Tekstweergave van DWB_1922-12-23_002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Zoo drong het Elizabeth in het hart . Hare knieën bogen zich : een sidde - ring ging door haar ziel . Zij keek naar ' t kribje , zij zag op naar het hoogaltaar . Kon Ood meer doen om Zijne won - derbare Liefde te bewijzen ? Zij aan - bad Hem als kind in de kribbe , zij aanbad Hem in de heilige Eucharistie , Haar geheele hart trok naar God . En nu kwamen er zoete , weldadige tranen , die voor dit oogenblik althans haar bitter „ waarom " deden zwijgen . De Kerstmis was teneinde , de menigte stroomde naar buiten . Ook Elizabeth stond op , doch onwillekeurig weifelde zij Hog , toen haar oog op een groep viel , die nu voor de kribbe knielde . Het was een moeder , omringd door haar vier kinderen . Zij had een vroom gelaat en vrome blauwe oogen , en even zulke oogen , schitterend van Kerstvreugde , hadden de beide oudste jongens en het kleine meisje , maar ach , het vierde kind — Elizabeth twij - felde geen oogenblik er aan — het vierde kind was idioot ! De naijver , die ia haar hart bij het zien dezer schqnbaar zoo gelukkige familie was opgekomen , maakte dadelijk plaats voor het diepste medelijden . Hier was dus een arme vrouw , die onder een soortgelijke , onbegrijpelijke beproeving Gods leed , als zij . Toen deze daarop de kerk verliet met haar arm beklagenswaardig kind aan de hand , volgde Elizabeth haar op den voet en toen zij de deur uit - traden , sprak zij bewogen : , jLaat mij u mijn medelijden betuigen met de smart , die ge over uw arm kind moet ondervinden , want ik ga onder een zelfde , vreeselijk leed gebukt ." De aangesprokene was verschrikt en verrast . Het medelijden der vreemde vrouw , zoo duidelijk uitgesproken , leek haar wel zeer verrassend , maar mis - schien niet zeer bescheiden . Toen zij echter in Elizabeth's bleeke gelaat de smartelijke uitdrukking zag , begreep zij dat eigen groot leed die woorden had ingegeven , en buitenge - woon zacht en medelijdend sprak zij : „ Ik dank u en moge God u troost zijn , zooals Hij de mijne geweest is . Wel is er een tijd geweest dat ik bijna wanhopig was om wille van mijn arm kind , maar Goddank , reeds lang heeft mijn arme jongen opgehouden eene werkelijke bron van verdriet voor mij te zijn . Wij danken God ook voor dit kind , zooals Hij het ons gegeven heeft ." Elizabeth keek haar getroffen aan . Had zij goed gehoord ? „ Ja , ik meen wat ik zeg ," ging deze voort . ., De bitterheid van mijn smart dreigde mij te doen dwalen en ver - warring te brengen en wie weet wat er van mijn geloof geworden was als God laij niet getroost had . Hij die de eeuwige liefde is , moest het toch goed met mij en mijn kind meenen . Daaraan kan Ik niet twijfelen , want dan had ik ook moet twijfelen aan Gods goedheid ." Elizabeth was diep ontroerd ; de eenvoudige , geloovige woorden der vreemde vrouw troffen haar morrend hart . De andere sprak op aog zachter toon verder : „ Het is ook niet zoo moeilijk aan Gods liefde te gelooven , zelfs waar zij ons verborgen is , want zij breekt toch spoedig genoeg weer do»r het duister Zijner onbegrijpelijke raadsbesluiten heen . „ Wat ik nu doe , verstaat gij niet , ge zult het echter later verstaan ," dit woord des Heeren drukte mijn vorige biechtvader mij op het hart en dikwijls heb ik mij daaraan gehouden en Zijn belofte vervuld ge - zien ook met betrekking tot mijn armen Karel . Zoo meen ik dat mijn andere kinderen nooit zoo hartelijk den goeden God hadden leeren dan - ken voor hun gezonde zinnen als nu hun het gebrek van hun arm broertje de hooge waarde van zulke gaven Gods dagelijks voor oogen houdt . En wellicht zouden zij nooit zulk eeaf teeder medelijden voor vreemde smart , ; voor lijden van anderen gevoeld heb-1 ben , als dat van hun eigen , lief broertje j hun niet vroeg geleerd had , hoe treu - i rig het lot van al zulke lijders is ," \ En verlegen