Tekstweergave van DWB_1934-12-29_005
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No
.
2163
Zi^TERDAG
29
DECEMBER
1934
a
■
tnsaacT^^rjaasira
i
T
Vivsa
a
x
.
-
-
iLi
isssesBsri
37e
Jaargang
Nieuws
-
en
Advertentieblad
voor
TIEL
,
TIELER
-
en
BOIVIiVIELERWAARD
U
weet
toch
dat
voor
Uw
kleeding
M
.
SANDERS
-
Dmten
de
man
is
.
NERGENS
ZOO'N
KEUZE
HOEDEN
en
PETTEN
.
De
Heerlyckheit
der
Kercke
V
.
BELOFTE
AEN
ADAM
,
ABRAHAM
EN
JACOB
.
Terstond
na
Adams
val
wijst
Gods
belofte
in
het
Paradijs
aan
de
mens
gedaan
reeds
op
het
toekomstige
Godsrijk
,
de
Kerk
.
In
deze
eerste
blijde
boodschap
lag
de
belofte
van
de
Kerk
opgesloten
,
wat
Vondel
op
zo'n
eigenaardige
wijze
uit
-
drukt
;
,,
In
d'eerste
heilbelofte
ontvout
zich
d'ingevouwe
belofte
van
de
Kerck
".
Wat
troostvol
waren
Gods
woorden
:
„
Ik
zal
vijandschap
stellen
tussen
U
en
de
Vrouw
,
tussen
uw
zaad
en
haar
zaad
.
Zij
zal
U
de
kop
verpletteren
en
hij
zal
uwe
hiel
belagen
".
Zoals
de
aandachtige
lezer
zal
opmerken
volgt
Von
-
del
hier
gedeeltelik
de
gewone
tekst
van
de
kathoUeke
bijbel
-
vertaling
,
gedeeltelik
ook
een
andere
lezing
,
naar
de
Hebreewse
tekst
.
De
Schepper
beloofde
aan
de
gevallen
mensen
een
Verlosser
,
die
de
duivel
overwinnen
zou
.
Met
zijn
voet
zal
hij
de
duivel
verpletteren
,
die
toch
zijn
aanvaller
in
de
hiel
zal
bijten
.
Deze
strijd
van
Kristus
met
de
helse
macht
blijft
voortduren
in
zijn
mistiek
lichaam
de
Kerk
:
In
d'eerste
heilbelofte
ontvout
zich
d'ingevouwe
Belofte
van
de
Kerck
,
naerdien
de
vrucht
der
vrouwe
11.5
)
De
paradysslang
'
t
hooft
zal
pletten
met
den
voet
;
Terwyl
de
slangetant
,
venynigh
en
verwoet
,
Haer
in
de
hielen
byt
,
om
'
t
vruchtbre
zaet
te
smooren
,
Door
een
erfvyantschap
,
van
wederzy
geboren
Uit
'
s
Allerhooghsten
vloeck
,
om
'
t
plucken
van
het
ooft
,
120
)
Dat
Adams
brein
vernuft
en
schranderheit
belooft
.
De
Kerck
wort
ingevoert
om
'
t
helsch
gebroet
te
keeren
,
Te
lyden
in
dien
stryt
,
en
dan
te
triomfeeren
.
Na
deze
eerste
algemene
belofte
,
worden
de
omstandigheden
,
die
de
Verlosser
betreffen
,
nader
bepaald
,
door
verschillende
beloften
,
waarin
ook
de
Kerk
wordt
aangezegd
.
De
eerste
be
-
lofte
door
eed
bezegeld
werd
gedaan
aan
Abraham
.
Telkens
als
hij
door
Gods
mond
zijn
geslacht
hoort
prijzen
en
hemelhoog
verheffen
is
de
grote
kerkgemeenschap
ook
in
die
belofte
op
-
gesloten
.
Toen
Abraham
de
leeftijd
van
99
jaren
had
bereikt
,
verscheen
hem
God
zelf
,
die
een
verbond
met
hem
sloot
zeggende
:
„
Ik
ben
God
,
de
Almachtige
.
Wandel
voor
miijn
aangezicht
en
wees
volmaakt
.
En
Ik
zal
mijn
verbond
stellen
tussen
u
en
Mij
,
en
Ik
zal
u
sterk
vermenigvuldigen
.
Abraham
viel
voorover
op
zijn
gelaat
neder
.
En
God
zeide
hem
.
Ik
ben
het
en
Ik
zal
een
ver
-
bond
met
u
sluiten
en
gij
zult
de
vader
van
ontelbare
volken
zijn
.
Ik
zal
uw
geslacht
geweldig
doen
groeien
en
Ik
zal
U
het
hoofd
maken
van
volken
en
koningen
zullen
uit
U
voortkomen
."
(
Schepping
XIX
1—6
.)
De
naam
van
Abram
werd
door
God
veranderd
in
Abraham
,
d.w.z
.
vader
van
eén
grote
menigte
.
