Tekstweergave van HNWS_1942-06-24_003
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Land en 1 umbouw, Veeteelt.
HOOIEN.
De tijd van maaien voor hooi is aan¬
gebroken en toch ziet men nog betrekke¬
lijk weinig bedrijven, waar met het maai¬
en is begonnen. Het gras is inderdaad
slecht gegroeid en velen willen nog een
poo?je wachten in de veronderstelling
dat Het ondergras zich nog in belangry
ke male zal ontwikkelen, waardoor de
opbrengst goed kan worden. Men moet
goed begrypen, dat men daarby dus In
hoofdzaak op de hoeveelheid let en min¬
der op de kwaliteit. Het gewas moet dan
immers vrij 'an£ staan en het eerst ont¬
wikkelde gras is in een vergevorderd
groeistadium gekomen. De kwaliteit kan
daarvan niet meer .best zijn. Hierby ko¬
men nog cnl^le andere bezwaren. Ver¬
schillende on''uiden, die door de minder
gunstige winters eh matige bemestingen
toch al veel kans kregen zich uit te brei¬
den, hebben nu gelegenheid om zaad te
vormen. Bij laat maaien wordt de zode
vaak hol en de onkruidzaden kunnen ge¬
makkelijk aanslaan. De grasplant, die in
een vergevorderd sladium wordt gemaaid
loopt moeilijk weer uit en wat men in
opbrengst door laat maaien aan de eene
kant wint, verliest men gedeeltelijk door
het moeilijker uitloopen aan de andere
zijde door een geringere groentenop-
brengst. f
Het laat zich cenigszins begrijpen, dat
vele veehouders zien er toe laten verlei¬
den om vooral naar de opbrengst te kij¬
ken nu het aankoopen van voeder slechts
in beperkte mate en tegen hooge prijzen
mogelijk is. Men wil voldoende bulkvul-
■ ling hebben, maar men moet wel besef¬
fen, ,dat het om de voederwaardo gaat,
Wanneer we door laat maaien eens zoo¬
veel hooi van minder goede kwaliteit zou¬
den kunnen winnen, dat we aan een
drachtige droogstaande koe 12 kg. per
dag konden geven, welke hoeveeelheid
veel dieren niet of zeer moeilyk kunnen
verwerken, dan geven we het dier daar¬
mee nog niet voldoende voedsel, zelfs
niet met 15 kg. Maar hebben we vroeger
gemaaid en hooi van gemiddelde kwali¬
teit gewonnen, dan kunnen we met 10 kg.
ongeveer evenveel voederwaarde geven
als in het eerste geval met 12 kg. De die¬
ren kunnen bovendien van dit betere hooi
gemakkelijker 12 kg. verwerken dan van
de minder goede kwaliteit. Het Is daar¬
om onjuist om alleen naar de hoeveelheid
te zien, de kwaliteit moet wel terdege
mee in aanmerking worden genomen. Dit
geldt te meer, naarmate men dieren
heeft, die meer melk geven.
Het spreekt wel vanzelf, dat we de
kwaliteit niet geheel in onze hand heb¬
ben. Als we na het maaien een ongunsti¬
ge weerperiode krijgen, dan ia het niet
zoo gemakkelijk of "bijna onmogelijk om
redely'k goed hooi te winnen. Hebben we
laat gemaaid, dan is echter de kans ze¬
ker verkeken.
Bovendien kunnen we door de w^jze
van winnen er veel aan doen of bfl min¬
der gunstig weer de kwaliteit nog rede¬
lijk goed zal blijven. Het eenvoudigste is
wel het gebruik van ruiters als men daar¬
over kan beschikken. Het winddroge gras
zal op ruiters gezet weinig hinder onder¬
vinden. Men moet dan beginnen met het
eerst gras te leggen op de midden Van de
dwarsstokken en niet op de hoeken, zoo-
als wel gedaan wordt. Doet men dit laat¬
ste, dan gaat het gewas betrekkelijk
gauw schimmelen bo ongunstige weers-
gestelheid. Ook laadt men vaak te veel
op de ruiters of men bouwt ze onder te
breed, waardoor ze inregenen. Ruiteren
vraagt bij gunstig weer wat meer werk,
maar men kan ook beter doorwerken, wat
by een tekort aan personeel en paarden
ook zijn beteekenls heeft en by slecht
weer is men zeker beter af.
Heeft men geen ruiters, dan doet men
goed kleine oppers te zetten, zoodra het
gew-as redelnk gedroogd is. By aanhou¬
dend slecht weer gaat men ze eens om¬
zetten en als er een dag goed weer komt.
dan worden ze uit elkaar gegooid. In der¬
gelijke oppertjes blijft het product In elk
geval aanmerkelijk beter als dat het op
den grond ligt, al zal het op den langen
duur nog veel lyden. Bij nachten met
sterke dauwvorming is het zelfs by ove¬
rigens goed weer beter dat het bijna dro¬
ge hooi In oppertjes staat dan dat het op
het veld ligt. Deze methode"vraagt wat
«-
meer vterk dan men hier op vele bedrij¬
ven wil besteden, maar meen ik toch te
moeten aanbevelen. Men krijgt es min¬
der verlies door, wat vooral nu er zoo
weinig groeit van groot belang is.
