Tekstweergave van DWB_1919-10-01_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
ISO
.
eo4
.
TVoenméLam
1
October
lOlO
.
•.
ï&süaïA
"
ISe
Jaargfaiiigr
:^^«
i^Kl
-
waarin
opgenomen
„
Ons
Weekblad
"
Nieuws
-
en
Advertentieblad
voor
TIEL
,
MAAS
en
WAAL
,
Neder
-
en
Over-Betuwe
,
Tieler
-
en
Bommelerwaard
Deze
Courant
verschijnt
eiken
Woensdag
en
Zaterdag
.
De
abonnementsprijs
ia
bij
vooruitbetaling
«
n
bedraagt
f
3
.
—
per
jaar
.
Abonnementen
worden
aangenomen
aau
onze
bureaux
,
door
onze
Agenten
,
door
alle
Boekhande
-
laren
e
ri
Postkantoren
.
Bureaux
:
Hoofdredactie
,
St
.
Walburgkerkpad
F
66
,
Tiel
,
Tel
;
151
.
Kedactie
en
Administratie
Gasthuisstraat
D
47
Tiel
,
Tel
.
No
.
3
.
Uitgave
der
N
V
.
Drukkeiij
en
Boekhandel
„
St
.
Maarten
"
Tiel
GASTHUISSTRAAT
D
47
Advertentiën
van
1
tot
6
regel
*
f
0.90
.
Elke
regel
meer
f
0.15
Ingeïonden
mededeelingen
f.0,30
per
regel
Voor
den
handel
,
bij
abonnement
van
een
groot
««
ntal
regele
,
belangrijk
rabat
.
is
de
kindersterfte
schrikbarend
toege
-
nornen
.
Het
eerste
droeve
resultaat
van
de
communistische
opvoeding
!
N.V
.
Drukkerij
en
Boekhandel
„
ST
.
MAARTEN
"
Gasthuisstraat
D
47
Uitgave
„
De
Waalbode
"
VOORHANDEN
:
voor
JXeemt
proef
met
onee
van
liregteia
I>e
Tlieorlts
wan
het
Boekhonden
Waterstraat
Telefoon
58
Yan
Kerk
en
ö-odsdiaiist
.
üe
Paus
en
de
Dominicauenpaters
.
Z
.
H
.
Benedictus
XV
heeft
een
breve
gericht
aan
de
orde
van
den
H
.
Domi
-
nicus
,
waarin
gezegd
wordt
:
„
In
de
twaalfde
eeuw
verwekte
God
,
om
de
geloovigen
te
behoeden
voor
de
verpestende
ketterijen
,
die
zulks
treurige
verwoestingen
aanrichtten
,
dat
wonder
van
ijver
en
deugd
:
Dominicus
Gusman
.
Door
hem
stichtte
Hij
een
keurkorps
van
roemrijke
apostelen
,
dat
,
van
eeuw
tot
eeuw
,
als
een
sterke
boom
,
geplant
in
het
paradijs
der
Kerk
,
niet
opgehouden
heeft
zijn
takken
te
vermenigvuldigen
en
overal
zijne
overvlosdige
en
heilvolle
vruchten
te
brengen
.
De
Paus
prijst
verder
de
groote
ver
-
diensten
der
orde
voor
de
Kerk
.
Wij
sporen
allen
,
zegt
de
Paus
,
die
hunne
eigen
heiligmaking
en
die
hun
-
ner
naasten
betrachten
,
aan
,
zich
te
scharen
onder
de
witte
banier
dezer
roemrijke
orde
,
die
door
een
bijzonderen
zegen
der
gelukzalige
Maagd
Maria
,
gedurende
den
loop
der
eeuwen
ia
de
noodwendigheden
van
den
tijd
voorzag
en
nog
zal
voorzien
door
eene
van
de
Voorzienigheid
uitgaande
zending
van
Waarheid
,
Liefde
en
Vrede
,
De
Paus
geaft
ten
slotte
aan
alle
leden
der
orde
den
apostolischen
zegen
,
Clemeneeau
en
de
Geestelijken
.