Tot
dan
toe
had
hij
geen
kinderen
,
maar
hem
werd
een
zoon
beloofd
van
zijn
vrouw
Sara
.
„
Ik
zal
haar
zegenen
en
U
van
haar
een
zoon
schenken
,
die
ik
eveneens
zal
zegenen
;
want
hij
zal
het
hoofd
van
volken
zijn
,
en
koningen
van
verschillende
naties
zullen
van
hem
ko
-
men
."
(
Schepping
XIX
16—17
.)
Om
de
eerste
aartsvader
een
volledig
beeld
te
maken
van
de
komende
Messias
stelde
God
hem
zwaar
op
de
proef
,
toen
Hij
eiste
,
dat
die
enige
zoon
Isaak
Hem
geofferd
zou
worden
.
On
-
danks
het
vreemdsoortig
en
onbegrijpelik
bevel
gehoorzaamde
Abraham
toch
vol
geloof
aan
Gods
beloften
,
welk
geloof
de
H
.
Paulus
zo
zeer
geprezen
heeft
.
Toen
sprak
God
voor
de
derde
maal
tot
hem
:
„
Bij
mij
zelf
heb
Ik
gezworen
,
zegt
de
Heer
,
dat
Ik
u
,
omdat
gij
dit
gedaan
hebt
,
en
uw
enige
zoon
om
Mij
niet
hebt
gespaard
,
zegenen
zal
en
uw
zaad
vermenigvuldigen
,
als
de
sterren
des
hemels
en
als
het
zand
,
dat
ligt
op
het
strand
der
zee
.
Uw
nageslacht
zal
de
steden
der
vijanden
bezitten
.
En
al
de
volken
der
aarde
zullen
gezegende
worden
in
uw
zoon
,
omdat
gij
aan
mijn
stem
gehoorzaamd
hebt
.
(
Schepping
XXII
16—18
.)
Die
beloofde
zoon
is
niet
Isaak
,
maar
Kristus
,
die
als
hoofd
van
zijn
Kerk
,
waarin
alle
volken
worden
opgenomen
,
de
grote
Koning
der
Koningen
is
.
D'aertsvader
Abraham
,
zoo
menighmael
hy
hoort
Hoe
'
s
hemels
vlugge
boon
,
door
hun
onfeilbaer
woort
,
125
)
Met
eenen
dieren
1
)
eedt
,
hem
heffen
aen
de
woleken
,
Tot
eenen
vader
van
de
koningen
en
volcken
.
Die
,
zegenryck
in
tal
,
en
weeligh
uitgespreit
.
Ontelbaar
zyn
als
zant
,
by
duinen
uitgebreit
.
En
'
t
nimmer
telbre
heir
der
starren
overtreffen
;
130
)
Een
maght
,
waer
tegens
zich
te
vruchtloos
durf
verheffen
.
Al
wat
haer
vloeckt
en
haet
:
zoo
menighmael
Godts
mont
Hem
eeneii
zoon
belooft
,
bezegelt
zyn
verbont
,
Belooft
,
in
Saraes
vrucht
,
al
die
op
d'aerde
wonen
,
Uit
'
s
hemels
ryeken
schoot
,
te
zegenen
,
te
kroonen
;
135
)
Zo
dickmael2
)
schuilt
de
Kerck
in
die
beloftenis
.
De
groote
Kerck
des
volcks
,
waeraen
geen
tellen
is
;
Zoo
blinckt
haer
vruchtbaerheit
,
ontelbaerheit
,
vermogen
,
En
heerlyckheit
alree
voor
'
s
gryzen
vaders
oogen
.
Die
naer
de
Godtheit
zweemt
,
3
)
en
'
t
eenigh
bloet
niet
spaert
.
140
)
Dat
met
gebogen
hals
zich
buight
voor
'
t
offerzwaert
.
De
derde
grote
belofte
over
de
grote
kerk
,
deed
de
hemel
door
de
mond
van
de
aartsvader
Jakob
,
de
zoon
van
Izaak
,
toen
hij
stervende
was
.
Kristus
,
die
uit
de
stam
van
Juda
moest
ge
-
boren
worden
,
zou
zijn
de
koning
van
vele
volken
,
zijn
Kerk
.
,,
Judas
,
uw
broeders
zullen
u
prijzen
,
uw
hand
zal
liggen
op
de
nek
van
uw
vijanden
en
de
kinderen
van
uw
vader
zullen
u
eer
brengen
."
De
volgende
woorden
van
de
stervende
aartsvader
bevatten
in
een
heerlik
beeld
de
grote
macht
van
Juda
,
die
een
afbeelding
is
van
Kristus
'
macht
,
de
hier
voorspelde
leeuw
,
het
koninklike
dier
.
,,
Juda
is
als
een
jonge
leeuw
.
Gij
zijt
opge
-
sprongen
tot
roof
.
Als
gij
rust
,
gaat
gij
liggen
als
een
leeuw
en
een
leeuwin
.
