Tekstweergave van DTBC_1942-12-30_003
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
f
ONZE
NffiUWJAMlSPRIJSVRAAG
1943
WEEK
EEN
VTJLPEH
ALS
HOOFDPRIJS
Voor
de
Nieuwjaarsprijsvraag
is
de
keus
g-evallen
op
een
letterkruls
-
raadsel
,
waarbij
men
,
bij
juiste
inAiilHng
-,
op
dé
la-u;sjesl\jn
van
boven
naar
beneden
gelezen
een
spreekwoord
verkrijgt
,
dat
aeer
zeker
op
de
jaai-swisseling
van
toepa-ssing
is
.
KRUJ
DEN
IERS
VQOe
uw
VA
Gif
N.I.V.A
.
ad
CSRCIEELE
INSHTLUT
OER
SKSSSSi
KRUtO0*ERSOPt£SC*(S
OVERAt
MOCsaWOa
aj8SMÖ£N
OUIZeNDEM
aeitAAQOeMI
VRAAjST
ORAm
PJROSPBCTUS
K
:
NA
v.a
;.
?
so;Z...aiti^'a!vf^EN
'
VERIEmmWBmit
tegen
:
Oorlogsschade
Stormscliade
Brandscha'de
biji
,
Preetl$che
vcorwaardBB
laQo
tarisven
aan
ha
<
f
-
Hoofdkantoor
viui
hoï
Aïgemeen
Onderling
Waarborg
Genoobchap
RENOVATUM
Spuistraat
210
-
AmjlortJam-C
.
SCHILDERIJEN
-
EN
AQUARELLEN
znet
stadsgezichtea
■
van
Caleiabozg
.
Cadeaus
van
blijvende
waarde
.
SCHOUTEN
,
CULEMBORG
.
-
i^i#lilt|^ili
?
Vroegere
uithangteekens
in
Teisterbant
Opgericht
1840
.
Telefoon
S33
.
EEN
BRIL
DIE
PAST
VOELT
U
NOOIT
!
Een
door
ons
gepaste
biil
zakX
niet
af
,
knijpt
niet
,
verschuift
niet
.
.
voelt
ü
ttiet
De
levering
is
AF
i
Drogisterij
„
SCHERPENHOEK
"
P
.
H
.
BRUGMANS
,
Drogist
,
Opticien
,
Culemborg
.
BURGERLIJKE
STAND
CULEMBORG
Geboren
:
Annigje
Cornelia
,
d
.
v
.
H
.
Verbaast
en
O
.
Sleeuwenhoek
.
—
Josephus
Hijligondus
,
z
.
v
.
J
.
L
.
Hendriks
en
J
.
A
.
van
Uden
.
—
Gijsbert
,
z
.
v
.
D
,.
J
.
Koedam
en
A
.
G
.
C
.
van
Iterson
.
—
Hendrikiis
Johannes
,
z
.
v
.
.
T
.
J
.
Molders
en
C
.
Winkel
.
—
Jacoba
Cornelia
Wil
-
helmina
,
d
.
v
.
C
.
Jansen
en
C
.
W
.
Vermeulen
.
—
Jan
Berend
'
Gijsber
-
tus
,
z
.
V
.
Z
.
J.-van
Zanten
en
D
.
van
'
t
Verlaat
.
Gehuwd
:
K
.
Brouwer
en
O
.
van
Haaren
.
Overleden
:
M
.
Bentvelzen
,
88
j
.,
w'eduwnaar
van
'
J
.
Ouwendijk
.
BEUSICHEM
Gehuwd
:
G
.
B
.
Brenkman
te
Cu
-
lemborg
met
M
.
H
.
Hommersom
.
Overleden
:
N
.
Knobbout
,
78
j
.,
weduwe
van
H
.
J
.
van
Mourik
.
—
M
.
van
Wakeren
,
54
j
.,
echtgenoo
-
te
van
C
.
G
.
van
Mourik
.
BÉT
LTICIITAnVEEB
DEKKING
ZOEKEN
Onder
de
aandacht
der
bevolking
wordt
gebracht
,
dat
schieten
van
de
luchtdoelartillerie
op
vliegtuigen
met
een
luchtzak
een
oefening
van
de
Duitsohe
weermacht
is
en
er
daarbij
goen
gevaar
bestaat
voor
het
vallen
van
bommen
.
