Tekstweergave van HNWS_1942-06-10_003

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
r~ STADSVORMEN IN DE BETUWE Door zijn historie en door zijn ligging is Gelderland een interessante staalkaart van liverse stedevormen. In sommige gedeel en toch handhaafde zich zeer lang het 'eodale stelsel, terwijl in andere reeds ;pocdig een centraal gezag gevestigd was. Soo treft men naast heuvellandschappen, ils op de Veluwe en in den Achterhoek, in.deBetuweage poldergebieden aan, ais in.de Betuwe riet gevolg van een en ander is geweest sen verscheidenheid van stedentypen. Het is evenwel zeer moeilijk na te gaan, loe de oorspronkelijke vorm is geweest l/aak. maar al te gauw, werd datgene, wat liet meer direct nut afwierp, gesloopt, of werd een wal afgegraven of een gracht ïedempt, om wat bouwterrein te vinden • oor uitbreiding van den woningbouw En 3m het historisch gegevene bekreunde nen zich minder, helaas! Zoodoende moe- en wij nu vooral uit prenten, kaïrteti. e d. ien ouden toestand leeren kennen. Voor den handel en hel onderling men- =chenverkeer waren de ..groote steden- acheppende kracht". En naarmate de han¬ delswegen werden verlegd, en de veikcers- ■nogelykheden toe- of afnamen, naar die .-nate ook nam de bloei der steden af en loe. De ou.-- in gemakkelijkste transport¬ wagen wa'en, zoo lezen wij in de verhan¬ deling van ir. P. H Endt, steeds de rivie¬ ren en het is dan ook hier. dat we, ge¬ woonlijk bij een natuurlijke vluchthaven si den grond van een zijnviertje, de eer¬ ste hulzen-agglomeiaties aantreffen.' Bij smalle rivieren vond de vestiging aan bei¬ de zijden plaats. In later tijd vindt men deze ook bij wegkruisingen, daar dan het transport per as drukker Is geworden In deze plaatsen van boeren en visschers brengt de handel veel veranderingen Handwerkslieden gaan er wonen en uit het dorpje groeit meermalen een stad. Het type kasteel-steden, dus nederzet¬ tingen ontstaan bij de kasteelen, is weer anders. Deze zijn meestal regelmatiger van vorm, omdat de kasteelheer hier aanvan¬ kelijk baas bleef. Tot deze behooren oa. de plaatsen Ba¬ tenburg, Buren, enz. In zeker opzicht zijn met deze die ste¬ den te vergelijken, die volgens een tevoren apgemaakt plan zijn aangelegd. Deze zijn evenwel zeer zeldzaam in ons land. Een voorbeeld is Elburg. Soms wijzigde een groote brand den nuden plattegrond der nederzettingen. Kenmerk der rivierdorpen is de langge- SÜektc vorm, met dwarsstraatjes op de 'sade uitmondend, En wanneer zij in rang klimmen tot stad, hadden ze, daar bijna alle verkeer zich op de kade concentreert zeen behoorlijk marktplein. ,,Het oorspronkelijk dijk- of streekdorp bevat slechts één enkele straat, soms met ïen achterstraat aan een of beide zijden. A-aar de hoorigen woonden van ieder erf." Het v.as de verdedigingsgordel, die een plaats eerst recht tot stad verhief. De nuur beschermde tegen brand, tegen in¬ braak en het was vooral de „gordel" die den koopman lokte, want daarachter was hij veilig.' De Romeinsche castra gebruikten voor verdedigingsgordel de palasideering, met of zonder ringgracht en deze vond men ook bij onze oudste steden. Tiel had zich al heel spoedig door een verdedigingswerk gewaarborgd tegen vijan del Ijk heden. On¬ der koning Lodewhk Napoleon zijn de la¬ tere vestingsmuren van meerdere plaat¬ sen gesloopt Arnhem en Nijmegen sloop- tui hun wallen. Zeldzaam regelmatig aangelegd is Zalt- öommel Maar . ,. van de vroegere geschie¬ denis dezer stad is uit den aanleg weinig meer op te maken. Hoe komt het. dat deze stad zoo regelmatig is gebouwd? Waarom staat de prachtige St Maartenskerk zoo ver achteraf? De plattegrond der stad geeft daarop geen antwoord. De vroegere omtrekken der stad zijn goed bewaard gebleven. De bolwerken, die dateeren uit den tijd van prins Maurits zijn vergraven en lot plantsoenen ingericht, doch de wal en stadsgracht bleven! ,,Een voor Gelder¬ land eenig specimen"! Uit den plattegrond van Tiel is, inzake zijn stadsgeschiedenis, heelemaal niet meer af te lezen, omdat de/e stad zóó vaak is verwoest en herbouwd, vergroot en dan weet' verkleind. Een mooi voorbeeld van een kasteelslad Buren.DezeplaatsheeftgeheelhetI- Buren. Deze plaats heeft geheel het aspect van een stad en zij is zeer regel¬ matig aan aanleg. Culemborg is evenwel de interessantste Voor nederverkoopers verkrijgbaar bij: G. SLOMP - Nieuwstr 72 - LEERDAM kasteelstad. De plaats ligt aan een veer op den grooten weg van Utrecht naar het Zui¬ den, gunstig dus; voor ontwikkeling. ,,De Heer van het in de dertiende eeuw ter be¬ scherming van veer en