ongeraden achtten de Noorman - nen aan te vallen , wisten zij hun toch , naar het schijnt , genoeg ont - zag in te boezemen , om . hen van verdere rooftochten af te schrik - ken . Het volgend jaar echter ver - scheen een nieuwe vloot van ne - gentig schepen cp de Lek . Nu was men beter voorbereid . Ruiterij en voetvolk hield den oever bezet ; de Noormannen achtten het geraden te onderhandelen . . Zfl beloofden zich , van alle plundering te zullen onthouden , mits men hun - vrijen doortocht toestond . Dit werd aan - genomen en de Noorsche vloot maakte zich gereed den Rijn af te varen . Toen een deel van het landvolk toch met eenige schepen een aanval deed op hun achter - hoede , werd deze met groot ver - lies afgeslagen . De vloot zeilde door naar Utrecht . De aanèlag mislukte echter en onverrichter zake zeilde de vloot weer weg . Intusschen verdween het begrip van de aloude gouw en van het graafschap Teisterbant , maar de naam bleef . In den zoenbrief van Jan van Blois , die zich daarin hertog van Gelre noemt , in 1376 uitgevaardigd en die o'p Gelder - land betrekkiiisg heeft , wordt ge - sproken van de Betuwe boven en ' beneden Tielerwaard en Teister - bant . A . Nijhoff , . die den brief weergeeft zegt er bij : ,, De naam . Xeiietërbaint ; ig , l&tss ]» ee£malea op Keuringen voor Waffen -^^ en Vrijwilligerslegioen Het ^^- ersatzkommando deelt"ons mede , dat vrijwilligers voor de Waf - fen -^^ en het Legioen dch op onderstaande data bij de genoemde adressen kunnen vervoegen tenein - de gekeurd te worden . Tevens wordt er de aandacht op gevestigd en wel speciaal voor hen , die er bezwaar tegen hebben hun dienst buiten Nederland te vervullen , dat thans de mogelijkheid bestaat om dienst te nemen in een speciaal wachtbataillon . De opleiding ■ vindt in Nederland plaats , terwijl de inzet van dit bataillon ook in Nederland blij - ven zal . Tijdens de keuringen voor de Walfen -^^ en het Legioen kunnen zich ook diegenen iwelde , die tot de Nederlandsche - SS Nederland wil - len toetreden . 17-10-42 11.00 uur Arnhem Wever - straat 16b . 18-10-42 ' 14.00 uur Venlo Deutsches Haus , Emmastraat . 19-10 42 11.00 uur Eindhoven Huis Maria , Kruisstraat . 20-10-42 11.00 uur Den Bosch Hotel Noord-Brabant , Markt 45 . 21-10-42 11.00 uur Tüburg Werk - liedenvereeniging , Tuinstraat 68 . 21-10-42 17.00 uur Rotterdam , Deut - sches Haus . 22-10-42 10.00 Amsterdam , School lepenweg 13 . 22-10 42 17.00 uur Utrecht Wehr - machtheim , Mariaplaats . 23-10-42 10.00 uur Den Haag , Café den Hout , Bezuidenhoutscheweg . stig volk zeker zal interesseeren . Is die van de vordering der kerkklok - ken , wat zooals de Rijkscommisaris opmerkte , altijd nog iets heel an - ders is dan een vordering van de waarlijk heilige kerkelijke goede - ren , als monstransen en kelken . Wij kennen uit het verleden voorbeel - den te over , hoe de schatten , welke het volk in zijn kerken had ge - bracht , worden gebruikt om in moeilijke tijden'm_ede '-. st vaderlana te beschermen . Op de vraag , hoe de Duitschers thans kerkklokken kunnen vorderen , antwoordde de Riijkscommlssaris dan ook letter - lijk : ,, Ik verwonder mij zeer , dat giij niet vrijwillig gekomen zijt om den Duitschen sold(aat dit koper aan te bieden , opdat hij het bolsje - wisme van uw grenzen zal houden ". De lieden , die thans weer meenen uit deze vordering van kerkklokken voor het beperkt gezichtsveld der goedgemeente een soort van „ kerkr en geloofsvervolging " te moeten construeeren , doen er daa ook goed aan , als zij zich realiseeren , dat wij Nederlanders het aan hun mis - dadige gehits en gestook te wijten hebben , wanneer de levensmidde - lenrantsoenen op 19 October in Duitschland verhoogd worden en in Nederland niet . Het is mogelijk , dat zij bij hun eigen hamstervoorraad gezeten , hun eigen handelwijze „ va - derlandslievend ", achten , ' t Is ech - ter zeker , dat er een dag zal ko - men , dat het eerlijke Nederland - sche volk hen in hun ware gedaan - te zal zien , n.l . als volksverraders . ( V.P.B .) ( Nadruk verboden .) EEN KOSTEÏjOOZÉ VAKOPLEI - DING AAN IVÏÏDDELBARE VAK - SCHOOL OF UI^TVERSITEIT . Vooral voor . hen , die hun school - of vakopleiding in de jaren voor den oorlog . genoten , is het'op het oogen - blik uiterst moeilijk , hun toekomst - droomen , wat betreft een voortge - zette vakstudie , te verwezenlijken . Meerendeels hebben zij een leeftijd van plm . 