Clemenceau
schrijft
in
een
artikel
in
de
„
Eclair
"
;
Vroeger
wantrouwde
ik
de
geestelijk
-
heid
sterk
;
ik
verweet
haar
de
vrijheid
van
onze
gedachten
aan
te
tasten
,
onze
vrijheid
te
vervolgen
en
in
de
eerste
dagen
van
dea
oorlog
,
toen
ik
naar
de
loopgraven
ging
,
placht
ik
den
soldaten
,
wijzende
op
den
aalmoe
enier
,
te
vragen
:
Verveelt
hij
jullie
niet
?
Onveranderlijk
antwoordden
de
soldaten
:
Vervelen
?
hee
-
lemaal
niet
,
integendeel
,
het
is
een
dap
-
pere
leuke
kerel
,
toegewijd
en
vrootijk
en
wij
houden
veel
van
hem
.
Vaak
vroegen
regimenten
mij
hun
aalmoezenier
te
decoreeren
wegens
zijn
schitterende
daden
van
dapperheid
en
toewijding
.
Ik
riep
deze
geestelijken
bij
mij
,
decoreerde
hen
en
wenschte
hen
van
ganscher
harte
geluk
.
De
bolschewiki-kinderroovers
.
Om
de
kinderen
in
het
communisme
op
te
voeden
zijn
de
bolschewiki
begon
-
nen
kinderen
vanaf
drie
jaar
aan
hunne
ouders
te
ontrooven
.
Men
brengt
ze
dan
in
een
aantal
lokalen
te
zamen
,
waar
met
hun
verheffende
opvoeding
een
begin
wordt
gemaakt
.
Op
die
wijze
zijn
te
Toela
7000
kin
-
deren
onder
de
10
jaar
in
den
laatsten
tijd
a»,n
hun
ouders
ontrukt
.
Degenen
,
die
er
tegen
protesteerden
,
werden
in
grooten
getale
gevangen
genomen
,
Tal
-
rijke
oagelukkigo
moeders
zijn
krankain
-
nig
gfiwordan
of
hebben
de
hand
lan
zich
zelf
geslagen
.
Bezoeken
aan
de
kin
-
deren
worden
niet
toegelaten
.
Tengevolge
van
de
ontbrekende
moederlijke
üorgen
Buitenland
.
Aanstaand
bankroet
van
Oostenrijk
?
De
regeering
van
Oostenrijk
is
wegens
den
ellendigen
levensmiddelentoestand
en
de
geringe
brandstoffenvoorraden
voor
-
nemens
zich
bankroet
te
laten
verklaren
en
de
regeering
in
handen
te
stellen
der
geallieerde
missies
,
welke
thans
te
Weenen
verblijven
.
De
toestand
van
Wilson
.
In
een
bulletin
,
hetwelk
Zondagavond
werd
uitgegeven
,
wordt
gezegd
:
De
president
had
een
tamelijk
goeden
dag
.
Hij
heeft
in
den
namiddag
een
korten
tocht
gemaakt
per
auto
.
Alle
spreekbeur
-
ten
voor
de
naaste
toekomst
zijn
weer
ingetrokken
.
De
dokter
staat
er
op
,
dat
Wilson
volkomen
rust
zal
nemen
.
Groote
staking
verwacht
.
In
Noorwegen
staat
men
voor
een
zeer
ernstig
arb^dsconflict
.
Naar
aanlci
ding
van
een
door
den
Noorschen
werk
-
geversbond
genomen
besluit
tot
uitslui
-
ting
van
de
boekdrukkersarbeiders
heeft
de
centrale
organisatie
van
vakvereeni
-
gingen
besloten
tot
een
sympathiestaking
op
3
Oct
.
Deze
staking
zou
50.000
arbei
-
ders
omvatten
.
Uit
West
Indië
.
De
gouverneur
van
Curasao
,
den
heer
Helfrich
,
heeft
bij
den
Kolonialen
Raad
een
voorstel
ingediend
,
om
een
buiten
-
gewone
bijdrage
van
f40.000
uit
de
Koloniale
Kas
te
verleenen
,
ten
einde
de
R
.
K
.
Missie
te
steunen
om
met
de
verbetering
van
het
onderwijs
op
haar
scholen
voort
te
gaan
.
De
spoorwegstaking
in
Engeland
.
Vrijdagavond
verwekte
het
gerucht
,
dat
de
treinenloop
zou
worden
stopgezet
,
groote
emotie
te
Londen
,
en
Zaterdagavond
brachten
telegrammen
zekerheid
:
de
on
-
derhandelingen
met
de
regeering
waren
afgebroken
:
de
staking
was
er
.