voegde zij erbij : „ Laat | ons hopen , vandaag op den heiligen I Kerstdag , dat God ook u in uw nood i een blik gunt in Zijn wegen , die nog ! altijd gelijkwegen zijn , hoe donker zij i ons ook mogen schijnen en laat onsl geloovig met en voor elkander heti Magnificat bidden , dat zoo machtig en wonderbaar zooeven in onze ooren drong ." Daarop drukte z ^ Elizabeth harte - lijk de hand en toen scheiden zij , na « Ikaar neg hun naam en adres mee - gedeeld te hebbcH , want z ^ hoopten elkander meer te zien . Elizabeth had haar sombere woning bereikt . Zij haalde diep adem en drukte de hand op het arme hart , dat zoo schrijnde en zoo onrustig sloeg — toen ging zij naar haar gestorven kind — daar was vrede en stilte des doods . Weer knielde zij neer en bad . Wel was het een arm , zwak gebed , nog kwam het niet uit een geheel onder - worpen gemoed , maar het was geen morren en klagen , geen vertwijfelend bitter „ waarom ". De Engelen van den Kerstnacht waren met hun hemelsche boodschap ook tot deze arme , verlaten vrouw gekomen , niet te vergeefs had zij aan de kribbe geknield en de hei - lige geheimen gevierd . Ook door haar lijdensnacht was een straal van eeuwig licht gebroken . De feestdagen waren voorbij en hadden veel geluk en vrede gezien . Hier had men zich in God en daar met de wereld verheugd , maar ver - heugd had mea zich . Alleen Elizabeth's woning was van het begin tot het einde een huis van rouw gebleven . Met rouw en tranen was de feestdag voor haar begonnen , onder rouw en tranen werd het uitgeluid . Elizabeth kwam van de begrafenis van haar kind -- en van een bezoek bij haar echtgenoot . Haar kind had geen afscheidsgroet voor haar gehad , haar man geen wel - komstgroet — hij had haar niet eens herkend. Arme Elizabeth ! En toch haar oogen stonden niet meer zoo star en vol vertwijfeling , want al was haar leed hetzelfde ge - bleven — zij droeg het niet meer alleen . Een , die grooter was dan haar arm bloedend hart en sterker dan haar smart , hielp het haar dragan . Elizabeth bad meer en vertrouwde meer . Dagelijks offerde zij al haar leed aan het Christuskind en de Moeder van Smarten op en zoo groeiden haar liefde en hoop aan en zacht en toe - gevend had haar nieuwe in de Kerst - mis gevonden vriendin door woord en voorbeeld haar afgemat hart bemoe - digd . Vooral was het woord des Heeren , dat haar telkens opnieuw trof tot in het diepst harer ziel : „ Wat ik nu doe , verstaat gij niet ; later zult gij het verstaan ." Was deze toezegging ook niet voor haar een antwoord op haar angstig „ waarom ?" Kon zij haar niet kalmee - ren , zooals zij het hart harer vriendin gekalmeerd had ? Wel had de godde - lijke Zaligmaker die uitgesprokeu op een tijd dat Zijne wonderbare liefde zich in de » ootmoedigen liefdedienst openbaarde , waarvan zelfs Petrus de grootte en liefde niet kon beseffen — en voor haar gold het Zijne verborgen liefde in haar zware beproeving te erkennen maar hoe meer zij zich in dit woord des Heeren verdiepte , hoe meer de God van Majesteit zich in den rijkdom Zijner liefde aan haar openbaarde , van de kribbe af stap voor stap tot den nacht , waarin Hij verraden werd , van Gethsemané tot den Calvarieberg , des te kalmer en deemoediger werd haar oproerig , mor - rend hart . ja , de lieve Zaligmaker had de arme , zondige wereld gezocht , zooals nie - mand zocht ; H ^ was voor haar ge - storven , zooals niemand sterft — en toch zou zq het gewaagd hebben Zijn eeuwige liefde te betwijfelen wijlZ^'n straffende Hand zwaar op haar lag , terwijl zij zulk een straf niet verdiend had ? Paste het aan het schepsel den Schepper met een morrend „ waarom " tegemoet te treden ? Had zij dan als kind niet zonder morren of klagen den wil haars vaders gevolgd , ook dan als zij dien niet begreep , en zou zij tegen - over haar Hemelschen Vader niet het - zelfde vertrouwen toonen ? Temeer wijl God nog bovendien de