Wie
zal
u
durven
wakker
maken
."
Uit
deze
regels
begrijpen
wij
,
waarom
Vondel
spreekt
over
„
leeustam
"
als
hij
in
de
tekst
zinspeelt
op
de
volgende
grote
profetie
:
„
De
scepter
zal
van
Juda
niet
worden
weggenomen
,
noch
de
vorst
uit
zijn
lendenen
,
totdat
Hij
komt
,
die
gezonden
zal
worden
en
Hij
zal
de
verwachting
der
volken
zijn
."
(
Schepping
XLIX
10
.)
Als
de
aardse
nakomelingen
van
Juda
hun
heerschappij
ver
-
loren
zullen
hebben
,
dan
zal
het
ogenblik
er
zijn
,
dat
de
Messias
verschijnt
,
die
allen
om
Zich
verzamelen
zal
in
zijn
Kerk
.
Daer
Jakob
,
van
de
doot
gedootverft
,
4
)
zijn
geslachten
5
)
Den
afgezant
belooft
,
waerop
de
volcken
wachten
.
Wanneer
de
leeustam
zit
van
zynen
staf
berooft
,
Daer
onderwerpt
de
Kerck
zich
zelf
'
t
gezalfde
hooft
,
145
)
Dat
niet
een
eenigh
volck
zal
heerschen
en
gebieden
,
Maer
over
eenen
zwarm
van
allerhande
lieden
.
1
)
dieren
eedt
:
duren
eed
;
2
)
dickmaels
:
dikwels
;
3
)
Abra
-
ham
,
die
in
dit
opzicht
op
God
gelijkt
,
dat
hij
zijn
enige
Zoon
ook
niet
spaarde
;
4
)
doodverven
:
doodsbleek
maken
;
5
)
kin
-
deren
en
kleinkinderen
.
p
.
fr
.
A
.
v
.
DIEREN
,
o.p
,
T'weede
Blad
.
ZONDAG
ONDER
HET
OCTAAF
VANKERSTMIS
.
•
Epistel
.
Les
uit
den
brief
van
den
H
.
Apostel
Paulus
aan
de
Galatiërs
.
(
C
.
4
.)
Broeders
:
Zoo
lang
de
erfgenaam
een
kind
is
,
verschilt
hij
niets
van
een
dienst
knecht
,
ofschoon
hij
heer
is
van
alles
;
maar
hij
staat
onder
voogden
en
verzor
-
gers
,
tot
op
den
tijd
door
den
Vader
be
-
paald
.
Evenzoo
ook
wij
,
toen
wij
kinde
-
ren
waren
,
toen
waren
wij
onder
de
eer
-
ste
beginselen
der
wereld
dienstbaar
;
maar
toen
de
volheid
des
tij
ds
gekomen
was
,
zond
God
zijnen
Zoon
,
geworden
uit
eene
vrouw
;
geworden
onder
de
Wet
,
op
dat
hij
hen
,
die
onder
de
Wet
waren
,
zou
vrijkoopen
,
opdat
wij
de
aanneming
tor
kinderen
verkrijgen
zouden
.
En
dewijl
gij
zonen
zijt
,
heeft
God
den
Geest
zijns
Zoons
in
uwe
harten
gezonden
,
die
roept
:
Abba
,
Vader
.
Derhalve
zijt
gij
geen
dienstknecht
meer
,
maar
zoon
,
en
indien
zoon
,
dan
ook
erfgenaam
door
God
.
Evangelie
volgens
den
H
.
Lucas
.
(
C
.
2
.)
In
dien
tijd
waren
Joseph
en
Maria
,
moeder
van
Jszus
,
verwonderd
om
het
-
geen
men
over
Hem
sprak
.
En
Simeon
zegende
hen
,
en
zeide
tot
Maria
,
zijne
moeder
:
Zie
,
deze
is
gesteld
tot
val
en
op
standing
van
velen
in
Israël
,
en
tot
een
teeken
van
tegenspraak
,
maar
ook
uwe
eigene
ziel
zal
een
zwaard
doorboren
,
op
dat
uit
veler
harten
de
gedachten
zich
openbaren
.
En
daar
was
eene
profetes
,
Anna
,
dochter
van
Phanuel
,
uit
den
stam
van
Aser
.
Deze
was
ver
in
dagen
gevorderd
.
Na
haren
maagdenstaat
had
ze
zeven
jaren
in
den
echt
geleefd
,
en
nu
was
zij
weduwe
tot
op
vier
en
tachtig
jaar
.
Ze
verliet
den
tempel
niet
en
dien
de
God
in
vasten
en
gebeden
nacht
en
dag
.
Ook
deze
was
in
die
ure
tegenwoor
dig
en
loofde
den
Heer
;
en
ze
sprak
over
Hem
tot
allen
die
de
verlossing
van
Is
-
raël
verbeidden
.