Het
is
een
conflict
van
zeer
diep
ingrijpende
beteekenis
,
want
het
gaat
om
niets
meer
of
minder
dan
om
het
gezag
der
regeering
.
Een
niet
te
onderschatten
voordeel
voor
de
regeering
is
de
meening
van
het
volk
,
dat
verontwaardigd
is
over
deze
overhaaste
„
directe
actie
'.
Want
deze
staking
zou
de
meest
noodlottige
gevolgen
na
zich
sleepen
voor
het
economisch
leven
,
het
is
een
aanslag
op
de
gemeen
-
schap
.
De
regeering
heeft
reeds
krachtige
maatregelen
getroffen
om
allereerst
de
levensmiddelenvoorziening
te
verzekeren
.
Duizend
motor
-
lorries
zijn
in
Londen
daar
-
voor
beschikbaar
.
25
000
chauffeurs
hebben
i:lch
reeds
ais
„
vrijwilligers
"
aangemeld
voor
dezen
dienst
.
Intusschen
breidt
de
staking
zich
uit
,
en
doet
zich
reeds
gevoelen
in
de
sterke
beperking
van
levensmiddelen
,
kolen
en
gas
.
De
militairen
bewaken
de
spoorwegen
en
zullen
in
dienst
worden
gesteld
om
het
verkeer
op
gang
te
houden
.
Dit
Nummer
bestaat
uit
2
bladeu
.
Eerste
Blad
.
AGENTSCHAPPEN
:
Wij
déeleu
onzen
lezers
mede
,
dai
wij
in
onderstaande
plaatsen
agenten
hebbén
aangesteld
,
al
-
waar
abonnementen
en
adver
-
tentiën
worden
aangenomen
^
zonder
prijsverhoogiug
.
Voor
het
nummer
van
Woensdag
kunnen
uiterlijk
tot
JDintdag
11
uur
v.m
.
advertenties
worden
aangenomen
en
voor
het
Zaterdag
-
Bummer
uiterlijk
tot
Vrijdag
tt
uur
v.nèi
Al.PHKItf
a/a
WLAA
.»
:
A
.
Holl
AliTFORSl'jL
'
:
J
'
6
.
Elemans
DBeunKl
.:
P
.
Th
.
van
Booij
MAASBOMÜK
».:
R.F
.
v.Teefelen
liEEUWKST
(
lïiOVEJIf
);
W
.
van
Oijjeu
,
koster
.
LEKU
ntm
(
aKMMiaiElSi
)'.
H
.
van
Lent
B
42
WAm
:!^:
J
.
Vincent
Administratie
„
Oe
Waalbode
'»
Ons
eerste
nummer
.
Het
eerste
nummer
van
De
Waal
-
bode
!
Kunnen
wij
deze
frappante
gebeurtenis
laten
passeeren
zonder
'
n
kort
woord
van
inleiding
?
Noodzakelijk
is
het
niet
.
Want
De
Waalbode
,
we
schreven
hei
,
reeds
de
vorige
week
,
is
met
denzelfden
geest
bezield
als
zijn
voorganger
Ons
Week
-
blad
.
En
ook
in
het
nieuwe
,
wat
hij
brengt
,
zal
hij
toonen
dezelfde
vriend
te
zijn
,
die
steeds
bereid
is
om
|
zoo
-
wel
op
geestelijk
ials
op
stoffelijk
terrein
,
het
goede
Roomsche
¥
olk
te
dienen
en
vóór
te
lichten
.
En
daarom
is
het
zeker
noch
vermetel
,
noch
aanmatigend
te
verwachten
,
dat
de
syinpathie
en
vriendschap
en
gehecht
-
heid
,
bijna
12
jaar
jegens
O
n
s
Week
-
blad
aan
den
dag
gelegd
,
ook
ongetwij
-
feld
opDeWaalbode
zullen
overgaan
.
Derhalve
,
gelijk
gezegd
,
noodza
-
kelijk
is
een
eigenlijke
inleiding
voor
dit
eerste
nummer
niet
.