20 jaar bereikt en zijn reeds geruimén tijd practisch werk - zaam . In sommige gevallen verhin - dert het feit , dat ze kostwinner zijn , hen ooi?nog geld voor-avond - cursussen of dure schriftelijke les - sen uit te geven , zoodat alles bij al - les het er meestal op begint ta . lij - ken , dat de jeugddroomen wel altijd onvervuld zullen blijven . Ofschoon dit levensgeluk en ar - beidsvreugde niet behoeft uit te sluiten , moet een dergelijk ^ toe - stand toch als on,gezond worden be - schouwd . Het komt er niet op aan , dat Ieder van ons een plaats krijgt in de samenleving , doch dat Ieder de plaats krijgt , waarvoor hij het best geschikt Is . Daarom is de instelling van het Langemarck-Studium als een soci - ale daad van den eersten rang te zien . Alle jonge mannen van 16 tot 22 jaar , die meenen , dat zij ondanks hun leeftijd en ondanks het feit , dat zij reeds min of meer op eigen bee - nèn hebben gestaan , toch de kracht hebben nog weer de studie op te . ne - men , krijgen door deze instelling de kans daartoe . Voorwaarde is slechts dat ziij bewijzen kunnen , dat ze voor een dergelijke studie over de capa - citeiten beschikken en dat ze haar , wat hun persoonlijkheid betreft , waard zijn . Kunnen ze dit , dan kun - nen ze de Langemarckopleiding kos - teloos volgen . Inlichtingen hierover zijn te ver - krijgen bij het Langemarck-Studi - um , Waalsdorperweg 12 , Den Haag . DE PLUIMVEESTAEEL MOET - ' WORDEN AANGEPAST . Met ingang van 15 October 1942 mogen , naar het Rijksbureau voor de Voedselvoorziening in Oorlogs - tiiid mededeelt , de pluimveehouders , die In de gelegenheid zijn geweest jonge dieren , broed 1S42 , te ver - krijgen , ten hoogste zooveel kippen aanhouden als overeenkomt met het getal dieren , dat op grond van het geleverde aantal eieren mag worden gehouden . De pluimveehouders , die geen jonge dieren hebben , moeten den stapel onmiddellijk aanpassen . Eenden , ganzen en kalkoenen , broed 1942 , mogen tot.j ,! Januari 1943 boventallig worden gehouden . SLAGERS MOETEN NOTA AFGEVEN . . De Gemachtigde voor de Prijzen heeft bepaald , dat slagers met In - gang van 13 November verplicht zijn goederen , die zij aan het huis van den kooper afleveren , te doen vergezellen van een nota , welke ten minste de volgende gegevens be - vat : datum van levering , naam en adres van den leverancier en van den afnemer , omschrijving van het goed met aanduiding van de kwali - teit , hoeveelheid en prijs der een - heid . ters van een eigen ontvangtoestel de verschuldigde luisterbijdrage na 1 November a.s . niet meer per giro zullen kunnen voldoen . Men zij er dus op bedacht , dat het over het jaar 1942 eventueel nog ver - schuldigde bedrag tot 1 November a.s .. nog kan worden overgeschre - ven op postgiro-nummer 400200 : dit numiher wordt op dien datum opgeheven . Uitdrukkelijk wordt erop gewezen , - dat voor de aange - slotenen bij de Rijksradiodistribu - tle aan de wijze van betaling der contributie niets verandert . CULEMBORG . Rijkspostspaarbank . Opgave be - treffende het kantoor der posterijen te Culemborg . In den loop der maand Sept . 