En
toen
ze
alles
volgens
de
Wet
des
Heeren
volbracht
hadden
,
keerden
ze
terug
naar
Galilea
naar
hun
-
ne
eigene
stad
Nazareth
.
Het
kind
nu
groeide
op
en
nam
in
krachten
toe
,
ver
vuld
van
wijsheid
;
en
de
genade
Gods
was
over
Hem
.
De
weg
der
Wyzen
uit
het
Oosten
Van
Jerusalem
naar
Bethlehem
.
,,
Desen
wegh
van
lerusalem
tot
Bethleem
is
twee
groote
brabant
-
sche
mijlen
twee
uren
ende
een
halve
,
maer
met
onse
devotie
te
houden
op
diverse
plaetsen
hoe
kort
die
is
,
soo
heeft
men
ordi
-
naris
dry
uren
van
doen
".
(
Gon
-
zalez
in
,,
Ierusalemse
Reijse
").
Een
oude
en
een
heilige
weg
die
weg-van
Jerusalem
naar
Bethlehem
.
Het
is
de
weg
,
waarlangs
de
aartsvaders
Abraham
,
Isaac
en
Jacob
trokken
vier
duizend
jaar
geleden
;
'
t
is
de
weg
,
waar
langs
David
met
z'n
leger
trok
,
om
den
Sion-burcht
te
bestormen
,
drie
duizend
jaar
geleden
.
'
t
Is
de
weg
,
waarlangs
Maria
en
Jo
-
seph
trokken
naar
de
stad
van
David
,
om
zich
te
laten
inschrijven
voor
de
volkstelling
,
negentien
honderd
dertig
jaren
geleden
:
de
weg
,
waarlangs
de
Wij
zen
uit
het
Oosten
opgingen
onder
lei
-
ding
van
de
wonderbare
ster
naar
het
Kind
in
de
Kribbe
;
het
is
de
weg
van
het
Kerstfeest
.
Thans
is
het
een
nieuwe,weg
,,
op
ge
-
heel
moderne
wijze
aangelegd
";
de
auto's
glijden
er
over
heen
als
over
een
parketvloer
.
Terzijde
van
den
nieuwen
weg
ziet
men
nog
de
oude
heirbaan
,
die
eeuwenlang
gevolgd
werd
door
duizen
-
den
en
duizenden
karavanen
.
(
Keulers
:
Waar
Jesus
leefde
,
blz
.
137
).
,,
Tout
chan
ge
,
même
en
Orient
":
zelfs
in
het
ver
-
starde
,
contemplatieve
Oosten
is
het
moderne
leven
doorgedrongen
en
het
heeft
zelfs
een
gewijden
weg
zoo
antiek
als
de
baan
Jerusalem—Bethlehem
niet
onberoerd
gelaten
.
Ja
toch
,
Keulers
zegt
immers
,
dat
de
nieuwe
weg
grootendeels
naast
den
ouden
aangelegd
is
,
waarbij
de
piëteit
een
minder
gewichtige
rol
zal
vervuld
hebben
dan
de
overweging
,
dat
de
nieuwe
weg
zoo
kort
en
zoo
recht
mo
-
gelijk
moest
aangelegd
worden
.
De
middeleeuv/en
zouden
zich
in
gewe
ten
bezwaard
gevoeld
hebben
als
ze
ook
slechts
één
steen
op
dien
weg
verlegd
hadden
.
Gardiaan
Gonzalez
heeft
in
de
17e
eeuw
den
ouden
weg
van
Jerusalem
naar
Bethlehem
nog
dikwijls
bewandeld
;
hij
heeft
hem
verschillende
malen
be
-
gaan
met
groepen
pelgrims
uit
de
Ne
-
derlanden
en
hij
heeft
dan
aan
zijn
land
genooten
verteld
zooals
hij
in
zijn
„
leru
salemse
Reijse
"
heeft
beschreven
:
„
De
-
3en
wegh
is
eertijds
seer
ghenughelijck
gheweest
,
beplant
met
boomen
,
schoone
hoven
,
welriekende
cruyden
,
roosen
wijn
gaerden
ende
van
Salomon
met
stee
nen
ghevavayth
:
in
desen
teghenwoor
-
dighen
tijdt
en
is
van
dit
pavaysel
gheen
ghedachtenisse
meer
,
noch
en
is
uyt
na
-
tuere
niet
seer
ghenuchelijck
want
in
berghachtigh
ende
steenachtigh
Hy
kan
seer
aenghenaem
ende
plaisierigh
ghemaeckt
worden
door
het
ghene
de
ziele
verheught
,
want
brenght
ons
naer
de
verblijf
plaetse
van
Marie
ende
Jo
-
seph
,
naer
de
plaetse
vande
gheboorte
ons
Heere
Jesu
Christi
,
naer
het
stalle
-
ken
,
daer
die
dry
Coninghen
vallende
op
de
knien
den
Heere
van
Hemel
ende
aer
-
de
hebben
aenbeden
De
plaetse
te
sien
daer
allen
dese
Mysteriën
sijn
ghe
-
schiet
is
ghenoeghsaem
alle
moyelijck
-
heydt
van
den
wegh
te
versoeten
".