Toch
willen
wij
op
de
eerste
bladzijde
van
onze
varnieawde
Roomsche
krant
uitdrukkelijk
nog
eens
betuigen
onze
trouw
aan
de
lessen
van
den
Heiligen
stoel
en
aan
de
leiding
onzer
Bisschop
-
pen
,
door
God
boven
ons
gesteld
.
Wij
maken
het
fiere
woord
van
den
grooten
journalist
Louis
"
Veuillot
tot
het
onze
:
„
Wij
zijn
,
wat
wij
geweest
zijn
;
„
wij
zullen
blijven
,
wat
wij
zijn
,
kin
-
„
deren
en
dienaren
der
Kerk
,
aannemend
„
wat
Zij
aanneemt
,
eerend
wat
Zij
eert
,
„
vijanden
van
Haar
vijanden
.
In
deze
„
zoo
rechte
lijn
zullen
wij
niet
alleen
„
ontmoeten
,
wat
natuurlijk
is
,
tegen
-
„
standers
,
maar
ook
lasteraars
.
Men
zal
„
zoeken
,
men
zal
zelfs
vinden
,
men
heeft
;,
„
het
reeds
gedaan
,
welke
persoonlijke
„
belargen
ons
leiden
;
maar
wijl
in
spijt
„
dezer
mooie
ontdekkingen
het
slechts
„
van
ons
,
en
onsi
alleen
afhangt
,
om
„
grond
voor
dezen
laster
te
geven
,
„
zijn
wij
gerust
."
*
#
^
*
Het
terugzien
op
den
arbeid
die
achter
ons
ligt
,
stemt
tot
dankbaarheid
en
opgewektheid
.
Dankbaarheid
op
de
allereerste
plaats
jegens
den
goeden
God
,
die
zegeu
echonk
aan
ons
/.
wakke
pngsn
.
D.mkbHS'-iirtid
ook
tegenover
onze
lezer
?,
d,e
-
nze
vrienden
zijn
gsworden
,
Daarom
juist
ia
er
ook
njden
i.ot
opgewektheid
.
Wij
willen
voortgaan
om
den
inhoud
van
ons
blad
steeds
degelijker
te
maken
,
eteed
?
meer
beantwoordend
Mn
d
«
behoeften
van
onzen
tijd
.
Opbouwende
kritiek
zal
ons
ateeds
welkom
zijn
,
en
omtrent
de
afbrekende
brengen
wij
het
bekende
woord
in
toe
-
passing
:
Soutfriret
se
taïre
,
verdragen
en
zwijgen
Met
Dr
.
Schaepman
bazinnen
wij
het
eerse
nunimer
van
deze
nieuwe
reeks
met
de
bede
:
Na
moog
'
'.'
e
God
vaa
'
t
leven
,
Des
levens
echte
Bron
,
Ons
ia
gena
steeds
geven
,
Wat
Zijn
gena
begon
,
Den
friaschen
lust
in
'
t
leven
.
De
kracht
in
Zijnen
strijd
,
'
t
öeloof
,
de
hoop
,
de
liefde
,
En
'
t
alles
Hem
gewijd
!
Redactie
van
DE
WAALBODE
.
KalMe
arlelilBrii
,
waalit
!
D
'^
nood
der
tijden
stijgt
.
De
blijvende
duurte
der
levensmiddelen
doet
de
onte
vre(^nheid
aangroeien
.
Daarvan
maakt
de
revolatie
-
geest
gebruik
om
ookond
r
de
katholieken
oproer
te
prediken
.
Daar
-
tegen
moet
worden
gewaarschuwd
en
gewaakt
.
Hoort
hoe
de
populaire
Mr
.
Bomana
de
arbeiders
daarover
aanspreekt
.
Weest
op
uw
hoede
.
Katholieke
ar
-
beiders
.
Wij
wsarachuwen
u
niet
en
vragen
u
niet
om
fier
naast
de
Regeering
te
staan
ter
wille
van
hft
kapitaal
,
de
brandkast
,
de
winst
-
en
daurtemakers
en
wat
u
al
meer
ingeblazen
wordt
.
Het
is
voor
het
waarachtig
welüijn
van
den
arbeider
zelf
dat
wij
immer
voor
Wijnkoop
en
Troelstra
zullen
waar
-
schujren
ea
voor
al
hunne
pomperijen
.
Tua
resagifcur
!
