Tekstweergave van DWB_1921-01-19_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
T^o . - yso . y^oe)XU»êLa,s 1 ® « Fanuari 1©01 , 13 « • Jaax'^anfii -, w^aarin opgenomen „ Ons " Weekblad " Meuws - en Advertentieblad voor TIEL , MAAS en WAAL , Neder - en Over-Betuwe , Tieler - en Bommelerwaard Deze Courant verschijnt eiken Woensdag en Zaterdag . De abonnementsprijs is bij vooruitbetaling en bedraagt f4 . — per jaar . Abonnementen worden aangenomen aan onze bureaux , door onze Agenten , door alle Boekhande - laren en Postkantoren . Bureaux : Hoofdredactie , St.Walburgkerkpad F 66 , Tiel , Tel . 151 . Kedactie en Administratie Gasthuisstraat D 47 Tiel , Tel . No . 3 , Uitgave der N . V . Drukkerij en Boekhandel „ St . Maarten " Tiel GA8THÜISSTEAAT D 47 Advertentiën van 1 tot 6 regels f 1.50 . Elke regel meer ƒ 0.26 Ingezonden mededeelingen f 0,60 per regel Voor den handel , bij abonnement van een groot aantal regels , belangrijk rabat . AGENTSCHAP : Db Waalbodom B£:bqha.bc:]v W . Hoogen - kamp Jr . waar Abonaementen en Advertantién worden aangenomen . Administratie „ De Waalbode " BJE}K£:Sri>MAKI]!ir «. ' Burgemeester en Weihouders van Tiel , brengen ter kennis van belanghebbenden , dat ter Secretarie dezer Gemeente ter lezing ligt , een afdruk der kennisgeving van het Departement van Arbeid vermel - dende de voorwaarden , waaronder door het Rijk geldelijke steun wordt verleend lenbehoeve van de particuliere bouwn ij verheid . Opgemerkt wordt , dat de daarbij be - doelde premies in de eerste plaats zullen worden gegeven aan de particuliere bouw - nijverheid , maar óók aan Vereenigingen , die niet duurder bouwen dan deze ; en dat de premies en hypothscair krediet aluin worden verleend voor deugdelijke eenvoudige woningen , zoowel voor den kleinen middenstand als voor arbeiders . Tiel , 7 Januari 1921 . De Secretaris , De Burgemeester , DANIELS . BöNHOFF . BKKi^SrOilEAIilJürO . De Brandstoffen Commissie in het district Tiel , zich uitstrekkende over de gemeenten Tiel , Ophemert , Wadenoijen en Zoelen , maakt bekend , dat de bons 1 tot en met 8 van het minimumrantsoen na 1 Februari 1921 vervallen zijn , — De Brandstoffen-Commissie , voorn , F . STEIGERWALD , Voorzitter . G . J . DITZEL , Secretaris . De Ramp der Werkloosheid . Onder dit ontstellende opschrift bevatte „ De Tijd » van j.l . Zaterdag ean artikel , dat wij bizondar in de aandacht onzer lezara aanbevelen . Da ontatelienda berichtan , die eiken dsg uit alle dealen der wereld inkomen , beginnen aan de werkloosheid , — welke het gevolg is eener vijfjarige stelselma - tige oorlogavarnieling , revolutie , sociale wanorde met begeleidingaversGhijnselen van aanvankelijke tekorten en spihieke OWeeëra-weelde aan de eene met uitput - tende armoede anderzijds — het karakter van een ramp te gaven dia voor vele landen ean plaag dreigt te worden , welke 7an de verschrikkingen des oorlogs maar weiBig varschilt . Niet alleen fabrikanten , iadustrieelen en kooplui ziea snel de winsten verdwijnen , welke velen hunner in tijden van reueachtigen omzet tegen overdreven winsten wisten te verwerven , maar ook de werkiieden worden bedreigd met het prijsgeven van hun verhoogde loonen en verbeterde positie , nu de koop - kracht der berooide volken lam is geslagen , vraag en aanbod alle evenredigheid ver - loren , da valuta-ellende den internatio - nalen handel nekt , en n.u werkatskingen , sociale stoornisgen , de wanhopige crisis van Eusland , de^onderlinge vijandschap dar Staten en een complex van oorzaken , welke haar uitgangspunt vinden in het verlaten van God , de wereld overstorten met de gevolgen van haar eigen moreele en sociale wandaden . Na de verbijsterde berichten