Spraken
de
Romeinen
te
Rome
van
een
,,
via
sacra
—
een
heiligen
weg
",
dan
heeft
de
christen
te
Jerusalem
meer
recht
,
om
van
den
weg
naar
Bethlehem
als
van
een
,,
via
sacra
"
te
spreken
.
Van
oudsher
is
het
gewoonte
,
om
den
pelgrim
,
die
den
tocht
naar
Bethlehem
van
Jerusalem
uit
maakt
,
te
wijzen
op
de
tradities
,
aan
verschillende
plaatsen
links
en
rechts
van
den
weg
verbonden
.
Zelfs
op
het
einde
der
middeleeuwen
hield
men
sommige
dezer
tradities
reeds
voor
legenden
.
Jos
.
Keulers
heeft
echter
met
recht
verklaard
:
„
Ik
weet
heel
goed
,
dat
de
ge
leerden
over
zulke
legenden
de
schou
-
ders
ophalen
,
maar
wat
kan
me
op
den
weg
naar
Bethlehem
de
geleerdheid
schelen
?
Spreekt
uit
deze
legenden
niet
ie
godsvrucht
der
oude
pelgrims
,
die
in
Palestina
niet
alleen
aan
Jesus
,
maar
ook
aan
Maria
dachten
?
Dat
zij
zoo
her
haaldelijk
plaatsen
vonden
,
waar
Maria
rustte
,
verraadt
hun
vroom
medelijden
met
de
arme
Moeder
".
In
dien
geest
heb
ben
de
christen
pelgrims
eeuwen
lang
dezen
weg
afgelegd
;
wat
ze
er
vonden
en
vereerden
,
vertelt
ons
zeer
uitvoerig
de
bekwame
pelgrimsleider
Gardiaan
Gonzalez
in
zijn
,,
Ierusalemse
Reijse
".
De
weg
naar
Bethlehem
gaat
uit
van
de
Jaffa
-
poort
aan
de
westzijde
der
stad
;
links
gaat
de
v/eg
langs
de
cister
-
ne
of
regenput
van
Bersabee
,
een
rots
-
achtige
hoogte
op
en
passeert
op
een
paar
honderd
meter
afstand
een
gebouw
dat
in
de
middeleeuwen
genoemd
werd
,,
Quaden
Raet
",
omdat
de
oude
overleve
ring
wilde
,
dat
daar
de
eerste
vergade
-
ring
der
Joodsche
overheden
gehouden
werd
,
die
Jesus
zochten
te
dooden
.
Af
-
dalende
loopt
de
weg
verder
zuidwaarts
door
de
vallei
Raphaim
(
het
dal
der
Reu
zen
).
In
deze
streek
woonde
tot
voor
drie
duizend
jaren
een
volksstam
,
die
door
de
kolossale
gestalten
zijner
manschap
-
pen
den
Israëlieten
respect
inboezemde
.
Ivlen
sla
er
Josu
15
,
8
;
18
,
16
;
Num
.
13
,
33
en
2
Sam
.
5
,
20
maar
eens
op
na
.
Op
een
half
uur
afstand
van
Jerusalem
wijst
men
rechts
een
ruïne
aan
,
waar
de
oude
Simeon
moet
gewoond
hebben
,
die
Jesus
in
den
tempel
ontving
en
op
de
armen
nam
.
De
middeleeuwsche
pelgri
-
mages
vertellen
,
dat
in
de
ruïne
een
,,
cis
terne
met
zoet
water
"
te
vinden
is
.
Ons
niag
dat
vernoemen
van
regenbakken
in
Palestijnsche
reisbeschrijving
erg
pro
-
zaïsch
in
de
ooren
klinken
,
doch
als
we
wisten
hoe
kostbaar
in
een
land
als
Pa
iestina
goed
drinkwater
is
,
dan
zouden
we
dergelijke
bemerkingen
van
vrome
pelgrims
weten
te
waardeeren
.
Iets
verder
langs
den
weg
stond
in
de
middeleeuwen
de
„
Therebinthus
Mariae
"
een
eeuwenoude
boom
,
waaronder
Maria
met
haar
goddelijk
Kind
volgens
de
le
-
gende
gerust
had
;
om
de
christenen
on
-
aangenaam
te
zijn
,
hebben
de
Turken
op
'
t
einde
der
middeleeuwen
dien
boom
om
gehakt
en
verbrand
.
Langs
de
plaats
,
waar
de
profeet
Habacuc
eertijds
zou
ge
woond
hebben
,
slingert
de
weg
zich
door
een
vruchtbaar
landschap
en
laat
het
oude
en
beroemde
„
Klooster
van
den
profeet
„
Elias
",
bewoond
door
Griek
-
sche
Monniken
,
links
liggen
.