Het
gaat
om
uw
zaak
!
De
rijkdom
praalt
met
open
vensters
ea
verzwelgt
ongezond
overdadige
maal
-
tijden
.
Coram
populo
.
De
vrouw
draagt
haar
bont
op
naakte
schouders
en
danst
op
altijd
duurder
schoentjes
.
Zij
vertrapt
meer
goeds
dan
de
polder
werker
met
zijn
laarzen
.
De
weelde
praalt
,
de
gods
-
dienst
kwijnt
.
De
winsten
stijgen
met
de
duurte
.
Het
roer
moet
omgesmeten
worden
.
Het
is
waar
.
En
al
deze
dingen
prik
-
kelen
u
en
mij
.
Maar
al
deze
dingen
dienen
te
verdwijnen
.
Doch
al
deze
be
-
trekkelijke
ellende
uwerzijds
,
arbeiders
,
dient
niet
gewijzigd
te
worden
in
de
absolute
ellende
voor
allen
.
De
Katholieke
Staatspartij
is
uw
partij
.
Aan
haar
kunt
gij
vragen
,
in
haar
kunt
gij
vertrouwen
.
Wilt
gij
sneller
tempo
?
vraagt
het
hasr
?
Maar
diep
zult
gij
te
beklagen
zijn
indien
gij
vertrouwt
in
het
allersnelste
tempo
van
Wijnkoop
of
Troelstra
.
Met
blik-emsnelheid
zult
gij
,
juist
gij
,
arbeiders
,
in
de
grenzenlooza
ellende
zakken
,
In
November
1918
hebt
gij
het
vader
-
land
gered
.
Gij
zult
de
aanstaande
putsch
beletten
,
de
reprise
van
November
,
ter
wille
van
uw
huisgezin
,
Wibaut
gaf
loontheorie
maar
geen
guldens
.
Troelstra
wil
u
woorden
voor
brood
geven
.
Een
Christelijke
Regesring
,
Christe
-
lijke
Gemeenteraden
hebben
niet
geleu
-
terd
,
maar
gedaan
.
Zij
werken
staag
in
het
belang
van
ons
volk
.
Van
hen
kwam
en
komt
de
sociale
wetgeving
.
Van
han
immers
de
opbouw
in
alle
eeuwen
.
De
christenarbeider
kent
zijn
oorsprong
en
doel
.
Hij
vertrouwt
in
zijn
God
en
ge
-
looft
in
de
rechtvaardigheid
Zijner
straf
-
fen
.
Oh
ja
,
wq
worden
gepijnigd
in
deze
dagen
,
maar
de
wereld
heeft
het
ruim
-
schoots
verdiend
.
Maar
in
de
grootste
ellsiide
zal
het
den
Katholiekfm
arbeider
nog
een
vreagde
wezen
zijp
Messter
te
volgen
,
die
den
protsigen
hioggezeten
Sata
!)
afwees
,
toen
deze
Hem
aanbood
:
—
„
Dit
alles
zal
ik
geven
,
indien
gij
nederknielt
en
mij
aanbidt
".
—
Tvintig
eeuwen
latftr
zal
de
Roomsche
arbeider
aan
Troelstra
niet
anders
aut
-
woorden
:
„
Ga
vreg
van
mij
!"
Met
groote
spanning
zal
het
vetloop
van
deze
hoogst
ernstige
actie
worden
gevolgd
.
Binnenland
.
Veevoeder
.
—
Zooals
onlangs
reeds
is
medegedeeld
,
zal
de
aanvoer
van
vee
-
voeder
van
Regeeringswege
zich
bepalen
lot
hetgeen
noodig
is
voor
de
distributie
van
veevoeder
in
het
belang
van
de
melkvoorziening
.
De
verdere
aanvoer
van
veevoeder
,
met
name
van
maïs
,
zal
wor
-
den
overgelaten
aan
den
handel
.
Wijziging
huurcommissiewet
.
~
Naar
wij
vernemen
is
,
in
verband
met
de
omstandigheid
,
dat
de
voorschriften
der
thans
geldende
Huurcommissiewet
geleid
hebben
lot
sterke
afneming
van
bet
aantal
te
huur
aangeboden
woningen
,
eerlang
de
indiening
te
verwachten
van
een
wetsontwerp
tot
wijziging
van
be
-
doelde
wet
,
waarin
meer
dan
in
de
gel
-
dende
wet
rekening
wordt
gehouden
met
de
economische
factoren
,
welke
vcihoo
-
ging
van
den
huurprijs
kunnen
moti
*
veeren
.