De Rykslandbouwconsulent,
Ir. H. DE GROOT.
„GRONINGEN" IN 1941.
Donderdag 18 Juni 1942 werd in het ho¬
tel des Pays Bas te Utrecht de Jaarlijk-
sehc Algemeene Vergadering gehouden
van „Groningen", Alg. Ondérl. Maat*
ichappy tot Verzekering van Paarden en
Rundvee, gevestigd te Utrecht.
De wnd. Voorzitter herdacht met Waar-
decrende woorden de overleden Commis¬
sarissen, de. heeren Jhr. K. F, Quarles
van Ufford en C. A. de Bruyekere,
De directeur, de heer B ,L. Leopold,
bracht verslag uit over het afgeloopen
jaar 1941.
Aan schaden werd in totaal uitbetaald
een bedrag van f 242.157.22. De reöerve
bedroeg per 31 Dec. 1941 f 166 508.65.
Blykens nét rapport van de Commissie
tot nazien der rekening en van den Ac¬
countant, den heer H. Groenhuyse tte
Utrecht, werd de administratie in orde
bevonden.
De aftredende Commissarissen werden
herkozen.
KERK EN SCHOOL.
Ned. Hen'. Kerk.
Viertal te Groningen (vae. prof. dr. H.
v. Oven) J. C. J. Dykstra te Meppet, P.
J. Mackay te NieUw-Amsterdam, A. Ob-
kamp te Haren en A. A. Wildschut te
Rotterdam.
Beroepen te Groningen (vac. v. Her¬
werden) M. Groenenberg te Vlaardingen;
te Genemuiden (toez.) A. A. Koolhaas te
Daarle; te Etten jhr. P. H. W. M. v. d.
Meer de Walcheren te Antwerpen.
Benoemd tot hulppred. te Haarlem N.
E. Hagen, cand. te Boskoop: tot hulppred.
te Leiden dr. K. H. Boersema, voorg. der
Ver. v. Vrijz. Herv. aldaar.
Drietal te Koedyk—Zuid-Scharwoude:
J v. Dijk, candidaat te Rotterdam, L.
Tamminga, candidaat te Leeuwarden en
J. Bruinsma, candidaat te Lelden.
Beroepen te Leeuwarden (vac. W. Pot¬
hoven) A. H. Hellemans te Geldermalsen.
Chr. Gerei. Kerk.
Beroepen te Rynsburg J. G. v. Minnen
te Huizen (N.-H.); te Vlaardingen H.
Visser Mzn. te Mlddelharnis.
Bedankt voor Sneek W. Ruiter te De-
demsvaart.
SPORT.
A.D.O. VEROVERT DE GOUDEN PLAK.
TITSLAOEN VAN ZONDAG J.l. i
KnmplOCDBChAp van Nederlanui ADO—AGOW 5—3
DISTRICT rr.
Prnmollp derd» Uuir; Martlnlt—Fluks 1—3
B*iU?tliiB(wed«trua; Coal — Forluna tterr. RFC)
3—3.
RTANDENt
Eimp. van
Nederland
(eindstand)
ADO
Eindhoven
i AGOW
Bl.-Wlt
He er en veen
gup.
6
8
8
S
gew. gel.
3 4
3 3
3 2
3 1
1 1
verl.
1
2
3
3
v.—t. p
19—11 1
10—g
14—18
14—13
9—16
DISTR.
n Prom. Se klane (halve comp.l
Fortuna
Coal
Fluks
vcs
Martlnlt
fttp.
4
t
1
4
gftw. gei.
3 —
3 —
1 —
BeeÜMlng.
vért.
1
1
1
3
4
v.—t. p
13—4
14—6
T—7
9—13
5—16 -
CO. 1
Fortuna
Fluks
gesp.
1
1
0
gew. gei.
1
0
v—t p
3—2
2—3
0—0
IV.Dlitr, IV.
Promotie Se Ma
■ei (halve comp.)
Maurlür
Ble.-rhelde
V.V.V.
e#»p.
1
gew. gel.
1 —
ven
1
t.fV.—t. f
1—0
I0—I
FEtïn-LETON
(Vervolg).
Blond en Bruin
door ANNT VAN PANHUYS
Beate werd vreeselijk angstig. Waar
wilde haar oom toch heen? Werd hij,
reeds aan den rand van het graf, plotse¬
ling vergevensgezind gestemd, zooals de
slechte vaders in sentimenteele films?
„Eeatè, ik heb mij willen verharden",
giig de stem op smaretelijken toon voort,
„en ik kan het niet meer. Er is iets In
mv], dat zich daar tegen verzet. Misschien
heeft Hildburga gebrek! Ik laat veel geld
na, veel te veel voor u alleen. Ik heb be¬
palingen gemaakt, die mijn onrecht je¬
gens Hildburga nog grooter maken "
Beate's nagels boorden zich pijnlijk in
haar handpalmen, maar haar gezicht
droeg het glimlachende, toegewijde mas¬
ker, dat Yij, sedert Hildburga was weg¬
gegaan, nooit meer tegenover haar oom
had afgelegd.