tol gestichte kasteel bevorderde namelijk sterk de vestiging binnen zijn gebied en toen het stadsgebied' volgebouwd raakte, stelde hij tot tweemaal toe tijdig grond voor uitbreiding ter be¬ schikking, eei-st langs den Lekdijk, daarna nogmaals in het Zuiden. Het merkwaardige daarbij was, dat beide uitbreidingen groo¬ tendeels afzonderlijk ommuurd werden, de zuidelijke-nieuwstad kreeg zelfs ook zijn eigen kerk, De heerbaan Is ook hier de voornaamste straat, die In de oude stad zoo breed is, dat zij tevens tot markt kan dienen. Alle drie deelen zijn allerregelma- tigst aangelegd: duidelijk is vooraf gepro¬ jecteerde verkaveling te herkennen. Hoc jammer is het dat van dit typische geheel zoo goed als niets is overgebleven; de af¬ takeling begon reeds in 1672, toen het kasteel door de Franschen verwoest werd, en thans zijn ook muren, poorten en grach¬ ten verdwenen " ,.De psyche der Geldersche stad is an¬ ders dan die der Hollandsche steden, door¬ dat dé binnengrachten met of zonder hoo¬ rnen ontbreken; het zijn meer landstadjes dan deze, maar daarmee is ook alles ge¬ zegd." H. P. VAN IPEREN Andel (N.B.) LIENDEN RIJKE FRUITOOGST VERWACHT.— Onze corresp. te Llenden schrijft ons: Als de voorteekenen niet bedriegen, aal de Betuwe dit jaar een rijken fiuitoogst tegemoet gaan. Wat de ker¬ sen betreft, zoowel meikersen als Duitsche -n diver-e zwarte variëteiten, kan met voldoening worden vastge¬ steld dat ze zonder uitzondering zeer goed zij n geladen. De vruchtzetting h*eft onder gunstige omstandigheden plaats gehad en de nachtvorsten heb¬ ben er geen enkele schade aan berok¬ kend. In verschillende boomgaarden, vooral In de wat oudere, hebben de kersenboomen onder in den kroon nog¬ al dood hout, hetgeen deskundigen als een gevolg van den uiterst strengen winter beschouw*1 . ~"it euvel dnet zich ook voor bij verschillende pruime- boomen, vooral bij de Engelsche kro¬ zen, en Reine Ckude d'Ouillene. Ten aanzien van Je pruimen zijn de vooruitzichten over het algemeen ook heel goed. Werd aanvankelijk gedacht dat de nachtvorsten aanmerkelijke schade aan de bloesems hadden ver¬ oorzaakt, nu de vruchten gezet zijn, valt dit erg m-:. Van de Reine Vic¬ toria kan een zeer goed gewas worden verwacht. Ook de Reine Claude d'AI- than zit goed geladen. De Reine Claude d'Ouillens laat nogal te wenschen over, hLtgeen vermoedelijk zijn oorzaak vindt In den slechten stand van het hout. De Aerly Laxton, Eldensche blauwen en de verschillende soorten witte pruimen blijken goed gezet te zijn. Wat den stand van de appels betreft kan, met uitzondering van de goud- reinet en onder voorbehoud van enkele laatbloeiende variëteiten als konings- zuur, bellefleur bloemee e. d„ van wel¬ ke laatste soorten de vruchtzetting zich nog moet voltooien, worden gezegd, dat een zeer behoorlijk gewas kan wordm verwacht. De Yelow Transparant, de overbekende vroege fijne tafelappel, is o\ era! zeer dik geladen, daarentegen schijnt de Transparant de Cronsel nog¬ al achter te bleven. Van deze soo--t schijnt de bloesem nogal van de nacht¬ vorsten te hebben geleden. De goud- re mét is d:t jaar bijzonder ongelijk. Ti of men hier en daar volblocierde boomgaarden aan, vele boomgaarden hebben of geheel met of slechts zeer matig gebloeid. Vooral die boomgaar¬ den, waar het vorig jaar de bladstand veel te wenschen overliet, en dat wa¬ ren er heel wat, laten het er dit jaar Icelijk bij zitten, Dit is wel erg jam¬ mer, want nog altijd is de gondreinet een van de meest gewilde appelvarië- teiten. De slerappei heeft nagenoeg zonder uitzondering zoer rijk gebloeid, zoodat ook hiervan de verwachtingen hoopvol gestemd zijn. De bloei der vele soorten peren was dit jaar zeer rijkelijk. De meeste soor¬ ten zijn zeer goed gezet, zoodat hier¬ van een vollen oogst rrag worden ver¬ wacht. De bessen staan er over het al- temeen ook goed voor. Hier en daar schijnen de roode bessen nog wat nachtvorstschade te hebben oppeloopen doch er zullen er niettemin in over- v'oed zijn. Naar wij tenslotte vernemen, komen nogal veel vreterij en luis in de boo- men voor. Men schrijft dit toe aan te zwakke wint er bespuiting. A! met al m?g de Betuwe toch zeer tevreden zijn. VOEDINGSGEWASSEN IN EIGEN TUIN XXV Roode-, Witte- en SavoyekooL Tot de voedingsgewassen, die voor wintervoorraad worden geleekt, behoo¬ ren ook de late roode, late witte en late gele Savoyekool. Deze gewassen verlan¬ gen een voedzame, goed bemeste, vocht- houdende grond. In zeer schrale arme gionden komt er van deze kool weinig of niets terecht. Van de roode kool gebruikt n en voor