1942 werd op spaar - bankboekjes aajj . genoemd kantoor en ressort Ingelegd f 34.469.94 en terugbetaald f 6.565.21 . Het aantal nieuw uitgegeven boekjes bedroeg Voetbalnieuws . Zoo Is het dan ditmaal In ,, De Teisterbander " dat we ons wekelijks voetbaloverzicht voortzetten . Het Is in de eerste plaats de vereeniging Vi'ienden - schaar die haar supporters weer eens deed juichen , door Hilversum op het nippertje met 5—4 te ver - slaan . In dezen wedstrijd probeerden de blauwhemden een andere opstelling ; die echter geen bevrediging schonk , hetgeen wel blijkt uit het feit , dat de elftal - commissie reeds tijdens de match weer in het oude terugviel . Jan Bronk probeerde men als rechtsback . Van Gend als rechts - half en tenslotte Gerbrands als mid - half . Niet één van deze spelers speelde met zelfvertrouwen en alle drie deden dvüdelijk uitkomen dat het voor hen niet meeviel om zich direct aan de gewijzigde situatie aan te passen . Afgezien daarvan moet de elftal-commissie wel tot ' t inzicht zijn gekomen , dat Van Gend geen half - speler maar een bruikba - re back , dat'Gerbrandts geen mid - half-speler maar een goede rechts - half en dat Jan Bronk evengoed — ditmaal even twijfelachtig — mid - half als rechtsback kan spelen . Wijzigingen van meer normalen aard waren voorts nog , dat Eike - lenstam als linkshalf fungeerde . Ook wij zouden hem geen betere plaats kunnen toedenken . Hij be - schikt over een langen zuiveren trap en voelde zich aardig „ thuis ". Ansems bleef onder zijn beste prestaties , hetgeen ook van Hoeve gezegd kan worden . Van Beest die slechts met zeer goede wedstrijden afwisselt , deed het nu weer eens slechts en rea - geerde over het algemeen te traag . Direct . na den aftrap kreeg Bijl een mooie kans ; de bal gleed ech - ter over zijn schoen en het doode - lijke schot bleef uit . Door goed aangeven van den mld - half van Hilversum , kon de rechts - buiten voorzetten , waarop de mid - voór hard over schoot . Na 10 minuten kwam het eerste doelpunt . Bijl en Smits hielden het combinatie-spel tekort , maar slaag - den er . toch in door de verdediging heen te breken . De bal werd voor de voeten van Van Zomeren ge - legd , die niet aarzelde maar zuiver inschoot 1—0 . Als antwoord hierop volgde eerst 15 minuten later de gelijkmaker , toen de linksbuiten van Hilversum op fraaie wijze een vrije schop , op den rand van het strafschopgebied benutte 1—1 . Nog voor de rust aanbrak gaf de Hilverssumsche mld - voor aan zijn club zelfs de leiding 1—2 . Na de thee kwam Vriendenschaar met een eenigszins gewijzigde op - stelling in het veld . Rechtsback Bronk ging . midhalf spelen en Ger - brandts verhuisde naar de rechts - halfplaats , terwijl Van Gend nu als rechtsback fungeerde . Deze wijzi - ging had op het spel van Vrien - denschaar een gunstigen invloed , maar ook zij vermocht het spelpeil niet boven het matige uit te voeren . Het duurde niet lang of Ansems maakte gelijk ( 2—2 ), waarna Hil - versum op goedkoope wijze aan een doelpunt kwam , doordat de arbiter in uitgesproken buitenspel-positie door Hilversum een doelpunt liet scoren ( 2—3 ). Tot overmaat van ramp liet keeper Van Beest , die niet op dreef was en veel te laat reageerde , een van ver Ingeschoten bal in zijn doel vallen , waardoor ' t 2—4 werd en niemand meer gelooi - de dat de Culemborgers nog winst zouden behalen . Bijl dacht er anders over , drib - belde op z'n eentje door de verde - diging heen en'besloot zijn solo - prestatie met een harden schuiver die doeltrof ( 4—3 ). Het enthousi - asme van het publiek steeg ten top toen even later Bijl door twee Hil - versummers , werd gevloerd en de zwaar gebouwde rechtsback Van den Ham zich achter den bal plaat - ste om de hiervoor toegewezen strafschop te nemen . Met een har - NA ZATERDAG 17 OCT . ZMN NIET MEEK GELDIG DE VOLGENDE BONNEN .: 53 Brood , Beschuit , ,^ Vleesch 52 Aardappelen 52 Melk 52 Tabak , Cigaretten 58 Reserve XaptemelK DE GELDIGHEIDS - DUUR VAN DE VOLGENDE BONNEN IS VERLENGD : t.m . Zaterdag 31 Oct . 