En Jürgen Westmann sprak verder.
„Gij weet, dat ik u het geld schonk met
beperkende bepalingen, wy hebben de
overeenkomst aangegaan, dat als er
vóór mijn dood iets mocht gebeuren,
waarvoor ik zelf kapitaal noodig had,
twee derden van de schenking aan mij te¬
rug zouden vallen, terwijl slechts één
derde deel in ieder geval aan u blijft."
Zijn oogen waren nu niet langer dof.
zooals kort te voren, maar gloeiden met
een koortsachtig vuur.
„Dat alles weet ik, oom!" antwoordde
Beate, en de toorn joeg haar het bloed
door de aderen.
„Mooi!" Jürgen Westmann knikte
even. „Ik vermoedde niet, dat deze af¬
spraak ooit van kracht zou worden.
Maar het is vreemd; zoo dicht voor den
dood ziet men de dingen anders. Hild¬
burga moet die twee derden hebben en
ook het huis. Ondanks alles is zij toch
mijn meisje!" Hy sloeg op het dek. „Mtjn
testament is van nul en geenerlei waar¬
de! Ik zou geen rust hebben in mijn
graf, als ik het arme kind zoo benadeel¬
de, als mijn plan geweest is. Gy moet mji
begrijpen."
Het liefst was Beate overeind gespron¬
gen, en had Jürgen Westmann met een
atevlgen greep den mond toe gehouden.
Niettemin sprak zij zacht; „Natuurlek
begrijp ik je, oom!"
Haar doel verdween in den verren ne¬
vel, onbereikbaar voor haar wil en haar
verlangen.
„Geef mij papier en inkt, Beate! Ik wil
een nieuw testament maken. Een eigen¬
handig geschreven testament is geldig."
Beate ging in de zijkamer. Daar leunde
zij een oogenblik als vernietigd tegen den
wand en dacht aldoor slechts dit eene-
Het mag niet zyn, Hildburga mocht haar
niet weer berooven van wat zij reeds zoo
veilig in haar bezit had gewaand.' Haar
gansene geluk hing van dien rijkdom af.
Het derde gedeelte van het geld was te
klem. om het Herbert von Groszer aar,
te bieden.
Een stikkend paveel beklemde haar de
keel. Zij meende, haar oom^te hooren roe¬
pen, nam vlug de echrijfmap en de Inkt,
en haastte zich terug.
Jürgen Westmann schreef langzaam en
voorzichtig, en las Beate het geschrevene
voor.
Alles zou Hildburga krijgen, voor Be¬
ate bleef slechts een derde van het ver¬
mogen in geld.
Zn" zelf moest een stuk onderteekenen,
dat zij, volgens een met haar oom geslo¬
ten overeenkomst, het geschonken ver¬
mogen tot op één derde terug gaf.
Haar hand beefde bij het onderteeke¬
nen.
De inkt moest zij wegbrengen, de stuk¬
ken moesten op het tafeltje, dat naast
het bed stond, blijven liggen.
Jürgen Westmann drukte het hoofd
weder in de kussens.
„Morgenochtend moet de raadsheer
voor alle zekerheid de beide stukken me¬
de onderteekenen als getuige," zei hu', als
tot zichzelf en sliep tri.
Zijn gezicht zag er bleek en afgemat
uit.
Den geheelen nacht waakte Beate aan
het leger van den zieke en brak zich het
hoofd met het zoeken naar een uitweg m
haar noeb,
Hildburga mocht het geld, dat toch
reeds in haar bezit was geweest, niet
kry'gen. Maar wat moest zy doen?
Morgen, als eerst nog de raadsheer In
de zaak betrokken werd, was geen red¬
ding meer mogelijk. Slechts deze nacht
bleef daartoe beschikbaar, slechts deze
korte nacht.
De zieke haalde zacht en onregelmatig
adem; langzamerhand overviel ook haar
een looden moeheid. Tegen haar wil sliep
z\j in, vast in.
Het was reeds klaar dag, toen zij wak¬
ker werd. Het dienstmeisje belde aan de
huisdeur.
Beate's eerste, schuwe blik gold de
stukken.
Het was dus geen' booze droom ge¬
weest, dat kwade, dat onbegr\1peiyke.
Daar lagen de twee witte vellen, die over
haar toekomst beslissen zouden.
Haar oom sliep nog, sliep met open
mond en de oogen half open. Door de
oogleden schemerde een witachtige glans.
Zij ging zacht naar buiten, deed het
dienstmeisje open, wees haar haar werk,
maakte de chocolade klaar, die Jürgen
Westmann 's morgens placht te drinken
en kookte twee zachte eieren voor hem.
Toen ging zij weer naar hem toe; nog
altyd sliep hij. Zijn ademhaling hinderde
haar. Waarom was hij niet dood! Dan
zou op eenmaal al haar angst over zijn
Zij piekerde weer, en maakte het eene
plan na het andere.
Zij waren geen van alle iets waard, en
konden den toets der cntiek niet door¬
staan. Zij werd wanhopig. Zij was in een
stemming, om een moord te kunnen be¬
gaan.