winferbewaring het ras „Late donker- 100de Langendijker"; van de witte kool oe ,,Denekool" en van de Savi yskool de „Gele Langendijker wintel '. Bovendien v. orden van de witte kool nog Je rassen „Roem van Enkhuizen" en „Late Lan¬ gendijker" gebruikt voor het maken van zuurkool. Omstreeks einde April worden deze koolgewassen op zaaibedden, gezaaid en half Juni uitgeplant. Wie ze niet zaaide, kan de koolplanten dan wel overal in voldoende hoeveelheden In den tuin- bouwhandelO verkrijgen. Men plante ze vooral niet te dicht De onderlinge af¬ stand bedrage minstens 70 bij 70 centi¬ meter. Bij droog zonnig weer dienen ze vol doende met water te worden begoten totdat ze goed aan den groei zijn. Een nabemesttng met wat salpeterstikstof- mest, koegièr of beer komt hun. verderen groei ten goede. In October/November worden de kooien geoogst en tijdens den winter op een koele, droge, vorstvrlje plek bewaard. In volkstuinen en andere particuliere tuinen vindt men de roode en witte kool wel het meest geteelt, Van de Savoye¬ kool wordt het ras „late groene" In Juli veel als nateelt aangeplant. Deze wordt in den winter van het veld geoogst. Een lastige ziekte van de koolgewos- sen is de knolvoetziekte. Om deze zoo¬ veel mogelijk te voorkomen, verwïssele men bij den teelt van kool steeds van grond. KAMER VAN KOOPHANDEL EN FABBIEKEN VOOR GELDEBLAND, TIEL Wijciriin gen. Opgaven aan het H»niiettr»irist*r gedurende de perStd* Il tot en met KO Mei 10H2. N.V. Koninklijke Metaalufaren fabrieken voorheen IV.Daaldr.ropAZont*»,Tiel,Binntnhonk34,J. IV. Daaldr.rop A Zont*», Tiel, Binntnhonk 34, vervaBrdifren van metaalwaren in den ruimsten lin, luxe- en hoUhoudetiJk* artikelen, ^erllchllnesoms- roenten. clectrlacbc verwarmi nK««pparaten voor hui«houdr)ijke en industriële doeleinden en sche¬ pen, electri'che heetwaterreservolrs, jereede onder- rti-rdj industrieën, nkt Is: W. J. Daalderpp te N. M. DaaMcrop te Helmond. NV ij- - eeromlsssrl» Licht en voorde. Coöperatieve] Verbrtvke^'treeniolng en Brood' bakkfirij V.A., Tiel. Voor de Ktlkuit 30. Brood- «n bsschultbakkerl), krulden icrii waren, bullhoudelüko artikelen,1 borstelwerk, toiletartikelen, brandstoffen, voederartfkelen, tabak, zuivel producten, eomestiblee, manufacturen, meubelen, Miikerwerkcn. OrtUlagen met Ingang van 1 Mui 19*2 de gevol- mHchtifrde P. van Rojurm te Ttcl. Iardeibedrljfslclder)G.J.vanNieuwe ge-volmachtIarde ibedrljfslclder) G. J. van Uitert. (Geen beperkende br palingen). D. J, Spie», Tiel. Kleiberj-stmat 3. Groot- en Kleinhandel in Vaa>. visch, fruit en spek, alles in Uitgeoefend bedrijf dient thans te lulden: Groot¬ handel in kaa?, vlsch. fruit en spek, alles in den rulmsttn zin. - Fa. Gebr. van Mourik. Zaltbommel. Korte Steiger- itraat 10, Bierbrouwerij en Unfabriek. Bedrij f «leider: H. de Gaay te Zaltbommel. Landbouwbureau van Stiuf kom. Tiel. Kruis- stradtje 2. Administratie-, boekhoud- en voorllch- tlngburcau; verkoopkantoor landbouwbenoodigdhe- den. Procuratiehouder: W. W. van Beusekom te Tiel. C. Sonnevett, Hedel. Maatdljk C 0. Kleinhandel in manufneturan. Uitgeoefend bedrijf aan te vullen met: Klein¬ handel in meubelen. Sigaren fabriek „Krre,bo", firma Kerkhaff fln BHjetihcro, Culcmborg. Hecrenutraat 10. Sigaren¬ fabriek. Acte van vennootschap werd opgemaakt. De he- pnlinaen ten aanilen van do rcohten van derdon werden in de Inschrijving opgenomen. •- firma Ktumper & Van drn Ham Storftnfabrlfk. Culcmborg, Steonhovcnlnnn B. Het drijven en ex- plolti er*n van een sloelenfjibrick. Handelsnaam gewfjsigd Jn i Firma Klum^er ft van den Hum. Vonnooten thans: A. P. Klumper Sr.. A, P. Klumper Jr. C. van den Hnm, A. C. van den Ham en A. H. van den Ham, allen te Culemborg. Uit¬ geoefend bedrijf thans: Meubelfabriek. J. .!"..<'*. Tiel. Pteln 16. Brood- en banketbakke¬ rij. Kleinhnndel In eta>col»rle en suiker werken. Eigenaar: J. Amwni. uitgetreden Handelsnaam gewijzigd In: E. Vifter. Eigenaar: E. ViF«cr Ie Tiel. GtldérUX* Mrllrinriehtinn, Tiel. Stationsstraat 30. Hnrtdcl In ï.uivetprodilcten. I.Staal,uitgetreden.Eigenaar; I. Staal, uitgetreden. Nieuwe cluennar: K. van Leggclo te Kolhsm. Gcvolmnrhllsdei H. Vencmu te Tiel, (Beperkende lw>»[fnt»n). N.V. Mvijrr & Co'e Scheepsbouwmaatschappij, Zaltbommel, Havcndijk 21. JV.1'., Meiirr & Co'e Sflterpjio"wmaatschappij (Mcyer and Co'b Shijibufldlnc ('nmpany ; Mcyer und Co's SohlffbatiaTeMtfebhaTt), Zaltbommel, Havendijl; 21, Het uitoefenen van het scheepsbouwbedrijf met ülli ■■■ il ihrirtoe in 'len vner-l uil whroiden zin knn behooren, daaronder begrepen htt koopen on ver- koopon van schepen. Lid tftn den Bnod «UI Beheer: S. J. Gro^'i te O. J. van fh.nvrrm. Ommeren fsemeente Lien- d»ii>. HarentchMtraat O. 107. Brand;toffenh^ndd. Er Werd >*r:mr"d in b-rt uit Beoefend bedrijf op te nrm»n: kleinhandel in petroleum. Dit bedrijf is thant ove-iedann nan H. J. van Ommeren. Handelsnaam H. J. van Ommeren -. eigenaar H. J. van Ommeren te Ommer»". H't ui'c-ei'fend b?druf van D. J. van Ommeren aan te vullen met groothandel in fruit. C nop f rat"-" Forr-ril<:r,.y,v*L. Buitrma'icn. Triebt («meent* Buurmanen. Duk T 16. Sr-air- iMtibedrUl Rekening *n h*lgnr 1041 Ingediend. CoSperolfei-i Boareiü**HvO«A n M.