De
bewo
-
ners
van
het
klooster
beschikten
in
de
middeleeuwen
over
prachtige
tuinen
z-ond
de
merkwaardige
gebouwen
en
ze
^
streden
dapper
voor
hun
overtuiging
,
i
dat
de
profeet
Elias
daar
enkele
malen
|
gewoond
had
en
dat
zij
terecht
verschil
-
lende
souvenirs
van
dien
profeet
in
om
orntrek
konden
aanwijzen
—
hetgeen
de
Latijnen
durfden
betwijfelen
.
De
oude
pelgrims
vonden
de
streek
daar
aan
beide
zijden
zoo
schilderachtig
,
dat
ze
er
gewoonlijk
een
kwartiertje
ble
-
ven
rusten
en
mediteeren
.
Dan
ging
het
weer
verder
langs
een
oud
gebouw
,
dat
ais
„
Toren
van
Jacob
"
betiteld
werd
,
of
-
schoon
men
nooit
uitgebakkeleid
kwam
over
de
vraag
,
aan
welken
Jacob
die
to
-
len
herinnerde
.
Op
die
hoogte
van
den
weg
had
de
pelgrim
een
prachtig
uit
-
zicht
op
de
vallei
van
Sennacherib
rechts
tusschen
de
bergtoppen
van
Juda
gelegen
.
Dat
zou
de
plaats
geweest
zijn
,
waar
de
Assyriërs
in
'
t
jaar
701
voor
Christus
bij
de
belegering
der
heilige
stad
geslagen
werden
door
den
Engel
van
Jahve
ter
oorzake
van
de
Godslaste
ring
,
waaraan
de
Assyrische
koning
en
z'n
afgezanten
zich
hadden
schuldig
ge
maakt
.
Maken
we
nu
wat
voort
,
want
weldra
zullen
in
de
verte
de
muren
van
Bethle
-
hem
zichtbaar
worden
.
Alleen
rechts
van
den
weg
moet
nog
even
gewezen
worden
op
het
bouwwerk
,
dat
bekend
staat
als
,,
Rachels
graf
".
Hier
verloor
de
aartsvader
Jacob
zijn
schoone
en
be
-
minde
vrouv
/;
Rachel
stierf
,
toen
zij
ha
-
zen
zoon
Benjamin
ter
wereld
bracht
.
Op
zijn
sterfbed
bedacht
Jacob
nog
dat
zware
verlies
,
toen
hij
tot
Joseph
sprak
:
,,
Rachel
ontviel
mij
in
het
land
Kanaan
,
Loen
ik
nog
een
eind
weegs
van
Ephrata
verwijderd
was
;
daar
,
op
den
weg
naar
Ephrata
—
dat
is
Bethlehem
—
heb
ik
haar
begraven
".
Rachels
graf
is
bij
de
Israëlieten
in
hooge
eere
gebleven
.
De
profeet
Jeremias
laat
bij
de
wegvoering
der
Israëlieten
in
ballingschap
naar
Ba
-
bylonië
Rachel
opstaan
uit
haar
graf
en
als
aller
-
Israëlieten-moeder
weeklagen
over
de
ballingen
:
„
Een
weeklacht
wordt
gehoord
in
Rama
,
een
bitter
ge
-
schrei
.
Rachel
beweent
hare
zonen
en
zij
v/il
niet
getroost
worden
,
want
zij
zijn
niet
meer
";
en
bij
den
kindermoord
te
Bethlehem
voegt
volgens
den
evangelist
Matthaeus
Rachel
haar
stem
bij
de
wee
-
klacht
der
moeders
.
Thans
staat
op
Rachel's
graf
slechts
een
onooglijk
gebouwtje
met
koepel
.
De
middeleeuwsche
pelgrimsverhalen
spre
-
ken
echter
van
,,
het
magnifijck
graf
van
Rachel
de
huysvrouwe
'
van
den
pa
-
triarch
Jacob
";
zij
moeten
de
graftombe
dus
in
heel
anderen
toestand
aan
-
schouwd
hebben
als
waarin
ze
nu
ver
-
keert
.
Jeremias
spreekt
van
,,
een
weeklacht
in
Rama
gehoord
".
Dit
Rama
moet
dus
in
deze
omgeving
gezocht
worden
.
Gar
-
diaan
Gonzalez
in
zijn
„
lerusalemse
Reij
se
"
weet
dat
„
achter
het
graf
van
Ra
-
chel
omtrent
een
quartier
uurs
op
de
rechte
zijde
vanden
wegh
eertijts
Rama
gheweest
is
".
In
de
16e
eeuw
lagen
daar
echter
„
de
principaelste
wijngaerden
Vv^aer
van
de
aider
kostelij
cksten
wijn
wordt
gheperst
:
ende
het
meeste
deel
behoort
aan
de
Armen
toe
".