Zij wachtte, totdat Jürgen Westmann
wakker werd-en bracht hem water, om
zijn gezicht en zijn handen te wasschen
Hij glimlachte een beetje. Zy herkende
den man nauwelijks, want er lag een ze¬
kere weekheid in den glimlach.
„En ga nu meteen den raadsheer ha¬
len of stuur het meisje naar hem toe,"
zei hy.
Beate dacht na. Zou zij weigeren het
geschonken kapitaal terug te geven?
Dat zou haar waarschijnlijk niet veel hel¬
pen. Als de raadsheer kwam, zou men
naar met watsartikelen en dergelijke
klein krijgen. Ook wilde zij den raadsheer
niet baatzuchtig schijnen.
Zij nam de papieren van het tafeltje
en zette het ontbijt klaar. Jürgen West¬
mann at met goeden eetlust. Hy voelde
zich dezen morgen opvallend frisch.
Nauwelijks had Beate afgeruimd, of
hij wilde de stukken weer voor zyn oogen
hebben.
Hy speelde met zijn vingers,
„Ik heb gedroomd, dat Hildburga ge¬
schreven had en dat je daarop een tele¬
gram aan haar adres zondt," zei hy.
Daar werd tweemaal aan de huisdeur
gescheld.
„De post!" constateerde Jürgen West¬
mann.
Wordt vervolgd.
HISTORIE EN OVERLEVERING
Gedenkwaardlgbeden uit de Historie
van onze streek.
Het is waarschtiniyk, dat juist de tol¬
len, het tot bloei komen van den binnen-
landschen handel In den weg stonden. De
groote tol te Lobede, dien de graven se¬
dert 1222 als bijzonder rijksleen bezaten,
is bekend. Op de plaatsen waar jaar- en
weekmarkten gehouden werden, werd
tolgeld geheven van de daar aangebrach¬
te goederen. Landtollen waren er te Tiel,
Zaltbommel, Driel, Zullichem en Malsen.
Do drie laatsten werden in 12fH verpacht
I,4401gld.pervoor 1100 pond 5 sch, d. I, 4401 gld. per
jaar. Voorts werd er tol geheven op de
Waal te Tiel en te Herwarden. * Wel is
waar hadden burgers van vele steden
vrijdom voor vele dezer tollen, doch daar¬
door drukten ze te zwaarder op die in¬
gezetenen, die dit burgerrecht niet beza¬
ten. Uit de rekeningen van de tolontvan-
gers te Lobede kunnen we veel leeren
omtrent den handel met Dultschland. In
de oudste van 1306 komen 80 schepen van
Zutphen en 117 van Arnhem voor, hoofd-
zakeiyk geladen met granen als: rogge,
garst, haver, spelt, appelen, peren, wijn,
zout, haring en andere vlsch, molenstee-
nen, cement, planten of balken en aar¬
dewerk.
Het getal der schepen, die In het ge¬
noemde jaar tol betaalden bedroeg om¬
streeks 1750. Onder deze waren er van
Zaltbommel en Nymegen met wtfn en ce¬
ment, Het schijnt, dat de onzen met de
voortbrengselen van onzen landbouw,
ook met van elders bekomen waren,
waaronder vooral wijnen, die wellicht uit
Frankrijk over Brabant hier aangebracht
waren, den Ryn opvoeren. In de foliysten
van die eeuw vindt men niet aangetee-
kend, welke schepen den stroom op en
welke hem afvoeren. De handel op Bra¬
bant en Vlaanderen schynt voornameiyk
In handen van Nijmegen en de overige
langs de Waal gelegen plaatsen te zyn
geweest. In het jaar 1301 gaf de Hertog
van Brabant aan de Nymeegsche burgers
vrjjdom van tol te Antwerpen. Herzrj uit
vrijdom van tol te Antwerpen. Hetzy uit
re inzichten, waarover later, gevoelden de
vorsten den buitenlandschen handel te
moeten bevoordeelen en beschermen, en
zij deden dit door verdragen met hun na¬
buren, door vrijheden en voorrechten,
door wetten en instelliniren. Reeds by het
verbond van wederkeerige hulp en be¬
scherming, den lOen November 1319, tus-
schen den graaf van Holland en Reinald
van Gelre gesloten, werd uitdrukkeiyk
bepaald, dat de kooplieden veiligheid en
vrij verkeer in de wederzydsche landen
zouden genieteen en bij den vrede den 5en
September 1334 tusschen den hertog van
Brabant en de tegen hem verbonden
vorsten, waaronder de graaf van Gelre,
gesloten, werd ook vastgesteld, dat de
kooplieden, door de wederzydsche landen
trekkende, of zich daar ophoudende, voor
zich zelve, hun goederen en koopwaren,
vrij geiyde zouden hebben, mits zy zich
overeenkomstig recht en wetten gedroe¬
gen en hun schulden betaalden. Ook reeds
ui dit tydvak maakte de ongeoorloofde
baatzucht van sommigen wetsbepalingen
noodzakelijk ter beveiliging van welden-
kenden tegen misbruikt vertrouwen en
9linksch bedrog. Zoo achtte in de Bom-
meler- en Tielerwaarden de graaf het
noodig, strenge maatregelen te nemen te¬
gen de daar bestaande gewoonte, volgens