^^nn W.A.. vVaardenbuir. RiiUrlraalweg A. 122a. Bankbedrijf, "-'""■■■'i ■■ s'i VCoraeltMten en er*4l»t*n aan de It- d-n, beleggen van gelden. Rekening en balani 19-11 Ingediend. Coapatatitvi So*f*ttE«*Rl>*nlfc Heat!**.. Haaftrn A. 111. Spear- en ultl(erb*druf. Eek'nlng en baiart: over 1911 ingediend. N.V. VêrlOêH & SjpMMMtet-jJ il.. Tiel. Nieuwe TieU.cheweg 22. Fabricage van glueo»?j. zwarte stroop, dfxtrine en carsmel. Plan van ultkeering gednponeerd. TieUeht Verllahritk, Tiel, Kor*nmnrk<: 27—29. Verffabriek. Faillissement op 22 Seplcmber 1910 geëindigd. Ton den HaiU & Co.. Geldermalsen, Kerkstraat 1TÏ. Het drijven van beurt^aartdirn^ten. Uitgeoefend bedrijf thans: Expeditiebedrijf, boot¬ en autodien^ton. Mengvocderhandel. J. co» Zee, Geldermalïcn. Gcldertch^traat B. 24. Smederij. Kleinhandel in- en reparatie van rijwie¬ len. Kleinhandel in haarden, kachel» en landbouw- werktuisren. De «mederij wordt voortgezet door de vennoot¬ schap onder firma J. en A. van Zee, gcve:ti?d te- Gcldcrmalscn. Geldersebentraat B. 24. Vennooten: J. Tan der Zee, balden te Gelder- „D* 'Kareeboom" Fa. J. Peterte & Zoon. Tiel. Markt 6. Café. Groot- en kleinhandel in aard' appelen. Vennoot Joh, Peterse, overleden. De caak wordt voor eigen rekening voortgezet door J. J. Peterse. Handelsnaam gewijzigd in: ,,De Karteboom" J. J. Petcne. Eigenaar: J. J. Peterse te Tiel. Uitgeoefend be¬ drijf tbansi Café, groot- en kleinhandel in poot- J. ƒ. M. Paardekoapcr, Culemborg, Zandstraal 20. Bakkerij In verband met bet feit, dat de eige¬ naar J. 1. M. Paardckooper vermoedelijk overleden is, althans ale vermizt dient to worden beschouwd, wordt de aaak voortgezet door zijn echtgenoot* M, A. Panrdekooper-Auscmsi. Handelsnaam thans: J. Paardekooper-Ausem?. UitgcoeTend bedrijf thans: BrrMidbflkV.eiij en banketbakkerij. A. J. van der Pol, Kapel-Avezaalh (gemeente Zoeten). Dorptatraat 116n. Aannemer, timmer- ei metselbedrljf. Eigenaar: A. ,T. van der Pol te '/-•len. J. tan Ooi en Zoon. Gel de rro al nen, Herman EuUk. straat B. 220. Bodedionat. Vennooten: J. van Ooi en C. D. van Ooi, belden te Geldermalsen G. van Haftent en Zoon, Ingen (gemeente Llen- den), Rijn^tiBBt 165. "Expeditiebedrijf, groothandel frt Uattem. Oplicffinaen. Aê vtiittiekantoor d* Jong» van Ztrtjiuherpes Whnhnut. Voorburg 11. Exploitatie van het Bureau voor Pachta«urantie en Boerenbedrijfsveraekering. Boide vennooten op 2fi Mei 1012 uitgetreden. Vennootichap ontbonden on taak opgeheven. ö. J. va« Qttyren. Culemborg, Oude Vïschmarkt II. Handel in manufacturen. Zaak met Ingang van 1 Oetober 1911 opgeheA'ep. E. h. Wijzenbeek i- Zonen, Culemborg, Katten- etraat 12. Handel in manufacturen en alle andere roerende zaken. Zaak met, ingang van 27 Mei 1912 opgeheven. KERK EN SCHOOL Ned. Hcrv. Kerk. Beroepen nflar Eumpt, eand. W, M. J. Geurtsen, hulpprcdiker te 's-Hcrti>itenbc*sch. Benoemd tot hulpprediker te Eindhoven, eand. J. Strasscr, Ihulppredlker te Goraol. Te Santpoort, cand. J. A. Visser te Amster¬ dam. Aangenomen naar Heinenoord, rand. E. J. Eichhorn, hulpprediker te Barendrecht. Bedankt voor Katwijk: aan Zee, ds. L. Knier te Bunnik. Geref. Kerken. Tweetal te Bedum ds. J, J. Koppe te Ommen en ds. A. J. W, Vogelaar te Lemelerveld. , Ned. Her\'. Kerk. Benoemd tot hulppredi¬ ker te Utrecht de heer J, R. Immink, voor¬ ganger Ned. Prot. Bond aldaar. — Te St. Ja- cobi Parochie-Wier mej. A, Blom, eand. te Hilversum, Aangenomen naar Boxmeer eand. H. J ter Haar Romeny, hulpprediker te Gmnekon. Geref. Kerken. Aangenomen als hulppre¬ diker te Ahbenbroek eand. 3. M. Mantz, hulp¬ prediker te Oss. Ühr. Geref. Kerk Beroepen naar Sneek ds. W. Ruiter te Dedemsvaart, die bedankte vóór Zwaagwesteinde. Geref. Gem. Beroepen naar Meliekerkê en Tholen eand. J. B. Bel te Rotterdam. Geref. Kerkert, Aangenomen naar Leerdam ds. G. Vlsee te EmJ'ichheim. Chr. Geref. kerk. Bedankt voor Leer¬ dam ds. H. van Leeuwen te Ermelo. MARKTBERICHTEN GELDERMALSEN. — Lammeren: / 16—36, biggen 30—.