over de werkloosheid in Amerika , waar de eene fabriek na de andere haar poorten dicht - maskte , en waar de fundamenten der wereldbenrs begonnen te waggelen , komen thans de statistieken van het toenemend stopzetten der nijverheid uit alle streken van Enropa binnen . Uit officiesla gegevens blijkt , dat er in de maand Dscembsr alleen in het enkele departement der Seine 88.860 menschan , als zijnde zonder werk , stonden ingeschreven . In de kleeren -, bloemen -, en veereninduatrie zijn duizenden vrouwen werkloos . De inzinking in ds Belgische industrie neemt de laatste dagen eveneens afme - tingen aan van een ramp . Da textiel -, metaal - an glasnijverheid zijn het zwaarst getroffen . Yoor de provincie Oost-Vlaan - deren bedraagt het aantal werklooze textielarbeiders thans 45,000 , waarvan 22.000 voor de stad Gent alleen , In de Waalsche metaalindustrie is de toestand niet minder bedenkelijk . Te Cha - telineau worden de meeste arbeiders van de staalfabrieken ontslagen . De misnoegd - heid onder de arbeiders is zóó grost , dat men voor een bezetting van de metaal - fabrieken vreest . De glasfabrieken te Noord - OourcoUes zijn gesloten . De werk - lieden weigerden zich te vereenigen met het voorstel der patroons tot verminde - ring der loonen met 10 procent , waarop de directie besloot om de werkplaatsen te sluiten . Bijna overal werden de ovens gedoofd . Aangezien in Engeland de slapte even - eens hand over hand toeneemt , werden er een aantal schepen opgelegd , In de havens van de Noord - en Oostkust zijn reeds honderden zeelui afgedankt . Een aantal groote kolenmijnen , die ettelijke duizenden werklieden in dienst hebban , zijn mede stop gezet . Ljsart , da bekende fabrikanten van gegalvaniseerd ijzer , deelden mede , dat hun fabrieken te Bristol van 29 Januari af voor onbapaal den tijd zullen worden gesloten wegens gebrek aan bestellingen en den slechten wisselkoers . Tegelijk werden hondarden ijserwerkers afgedankt in de streek van Furness , Te Harrow echtidde de ijzer - en sts»]maatgchappij met het werk uit De mastachsppij besloot het voorbeeld van honderden andera fabrikanten te volgen , om de fabrieken stil te leggen wegens den kritieken toestand in de ijzerinduatrie . De toestand in de centrale landen wordt nog verergerd door den lagen stand der valuta , die Duitschland ver - armde . Oostenrijk aan den afgrond van een elk oogenblik af te kondigen ataats - bankroet plaatst , terwyl in Eueland en de omgelegen randstaten van waak tot week nieuwe onheilen dreigen los te breken . Welk ean schrikwekkend karakter het vraagstuk - der werkloosheid in ons eigen land heeft aangenomen , bleek uit de mededeelisgen van den heer Foppele , directeur der gemeentelijke arbaidsbenra te ' s - Hertogenbosch , in de Proviciale Staten van Noord Brabant . De heer Harder , hoofdambtenaar asn het Departement van Arbeid verklaarde , te verwachten , dat de malaise-toastand nog twee i drie jaren zou duren met het hoogtepunt in 1921 , waarna gelei - delijke verbetering zou intreden , ên dat het misschien zoover zoii kome?),dat50 a 60 pet . der fabrieksbevolking armen - zorg van de overheid hetzij rechtstreeks , hetzij indirect , zou genieten . Dit heeft de heer ïcppela in de Staten meegedeeld , opdat niet door uitstel van groote werken de werkloosheid in ds hand zou worden gewerkt , met als noodzakelijk gevolg , dat kapitalen moeten worden uitgegevan zonder dat daarvoor productieve arbeid wordt geleverd . Verder motiveerde da heer Foppele nog zijne becijfering van het aantal werkloozen momenteel op 100 duizend . In November reeds stonden bij de ver - schillende bureaux voor arbeidsbemidde - ling 72240 personen ingeschreven . Inderdaad