370 , 371 Algemeen ( Zeep ), M-Zeep , M-Toiletzeep . De bonnen , - waarvan de geldigheidsduur op Zondag begint , mogen op den daaraan voor - afgaanden Zaterdag worden gebruikt , met uitzondering van den bon voor vleesch , veeschwaren'en aard - appelen . de knal werd de keeper gepasseerd ( 4—4 ). Even voor het einde volgde een nieuwe sensatie . Thans nam Van den Ham een vrije schop . Weer volgde een . hard schot , de bal ver - anderde via een been van richting en de stand was 5—4 . Zoo was het en zoo bleef het , tot groote teleurstelling van de Hil - versummers , die een gelijk spel wel verdiend hadden . Fortitude doet het uit beter dan thuis en kaapte nu van het sterke D.V.S.V . een puntje af , waardoor zij thans reeds 4 punten op Patria voorstaat en dus steeds betere kan - sen krijgt om een plaatsje hooger te komen . Voetbalnieuws . Weer is het G.W . L . gelukt 1 punt rijker te worden . Het was . een goede wedstrijd vaff G.W.L . De rust ging in met een 2 . — 1 voorsprong voor G.W.L . Ach - tereenvolgens doelpuntten K . Eeg - deman en H . van Haaren 2—0 . Het ' was jammer , dat anderhalve mi - nuut voor het einde Quick er 2—2 van maakte . Vooral de Gebrs . Héij waren in dezen wedstrijd bijzonder in vorm . G.W.L . 2 verloor van Leerdam 3 met 6—0 . Nu krijgt G.W.L . Zondag a.a . Baarn óp bëzoék . Hier valt een 9—1 nederlaag goed te maken . Programma : G.W.L.-jBaarn ( G . J . v . Mourik ). G.Wjr ,. 2 — L.S.V . 3 ( J . V . d . Biezen ) De Culemborgsche - scheidsrech - ters leiden morgen de volgende wedstrijden : H.M.S . 1 — Woerden 1 ( M . C . v . d . Heuvel ), Voorwaarts 1 — M.S.V . 1 ( A . Koedam ). Saestum 1 — ^ Utrecht 1 ( C . Vermeulen ). Zeist 2 — Hercules 3 ( E . v . Dijk ). Onder-afdecling N.V.B T.E.C . 3 — D.W.S.V . 1 ( J . Heij ). ' Financieele Berichten . Rente - stand der Nederlandsche Bank N . V . op 15 October 1942 . V/issel - disconto 2 % % sedert 27 Juni 1941 Promessendisconto 3 % sedert 27 Juni 1941 Beleening van effecten 3 % % sedert 29 Augustus 1939 Beleening v . goederen en ceelen 3 % % sedert 29 Augustus 1939 Voorschotten in rek . - courant 3 % % sedert 29 Augustus 1939 Beschikbaar dekkingssaldo per 12 October 1942 ƒ 1.208.704.547-10 . Gevonden en verJoren voorwerpen . Gevonden : kinderhandschoentje , huissleutel , sleutel , kettinkje , zll - verbon , polshorloge . Verloren : bos sleutels , gouden armband , knipmes , damespolshor - loge , 6 jute zakken , 2 paar grijze sportkousen . Dammen . „ Denk en Zet ". De uit - slagen der partijen van Dinsdag j.l , luiden als volgt : Ie Klasse.A . W . V . d . Berg — A . D . Ulrich 1—1 J . Holleman — J . v . Krieken 1—1 H . V . Kuik — J . V . Kessel 2 — O J . V . Krieken — J . v . Kessel Afg.H . V . Kuik — ^^ J . Holleman Afg . 2e Klasse.M . Lamboo — J . Ulrich 2 — O A . Ulrich Jr.—Ph . Lamboo O — 2 G . V . BaayeB — P . de Jongh 2 — O Was het de . vorige competitie Van Kessel , die In de laatste partij tegen Van Krieken slechts remise had te spelen . om het kampioen - schap te veroveren , thans is het v . Krieken , die aan , remise reeds vol - doende heeft den len prijs te be - machtigen . J . Holleman behoeft ook maar 1 punt van Van Kuik af te snoepen voor den 2en prijs . Indien de partij tusschen Van Krieken en Van Kessel dus in remise eindigt , heeft Van Kessel den 3en prijs ; mocht laatstgenoemde deze echter nog verliezen , dan moet hij een be - slissingswedstrijd spelen tegen A . J . van den Berg , als deze de laatste partij tegen Wammes weet te win - nen . Het zal dan om den 3en en 4en prijs gaan . Als Versteeg Jr . zijn laatste partij wint , is hij in het be - zit van den 5en prijs ; speelt hij gelijk , en de partij Holleman — Van Kuik remise , dan moeten Versteeg, - Van Kuik en A . W . v . d . Berg kampen om den 5en prijs . / In de 2e klasse heeft M . Lamboo door te winnen van J . Ulrich , reeda beslag gelegd op den len prijs . Ph . Lamboo den 2en en A . Ulrich Jr . den 3en prijs . J . Ulrich en Pot - huijzen moeten a.s . Dinsdag nog een besllssingswedstriid =■- - -'"" voor den 4en en 5en ^■-" STAAT DEii • i.'..' - i'.i'^.,.-,i-iOOGTENvan de rivier de Lek te Culemborgvan 10 Oct . tot en met 15 Oct . 1942 . Boven A.P . Onder N.P ^ 10 October 168 567 11 159 576 12 153 582 13 149 586 14 147 588 15 H 111 624