Ï7.50, kippen 2.20—2.10, oude ha¬ nen 2.30—2.50 per stuk, boter 2.60 per kg,; tieren é-32 per kg. GORINCHEM VEEMARKT — Op de heden gehouden veemarkt bedroeg de aanvoer 1350 stuks. Brj vrij vlugge handel werden de volgen¬ de prijzen besteed; Zware kalfkoeien ƒ 375—550, melk¬ koeien ƒ 350—525, kalfvaarzen ƒ 350^— 475. guiste vaarzen ƒ 250—350, pinken ƒ 120—180, graskalveren ƒ 80—150, big¬ gen ƒ 40—60, schapen ƒ 40—80, lamme¬ ren ƒ 30—45. KONIJNEN — Op de konijnenmarkt was een bevredigende aanvoer, de handel echter kalm. Jonge konijnen f 1.50—3.50, slachtkonijnen ƒ 4—6, voedsters ƒ 10—12. EIERVEILING — Ter wekelijksche eierveiling bedroeg de aanvoer 2456 stuks. t>e prijs was ƒ 1.32 per kg. SPORT CONCOURS-HIPPIQUE TE NIJMEGEN Op Zondag 21 Juni a.9. zal op het N.È.C.- terrein te Nijmegen een concours-hippiue worde* gehouden, georganiseerd door de Ned. Ver. „Het Talgpaard", gevestigd te Groningen. Het concours wordt gehouden i.r.cler liet Reglement van het Centraal Co- milo" voor de concoursen Hippiquc in Ne¬ derland. Het. programma vermeldt concoursen van Tuigpaarden.EenspannenMmietklasse;1. Tuigpaarden. Eenspannen Mm iet klasse; 2. Goedgekeurde Hangiten, Kensnannen, type Tuigpaarden; 3. Stamboeknierriin, Eenspan¬ nen, type Tuiïpaard; 4. Shettand PonjiB, Eenspanntn; S. Tuigpaarden, Eenspannen Open Klasse; 7 Hackneys. Eenspannen, Open Klasje; 8. Shetland Ponys, Twee- of Meer¬ mannen, Open Klasse; 9. Tui^pnarden. Tweespannen, Open Kla??e; lt. Tuigpaar¬ den. Tandems, Open Klat-se. ^'oo^ts zullen demonstraties worden gegeven in het Hoe. cesirhnol Kviden. Nadere hiiïonderheden rul¬ len per advertentie worden bekend gemaakt. L—n VOETBALUITSLAGEN VAN ZONDAG J.L. Kampioenschap van Nederland AGOVV—Eindhoven 3__0 Heerenveen—ADO o—2 IDISTRICT I Prom.enmp. re». 2e klas II—StormvogelsII-1—1DOS II—Storm vogels II -1—1 Prom.eomp. res. 3e klas II—Velo*IIIo_4Elindcwijk II—Velo* III o_4 IIDISTRICT II Prom.comp, 2e klas Ncptunus—'t Gooi j__4 Prom.comp. 3« klai Martinit—Fortuna i__5 3e klas D LSV—Steeds Volharden 11—o Prom.comp. res. 3e klas II—UnitasII6—0Slicdrecht II—Unitas II 6—0 IRea. 3e klas I II—&WTII1—1LSV II—&WT II 1—1 DISTRICT in Prom.comp. 2e kis* Go Ahead—Hengele 0—0 Bc-rne^—Rheden 3—0 (Go.Ahead promoveert; IVDISTRICT IV Prom.comp. 2e klas BleyeAeide—VVV 2—2 Prom.eomp. *e klas VlümcnBChê Bovs-^Hintham 5—2 VDISTRICT V Velocitai—Frisia 3—1 STANDEN Kamp v Nederland ADO 6 2 3 17 10—8 Eindhoven 7 3 2 2 8 9—7 AGOVV 7 3 2 2 8 12—11 Heerenveen 7 14 2 6 8—13 Blauw Wit 7 2 14 6 12—12 IIDISTRICT II Prom.comp. 2e klas 't Gooi 3 2 1—6 8—4 Neptunua 2 1—12 4—6 UW 3—121 5—7 IIIDISTRICT III Prom.comp. 2e klas (eindstand) Go Ahead 6 4 2 — 10 15—4 Hengelo 6 3 3—9 12—5 Borne 6 114 3 4—13 Rheden 6—242 6—15 IVDISTRICT IV Promcomp. 2e klas Maurits 3 1113 7—4 VVV 3 1113 5—6 Bleyerheide 4 12 14 7—9 VDISTRICT V Prom. comp. 2e klas VelociUs 3 3 — — 6 7—8 Emmen 3 2 — 14 5—4 Frieia 4 — — 4 — 4—9 L—0 BE MERKWAARDIGSTE HAND- TEEKENINGENCOLLECTIE ^ VAN NEDERLAND WIJK BIJ DUURSTEDE. — „Jam¬ mer," zucht de heer R. M. Nijhoff in het fjemoedelijk-ouderwetsche Wijk bij Duur¬ stede aan de Lek. „de Paus heeft mij wol ecu kaart pestuurd, maar met een ge¬ drukte handteekemnff. Ik heb er moeite genoejï voor gedaan, maar het lukt mij niet. Ja mijnheer, u weet eenvoudig niet. hoeveel werk aan het verzamelen van handteekoningen vastzit en hoeveel menschen je aan moet schrijven... het is echter allemaal een kwestie van vol¬ houden!" Nu, indien er iemand over volhouden mae meepraten, dan is het wel in elk «eval de heer Nijhoff: noem gerust de naam van do een of andere bekende per¬ soonlijkheid — in welk werelddeel dan ook — en tien tegen een, dat u diens zwlerijre, bibberige, houterige of kunst¬ zinnige handteekening in dit sfeervolle heerenhuls kunt vinden. Men spreekt zoo dikwijls over hobby's en liefhebberijen, maar in dit geval zou¬ den wij deze woorden niet met nadruk voorop willen stellen, want dit werk heeft een heel anderen achtergrond. De heer Nijhoff heeft namelijk in den loop der jaren volkomen zijn gehoor verloren, waardoor hij feitelijk voor een gedeelte het contact met de buitenwereld kwijt raakte. Maar hij wilde toch met beide beenen midden in het leven blijven staan.,. En als hij thans boven in een der twee vertrekken staat, die rondom met foto's van alle grooten der aarde, met vluch¬ tige schetskrabbels van bekende schil¬ ders en puntige briefjes gestoffeerd zijn de hoeveelheid is zoo overstelpend, dat ge ge\yoonweg verbluft op den drem¬ pel blijft staan — zal hij stellig Hunnen constateeren, dat de werkelijkheid hem niet lofgelaten heeft. Hoeveel bezoekers dan ook bil dezen verzamelaar komen, 'aat zich nog maar moeilijk tellen. Hij Is in het rustige dorp, welks aspect heheerscht wordt door de stompe ruïne en de bekende molen van Ruysdael, een bekende verschijning, die zoo populair is geworden, dat het kleinste jochie kan ertelleh, waar de heer Nijhoff woont. En vreemdelingen nemen dan gaarne de gelegenheid te baat dezen „veelbespro¬ ken man" of beter „veelaangeschreven man" eens te bezoeken. Overdag werkt hij als procuratiehouder bij de Wijksche Handelsvereeniging waarvan zijn broer directeur is en is dan iemand, die met groote accuratesse de kas beheert. On¬ danks zitn doofheid is hij administratief uitstekend onderlegd en ziin gedachten dwalen temidden van alle cijferreeksen maar zeldpn af naar grootheden in Japan, Indië of Frankrijk — al kan men wel eone een enkele keer piekeren over een „moeilijk geval", dat Iemand den heelen dag en zelfs den nacht niet meer los laat, Em dergelijk lastig probleem was destijds Clemenceau, die In alle talen zweeg. Deze heeft vermoedelijk de eerste kaarten uit Wijk hij Duurstede, die tusschnn do bergen post, die hij dagelijks door te worstelen kreeg ver¬ dwaald waren, met een achteloos gebaar 'n den prullemand lalen gliidm. Maar steeds weer greep de heer NijhoTf naar de pen .,. doch even trouw deed de lieer ziin kaarten opnieuw in de prulle- bak. misschien grommend: „Ik heb wel wat beters te doen." Toen. even taai als de tijger zelf. greep de heer Nijhoff naar het laatste middel: hij stuurde een kaart met een caricatuur an Clemenceau met het opschrift: „Le bon tigre". De geschiedenis verhaalt niet, of Cle¬ menceau ziin evenbeeld met een glim*' lach aangekeken heeft — in elk geval kwam de prent terug met een zwierige handteekening erop en had de heer Nij- hoif alle reden om te glimlachen... Het spreekt vanzelf, dat het voor een krantenman lastig is, den heer Nijhoff een „interview" af te nemen, maar wij waren zoo gelukkig ook diens broer in zijn gezelschap aan te treffen, die als ,to!k" kon fungeeren — wanneer etnanrï namelijk een zin met de juiste ippenheweging uitspreekt, kan de ver¬ zamelaar het „verstaan" — en die ons tevens iets kon vertellen over „het begin". Als Jongen voelde hi.ï reeds voor post¬ zegels ... later begon hij aan verschil¬ lende schilders een penteekening of een ander krabbelt je te vragen. En naar¬ mate hij steeds harrlhoorender werd en nog maar moeilijk met iemand kon con- verseeren, totdat dit eindigde in volko¬ men doofheid, begon hij zich met groo¬ tere toewijding op het verzamelen van handteekeningpn toe te leggen." Aan de muien hangen rondom schil- derden en schetsen van vele bekende kunstenaars: allemaal geschenken voor den heer Nijhof. En \ele schilders dach¬ ten hij sfehzelf: ik moet dien merkwaar- digen man toch eens ontmoeten... zoo hebben reeds vele beroemdheden op de stoep van het ..Wijksche" huis gestaan. De heer Nijhoff heeft ze alle hartelijk ontvangen en zijn papieren schatten ge¬ toond; menigeen heeft verrast in de groole album gebladerd, waarin ook een foto met handteekening van Adolf Hitler voorkomt. „Veel moeite gehad om dit van den Führer te krijgen?" zoo vragen wij. „Neen. die had ik dadelijk," krijgen wij ten antwoord. In dit royale boek —- dat trouwens maar een heel klein gedeelte is van de heele verzameling — komen we reeds honderden namen tegen. Om eens een kleine bloemlezing te geven: Willem Kloos. Mengelberg. Jacques Urlus. Gene¬ raal Snijders, Mijn Streuvels, Frederik van Eeden, Gatesloot, Arlhur van Scheru del Buziau, Maarschalk Foch. Petain. Fokker, Göbbels, GÖring, Emil Jannings, Richard Tauber, Churchill. MacDonald, Blomberg, Ludendorf, Mackensen, Mus- sollni, Dr. Eckener Elisabeth Bergner, La Argentina, Pilsoedski, Kipllng, Ca> rueo... En zoo zouden we door kunnen gaan met Puccini, Selma Lagerlöf, Alb. Schweitzer, Richard Strauss, Harald Kreutzberg en Yehudi Menuhin. Ja, zelfs- Edison en Marconi ontbreken nietl Als ge boven komt in de twee „mu- seumvertrekken", waar de ruim 2100 handteekeningen en andere stukken min of meer overzichtelijk gesorteerd zijn — van het behang kan men amper nog iets zien. want de muren zijn rond¬ om beplakt, terwijl ook veel op tafels ligt uitgespreid — zien tal van andere beroemdheden u aan, Louis Davids, Sven Hedin, Kallio, de vliegers van de Pelikaan, Lord Halifax, Prof. Roland Holst, Nobilé. van Ribbentrop, Edgar Wallace tot den Japanschen minister- president Hirota toe. „Dit is ook