Bij
het
schieten
van
het
luchtafweerge
-
schut
moet
men
binnenshuis
.
blijven
of
anders
terstond
de
fiaaste
dek
-
king
zoeken
.
■
Dw
plicht
als
Nederlander
:,
Offeren
aan
Winterhulp
airo
5553
,
^
„
,
-
,
^
,
,
,.
.,
,
landsche
burgers
gelegerd
.
Op
dep
Raadsheer
,
maakte
,
toen
henï
den
.
flood
.
Vurig
had
zt
)
gehoopt
hem
4den
April
van
genoemd
jaar
ver
-
I
vvoiroi
-
"'
qv
^^
r.,,^-^^^„-^Atr,A
ah
„£<■„„
beker
werd
overhandigd
,
dit
extem
-
'
porer
gevangen
te
kunnen
nemea
,
hem
de
'
trok
alzoo
een
vendel
van
212
bur
-
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
X
o
o
o
X
o
o
o
X
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
X
o
,
o
o
X
o
oo
X
o
o
ö
X
o
o
o
o
«
o
X
o
o
o
'
o
o
X
o
o
o
o
o
X
o
o
o
o
o
X
Jmniïlen
.
van
links
naar
reclits
:
Ie
regel
:
niet
oud
;
2
.
vloeistof
;
3
.
verschil
tusscïien
bruto
en
netto
;
4
.
wasschen
,
reinigen
;
5
,
niet
nat
;
6
.
kleur
;
7
,
suiker
-
product
;
8
.
bouwland
;
9
.
ver
-
,
doovingsmiddel
;
10
.
stad
in
Overijsel
;
11
.
keukenvoorwerp
;
12
.
dorp
bü
Eindhoven
;
13
.
lief
-
hebberij
;
14
.
kooper
;
15
.
ver
-
■
dienste
;
16
.
stad
in
Midden
-
Limburg
;
17
.
waterweg
;
18
.
alarmtoestel
;
19
.
visch
;
20
.
verklaring
;
21
.
hijscli>verktuig
.
:
Onze
vraag
is
nu
:
Welke
aajn
de
21
gevraagde
woorden
en
welk
spreekwoord
verkrifgt
men
danï
Elke
vorm
,
waarin
het
volksleven
zich
openbEiart
,
doet
de
'
volkshia
-
torie
beter
kennen
en
is
daarom
belangrijk
.
"
Tot
de
evidente
uitingen
van
het
volksleven
behooren
zeer
zeker
ook
de
uithangteekens
,
die
ons
,
bij
nauwkeurige
bestudeerlng
,
iets
lee
-
ren
omtrent
den
bloei
,
de
welyaart
en
de
beschaving
van
een
volk
.
De
uithangteekens
deelen
ons
mede
,
wat
onze
voorouders
hebben
ge
-
dacht
en
gevoeld
,
wat
zij
hebben
gewenscht
en
begeerd
.
Zij
'
doen
ons
hun
deugden
ên
gebreken
kennen
,
ook
hun
vrooniheld
en
spotternij
!
Zij
zifn
de
„
illustratie
"
van
him
den
-
ken
en
streven
,
vandaar
dat
we
de
bontste
verscheidenheid
van
figuren
op
deze
uithangborden
vinden
afge
-
beeld
.
De
motieven'er
Vj^or
zijn
ont
-
leend
aan
schier
elk
terrein
van
het
leven
.
Toen
handel
en
bedrijf
toenamen
,
vermeerderde
het
aantal
uithang
-
teekens
zeer
.
Het
uithangteeken
werd
gebezigd
door
allerlei
standen
:
kooplieden
en
boeren
,
schippers
en
porders
,
apo
-
thekers
eu
herbergiers
!
Zoo
heerschte
in
de
17de
eeuw
sterk
het
gebiiiik
,
om
het
achter
-,
krat
van
wagens
te
beachildei'en
.
Te
Hagestein
versierden
,
volgens
Van
Lennep
en
Ter
Gouw's
,
werk
,
dat
de
stof
voor
dit
artikeltje
le
-
verde
,
de
boeren
hun
wagens
mèt
een
geschilderd
'
snijwerk
,
voorstel
-
lende
den
HoUandschen
tuin
.
Alleen
bij
uitzondering
werden
de
voorstellingen
op
de
uithangborden
aangebracht
door
voorname
mees
-
ters
.