welke zij, die voor de vervolgingen hun¬
ner schuldeisehers vreesden, hun goede¬
ren aan een derde, opdroegen, zonder dat
deze zich werkelijk in het bezit daarvan
stelde; ook tegen het in zwang zynde
verkoopen van granen op zoodanige wfl-
ze, dat de kooper die vaak weder ver¬
kocht, eer hy er nog bezitter van was ge¬
worden. Deze bedryven werden by een bij¬
zonder grafelijk bevelschrift In 1322 uit-
dmkkelfjk voor woeker verklaard. Trou¬
wens in dien tijd werd zelfs het uitzetten
van geld tegen rente algemeen voor een
schandelijk en nietswaardig bedryf ge¬
houden, zelfs bij kerkelijke wetten ver¬
boden en alzoo aan Joden en Lombardiërs
overgelaten. In 1330 verkreeg hertog
Reinald van Keizer Lodewnk de noodige
vergunning, om Joden in Gelderland toe
te laten. Van Lombardiërs wordt 't eerst
gewag gemaakt in 1332, toen graaf Rie-
nald o.a, aan een vereeniging van Lom¬
bardische kooplieden te Zaltbommel vry-
geleide en bescherming toezegde. Deze
voorrechten en bescherming werden ge¬
geven voor een bepaald aantal jaren,
waarvoor door de vereeniging een jaar-
ïyks vastgestelde som in 's vorsten
schatkist werd gestort.
Voor deze streken was er ook te Tiel
en Maas-Bommel een zoodanige vereeni¬
ging weinige jaren later. Hun bedryf be¬
stond deels Si den wissethandel: dat is,
üj leverden aan de kooplieden inlandsen
zeld voor de door deze medegebrachte
vreemde muntsoorten en wisselden dit by
hun vertrek weder in tegen de verlangde
vreemde muntsoort; deels bestond het in
het uitzetten van geld, waarbij zy niet
alleen hooge renten bedongen, maar zich
door het nemen van panden, de ontvangst
van die renten en de terugbetaling der
hoofdsom verzekerden. Meermeien wend¬
den zelfs de Geldersche vorsten, om in
hun behoefte aan klinkende munt te
voorzien, zich tot de Joden, zoowel als
tot de liombardiè'rs. Mogelijk is dit wel
de reden geweest om do laatsten door 't
toezeggen van vrijheden en voorrechten
hierheen te lokken. Wat de muntsoort
betreft, gewooniyk rekende men met pon¬
den fllbrae),- schellingen tsolldi) en
grooten (denarü), zoo dat 12 grooten één
schelling en 20 schellingen één pond uit¬
maakten, zooals nog heden de verdeeling
is, overal waar met ponden gerekend
wordt. Maar van ieder dier genoemde
penningen had men twee soorten. De
zware en lichte of de groote en kleine. De
zware of groote noemde men oude groote
konings Tournooisen; de andere heetten
kleine of zwarte penningen. Eén pond
groote konings Tournooisen stond geiyk
niet 16 pond zwarte of kleine.
lEnspijk, Deil.i.
Wordt vervolgd.
EEN BEROEMD PREDIKANT
TE LEERDAM.
Ds. Johannes Claesaen was in zyn tijd
niet alleen bekend door zfln kansel-wel-
sprekendheid en buitengewoon sterk ge¬
heugen, maar ook door zyn geschriften.
Volgens de Natuurvorscher is hy meer
dan 50 jaar predikant te Leerdam ge¬
weest en aldaar in 1811, op hoogen leeftyd
overleden. Tal van leerredenen van hem
verschenen in druk, terwijl zhn in het
Letyn geschreven „.Handleiding tot het
Proponentsexamen" groote bekendheid
verwierf. Voor znn tyd was hy een groot
godgeleerde. Prof. Royaards noemde hem
een man, die zyn tyd wel een eeuw vooruit
was.
Hoog stond ds. Claesserf bij Prins Wil¬
lem v aangeschreven. Eens op een Zon¬
dag zoo lazen we, had zich n.1. onze pre>
dlkant, in een met twee paarden bespan¬
nen rytuig, op weg naar een naburige
plaats begeven, ter waarneming van een
vacante predikbeurt. Op zekere hoogte
gekomen, schrokken de paarden wegens
het piepend gekras, dat de wielen van een
hem ontmoetende nieuwe en hierom op¬
zet teiyk ongesmeerd gelaten noerenkar
onder het rijden voortbrachten. De paar¬
den sloegen op hol, het rytuig viel om, en
de pm*.kant brak beide bcenen. Zoodra
de stadhouder daarvan kennis kreeg, zond
hy hem onmiddellijk lijfchirurgen en later
een draagstoel, die lang bij de familie van
den dominee te Gorlnchem bewaard is ge¬
worden. Ook by dit ongeval verloochende
de predikant zyn gewone blijmoedigheid
en opgeruimdheid niet, want, toen hij be¬
merkte, dat zyn gewone heelmeester, die
hem in de eerste dagen had behandeld,
Jaloersch werd by de komst van den lijf¬
arts van den stadhouder en hrj nu geen
van beiden voor het hoofd wilde stooten,
zeide hy tot hen: „Myne Heeren, ik geef
u ieder een been!"