aardig," zegt de heer Nij¬ hoff ineens en wijst op een vluchtig krabbeltje van Jan Sluyters, een harmo- nicaspelor voorstellend. Dan valt ons oog op een paar noten, die Prof. Mengelberg speciaal voor den heer Nijhoff teekende: een bijzonder waardevolle attentie. En terwijl wij ver¬ der rondzien, dwalen onze blikken „en passant" over Jan Musch en den naam Sarrn=anr nismede de eerste president van Duitschland Ebert en Hindenhurg. „Je hneft er niet mee te beginnen, want het valt niet mee," zegt de heer Nijhoff. „ie krijjrt ontzettend weinig ant¬ woord. Tegenwoordig ga ik natuurlijk nog steeds verder mijn collectie uit te breMen, maar er komt niet veel meer binnen." Overigens leest de verzamelaar veel en vooral kranten en tijdschriften heb¬ ben zijn onverdeelde aaïidacht om nieu- w.e beroemdheden te „ontdekken". Heeft hij eindelijk een slachtoffer gevonden — de keus wordt natuurlijk sleeds kleiner, wanneer men dr belangrijksten al heeft — dan wórdt deze nel zoolang met kaar¬ ion bestookt, totdat het gewenschte effect bereikt is. Het duurt lang. alvo¬ rens de heer Nijhoff dit „papieren bom- bardempnt" opgeeft. Vermelding verdien! nog, dat de ver¬ zamelaar door ziin ..actie" met den schil- der Leo Gestel bevriend raakte — deze "komt dan ook dikwijl? even aanloopen en informeert naar de laatste resultaten. Hoeveel uren vnie Mid in dit werk zijn gaan zMten, laaf tjcïi natuurlijk nog fliei eens Mi henadpnng schatten; Maar de heer Nijhoff hoeft er geen spijt van te hebben: hef ziin in elk geval geen ver¬ loren uren geweest Zonals gezond, kent heel Wijk Ml Duurstede hem — de post natuurlijk niet uitgezonderd. Deze leeft geheel met de ups en downs van de verzameling mee. Anders stond echter de vorige burge-, meesier van Wijk bij Duurstede tegen dat vreemde cecorrespondeer en hptvele bezoek aan den heer Nijhoff. Hij Het eens infoimeeren, of het wel een „zui¬ vere zaak" was... (Nadruk verboden)1 FEUILLETOh Blond en bruin HOOFDSTUK m Haar vele geld scheen haar op een¬ maal in gevaar, de rijke toekomst on¬ zeker. „Verbrand den brief maar, oom, als u wilt." Hij boog het hoofd en stak een lucifd. aan; van al, wat Hildburga's arme, smeekende vrouwenhart op het papiti had toevertrouwd aan eene, die mei haar was opgegroeid, die jarenlang als een zuster naast haar had geleefd, bleef niets over dan een hoopje asch, in een witte aschbak. Beate ging naar het balkon en liet de asch wegwaaien. Geen woord werd er meer tusschen hen over den brief gewisseld. IVHOOFDSTUK. IV Vandaag zou Herbert een uurtje ko¬ men babbelen. Beate had een wit katoe¬ nen japon aangetrokken en trok de zachl golvende, goudbruine haren wat losser en wat lager over het voorhoofd. Zij btond voor den spiegel, en haar roode lippen weken een weinig vaneen, en lieten de sneeuwwit;^ regelmatig ge¬ vormde tanden zien. , Een diepe zucht ontsnapte haar borst. Zij was nu bijna vierentwintig jaar. Hoe lang zou haar nonnenbestaan nog duren? Haar oom scheen er in het geheel nog niet aan te denken, de wereld vaarwel te ztggen. De dokter was een domoor; volgens hem had Jürgen Westmann al lang dood moeten zijn. Met een breed ge¬ baar strekt zij de armen uit. O, zij hon¬ gerde zoo naar het leven, haakte naar genot en gemakt Deze dagelijksche kringloop stond haar zoo tegen, zoo ont¬ zettend tegen. Als Herbert maar spreken wou! Haai oom zou vast niets tegen hebben op een huwelijk met den zoon van den aanzien¬ lijken, adellijken bankier. Haar oom was juist uitgegaan; om de¬ zen tijd dronk hij met nog een paar heeren, die hij daar ontmoette, een glas bier in het stationskoffiehuis. Zij sloot het huis en snelde den tuin in die vol zomelbloemen stond. De stam- rozen geurden, en twee linden bogen haar weelderige takken laag over het dak varuJiet kleine palviljoen, Herbert van Groszer was 'lang en blond. Zijn grijze, meestal koel starende oogen, begonnen bij het zien der ge¬ liefde te glinsteren. Hij strekte zijn bei¬ de handen naar haar uit. „Vandaag heb ik bijzonder sterk naar je verlangd", fuisterde hij en kuste haar. Zij trok hem naar de tuinbank, waarop dien ongeluksavond Hildburga in Alfon- so Guerra's armen had gerust, en iets van het oude spel van toen herleefde. Twee minnenden kusten elkaar telkens weer. Zoo onstuimig als heden had Beate Herbert nog nooit gezien. Er was iets in zijn manier van doen, in zijn voorkomen, dat haar verwonderde. Zij kon een vraag niet achterwege houden. Hij ontwaakte als uit een droom, streek met de hand over het voorhoofd en keek haar verlegen aan. Plotseling scheen er een schaduwover zijn voorhoofd