Gardiaan
Gonzalez
heeft
eens
het
geluk
gehad
,
om
tot
de
ruïnen
van
Rama
door
te
dringen
,
nadat
hij
te
Bethlehem
een
Armeensch
bisschop
van
dienst
geweest
was
:
,,
daer
-
om
hebben
sy
op
mijn
versoek
dese
voor
ghenoemde
plaetsen
van
Rama
ende
meer
andere
ruïnen
van
kostelij
cke
bou
-
wen
ghetoont
,
maer
versoechten
my
dat
niemant
ghemeyn
te
maecken
'
anders
souden
hun
wijngaerden
vande
Pelgrims
veel
te
lijden
hebben
".
De
oude
weg
naar
Bethlehem
golft
over
rotsen
en
kloven
verder
zuidwaarts
Links
passeert
men
de
bekende
cisterne
van
Bethlehem
,
bij
de
burgers
van
Bethlehem
bekend
als
„
cisterne
van
Da
-
vid
",
waar
de
bewoners
der
streek
ook
in
het
heetst
van
den
zomer
nog
over
-'
vloed
van
water
vinden
,
om
zichzelf
en
hunne
kudden
te
laven
.
Dan
gaat
de
weg
de
helling
op
van
de
hoogte
,
waarop
„
die
van
Godt
beminde
ende
verkosen
stadt
Bethlehem
",
het
Ephrata
van
de
tijden
der
patriarchen
,
gebouwd
is
.
Sethlehem
was
den
Israëlieten
heilig
als
de
stad
van
David
;
heiliger
echter
is
zij
den
christenen
als
de
stad
,
waar
de
Hei
-
land
uit
de
Maagd
Maria
geboren
werd
.
Micheas
heeft
den
roem
van
Bethlehem
reeds
bezongen
,
ofschoon
het
een
der
geringste
stedekens
van
Juda
was
;
klein
en
onaanzienlijk
is
Bethlehem
altijd
ge
-
bleven
,
zooals
het
den
pelgrim
toescheen
in
vervlogen
eeuwen
:
„
is
sonder
mueren
oft
de
minste
sterckhyt
,
sonder
eenigh
ciraet
van
huysen
,
argher
als
slechte
Dorpen
in
ons
landt
,
heeft
luttel
huysen
ende
veel
seer
vervallen
,
die
alle
vreme
-
ünghen
tot
medelijden
beweghen
.
Maer
het
ghene
alle
axadere
steden
te
boven
gaet
:
te
Bethleem
is
gheboren
Jesus
Christus
den
Sone
Godts
hier
is
hij
aenbeden
."
W
.
v
.
d
.
R
.
Betuwsche
Kanaal
vereeoiging
Verkeersprobleem
in
de
Lingestreek
.
Weg
Rotterdam—Lent
.
Over
bovenstaand
onderwerp
werd
dezer
dagen
door
de
Betuwsche
Kanaal
-
vereeniging
een
uitvoerige
brochure
in
het
licht
gegeven
,
geschreven
door
S
.
Korteweg
,
oc
.
docts
.,
secretaris
van
de
Kamer
van
Koophandel
en
Fabrieken
voor
de
Neder-Betuwe
.
De
schrijver
kiest
tot
uitgangspunt
dat
snelle
industrialisatie
van
Neder
-
land
,
gezien
den
groei
der
bevolking
,
on
-
ontkoombare
noodzaak
is
.
Onder
de
ge
-
bieden
,
waar
nieuwe
industrieele
onder
-
nemingen
zullen
kunnen
worden
geves
-
tigd
,
neemt
liet
stroomgebied
van
de
Be
iieden-Linge
een
vooraanstaande
plaats
in
door
zijn
ligging
in
het
hartje
van
het
land
.
Bovendien
heeft
deze
oorspronke
-
lijk
agrarische
landstreek
door
de
aan
-
wezigheid
van
belangrijke
industrieën
in
Leerdam
,
Geldermalsen
,
Culemborg
en
Tiel
,
en
in
een
aantal
kleinere
plaatsen
,
reeds
een
heel
andere
oeconomische
structuur
dan
de
Alblasserwaard
en
de
Over-Betuwe
.
Vandaar
,
dat
het
stroom
-
gebied
van
de
Beneden-Linge
één
groot
gemeenschappelijk
belang
heeft
:
verbete
ring
van
de
verkeerspositie
.
Want
het
is
juist
het
ontbreken
van
enkele
van
de
allernoodzakelijkste
verbindingen
met
andere
landstreken
,
waardoor
in
het
ver
leden
en
vooral
in
de
laatste
decennia
,
de
ontwikkeling
van
de
Lingestreek
sterk
is
geremd
,
en
waardoor
ook
thans
nog
een
domper
wordt
gezet
op
elk
initia
tief
tot
vergrooting
van
de
bestaansmo
-
gelijkheden
in
dit
gebied
.
Een
afzonderlijke
paragraaf
wordt
,
om
deze
laatste
stelling
te
steunen
,
gewijd
aan
den
loop
der
bevolking
als
symp
-
toom
van
de
oeconomische
ontwikkeling
.