onstellend zijn deze cijfers en er bestaat waarlijk reden voor de interpellatie van den heer Haaxevoet be - trekkelijk de depressie in de geld - en zakenwereld met de daaruit volgende werkloosheid en de houding , welke de Begeerieg te dien aanzien dankt in te nemen . Overal wordt reeds door deEegeerin - gen zoowel als door de vakorganisaties naar middelen gezocht om aan de crisis het hoofd te bieden en het volk tegen armoede te behoeden . De oplossing — of liever da middelen om de gevolgen der crisis te beperken , want van een eigenlijke oplossing kan men nog niet spreken — wordt zoowat overal in drie richtingea gezocht : 1 . de ongemoti - veerde productie - beperking zooveel moge - lijk tegengaan ; 2 . werk verschaffen door het ter hand nemen van werken tet openbaar nut en het omvormen van arbeiders naar beroepen , waarin geen werkloosheid heerscht ; 3 . steun aan werkloozen en wachtgeldregelingen . Wat dit derde punt betreft , is het noodzakelijk , dat de Eegeering bij het verleenen van steun rekening houdt met de behoeften der werkloozen , dat wit zeggen : de vaders voor groote gezinnen moeten ruimer gesteund worden dan pas - gehuwden , en deze laatsten moeten meer ontvangen dan de ongehuwden . De sociaal - democraten , die aan het gezinsleven niet het minste belang hechten , gaan hier - mede natuurlijk niet accoord . Zoo schrijft „ Het Tolk » Vrijdagjl . in een hoofdartikel : „ De Minister van Arbeid heeft thans bekend gemaakt , dat hij de werkloozen - kassen in de vakken met crisiswerkloos - heid tot 29 - Jan . a.s . i fonds perdu aan middelen zal helpen om de reglementaire uitkeericgen te doen en dat hij bereid is ook nadien op dezelfde wijze hulp te verleenen , wanneer da kassen , die deze extrahulp behoeven , de uitkeeringen voor de ongehuwden , niet-kostwinners , ver - lagen en een maximum stellen voor de uitkeering van resp . f3 , fS.50 en f2 per dag , naar gelang de gemeente , waar de uitkaering geschiedt , ia ingedeeld in aen der drie klassan van het Bezoldigings - besluit . Hat moet beslist worden afge - keurd , dat op deze wijze aan het verleenen van extra - hulp de eisch tot besnoeiing van het bedrag der uitkeering voor sommige groepen wordt verbonden . Waarom zonden deze groepen nog eens in het bijzonder moeten boeten voor de ontreddering van het ekonomische leven ?" Da groote gezinnen mosten dus in ellende gelaten worden — want om een iader volop te geven zijn er geen mid - delen — om de oagehuwda een ruimer leventje als werkloozen te laten genieten I Dat is sociale gelijkheid naar socialistische opvatting ! Zooals wel meer gebeurt , staan de Hollaudsche sociaal - democraten met deze dwaze opvatting geheel alleen . In vele landen wordt het door onze Eegeering aangenomen beginsel aanvaard . Ook door de socialisten , Zoo heeft de Algemeen e E»ad der Belgische Arbeiderspartij ver - leden Woensdag een motie aangenomen , waarbij gevraagd wordt de uitkeering aan werkloozen uit de criaisfondsen als volgt vast te stellen : 5 francs der dag voor den werklooze , 1,50 franc voor zijn vrouw en 1 franc per kind . Voor een gezin met vier kinderen komt dit voorstel tot 10,50 francs per dag , welke som bq den huldigen stand der valuta een koop - waarde vali plus minus f 2.20 vertegen - woordigt . De Belgische socialisten bevelen das het beginsel aan , dat de „ Volk»-redactie meent te moeten verwerpen en in Brussel neemt men met heel wat minder genoegen , dan onze Eegeering tot dusver heeft gegeven . Maar het is waar : bij onze Zuidelijke buren zitten de heeren sociaal-demoeraten zelf aan de regeeringstafel ..,. Yaii Kerk en CrOdsdienst . Visitatie-reizen per Tliegmachine . Tot het diocees Auckland in Nieuw - Zeeland