te liggen. „Ben ik anders dan vroeger?" ant¬ woordde hij met een tegenvraag. Lang zag hij haar aan, en zei toen met een zucht: „Kind, het valt mij zoo moeilijk, je iets mede te deelen, dat je toch weten moet Vreeselijke dagen en nachten lig¬ gen achter mij. Ik heb met mijzelt ge¬ streden, heb naar een uitweg gezocht maar —" „Maar?" Op rauwen toon klonk hem Beate's woord tegemoet. Wat was er gebeurd, wat beteekendc deze vreemde inleiding van Herbert? Hij sloeg de oogen neer. „Beate, geef mij nog één dag den tijd! Morgen — of neen — overmorgen zul je alles vernemen. Misschien komt er in- tusschen nog redding, en geschiedt en een wonder!" „Er gebeuren geen wonderen meer!" zei Beate hard. „Ik geloof er ten minste niet aan en wacht er daarom ook niet op. Domooren en fantasten verbeuzelen hun besten tijd met op wonderen te wachten!" Hij keek haar verbaasd aan en stond versteld. Eigenlijk had zij gelijk. En ook hij had geen reden, om op een wondei te hopen. Hij vatte Beate's rechterhand en kuste die. „Liefste, het valt mij toch zoo ontzet¬ tend moeilijk, je te zeggen, wat je toch vernemen moet." Hij sprak met ingehouden stem, en tusschen de woorden, hield hij telkens op, wat den zin een pijnlijken indruk deed maken. ,Zie je. Beaie, ik had je al lang wil¬ len zeggen, dat ik zeer gelukkig zou zijn, als ik je de mijne mocht noemen. Ik heb mij dikwijls voorgesteld, hoe mooi ons leven samen zou zijn; maar telkens, als ik mijn gevoelens wilde uiten, was het op het laatste oogenblik. alsof er een harde hand was, die mij den mond sloot. Wellicht kwam het, doordat ik wist, dat de grondvesten van ons, tol voor kort nog zoo soliede bankiershuis, begonnen waren, zacht te wankelen.". Nu keek bij Beate aan. „Eigenlijk mag ik iu 't geheel niet met je over deze dingen praten, want één enkel onbedacht woord van je is voldoende, hat krediet en hei aanzien van onze oude firma groote schade toe te brengen." Zij keek hem doordringend aan. „Ik ben geen kletskous, Herbert, dat moest je weten." •* Hij glimlachte flauwtjes. „Neem mij niet kwalijk, het was niet kwaad bedoeld." Hij sloeg zijn arm om haar schouders „Liefste, het is afschuwelijk, machte¬ loos te zijn! Nooit heb ik dat zoo ge¬ voeld, als nu, nu mijn geluk — ons ge¬ luk door mijn machtelosheid -te gronde zal gaan." Zij maakte zich los. „Herbert, je lange inleiding is een marteling voor mij. Ik bid je, spreek ronduit. Ik heb recht op je openhartig¬ heid," Hij boog het hoofd. ,Onze firma staat er niet zoo schitte¬ rend voor, als het oppervlakkig schijnt. Een paar groote verliezen hebben ons groote schade toegebracht. Ofschoon wij alles hebben geprobeerd, om het even¬ wicht te bewaren,, wil het ons toch niet gelukken. Nu heeft mijn vader mij on¬ langs een rijk huwelijk voorgesteld, mij er zelfs om gesmeekt er in toe te stem¬ men. Er is een Jonge weduwe in Berlijn, die wij goed kennen. 7i Is 'n verre bloed¬ verwante van mijn moeder. Zij maakt er geen geheimen van, dat zij mij genegen is. De helft van haar vermogen is vol¬ doende, om ons uit den nood te helpen. Zij heeft mijn moeder gezegd, dat zij, onmiddellijk na de bruiloft, haar geld te mijner beschikking zou stellen," Voor Beate's oogen schoten bonte vlammetjes heen en weer, en volvoerden een warrelenden dans. Met beide handen greep zij de randen van zijn jasmóuwen vast en drukte haar nagels erin. „Je wilt die vrouw trouwen, terwill* van haar geld?" Vol treurigheid beantwoordde bij haar vlammenden blik. „Als ik niet wil, dat onze aloude firma ineenstort, zal mij wel niets anders over¬ blijven", zei hij langzaam en vermoeid. „Dan houd je niet van mij", wierp zij hem tegen en sloeg de handen voor do oogen. Heete tranen drupten van onder do verbergende handen, en Herbert von Groszer streek zacht over haar haar. ,Of ik je liefheb! Beate, mijn Beate, ik ben van nature koel en berekenend, ben geen mensch die te veel aan zijn gevoel toegeeft. Maar jou . heb ik lief. Jaren van mijn leven zou ik willen geven, als ik jou en mij dit uur had,kunnen be¬ sparen. Maar daar is mijn vader, die aan de firma, die zijn grootvader heeft ge¬ sticht, hangt, wiens leven er mee is sa- mengegroeid — daar is mijn moeder, die vader beklaagt en weenend tot mij op¬ ziet. Ik ben kapot en heb geen weer¬ standsvermogen meer. Niettemin, Beate, ik heb je lief, en, geloof mij, zoolang ik leef, zal ik je niet kunnen vergeten." Beate droogde de tranen af, en vroeg plotseling merkwaardig koel en kalm: „Hoeveel geld moet je dan op zijn minst hebben ,om de firma over de crisis heen te helpen?" (Wordt vervolgd))