Het been, door den chirurg van den
Prins behandeld, moest worden afgezet en
door een houten vervangen worden.
Jarenlang heeft Ds. Claessen tal van
jongelui opgeleid voor de universiteiten.
Tot zijn leerlingen behoorden o.a. Van
Hail, Groen van Prlnstorer, Monhemius,
Van Rijssel, Van Gulpen, Vermeulen, De
Virieu, "jutting, Endtz, enz.
Ook bij zijn ambtgenooten stond Ds.
Claessen in hoog aanzien. Daarvan ge¬
tuigt de volgende anecdote.
In de Classis Zaltbommel werd een
proponent beroepen, en geëxamineerd door
Ds. Haantjes te Rossum. Hy werd even¬
wel te licht bevonden en hem werd nu
den raad gegeven, om zich door Ds. Claea-
n meer te laten bekwamen.
Een ouderling, die er ook bij tegen¬
woordig was, maakte toen het navolgende
extomporé:
„De heer Van ...
Die wil
Zich laten examlneeren
Voor de Geldersche heeren,
Maar die heeren waren niet pluis,
Die zonden den heer Van ... naar huls.
En zeiden:
Mynheer Van ...
Zoo gy wilt
U laten examlneeren,
Dan moet gy nog wat gaan leeren.
Ga naar Ds. Claessen,
En kom dan tegen Paschen;
Dan zullen wij verstaan
Of het beter zal gaan."
BURGERLIJKE STAND.
ZALTBOMMEL.
Geboren: Martyntje, d. van G. van
Riemsdijk en J. W. van Hemert. — WU-
helmina Josine, d. van W. H. van Steen¬
bergen en H. H. G. Hermans.
Overleden: Elisabeth Burnet, 92 jaar,
weduwe van C de Hoog.
BUREN, ASCH ÉN ERICHEM.
Ondertrouwd; Jan de Jongh, 30 j. en
Dirkje van Alphen, 32 j., beiden te Buren.
CULEMBORG.
Geboren: Petrus Jacobus Joseph, z. v.
P. J. van den Huysen en S. H. Kooien. —
Dirk, z. v. J. G. de Jongh en G. C. van
Waardenburg. — Alberdina Cornelia, d.
v. A. A. van Gasteren en E. A. J&gers. —
Cornelia Gerardus, z. v. L. J. Corbeau en
J. M. Visser.
Overleden: Hendrik Hen, 63 j., echtgen.
van M. Kroon. — Willemina Christina
Veldt, 47 j., echtgen. van L. A. Wammes.
Gehuwd: J. van Zanten en W. C. Burg¬
graaf. — C. van den Berg en W. W. de
Ruiter. — J. M. Derks en D. Borgstrjn.
N. S. J. van der Veen en C. Borgstijn.
W. O. Jansen en N. Schimmel. — G. G.
Sanderse en J. H. Kempen.
Ondertrouwd: Nicolaas Cornelis Ha-
zendonk, 23 j. en Johanna Eernardina
Hommelberg, 19 j. — Cornelis Hendrikus
van Santen, 25 j. en Johanna Sophia de
Groot, 22 j. — Marinus Leuveninlt, 25 J.
en Neeltje Cornelia den Hartog, 25 j. —
Adrianus Hendrik van der Heiden, 26 j.
en Alida Cornelia Verkerk, 25 j. — Mari¬
nus Anthonlus Lamboo, 29 j. en Johanna
Maria de Beus, 26 j.
ECHTELD.
Ondertrouwd: H de Leeuw, 21 j., te
Kesteren en G. v. Zetten, 25 j. te Echteld.
— J. C. Vink, 30 j. te Echteld en C. P. v.
den Hatert. 28 j. te Veenendaal. — M.
Hommerson, 34 j, en D. de Haas, 36 j.,
beiden te Echteld. — T. van Doodeweerd,
27 j., te Kesteren, en N. van Ingen, 21 j.,
te Echteld. — G C. Fintelman. 27 j., en
G. Hommerson, 24 i., beiden te Echteld. —
J. van Doorn, 20 j., te Echteld, en H.
Manders, 24 J. te Tiel — H. Vaandering,
26 i, en H. Dirksen, 19 j., belden te Ech¬
teld. — J. J. van Blitterswyk, 23 j. en C.
W. van Alfen, 20 j., beiden te Echteld. —
A. van Dodeweerd, 29 J., en Th. van La-
vieren, 29 j., beiden te Echteld.
Gehuwd: A. van Beem, 21 j., en M. G.
Hommerson, 20 j., beiden te Echteld. — H.
Vink, 25 i. en A. A Fintelman. 25 j., bei¬
den te Echteld, — J. v. Doorn, 26 J. en H.
v. Kleef, 21 j., beiden te Echteld. — J. C.