liefderijke toe - zegging deed : „ Gij zult mij later ver - staan ?" En hoe kleiner en ootmoedi - ger zij werd , hoe meer de namelooze angst en bitterheid uit haar hart week . Zij zag in den geest haar kind rusten aan het Goddelijk Hart des Zaligma - kers , het glimlachte zoo zoet en was zoo gelukkig en veilig . Had zq ge - wenscht , dat het scheepje van zijn leven nog dobberde op de wilde baren der wereld , waar zoo menigeen schip - breuk lijdt in zijn geloof , en dan neer - geslingerd wordt in de diepte des ver - derf s ? „ Wat ik doe , verstaat gij niet , maar later zult gi ]' het verstaan !" PuidelMket ' en helderder straalden haar deze woorden van den Zalig - I maker tegen , het was haar of de ver - borgen liefde Gods haar tegenlachte , alsof de sluier werd opgeheven , die de Goddelijke raadsbesluiten voor haar oogen verborgen had gehouden . En toen zag zij haar echtgenoot voor zich . Niet zooals hij nu was , van zijn gees - telijke vermogens beroofd , neen , zooals hij geweest was in het volle bezit zijner krachten , vol eerzuchtige plannen en verwachtingen . De wereld had hem echter niet alleen gegeven wat hij wachtte , men had hem niet de plaats gegund , waarop zijn talenten hem aan - spraak konden doen maken . Zij wist , dat dit hem meer gekrenkt had dan hij haar had willen laten bemerken ; zfi wist nog meer , z ^ wist , dat de Verzoeker tot hem gekomen was en hem macht en aanzien beloofd had , indien hij nedergevallen en hem aan - beden had . Maar hij had hem afge - wezen , hij had hem met Gods hulp overwonnen , Hoe fier was hij toen geweest en wat had hem het bewustzijn van de overwinning over de macht der duis - ternis tevens deemoedig gemaakt , dat hij met een opgeruimd hart kon ver - klaren , liever arm en onbekend te willen blijven , zijn leven lang , dan eer en aanzien te genieten , gekocht met den vrede van zijn geweten . Maar — zou het altijd zoo gebleven zijn ? Kon Gods genadige hand hem niet voor alle verzoekingen bewaren , opdat de lauwerkrans der overwinning , die zoo schoon zijn slapen sierde , niet verwelkte of hem van het hoofd viel ! O , God , ja , er zijn nog vreeselijker beproevingen dan zelfs de macht van den waanzin 1 „ Wat ik nu doe , verstaat gij niet , maar later zult gij het verstaan ." Weer klonk dit woord troostend en hoopvol in haar hart . De Heer had ook hier gezegevierd , het Christuskind was in haar hart opnieuw geboren . Nog kon zij geen „ Magnificaat " aan - heffen , maar zij kon met stille berus - ting zeggen : „ Zie de dienstmaagd des Heeren ." En zoo was zij gewillig ge - worden om ook haar donker levens - pad zonder morren te bewandelen . De Heer zou haar sterkte zijn ; Zijn H . Lijden zou haar troosten in haar leed en Zijn liefde haar helpen om te beminnen en te bidden voor de armen en ellendigen dezer wereld . Dat was ook een gave Gods . Eindelijk echter zou ook voor haar de tijd komen , dat zij de wijsheid Gods geheel en al zou erkennen en haar nacht geheel licht zou worden . Dat was haar hoop en vrede . Oi-iliaiiscl ImMÈïi Maria die zoude naer Bethlehem gaen Kerstavond voor den noenen . Sint Joseph die zoude met haer gaen Om haer den weg te toenen . Het hagelde , het sneeuwde , het mieker [ zoo koud , De rijm lag op de daken . Sint Josoph tegen Maria sprak : „ Och Heere , wat zullen wij maken ?" Maria die zei : „ ik zijn er zoo moe , Laet ons een weinig rusten ." „ Laet ons nog een weinig verder gaen Aen een huyseken zullen wij rusten ." Zij kwamen een weinig verder gegaen , Tot aen een boerescheure . ' t Is daerwaer Heer Jesus geboren was . En daer sloten noch vensters , noch [ deuren . J \ ( Geschiedenis van dea componist ). De Kerstvroegmis was geëindigd . Uit de wijd geopende deuren van het kerkgebouw te Arnsdorf stroomden de geloovigen huiswaarts . ' t Was nog donker , zoodat de terug - keer over de met sneeuw bedekte velden en bergwegen niet zonder ge - vaarwas . Ouder gewoonte waren echter spoedig de noodige fakkels van pijn - boomenhout ontstoken , die door stevige knapen onder ' t zingen van vroolijke liederen werden vooruitgedragen . Het was een werkelijk fantastisch schouwspel , zulk een tocht over de smalle bergpaden , van die stoere land - lieden in hun schilderachtige kleeder - dracht , beschenen door het roode flik - kerende schijnsel dier geïmproviseerde flambouwen . Nadat de laatste kerkgangers achter de vooruit springende rotsen in het dal waren verdwenen , hoorde men nog eenige oogenblikken het wegstervend geluid hunner stemmen . Daarna werd alles doodstil . De kaarsen aan het hoogaltaar waren reeds lang gedoofd . De maan scheen door de hooge spitse boogvensters en wierp haar zilveren schijnsel in de stille schemer donkere ruimte , waar reeds zoo menig innig gebed en zoo velerlei wenschen tot den troon des Allerhoogsten waren opgezonden . Frans Qruber , de schoolmeester en organist der parochie , bevond zich nog alleen in den God gewijden tempel . In zich zelf gekeerd , met beide han - den het hoofd vasthoudend , zat hij onbewegelijk op de bank vóór het gesloten orgel . Wat hield hem zoo lang in de kerk gekluisterd ? Bestond er voor hem geen Kerstfeest met zijn vroolijk licht , een dennengeur en kindergejubel ? De torenklok deed dreunend hare slagen hooren en deze schenen den eenzamen man uit zijne overpeinzingen wakker te schudden . Hij stond op en pakte haastigzijnemuziekbo.eken bijeen , waarbij een klein beschreven blad papier op den grond viel , Hij raapte ' het op en stak het met een droefgeestig lachje bij zich . Het bevatte den tekst voor een Kerstlied , waarover hij den dichter de muziek had beloofd . Die belofte meende hij evenwel niet te kunnen volbrengen in den moeite - vollen strijd , dien hij doorleefde ; hoe zou hij ook den rechten toon kunnen vinden voor een lied der vreugde en des vredes ? Met loome schreden verliet hij de kerk , sloot de deur en bevond zich in de vrije lucht . Zijn oogen dwaalden over den stillen Godsakker . Langzaam schreed hij voort . De nachtwind streek met killen adem over de bladerlooze struiken en door de kale en met rijp bedekte boomtop - pen . Verwelkte lijkkransen bewogen zich ritselend om de kruisen en graf - steenen . Rustig en koud stëhd de maan aan de donkere onmetelijke hemelruimte ; rustig en koud bedekte sneeuw , als een uitgestrekt lijkkleed , de verstijfde aarde en dekte ook den versch opge - worpen grafheuvel , waaronder zijn eenig kind den doodslaap sluimerde . Hij had echter meer verloren dan den kleinen levenslustigen ' lieveling ; niet alleen de vader , maar de echtge - noote droeg rouw in het hart . Sedert den dood van zijn kind was zijne vrouw tot een schijnbaar onge - neeslijke zwaarmoedigheid vervallen en haar toestand deed den armen man de toekomst donker inzien . Hier en daar steeg er rook van het haardvuur uit de schoorsteenen ; in tal van huizen schemerde een vriende - lijk licht door de reten der venster - luiken en de haan verkondigde met luid gekraai het aanbreken van den heiligen Kerstdag . Droeve gedachten omtrent z^n be - klagenswaardig vrouw vervulden het hart van den organist . Door angst en vurig verlangen gedreven , ijlde hij door het dorp naar zijne woning . Eenzaam en verlaten lag het huis daar , als uitgestorven . Daar binnen was alles stil en duister . Zijn eigen schreden deden hem schrikken . Aar - zelend opende hij de deur en ontwaarde bij het flauwe maanlicht zijne vrouw , die met een onbeweeglijk gelaat , starre oogen , vóór het bedje van haar ge - storven lieveling geknield lag en het leege kussen met hare handen kramp - achtig omvat hield . - — Anna , riep hij , doch zij bewoogzich niet ; hij kwam naderbij en raaktehaar schouder aan . Een wezenlooze blik trof hem , en toen hij zich vooroverboog en haar zacht wilde oprichten weerde zij hem met hare handen af . — Anna . smeekte hij met een stem,die trilde van angst en weemoed , dochzijne bede bleef onverhoord . Het scheen echter , alsof een oude beproefde vriend zijn weeklacht had verstaan ; zijn blikken vielen op het geopende klavier . — Kom , beproef het hier eens mede , scheen het instrument hem toe te roe - pen , reeds menigen vreugdetoon hebik u gezongen , waarom ditmaal geentoon der vertroosting ? Hij zette zichvóór het klavier en liet zich onbewustdoor den stroom zijner aandoeningen medevoeren . En ook nu bleef de oude vriend hem getrouw . Boven de sombere en droevige gol - ven der zwaarmoedigheid verhief zich allengs in zachte melodieën de herin - neringen aan het vervlogen geluk ; door de smart gelouterd en in stille berusting voerde zij de ziel opwaarts aaar de reine onbewolkte hoogte , waar het geschokte menschenhart toch alleen raad en troost kan vinden voor de smarten en moeilijkheden des levens . Anna bewoog zich ; de gewijde hand der muziek had haar aangeraakt en de vreeselijke tooverketen , waarin haar ziel was gekluisterd , werd verbroken . Frans Gruber echter zag en hoorde niet wat er in zijne nabijheid voorviel . Na eene korte inleiding en als voor - bereiding tot een plechtige en gevoel - volle melodie , begon hij met een van aandoening trillende stem-te zingen : Stille Nacht , lieii'ge Nacht ! Gottea Sohn , o wie lacht Liebe uiis Dein neil'ger Mund , Da UDS naht die Eettuugsstund . Christ in Deiner Geburt . Stille Nacht , heil'ge Nachtl Fron\men Hirten kund gemacht , Durch der Engel Gloria Tont uns iaut von fern und nah ; Christ der Ketter ist da !*) En de Kerstengel , die zooveel men - schenharten , groot en klein , rijk en arm , gelukkig gemaakt en verkwikt had , ging ook het stille huis der droef - heid niet voorbij . Diep bewogen luisterde Anna naar het gezang van haar echtgenoot . Toen echter het laatste accoord wegstierf en Frans Gruber wilde opstaan , voelde hij zich eensklaps door twee zachte armen omvat er een geliefd gelaat boog zich met al de innigheid en liefde van vroeger over naar het zijne . — Frans , zeide zij , ik had u en den goeden God in mijn bitterste smart vergeten — vergeef het mij I *) Geruimen tijd heeft men Michael Haydn te Salzberg voorden componist van dit lied gehouden , doch dit was een dwaling . De ware geschiedenis is deze : op 24 Decem - ber 1818 ontving de organist Frans Gruber te Arnsdorf ret verzoek van den priester Joseph Mohr , te Oberdorf , om bij een door dezen vervaardigd gedicht de muziek te willen schrijven . Reeds op 25 December was Joseph Mohr in ' t bezit van decompositie , die nog dien zelfden dag in de Nicolaaskerk te Oberdorf werd gezongen , In 1834 werd het lied in Gebhardt's Jugend freund " opgenomen , hetwelk ihans over de geheele wereld bekend is geworden . De componist stierf in 1888 en op zijn gr.if prijkt een steen met de woorden : „ Dem Scböpfer des wohlbekannten Weih - nachtslieds „ Stille Nacht , Heil'ge Nacht .". Boeiende lectuur . Kik boek bevat een compleet verhaal . Goudkoorts De Rots der Wanhodp Lsstc Liefde Een Luchfrcis tegen wil en dank Een dolle jacht Het gelukkige einde Verkocht en betaald De indringer Het drama van Orzaize Een dappere vrouw Feest in de faKillie Medeminnaars De misdaad in de voetbalsport Lamme karweitjes Do versmade Een arend in een uilennest De liefde eener mexicaansche De oude wrok Om het judasloon De wijkende einder Revolutie De bruid der zee De krankzinnige Het laadsel van koop 99 Mlsdcelden Spaansche griep Indische familie De directeur van de nieuwe kunst - school Als het bloed spreekt De dochteis van burgemeester Jo » rissen Haar offer . Het noodlotiigc schot Het dagboek van den dorpsdokter Een drama in Ltifland De grafelijke pleegdochter , Prys 25 et . Prijs 25 et . Bij afname in eens van 3 stuks 65 et . » » n » f > V 120 et . Voorhanden bij N . V . Drukkerij en Beekhandel „ Si . Maarten ". Vleeselistraat . — IIËL .