behoort ean groot aantal eilanden , welke per schaepsgalegenheid uiterst moeilijk te bereiken zijn . Bisschop Cleary bedient zich daarom van een vliegmaehine om op die eilanden het H . Vormsel toe toe te dienen . Meermalen is hij daarbij , naar de Steyler Missionsbote meldt , in eea uiterst gevaarlijke positie gekomen . Drie broeders prieater . Hat dorpje Montjor , bij Eoermond , zal binnenkort getuige zijn van een zeldzame plechtig - heid . De drie gebroeders Jan , JPeter en Hendrik Wolters , van da Congregratie der Lszaristen , zullen op 93 Januari te Parijs de H . Priesterwijding ontvangen . Op 6 Februari d.a.v . hopen zij ia hunne geboorteplaats Montfort hanne eerste plechtige H . Mis op te dragen . Collecte voor de kapelaans ! Uit Neord - Limburg vernemen wij , dat daar bij ingezetenen door vooraanstaande ka - tholieken inzamelingen gehouden worden voor de eerw . heeren kapelaans uit het Limburgsche diocees . De kruisbeelden hersteld . De socialistische gemeenteraden van Noord - Italië , met name te Novara en Varcelli , hebben met hun proef om de kruisbeel - den uit de scholen te verwijderen , groote opwinding onder de bevolking veroor - zaakt . Vooral de renegaat Fietti , een ex-kloo8terbroeder , was hierbij de leidende persoon . De kruisbeelden werden echter van hoogerband weer op hun plaats teruggebracht tot groote ergernis der socialisten , die " te Borgoiavezzaro ver - klaarden , ze enkel te hebben weggenomen , om .... ze wat af te stoffan I ! Op meerdere plaatsen zijn oefeningen van eerherstel gehouden . In andera ver - lieten onderwijzers zoowel als scholieren gezamenlijk de scholen om naar het ge - meentehuis te trekken , eischend , dat het kruisbeeld onmiddellijk zou worden terug - gebracht . riüSLLlT ®! Vrij naar P . J . B . DIEHL , S . J . 18)„Maakje daarover maarniet ongerust ," klonk het antwoord : „ moed heb ik en ik draag eea pantser , dat minstens loo dflgelijk is als de stalen harnassen der ridders , wanneer ze ten s<;rijde trekken ." „ Ei , wat zegt ge 1 Hebt ge een pantser aangegord ?" riep Barendje verwonderd . De medgüzel lachte . „ Misschien laat ik je dat naderhand eens zien ," sprak die plagend . „ Ge weet toch alles , wat ge hebt te doen ?" vroeg gekke Barendje opnieuw . „ Ja alles 1 " luidde het antwoord . Za waren aan het huis der jodin ga - konaen . De nar klopte tweemaal , en de deur ging open . Da vrouw lichtte de bezoekers bij . „ Wie brengt ge me daar , Barendja ?" vrotg ze verwonderd , » 1 « wist ze van dit bezoek niets af . „ Iemand , die een beroep doet op uwekunst ," antwoordde de nar , „ Werp nude vermomming maar af ," sprak hij totzijn ms '^ ' D^ze gehoor jsamde en uit den vitachers - mantel kwam Agnes , de dochter van den bouwmeester , te voorschijn . Barendja keek te vergeefs uit , of hij ook een pantser kon bespeuren , maar hij zag alleen den eenvoudigen tooi , dien rijke burger - dochters droegen . Ook de jodin wierp een snellen oogslag op ' t meisje , en zei ver - volgens op deelnemenden toon : „ Zeker een verborgen leed , niet waar , lief kind ?" Agnes huiverde inwendig , ze was toch nog nooit in zulk gezelschap geweest . Dadelijk evenwel herstelde ze zich . „ Ja zeker , ernstig , innig leed I " antwoordde za . Meteen wierp ze een zijblik op den nar , als wilde ze aan de vrouw te kennen geven , dat za met haar alleen wilde spreken . De jodin vatte het teekan , dat had ze namelijk te voren met den hans - worst afgesproken . „ Ga maar mee ," zei ze , „ ik heb een ander vertrek voor mijn bezoekers ." Meteen zette ze haar blaker neer , nam eea lantaarn en stak die aan . „ Ge wilt hier zeker wel wachten , niet waar ," sprak ze lot den nar , „ totdat we het zegel des geheims