Drankbestrijding
.
—
De
Nationale
Commissie
tegen
het
Alcoholisme
heeft
besloten
,
aan
de
regeering
te
verzoeken
:
Ie
.
zoo
volledig
mogelijk
openbaar
-
heid
te
geven
aan
de
omstandigheden
,
waaronder
en
de
wijze
,
waarop
in
ons
land
de
alcoholindistrie
en
groothandel
gedreven
worden
in
verband
met
de
voedselvoorziening
in
den
ruimsten
zin
;
2e
.
front
te
maken
tegen
elke
poging
,
die
er
op
gericht
is
,
den
sterken
drank
in
zoo
groot
mogelijke
hoeveelheden
onder
ons
volk
te
brengen
;
3e
.
in
geen
geval
te
bevorderen
,
dat
voedingsstoffen
,
voor
menschelijk
voedsel
geschikt
,
ten
nadeele
van
de
voorziening
daarvan
voor
de
alcohol-Industrie
beschik
-
baar
worden
gesteld
:
4e
.
krachtig
te
bevorderen
,
dat
voor
-
zoov.eel
de
bestaande
wetgeving
dit
mo
-
gelijk
maakt
,
de
verkoop
van
sterken
drank
wordt
beperkt
;
5
e
.
er
bij
de
gemeentebesturen
op
aan
te
dringen
,
dat
in
tijden
van
beroe
-
ring
en
feesten
en
bij
de
uitbreiding
van
de
bebouwde
kommen
In
de
nieuwe
wijken
de
drankverkoop
niet
wordt
toe
-
gestaan
.
Aan
den
Minister
van
Arbeid
zal
ver
-
zocht
worden
,
aan
de
drankbestrijding
een
eigen
afzonderlijke
plaats
in
den
Gezondheidsraad
te
verschaffen
.
Reorganisatie
en
uitbreiding
Tau
de
A
.,
B
,
T
,
B
,
—
De
aarts
.
dios
.
R
.
K
,
Boeren
-
en
Tuindersbond
zal
binnenkort
een
algeheele
reorganisatie
en
uitbreiding
ondergaan
.
Het
meest
ingrijpende
is
wel
de
oprich
-
ting
van
een
Aartsd
,
R.K
.
Vakbond
voor
boeren
en
een
dito
vakbond
voor
tuinders
.
Naar
aanleiding
van
deze
uitbreiding
zal
er
tevens
wijziging
komen
in
de
werkzaamheden
der
hoofdambtenaren
.
Als
secretaris
van
de
standsorganlsalie
zal
blijven
optreden
deheer
J
.
v
.
d
.
Heuij
.
Secretaris
van
de
belde
,
nieuw
op
te
richten
vakbonden
zal
worden
de
heet
W
.
Lebens
,
directeur
van
den
Handelsraad
van
den
A
,
B
.
T
.
B
.
Ook
de
directie
van
den
Handelsraad
zal
worden
uitgebreid
.
De
werkzaamheden
zullen
worden
geplitst
in
een
technisch
-
en
organisatorisch
gedeelte
.
Als
technisch
directeur
Is
met
Ingang
van
1
Oct
.
benoemd
de
heer
Willy
Hoef
-
nagels
uit
Nijmegen
.
Als
organisatorisch
directeur
zal
de
heer
W
.
Lebens
te
Nijmegen
,
tevens
aan
den
Handfl
-
'-
aad
verbonden
blijven
.
Een
V
e
iture
in
het
College
van
Ged
.
htuttu
van
Gelderland
.
—
Men
deelt
aan
het
,
A
.
D
."
mede
,
dat
er
eerlang
een
vacature
zal
ontstaan
In
het
College
van
Gedeputeerde
Staten
van
Gelderland
.
De
heer
L
.
A
.
M
,
van
Basten
Batenburg
(
R
.
K
.)
zou
.
n.l
.
In
aanmerking
komen
voor
de
betrekking
van
Watergraa
!
van
het
waterschap
de
Oude
IJssel
.