De
meeste
schilders
waren
er
niet
toe
geneigd
;
zulke
kimststuk
-
ken
waren
te
kostbaar
en
...,
het
publiek
werd
vaak
meer
aangetrok
-
ken
door
een
helle
of
bontkleurige
figuur
!
IJovendien
waren
geschi
-
derde
voorstellingen
niet
bestand
tegen
weersinvloeden
,
e.d
.
Velen
kozen
liever
beeldhou'wwerk
in
hout
,
of
ijzeren
figuren
,
enz
.
Op
de
'
dorpen
,
ook
langs
de
we
-
gen
,
bestonden
de
uithangteekens
dikwijls
uit
houten
borden
.
Deze
staken
ver
vooruit
,
zoodat
ze
van
-
zelf
in
het
oog
moesten
vallen
.
Beroemde
mannen
'
uit
de
middel
-
eeuwen
vinden
wij
maar
weinig
op
de
uithangborden
.
Soms
staan
,
de
Voorstellingen
in
historisch
verband
met
de
plaats
,
waar
het
bord
uit
-
hangt
,
zooals
bijv
.
opde.p'aats
aan
de
Lek
,
waar
in
1304
de
Zeeuwsche
ridder
Jan
van
Renesse
bij
het
over
-
varen
verdronk
:
,,
Bij
het
veer
van
B^seKom
Kwam
Heer
Jan
van
Renes
om
,
En
op
den
dijk
stond
zijn
peetje
te
huilen
,
Maar
'
t
waren
toen
toch
verbraste
uilen
;
Want
had
hij
zoo'n
paar
kurken
f
ehad
als
je
hier
kan
oopen
,
('
Dan
wSs
Heer
Jan
niet
in
de
Lek
verzopen
."
Ook
de
openbare
plaatsen
,
als
kerkhoven
en
begraafplaatsen
,
had
-
den
hun
uithangteekens
,
bevattende
de
symbolen
van
dood
en
onsterfe
-
lijkheid
.
Er
kwamen
doodsbeende
-
ren
en
-
hoofden
op
voor
,
ook
hoog
oplaaiende
fakkels
met
eronder
:
Spes
altera
vitae
(
De
hoop
op
een
ander
leven
),
soms
met
de
spreuk
:
„
U
wacht
ik
ook
"
of
„
Ik
wacht
u
."
Lezen
we
nu
nog
niet
op
het
ijzeren
hek
van
het
kerkh.if
te
Schelluinen
het
in
gouden
letters
geschilderde
:
,,
Wij
wachten
u
"
?
Minder
„
schrik
-
aanjagend
"
zijn
de
thans
nog
wel
voorkomende-opschriften
als
:
Rust
-
plaats
enz
.
Op
1
December
1417
stierf
de
laatste
vertegenwoordiger
van
den
machtigen
stam
der
van
Arkels
.
in
de
Krijtsteeg
(
thans
Revetsteeg
)
te
Gorinchem
met
duizend
van
zijn
mannen
den
heldendood
,
in
zijn
strijd
tegen
Jacoba
van
Beieren
,
om
zijn
,,
vaderlijcke
stad
"
te
herwin
-
nen
.
Ook
Jacoba
betreurde
zijn
Algemeene
bepalingen
,
De
worden
en
het
spreekwoord
nnoeten
op
,
een
briefkaart
,
voor
-
zien
van
nSïanx
eni
adres
van
den
inzehuer
,
worden
toeg'ezonden
aan
den
Prijsvraagredacteur
van
De
Teisterbander
te
Leerdam
.
In
den
Idrikerbovenhoek
van
de
adreszijde
van
de
briefkaart
dient
vermeld
te
.
worden
:
Nieuwjaarsprijsvraag
1943
.
Oih
voor
een
prijs
in
aanmer
-
king
te
komen
,
moeten
de
oplos
-
.
singen
uiterlijk
Vrijdag
S
Januari
a.s
.,
'
s
morgens
11
uur
,
in
.
ons
be
-
zit
zijn
.
Het
behandelen
van
.
andere
on
-
derwerpen
is
verboden
.'
I>e
uitspraak
van
de
redactie
,
zooals
■<
AÓj
die
in
ons
nummer
van
Vrijdag
15
Januari
a.s
.
hopen
te
publiceeren
,
is
bindend
.
Over
de
prijsvraag
en
"
de
toe
-
kenning
der
prijzen
wordt
geen
briefwisseling
gevoerd
.
