Tekstweergave van GRAD_1916-01-28_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 4. Verschijnt iederen Vrijdag. Eerste Jaargang. 1916. GRATIS ADVERTENTIEBLAD i'oor Zalt»BommeI, Gameren, Nieuwaal, Brakel, Zuilichem, Aalst, Pouderoijen, Bruchem, Kerkwijk, Delwijnen, Well, Vrijdag 28 Januari. Nederhemert, Heïlouw, Haaften, Tuil, Waardenburg, Neerijnen, Opijnen, Rossum, Hurwenen, Kerk=Driel en Heerewaarden. Wordt te Zalt-Bommel aan huis bezorgd. Naar de buitengemeenten franco per post. Berichten en advertentiën uiterlijk Donder- lagavond in te zenden. J. PEKELHARING, ZALT-BOMMEL. TELEFOONNUMMER 36. Advertentiën van 1—6 regels 40 cent; iedere regel meer 5 cent. Bij driemaal plaatsing wordt slechts tweemaal berekend. Bij abonnement aanzienlijke korting. Watersnood. Aan ons bureau kwamen de volgende giften n: Th. L. B. f 2, S. B. te Z. f 1, K. te B. 1, N. N. te Z. f 1, P. te B. f 2.50, A. te 3. f 1, M. te Z.-B. f 1.50. Totaal f 10.— Een Nationaal belang. Als zoodanig bestempelen wij de Zuiderzee- I c w e s t i e . ' n ' V r a a g s t u k , d a t z i c h o p e e n s , h e l a a sI Icwestie. 'n' Vraagstuk, dat zich op eens, helaas ioor eene noodlottige ramp, weer in aller be- angstelling verheugen mag. Men vergastte ons eeds op krantenartikelen waarvan de opschriFten tls „Harde les" en „Het kalf is verdronken", ien verderen inhoud gemakkelijk te raden geven. v*an dergelijke commentaar zullen we ons, waar de wond zoo versch is, onthouden. De droog¬ making van den grooten plas, die in de om- irming van eenige onzer meest belangrijke jroviiiciè'n, vredig kalm murmelen en satanisch .voest brullen kan, is 'n kwestie van tijd ge¬ worden. Onze binnenzee willen we daarom nog eens van nabij bezien. Er den blik richten naar 't grijs verleden, 'tsomber en toch hoopvol heden en den komenden dageraad, die lichten gaat als onnegoud, dat baanbreekt door sluiers van nevelen en mist. Over de wordingsgeschiedenis van de Zuider¬ zee' valt met zekerheid weinig te zeggen. Som¬ migen meenen, dat heel vroeger, vóór 't gpegin onzer tijdrekening, 'n ontzaglijke orkaan jgewoed heeft. Bij dien z.g.n. Cimbrischen vloed feou o. a. Engeland van Frankrijk en Noord- frlolland van Friesland gescheiden zijn. Zeer fceker geen half werk! Deze gebeurtenis bereidde de vorming-voor van de Zuiderzee, destijds nog ■ri klein meer, Flevo genaamd, dat 't water opnam wan IJsel en Eem. In de 11e eeuw, door den feanhoudenden afslag van 't moerassig oeverland, ■werd 't meer een zeeboezem. Voortgestuwd Idoor haren machtigen bondgenoot, de Noordzee, Inam ze steeds in grootte toe. Ten lange leste, Ên de I5e eeuw, verkreeg ze haren tegenwoor- Bdigen omvang en stelde de mensch paal en perk Ban 't watergeweld. Oude geschiedenisboeken I Ii-vertellen, hoe nog ten tijde van Graaf Willem II ■ 1234—1255) de Zuiderzee'n lieflijk landschap Bwas, met bosschen en velden, steden en dorpen. Sïn ze verhalen van 'n Friesch edelman, Galama S&eheeten die daar uitgestrekte bezittingen had en op één van z' n wandelingen 'n haring luntdekte in 'n sloot. De man was blijkbaar filosofisch aangelegd, want hij redeneerde: „Die jgeevisch is er en kwam er dus op een of andere *vijze. Zichtbare gemeenschap met de zee bestaat '.tiiet. Ergo (van vliegende visschen had hij nooit ygehoord) moet er 'n ondergrondsche verbinding fjujn. Maar dergelijke ondermijning beteekent ijjegin van 't einde". Hij haastte zich dan ook £k'n landerijen te verkoopen. Waarschijnlijk wel zonder opgaaf van redenen! In ieder, geval, weinig jaren daarna dartelden de haringen bij duizendtallen op de plaats waar eens ridder Galama z'n sinistre overpeinzingen hield. Vijf honderd jaren gingen sinds voorbij. Eeuwen van weergaloozen strijd tegen de wilde watervloeden. Nog eenmaal in 1S25 wisten de stormen de boeien te verbreken. In Gelderland, Overijsel en Drente alleen werden daarbij dertien duizend menschen van alles beroofd. Ook in de geschiedenis speelde de Zuiderzee meermalen 'n gewichtige rol. Zoo was ze b.v.' 