Er
blijkt
een
onmiskenbare
correlatie
te
bestaan
tusschen
den
loop
der
bevolking
in
de
verschillende
plaatsen
en
hun
ver
-
keerspositie
.
Deze
is
in
den
loop
der
laatste
tien
,
twintig
jaren
sterk
achteruit
gegaan
doordat
er
in
de
Lingestreek
geen
we
-
gen
waren
,
geschikt
voor
het
moderne
autoverkeer
en
doordat
de
groote
rivie
ren
nei'gens
overbrugd
waren
ten
dien
-
ste
van
het
gewone
wegverkeer
.
Zeer
uitvoerig
wordt
de
noodzakelijk
-
heid
betoogd
van
een
spoedige
totstand
-
koming
van
den
nieuwen
Rijksweg
Rot
-
Kalender
der
Week
.
December
.
30
.
Evangelie
:
Voorspelling
Zondag
van
Simon
en
Anna
Maandag
31
.
H
.
Sylvester
.
Oudjaar
.
1935
.
Januari
.
Ziet
g'in
Januari
muggenzwerm
.
Dan
hoort
g'in
oogstmaand
ligt
gekerm
.
Dinsdag
1
.
Nieuwjaar
.
Evangelie
:
Het
Kind
wordt
besneden
.
Woensdag
2
.
H
.
Naam
Jezus
.
Donderdag
3
.
H
.
Genoveva
.
Vrijdag
4
.
H
.
Rigobertus
.
Zaterdag
5
.
H
.
Telesphorus
.
terdam
—
Lent
(
Nijmegen
)
en
van
een
bij
de
primaire
verkeerswegen
aanslui
-
tend
gewestelijk
wegennet
.
De
mogelijk
-
heid
van
een
snel
transport
per
vracht
-
auto
tegen
normale
kosten
per
vervoer
de
eenheid
moet
steeds
aanwezig
zijn
.
Deze
eisch
moet
niet
alleen
worden
ge
-
steld
in
het
belang
van
de
industrie
,
maar
ook
in
dat
van
de
fruitteelt
en
van
den
tuinbouw
.
Wie
zal
,
zoo
vraagt
de
schrijver
,
de
schade
berekenen
die
thans
vaak
aan
de
vruchten
wordt
toegebracht
bij
het
hotsende
,
botsende
vervoer
?
Daarbij
komt
dan
nog
,
evenals
bij
het
in
dustrieele
transport
,
de
extra-slijtage
van
de
vrachtauto's
en
het
tijdverlies
,
veroorzaakt
door
langzaam
rijden
langs
de
smalle
,
bochtige
en
kronkelende
we
-
gen
.
De
wegen
in
de
Lingestreek
zijn
in
het
algemeen
eigendom
van
en
in
onder
houd
bij
de
dorpspolders
en
de
polderdis
tricten
.
De
huidige
toestand
komt
dus
daarop
neer
,
dat
de
kosten
van
het
on
derhoud
der
wegen
,
die
voor
het
door
-
gaande
verkeer
dienen
,
moeten
worden
gedragen
door
de
landeigenaren
.
Dit
is
een
schreeuwende
onrechtvaardigheid
,
waarin
zoo
spoedig
mogelijk
verande
-
ring
moet
komen
.
De
oeconomische
ontwikkeling
van
de
Lingestreek
eischt
verder
een
afdoende
verbetering
van
de
Linge
.
De
belangen
van
de
afwatering
en
die
van
de
scheepvaart
vallen
hier
voor
een
groot
deel
samen
.
In
de
eerste
plaats
zal
bij
Steenenhoek
een
krachtig
gemaal
moeten
worden
geplaatst
om
de
water
-
standen
naar
wensch
te
kunnen
beheer
-
schen
.
In
de
tweede
plaats
zal
het
door
-
stroomingsprofiel
van
de
Linge
moeten
worden
verwijd
.
In
de
derde
plaats
zal
langs
Buren
een
verbinding
moeten
wor
den
tot
stand
gebracht
tusschen
de
Lin
ge
en
het
(
toekomstige
)
Lek
—
Waal-ka
naai
,
zoodat
een
doorgaande
scheep
-
vaartweg
zal
ontstaan
voor
schepen
tot
600
ton
.
Een
en
ander
werd
reeds
voor
-
gestaan
in
het
van
1927
dateerende
rap
port
van
de
z.g.n
.
Linge-commissie
waar
van
oud
-
minister
Lely
voorzitter
was
.
De
schrijver
betoogd
,
dat
het
alleszins
verantwoord
zou
zijn
indien
een
gedeelte
van
het
60-millioen
crediet
voor
werkver
ruiming
werd
aangewend
voor
de
verbe
tering
van
de
Linge
.
Aan
de
brochure
werd
een
duidelijke
kaart
toegevoegd
van
het
stroomgebied
der
Beneden
-
Linge
waarop
de
geprojec
-
teerde
wegen
en
de
te
graven
kanalen
zijn
aangegeven
.