■
Prijzen
Voor
de
goede
oplossers
z^n
'
ook
ditmaal
weer
12
prijzen
beschik
-
baar
:
als
'
hoofdprijs
-^
op
veler
verzoek
—
anderniaal
een
vulpen
,
en
voorts
een
vloeiroller
,
boeken
-
stexmen
,
boekomslagen
,
luxe
ka
-
-
-
lenders
'
4
?
en
enkele
zakagenda's
voor
1943
.
■
vrijheid
te
hergeven
,
en
...
hem
haar
liefde
te
schenken
!
Een
ar
-
duinsteen
aan
een
huis
.
in
genoemde
steeg
droeg
als
herinnering
het
op
-
schrift
:
■
iJDoe
men
,
schreef
1
Dezember
MCCCCXVI
en
één
,
Doe
bleef
den
Edelen
Hooch
-
g'eboren
Wilem
van
Arkel
voor
desen
steen
."
De
regels
staan
weerszijden
vanhet
afgebeelde
wapen
van
"
Gorin
-
chem
.
,
Het
eigenaardige
van
de
'
zaak
is
,
dat
het
uithangteekenen
van
een
Gorcumsche
stoomboot
niet
Willem
,
maar
Jan
van
Arkel
als
historische
figuur
verkoos
,
zonder
nadere
aan
-
duiding
,
welken
hier
bedoeld
werd
.
Gaat
men
de
.
stedewapens
na
,
dan
zien
wij
,
dat
het
eigen
wapen
het
vaakst
als
uithangteeken
voor
-
komt
,
en
wel
aan
de
gevels
der
stadsgebouwen
,
als
versieringsmo
-
tief
,
aan
herbergen
,
winkels
enz
.
Hangt
niet
de
Heüsdenaar
heel
graag
zijn
„
Wieltje
"
uit
?
-.
In
Holland
werd
allerwegen
„
de
Roode
Leeuw
"
uitgehangen
,
vooral
ook
aan
herbergen
.
Zoo
duidde
de
waard
heel
duidelijk
aan
,
dat
hij
tapte
met
vergunning
van
de'n
graaf
.
Langzamc
-
hand
werd
„
De
Roode
Leeuw
"
ook
meer
verbreid
buiten
het
graafschap
.
In
Gelder
-
land
kwam
ook
vaak
„
De
Gouden
Leeuw
"
voor
.
Ook
de
flora
leverde
haar
uit
-
hangbord
-
motieven
.
Vele
gevelstee
-
nen
prijkten
met
heraldieke
leliën
en
rozen
.
Als
wa;pen
beeld
van
den
graat
van
der
Lippe
,
wien
eens
de
heer
-
lijkheid
toebehoorde
,
hing
te
Vianen
,,
De
Roos
"
uit
,-
aan
een
herberg
.
Te
Gorinchem
prijkte
aan
één
der
logementen',,De
Geldersche
Blom
".
Ook
dit
uithangbord
kwam
eertijds
zeer
veel
voor
.
Men
verstond
hier
-
onder
de
„
Mispelbloem
",
uit
het
oude
wapen
van
Gelre
,
nog
voor
-
komend
in
het
wapen
van
Lochem
.
f
e
Vianen
hing
aan
een
heerenhuis
nog
,,
Den
HoUandschen
Tuyn
"
uit
,
in
onderscheiding
bijv
.
van
den
Zeeuwschen
Tuin
,
waar
men
een
,,
Maagd
"
in
een
tuin
ziet
zitten
,
met
naar
den
hemel
wijzenden
vin
-
ger
.
Onze
voorouders
hadden
groote
voorliefde
voor
zinnebeelden
.
Wie
Cats
,
Hooft
,
e'.a
.
gelezen
heeft
,
zal
dit
spoedig
bemerkt
hebben
.
Van
-
zelfsprekend
,
dat
ze
ook
op
de
uit
-
hangborden
voorkwamen
!
Het
fortuin
beeldde
men
af
als
een
naakte
vrouw
,
die
op
een
ra|l
van
avontuur
staat
.
Bo\en
haai
hoofd
slingert
ze
een
wimpel
.
Soms
zijn
er
vleugels
akn
de
voeten
ge
-
maakt
.
Men
stelde
het
fortuin
voor
als
naakt
,
om
aan
te
duiden
,
dat
Vrouwe
Fortuna
niet
gemakkelijk
was
te
grijpen
.