Vink,"*30 j. te Echteld en C. P. v. d. Ha¬
tert, 28 j. te Veenendaal. — H. de Leeuw,
21 J. te Kesteren en G. v. Zetten, 25 j. te
Echteld. — M. Hommerson, 34 j., en D. de
Haas, 36 j., beiden te Echteld. — T. van
Doodeweerd. 27 j. te Kesteren en N. van
Ingen, 21 j. te Echteld. — J. J. van Soest,
23 1. en J. M. Bor, 20 J., beiden te Echteld.
Geboren: te Ochten: Willem, z. van J.
Janssen en D. van Schalk. — Margaretha
d. van Th. van Breda en J. Spronk. — te
Echteld: Andrea Alberta, d. van J. van
Conrlfhi P 19 Ko. 0 Cofxnhw»
\ .
'éd
iw
J
der Koppel en E. W. ten Bosch. — te
Uzendoorn: Petronella, d. van W. Hom¬
merson en A. van den Hatert, — Hendrika
Styntje. d. van R. Zaayer en C. J. Graaf-
land. — te Ochten: Frederik Johan, z. v.
I.Fintelman.—Hen¬F. J. Hommerson en I. Fintelman. — Hen¬
drik Johan, z. van H. Hommersom en J.
van Rhenes.
Overleden: Petronella van Zetten, echtg.
van H. M. van Hoeven, 62 j. (overl. te
Utrecht). — Dirk van den Berg, oud 18 J.
LEERDAM.
Geboren: Hendrik Johannes Karel. z.
v.. H. van Vulpen en A. Veenhof. — Hen¬
drika Margaretha, d. v. K. Buyserd en
T. de Jong. — Lamberta, d. v. A. v. Hol¬
ten en B. Kramp.
HEI- EN BOEICOP.
Overleden: Hein, 21 dagen, z. van J.
Middelkoop en H. Blokland.
MEERKERK.
Geboren: Maria, dochter van J. Leen¬
man en G. van Rooyen.
MARKTbERICHTEN.
GORINCHEM, 22 Juni. Op de heden
gehouden veemarkt bedroeg de aanvoer
ongeveer 800 stuks. By matigen handel
waren de prijzen: zware kalfkoeien f 375
—550. melkkoeien f 350—550, kalfvaar-
zzen f 350—450. gulste vaarzen f 250—
350. pinken f 125—200, graskalveren f 80
—140, biggen f 35—55, schapen f 40—80,
lammeren f 20—-40 per stuk.
Konynen. Op de konynenmarkt wag de
aanvoer klein en de handel matig. Jonge
konynen f 2—3.50, slachtkonUnen f 4—
6.50, voedsters f 10—12.
Eiervoiling. Op de eierveiling bedroeg
de aanvoer 1S75 stuks. De prijs was f 1*.32
per Kg.
UTRECHT, 20 Juni. Veemarkt. Totaal
aangevoerd 2497 stuks vee. 450 vaarzen
340—480, pinken 150—250, melkkoeien
350—560, kalfkoeien 380—585, va.rekoei-
en 200—420. handel matig, zelfde prij¬
zen; 22 nucht kalveren; 450 biggen 30—
54, handel redelijk, onveranderde pryzen
225 magere schapen 40^—60; 1350 lam¬
meren : weidelammeren 15—30, lamme¬
ren (Texelaars) 18—34, handel vlug,
schapen prijzen hoogor, lammeren iets
stygende prijzen.
CULEMBORG, 22 Juni. Veiling Cu-
lemborg en Omstr. : Aardbeien Ie srt.
MS,
ld.
2e
srt
36
cent
per
Kg-
ABONNEMENTEN
en ADVERTENTIËN
voor „HET NUETTWS" kunnen worden
opgegeven te Leerdam
TER HAAR & SCHUWT N.V., Tel. 2,
Hoofdbureau
en aan onderstaande bureau* :
Beeed: A. van Dronkelaar.
Buren: Fa. D. J. Trdjsen, Telefoon 234.
Culemborg: Fa. H.H. Boldingh, Tel. 512
Geldermalsen: H. G. de Jager, Tel. 471.
Haaften: P. A. van Ryswyk.
Herwenen : G. van Zee.
Lexmond : J. van Dieren.
Meerkerk : Fr. Speijer.
Tiel: Fa. A. van Loon, Tel. 2088.
Zaltbommel: Fa. H. Lenshoek. Tel. 24
en by de bekende agentschappen.
RECHTSZAKEN.
ZWARE STRAFFEN WEGENS CLAN¬
DESTIENE SLACHTING.
Voor den Economischen rechter te
Dordrecht hadden zich Maandag eenlge
Leerdammers, die zich aan clandestiene
slachting schuldig gemaakt hadden, te
verantwoorden.
Zoo hadden F. de Gr. en G. P. de W. in
den nacht van 4 op 5 Mei een koe ge¬
slacht. De Gr. vertelde, dat hn door de
armoede tot deze daad was gekomen en
De W. zou niet hebben geweten, dat
slachten verboden was.
Mr. Dieserink eischte tegen elk der
verdachten 8 maanden gevangenisstraf.