hebben ontsloten ?» „ Ga maar gerust , Ohristienj " ant - woordde deze . Da jodin werd door het volk gewoonlijk de „ heelmeesterea Chris - tiaa " genoemd . Van haar afkomst wist niemand ieta , Christien fluisterde nog een paar woorden mat Barendje , waarop deze toestemmend knikte , dan noodigde za het meisje uit haar te volgen , ontsloot den verborgen ingang en verdween met Agnes in het geheime vertrek . Barendja bleef achter . Zoodra de jodin zich had verwijderd , greep hij da lantaarn en ging naar de nis , waar de veer zich bevond , waardoor hetbinnenvertrek werd geopend . Hij had spoedig gavondea wat hij zocht en lachte tevreden , vervolgens ging hij met ' t licht onderzoekend de wanden der kamer langs , om zich den plaatselijken toestand goed in de gedachte te prenten . Daarna zatte hij da lantaarn weer neer , nam een paar koorden uit zijn tasch en hing die om zijn hals , dan haalde hij een doek voor den dag en vouwde dien meermalen , zoodat er een stevig gesloten band van de breedte eener hand uit ontstond . Toen hij dat had volbracht , stak hij een ontblooten dolk in zij » gordel , ging achter da deur staan en blies de lantaarn uit . Onder die bedrijven had de jodin in de verborgen kamer den kroonluchter aangestoken en Agnes uitgeneodigd om te gaan zitten . Tot dan toe was de vrouw gehuld gebleven in een wijden en langen omslagdoek ; za ontdeed zich nu daarvan en vertoonde zich aan het meisje in een flonkerend gewaad . Ze prijkte in een scharlakenrood kleed met gouden stiksel en gouden omboordsel en ze had een vonkelend paarlensnoer door hare zwarte haren gevlochten . „ Zal ik u waarzeggen 7 " vroeg ze op liefelij ken t on . „' t Moge zijn wat ' t wil , geluk of ongeluk , maar alleen de waarheid ," antwoordde Agnes , op een toon als geloofde ze in da kunst der vrouw . Deze glimlachte . „ Nu dan zullen we enrst de handproef nemen ," zei ze . „ Luat kijken , hoe de lijnen daarin zijn gatrokken ." ' t Meisje stak haar hand uit , ze trilde daarbij inwendig . „ Heilige Maagd , be - waar me voor duivelskunst '" bad ze in haar hart , en dat gebed bleef ze herhalen , zonder veel acht te geven op de vrouw , die reeds met waarzeggen begon . „ De lijn des levens ie niet doorsneden , zuiver in haar verloop — goede gezond - heid , lang leven ," sprak de jodin op geheimzinnigen toon . Ze onderzocht eene andere lijn . „' t Hart is trouw , maar in dwaling gebracht , ' t is de Ware niet . Kondet ge vergeten , dan ware alles goed ." Agnes bad . Ze hoorde wel de woorden , maar gaf geen acht op hunne bsteekenis . Bij deze laatste woorden keek de jodin het meisje met doorbo-.'enden blik aan . „ De taekenen spreken duidelijk , msar ik wil ' t u nog duidelijker openbaren ," sprak ze . „' t Uur van middernacht nadert , nu zal de geest mij goedgunstig ver - hooren ." Meteen ging ze naar een zijtafeltje , nam daaruit eea veelhoekig-geslepen spiegel van vreemdsoortigen voorm , en plaatste dien op de tafel . Daarna blies ze den luchter uit . Een oogenblik was ' t donker in de kamer . „ Heilige Maria , laat ' t gauw voorbij zijn 1 » bad Agnes , die schrikkelijk leed . Eensklaps werd ' t helder licht in de kamer , Groene en blauwe en roode licht - sehijBselb liepen heen en weer lange de lauren , en ' t knetterde zachtjes . „ Wees niet bevreesd !" zei de jodin , „ nu begint de onthulling I * Ze trok eea gordijn weg . „ Barmhartige God 1 " riep Agnes ont - steld . Als in een spiegelbeeld zag ze Roenraad met ontdaan gelaat voor een kast staan . Hij had hamer en beitel in de hand en was juist op ' t punt om ' t slot te vernielen , Slechts een oogenblik duurde da verschijning . Sneller flikkerde het veelklearige licht rond , en ' t geknet -