Gekleede
personen
zijn
gemakkelijk
bij
de
slippen
vast
te
;
pakken
!
Uit
preutschheid
werden
in
later
eeuw
de
„
fortuna's
"
met
een
juck
geschilderd
,
terwijl
zij
.
een
rood-wit-blauwen
wiipapel
boven
het
hoofd
slingerden
.
Een
Gorcummer
rtimde
er
onder
:
,,
Als
imant
de
Fortuyne
dient
.
Dan
waayt
hem
aan
so
menig
vriendt, Maar
krijg
hij
slagen
op
den
kop
,
So
sijn
de
vrinden
weer
1
haas
.
op
."
En
te
Asperen
las
men
:
,,
Wangunst
niemaht
profijt
,
Wilt
elk
op
Godt
betrouwen
,
Of
iemant
my
benijdt
,
"■
'
t
Fortuin
sal
sijn
loop
houën
."
Tabaksverkoopers
voelden
zich
schijnbaar
steeds
weer
aangetrok
-
ken
door
zwarte
en
donkerkleurige
vreemdelingen
,
tenminste
om
dezen
op
het
uithangbord
voor
te
stellen
,
ander
het
opschrift
,,
Moriaanshoof
-
den
",
,'
t
Kint
van
den
Moriaen
",
enz
.
In
1624
bestookte
de
■
vijand
ons
land
van
alle
kante
i
.
Verschillende
gren,ssteden
werden
toen
ontbloot
van
krijgsvolk
eu
hier
werden
Hol
gers
uit
Amsterdam
naar
Zaltbom
-
mel
,
met
Jacob
Jacobsz
.
Hinlopen
als
kapitein
aan
het
hoofd
.
In
de
aangewezen
plaats
bleven
ze
even
-
wel
slechts
twee
maanden
,
maar
deze
korte
tijd
was
lang
g-enoeg
,
om
den
vijand
ontzag
in
te
boezemen
.
Wat
toch
was
het
geval
?
Ofschoon
er
nog
geducht
geschoten
werd
door
den
vijand
,
gingen
30
April
enkele
Amsterdai;nmers
toch
.
aan
de
Maas
,
in
het
gezicht
van
den
■
vdjand
,
een
Meiboom
kappen
,
om
deze
voor
de
deur
Van
,,
den
Moriaan
",
waar
de
kapitein
in
kwartier
lag
,
te
plan
-
ten
,
Het
ondersöhrlft
luidde
:
„
Soo
ïlindeloopen
is
een
Bogaert
'
Cloeckelijck, En
een
Vrij
Keyser
leeft
in
'
t
onbedwongen
rijck
,
Soo
leeft
ghij
sonder
jock
,
o
Batavische
quanten
,
.
Maeckt
hier
de
vrijheit
sterck
en
wüt
de
Mey
nu
planten
."
Vol
woordspelingen
^
dus
!
(
Oud
-
schepen
Jan
Willemsz
.
Bcgaerd
was
hun
luitenant
.
Nicolaas
Kloeck
bun
vaandrig
,
Roelof
de
Vrij
en
Hans
de
Keyser
hun
sergeants
).
Logementen
en
herbergen
hingen
ook
vaak
voorstellingen
uit
van
die
.
personen
,
die
zij
gaarne
als
bezoe
-
kers
zagen
.
Heel
gewoon
was
het
opschrift
„
De
Reizende
Man
",
„
De
Vrolijke
Snaak
"
e.d
.
Zoo
las
men
op
eën
uithangteeken
.
aan
een
herberg
te
Vianen
,
waar
een
man
op
afge
-
beeld
stond
,
met
een
glas
in
de
hand
:
.
,,
Drink
ik
dan
bederf
'
ik
,
Drink
ik
niet
dan
sterf
ik
.
•
Doch
het
is
beter
gedronken
en
bedorven, Als
niet
gedronken
en
gestorven
."
In
den
haiidel
is
geld
onmis'baar
en
menig
koopman
hing
dan
'
ook
geen
zak
of
baal
uit
,
zooals
de
meelhandelaar
een
meelzak
,
of
ko
-
renzak
,
maar
beeldde
op
het
uit
-
hangbord
een
muntstuk
af
.
Heel
vaak
vond
men
er
bijv
.
den
stuiver
op
.
Dit
wees
ook
op
het
verband
,
dat
er
bestond
tus.schen
dit
geld
-
stuk
en
de
hoeveelheid
koopwaar
,
die
men
er
voor
kon
krijgen
.