't operatietooneel van Groote Pier, den waar- digen tegenhanger van onzen beruchten oud- stadgenoot: Nonnenstraat A no. zooveel *). Menig vijand van den onverschrokken Fries heeft er Pier's geliefkoosde bewerking van „voeten spoelen" moeten ondergaan. Verder werd er in 1573 'n Spaansch eskader door de onzen verslagen. Bossu, de vijandelijke vlootvoogd, ging als krijgsgevangene naar Alkmaar. Over 't heden kunnen we kort zijn. Duizenden Hebben aan den lijve gevoeld, hoe 't oude FleVo meer nog steeds van tijd lot tijd z'n woede uitrazen wil tegen de menschheid, die hem aan banden legde, 't Zal z'n laatste winst post zijn, die genoteerd is. De jongste ramp heeft doen lijden, maar heeft tevens geleerd! Zoo naderen we tot de toekomst. De droog¬ making. Tweeërlei doel stelt men zich daarbij voor oogen. Beveiliging van 't omliggend land en aanwinst van vruchtbaren grond. Onder¬ zoekingen n.l. hebben aangetoond, dat de bodem voor 't grootste deel uit klei bestaat. Gelukkig! Immers, zonder deze omstandigheid zou van 'n drooglegging niets kunnen komen. Hoe zou men anders de groote kosten moeten goedma¬ ken? De sinds 18S7 bestaande Zuiderzee-com- missie kwam met uitgewerkte plannen en tee- keningen voor den dag. Veel is er sindsdien over gesproken en geschreven. Bevoegde vak¬ mannen achtten de voorstellen voor uitvoering vatbaar. Men stelt zich de zaak als volgt voor: 'n Zware afsluitdijk van Wicringen naar Piaam (Friesland) zal de eerste werkzaamheid zijn. Vervolgens kan men overgaan tot inpoldering der drie groote kleibodems, resp. liggend ten O. van de lijn Mirns—Keteldiep, ten W. van de lijn Wieringen—Medemblik en ten Z. van de lijn Hoorn—Keteldiep. 't Laatste gebied droog te leggen in twee vakken, waartusschen 'n breede geul, als waterweg van Amsterdam naar't z.g.n. IJselmeer, dat in 't midden overblijft. Evenals vroeger zal dit meer gevoed worden door de IJsel. L'histoire se répète! De Eem wordt west¬ waarts verlegd en zal, even voorbij Naarden, in de voormelde vaargeul uitmonden. Marken, Urk, Schokland en Wieringen worden opgeno¬ men in het nieuwe vast land. Sluizen ter zijden van den grooten afsluitdijk onderhouden de ver¬ binding van binnen- met buitenwater. Kanalen zijn ontworpen, teneinde bestaande scheepvaart¬ lijnen (o.a. Amsterdam —Harlingen) niet te ver¬ storen. De kosten van dit machtig ondernemen be¬ dragen + 240 millioen. Jaarlijks zal daarvan waarschijnlijk voor 8.000.000 verwerkt worden! De Zuiderzee-visscherij (+ 3000 visschers; jaarlijksche opbrengst 2.000.000) verdwijnt na¬ tuurlijk. Maar daartegenover staat aanwinst van vruchtbaar land van circa 200.000 Hectaren (de Haarlemmermeerpolder meet slechts 18000 H. A.). Geen kleinigheid; ongeveer de grootte van de Provincie Groningen! Voor enkele honderdduizenden wordt'nnieuwbestaansgebied gevormd. De raming van de jaarlijksche pro¬ ductie is 70 millioen. Cijfers die spreken! Uitkomsten die overtuigen! Bestaande water- keeringen zullen minder in onderhoud kosten. De watervoorziening in Friesland zal men beter in z'ni macht hebben. Tenslotte zullen ver¬ scheidene van de genoemde visschers 'n nieuw bestaan vinden in binnenscheepvaart en binnen- visscherij. Waarlijk, we overdreven niet, toen we de Zuiderzeebepoldering 'n nationaal belang noem¬ den, 't Zal zijn 'n grootsch, 'n vruchtbaar werk, 'n kloek volk waardig. Van minister Lely, een der werkzaamste voor¬ standers sinds jaren lang, kan eerdaags de in¬ diening bij de Staten-Generaal van ontwerp tot wet houdende droogmaking der Zuiderzee, verwacht worden. Zoo zal waarschijnlijk de tijd niet verre meer zijn, dat in vervulling komen gaat 'n lang gekoesterde verwachting, 'n Ge¬ dachte, zelfs levend in 'n Veluwsche sage, voortreffelijk weergegeven door Gust. van de Wall Perné, in z'n profetisch verhaal van „De Toovenaar en de Schipper". *) Maarten van Rossem. Intercommunale Arbeidsbemiddeling. Aangezien gebleken is, dat bij sommigen eene verkeerde opvatting heerscht omtrent doel en strekking der Intercommunale Arbeidsbemidde¬ ling, verzoekt ondergeteckende beleefd eenige plaatsruimte in uw blad, ten einde in 't kort de werking dier organisatie uiteen te zetten. Op 3 Januari 1916 is de intercommunale arbeidsbemiddeling in werking getreden en is als' het ware een geheel net van arbeidsbeurzen over ons land gelegd. Het land toch is ver¬ deeld in 30 districten, elk district weer in corres¬ pondentschappen. Bij de inwerkingtreding waren in het geheel benoemd 837 correspondenten, waarvan in het district Utrecht, waaronder Zalt- Bommel is ingedeeld, 107. Deze organisatie zal naar ondergeteekende hoopt, een krachtig middel blijken in den strijd tegen de werkloosheid. Zij zal, vooral in de naaste toekomst, als het zwaard, dat nu bijna in geheel Europa zulke vreeselijke wonden slaat, weer zal zijn opgestoken en daardoor ook onze mannen weer naar hunne haardsteden kunnen terugkeeren, aan hen, die