Ook
-
lag
er
verband
tusschen
muntstuk
en
bijzonder
voorval
in
het
leven
van
den
koopman
.
Wanneer
een
jeufdig
vreemdeling
te
Amsterdam
arriveert
met
alleen
een
HoUand
-
schen
daalder
op
zak
,
~
maar
na
t'wmtig
jaar
werken
een
rijk
'
man
geworden
is
,
hangt
hij
,,
een
daal
-
der
"
uit!
-
(
waarschijnlijk
met
de
be
-
doeling
,
dat
de
hieraan
verbonden
zeggen
hem
verzekerd
zal
blijven
,
Verder
wilde
men
door
den
stuiver
aangeven
,
dat
men
niet
beoogde
het
maken
van
.
woekerwinsten
,
maar
met
een
zedig
gewin
.
tevreden
was
.
Lang
hing
„
De
Laatste
Stuiver
"
uit
bij
Beusichem
en
Opijnen
.
In
nauw
verband
met
het
geld
-
stuk
staat
de
spaarpot
.
Ook
deze
was
een
bij
onze
voorvaderen
ge
-
liefd
symbool
.
Öp
een
gevelsteen
uit
1613
vond
men
te
Gorinchem
op
den
Appeldijk
een
spaarpot
uitgehou
-
wen
,
en
een
hand,-die
er
een
geld
-
stuk
in
laat
glijden
.
Er
onder
stond
:
„.
In
den
Witte
Spaerpot
."
,.
Ook
het
wapentuig
were
}
voorge
-
steld
op
de
uithangborden
.
Veel
voorkomend
waren
de
pijl
,
de
boog
,
het
rondas
,
enz
.
In
,|
De
Donder
-
kloot
",
een
huis
in
de
'
Wagenstraat
in
Den
Haag
,
kwamen
eertijds
de
afgevaardigden
uit
Schiedam
,
Schoonhoven
en
Gorinchem
samen
.
Reeds
zeey
■
vroeg
hing
aan
de
herbergen
de
kat
uit
.
Zoo
lezen
■
wij
bij
Van
Hasselt
,
dat
in
1533
te
Am
-
hém
een
zekere
Grjsbert
Mess
er
van
beschuldigd
werd
,
een
tinnen
kan
te
hebben
weggekaapt
,
die
de
waardin
van
,,
De
Kat
"
bij
hem
uit
den
mouw
gehaald
had
.
De
uithang
-
borden
laten
ook
de
kat
in
allerlei
toestanden
zien
.
„
De
Dansende
Kater
"
gaf
een
knaaö
te
zien,-die
op
de
viool
speelde
,
tenvijl
een
ka
-
ter
er
bij
danste
.
,
Een
-
vreemde
specialiteit
kwam
te
Leei-dam
voor
,
en
wel
een
kat
....
zonder
nagels
.
„
In
de
Kat
sonder
nagelen
..
Dit
is
een
van
de
goejen
,
.
Maar
die
hier
binnen
woont
,
die
laat
haar
nagels
groeijen
."
,
l\isschen
Gorinchem
en
Vianen
hing
bij
het
Zederikkanaal
„
Het
Zwaanskuiken
"
uit
.
Hieraan
moet
nog
de
Zwaanskuikenbrug
herin
-
neren
!
Verder
was
vroeger
de
paradijs-i
.
vogel
nogal
in
trek
.
'
Deze
hing
ook
bij
herbergen
uit
.
,',
Zo
gij
'
roken
wilt
,
rook
te
huis
,
en
zo
gij
een
kop
chocolade
wilt
drinken
,
doet
dat
in
den
Paradijsvogel
,
dó,ar
zult
gij
meer
kinderen
van
u'we
jaren
vin
-
den
."
Het
kleedingmagaztjn
op
het
kruispunt
Hoogstraat
-
Arkelstraat-Molenstraat
te
Gorinchem
heet
nog
,,
In
de
Paradijsvogel
".
De
,
rijmlust
onzer
voorvaderen
openbaarde
zich
ook
i
.
de
opschrif
-
ten
op
bekers
,
roemers
,
enz
.
Toen
het
Twaalfjarig
Bestand
gesloten
werd
,
schonk
de
stad
Gorinchem
,
als
bewijs
van
waardeering
voor
den
arbeid
en
ijver
van
den
burge
-
meester
,
Jan
Jacobsz
.
van
Ameijde
,
die
-
-
Was
opgetreden
als
gevolmach
-
tigde
van
de
Staten
oij
de
sluitihg
van
het
Bestand
,
een
beker
met
verpild
zilver
,
versierd
met
wapens
en
beeldjes
,
bloemen
enz
.:
„
Voor
de
moeyten
langdurick
,
extra-ordinaris
begaen
,
.
In
Trefves
besongye
,
gebracht
tot
■
victorie
,
Heeft
Stadts
d3.ncbaerhevt
dees
Cop
doen
ontfaen
l>en
Burgermr
Ameyde
tot
een
memorie
."
Hugo
de
Groot's
roemer
,
inhou
-
dende
±
%
pint
,
kwam
,
na
zijn
ontsnapping
van
Loevestein
,
aan
zijn
zwager
,
den
Raadsheer
.
Rei
-
gersbergen
.
Wanneer
deze
nu
gas
-
ten
had
,
bracht
hij
hun
den
roemer
,
Justus
Rijkwaard
.
als
gast
bij
den
PREDIKBEURTEN
OUDEJAARSDAG
Cntemtoorg
:
NH
kerk
8
uur
ds
Öl
-
deman
in
,
tte
zaal
Luxor
,
coU
.
alg
ziekeuhuis
.
Ger
.
kerk
3.30
uur
ds
H
.
M
.
Ploeger
.
Chr
.
Ger
.
kerk
■
vm
10
uur
ds
E
du
Marchie
van
Voo,rthuizen
.
'
Luth
.
kerk
7
uur
ds
P
.
Kastelijn
,
extra
coll
.
voor
'
Pred
.
Weduwen
en
-
Weezen
.
■
Oud
Kath
.
gem
.
'
geen
dienst
.
Chr
.
School
in
'
t
Veld
7.30
uur
ds
K
.
Roubos
.
Beiislchem
:
JSTH
kerk
3
uur
ds
A
.
de
Wilde
.
Herdenking
der
over
-
ledenen
.
Extra
,
collecte
.
Zoehnond
:
NH
kerk
6
en
-
7.30
uur
ds
A
.
H
.
de
Wit
,
extra
collecte
.
Everdlngeji
:
NH
kerk
geen
opgave
,
ontvangen
.
NIEUWJAAKSDAG
Cnlemborg
:
NH
kerk
geen
dienst
.
Gier
.
kerk
10
uur
ds
H
.
M
.
Ploe
-
ger
.
Chr
.
Geref
.
kerk
10
uur
Leesdienst
.
Luth
.
kerk
geen
dienst
.
Oud
Kath
.
gem
.
10
uiw
H
.
Dienst
.
Chr
.
School
in
'
t
Veld
f
een
dienst
.
oelmonfi
:
NH
keïk
geen
dienst
.
E-vfirdingeii
:
NH
*
kerk
10
uur
ds
'
H
.
N
.
,
Fruijt
.
Godsdienstig
begin
des
jaars
.
Bevestiging
van
Ker
-
keraaadsleden
.
ZONDAG
3
JANTTAEI
1943
.
Culemborg
:
NH
kerk
10
uur
ds
G
.
Oldeman
,
bevest
.
Kerkeraadsle
-
den
.
3
uur
ds
M
.
A
.
Krop
van
Tricht
.
Ger
.
kerk
10
uur~'Cand
,
T
.
B
.
van
Houten
,
hulpprediker
te
Leiden
.
3
uur
dezelfde
.
Chr
.
Ger
.
kerk
10
en
8
uur
leesdienst
.
Maaandag
4
Januari
6
uur
.
ds
E
.
du
Marchie
van
'
Voorthuizen
uit
'
Driebergen
.
Luth
.
kerk
10
uur
ds
P
.
Kastelijn
,
Liturg
.
I
,
extra
coll
.
pi
.
pred
.
fonds
.
Oud
Kath
.
gem
.
Zondag
na
de
Besnijdenis
des
Heeren
.
10
uur
H
.
Dienst
.
3
uur
Vesper
.
Chr
.
School
in
'
t
Veld
2.30
uur
ds
J
.
de
Vos
uit
Beesd
.
BeusicheiTii
:
NH
kerk
10
uur
da
J
.
M
.
Erkelens
v?in
Hilversum
.
EverOlngen
:
NH
kerk
10
utir
ds
H
.
N
.
Fi
-
utjt
.
Zoelmond
:
NH
kerk
10
uur
ds
A
.
H
.
de
Wit
,
bevest
.
.
Kerkeraads
-
leden
..
"
BEVOLKING
BEUSICHEM
Vertrokken
:_
B
.
van
Alphen
^
naar
Culemborg
.
—
^
M
.
H
.
Hommersom
naar
Culemborg
.
Hoofdredacteur
:
W
.
Anthonie
van
Krieken
,
Ti
el
;
plaatsver
-
vanger
:
E
;
M
.
R
.
ter
Haar
,
Leer
-
da
^.
Verantwoordelijk
voor
de
advertenties
:
H
P
.
ter
Haar
,
Leerdam
.
I??^PS
„
Haec
vlni
mensura
f
uit
,
qua
Grotius
blim
,
Captiyus
curas
leniit
atque
sitim
."
of
:
„
Het
wafi
—
Z09
lang
t>e
Groot
gevangen
bleef
—
Deés
kelk
,
die
dorst
en
zorg
bij
hem
verdreef
."
De
hoog
boven
oe
omgeving
uit
-
stekende
torens
liet
men
,
behalve
door
de
klokken
,
ook
spreken
door
de
opschriften
.
Zij
droegen
of
Ro
-
meinsohe
steenen
,
of
gedenksteenen
,
herinnerend
aan
het
leggen
van
den
eersten
steen
,
het
inslaan
van
den
bliksem
,
e.d
.,
of
''
moraliseerende
steenen
.
Soms
vonden
de
bouwlieden
een
Rometnschen
steen
,
sorhs
met
op
-
schrift
of
beeldhouwwerk
,
en
die
w^rd
dan
in
den
toren
gemetseld
,
als
bijv
.
te
Dodewaard
.
Zoo'n
Ro
-
meinsche
steen
wilde
dus
heelemaal
niet
aanduiden
,
dat
de
Romeinen
den
toren
hadden
gebouwd
.
I>e
laatstgenoemde
categorie
van
stee
-
nen
droegen
een
zedepreek
tot
op
-
schrift
.
Een
op
den
kerkmuur
van
het
kerkhof
te
Beusichem
geplaatst
opschrift
luidde
:
„
Hier
rust
in
'
t
volkrijk
graf
het
achttiental
van
lijken
,
'
De
prooi
des
watervloeds
,
het
kenmerk
van
den
nood
Des
onvergeetbren
nachts
(
van
1809
),
toen
dijk
en
dam
moest
wijken
,
Toen
*
t
ijs
,
door
storm
gevoerd
,
verwoesting
spreidde
en
dood
,
Toen
huis
en
berg
en
schuur
daar
dreven
op
de
golven
,
Toen
koe
en
paard
en
mensch
daar
zonken
in
den
plas
,
Toen
zelfs
de
laatste
hoop
scheen
in
den
vloed
bedolven
.
Zoo
God
,
en
Vorst
en
.
Volk
ons
niet
ten
redder
was
.
Toef
hier
een
oogenblik
—
aan
-
schouw
dees
vruchtbare
oorden
En
zeg
:
'
t
geen
is
en
was
,
is
alles'ijdelheid
;
Neen
,
stort
een
dankb're
traan
,
zoo
ze
ooit
uw
oog
bekoorden
.
Daar
beter
,
zaa.rgerd
oord
den
vriend
der
Deugd
verbeidt
,"
Wapens
werden
eveneens
in
rij
-
men
beschreven
..
Het
wapen
van
Gelderland
,
dagteekenend
uit
den
strijd
-
van
Gelder
tegen
de
Bourgon
-
dische
Nederlanden
,
vooral
tegen
Holland
,
luidde
:
,,
Hoog
van
moet
,
Kleen
van
goet
.
Een
swaert
in
de
hant
1st
wapen
van
Gelderlant
."
We
besluiten
met
een
opschrift
,
eenmaal
voorkomend
op
een
schoor
-
steentje
te
Buren
(
blijkbaar
van
een
barbier
)
;
,,
Die
wel
en
sagt
wil
sijn
geschoren
,
Die
komt
Saturdags
vroeg
of
daags
te
voren
.
Maar
die
wil
komen
Sondaags
mijn
bezoeken
,
Vindt
botten
messen
en
natten
doeken
.
Hendrik
vaai
der
Ldnden
,
1/7/1774
.
P