Uitspraak: 6 maanden.
De slagersknecht A. v. d. B. had zijn
medewerking verleend aan een fraudu¬
leuze slachting ten huize van Van G. en
daarvoor f 30.— toegezegd gekregen.
Verdachte had alleen maar aan het „vil¬
len" deelgenomen, maar ook daaronder
verstond het O. M. slachten, zoodat te¬
gen hem eveneens 8 maanden gevange¬
nisstraf gevorderd werd.
De raadsman, Mr. De Kat Angellno,
voerde aan, dat verdachte hoogstens me¬
deplichtigheid ten laste gelegd kan wor¬
den.
De Economische rechter deelde deze
meening niet en veroordeelde verdachte
tot 6 maanden gevangenisstraf.
De los-arbeider J. de J., die als de
hoofddader aangemerkt werd, had het
beest geslacht en, zooals hy gul mede¬
deelde, betaald. Nu het vleesch in beslag
genomen is, had hij een strop van zeven
honderd gulden. Ook tegen hem vorder¬
de Mr. Dieserink 8 maanden gevangenis¬
straf. De verdedigster, mr. Lent uit
Utrecht, pleitte een elementaire straf,
daarbij wijzende op het geleden geldeüjk
verlies.
Uitspraak: 7 maanden.
Den betonwerker J. v. G. was mede¬
plichtigheid ten laste gelegd, omdat hy
zijn keuken voor deze slachting beschik¬
baar had gesteld. Verdachte ontkende,
dat hij aan het slachten had deelgeno¬
men. De Economischen rechter veroor¬
deelde verdachte tot 4 maanden gevan¬
genisstraf met verbeurd verklaring van
het in beslag genomen vleesch. De ei3ch
luidde 6 maanden met verbeurdverkla¬
ring.
Kaas zonder bon.
M. A., arbeider uit Ameide, had 18 ka¬
zen voor 'n bedrag van f 133.— gekocht.
Daar hy een blanco strafregister had,
werd deze keer nog volstaan niet een
boete van f 40 subs. 20 dagen met ver¬
beurdverklaring. De eisch was f 60 boe¬
te subs. 30 dagen.
Een noodslachting?
I.uitAmeidehadDe landbouwer F. v. I. uit Ameide had
eenige koeien verloren tijdens het kalve¬
ren. Een van deze gevallen geschiedde
op een Zaterdagmiddag en den boer zou
den veearts toen niet meer hebben kun¬
nen waarschuwen. In elk geval had hy
dit nagelaten en toen de nood hoog geste¬
gen was, had hij het beest zelf maar ge¬
dood. Aangezien hier geen opzet in het
spel was, vroeg de Officier van Justitie
f 100.— boete subs. 50 dagen met ver¬
beurdverklaring. Mr. van Marwijk Kooy,
de raadsman vestigde de aandacht er op,
dat het een open vraag is of het beest op
het moment van slachting reeds dood
was. Uitspraak: f 50.— boete subs. 25 d.
A. v. L., mandenmaker, was den boer
te hulp geschoten en had even geholpen
bij het afslachten, waarvoor lüj niets ont¬
vangen had. Aangezien deze man een
ondergeschikte rol vervuld had vroeg
het O. M. tegen hem f 50.— boete subs.
25 dagen. Uitspraak f 25.— boete subs,
10 dagen.
TE V_ROEG GEBLAZEN,
tö 0ó U nog rdet
Vraag voor het te laat Is een
prospectus aan by:
RENOVATUM
Lage voorscnotpremle.
Beperkte aansprakelijkheid^
Vlotte schaderegeling.
Afrekening van schade per half¬
jaar.
Algem. Onderling Waarborg Genootachap
„REN.OVATUM"
Amsterdam, Singel 202/8 - Tol. 55626-32219
schoongemaakt zyn uitgekookt of uitge-
zwaveld worden. Nu is voor het uitkoken
van de flesschen wel wat brandstof noo¬
dig en niet iedereen kan dat missen. Ter¬
wijl zwavellint om- uit te zwavelen nog
slechts m enkele winkels te krngen is.
Kookt of "zwavelt men de flesschen niet
uit, dan moeten zy op een andere manier
schoongemaakt worden, Men kan al heel
wat bereiken, wanneer men ze uitspoelt
en dan met azijn waaraan zooveel Keu¬
kenzout is toegevoegd, dat het er niet
meer in oplost, flink schudt. Worden de
flesschen daarna nog eens flink met ge¬
kookt water uitgespoeld en gaat men by
het bereiden van het moes en het vullen
der flesschen zorgvuldig te werk, dan
mag men er wel op rekenen, dat deze,
mits koel en in 't donker bewaard, houd¬
baar Is.
Heeft men inmaakglazen of jampotten
met binnendeksel, gummiring en acnroef-
deksel, dan kan men de rabarber ook ste-
rillseeren. wanneer men er tenminste de
brandstof voor heeft. Men doet echter be¬
ter, deze glazen te bewaren voor groenten
en vruchten, die slechts na sterillseeren
of pasteuriseeren houdbaar zr]n.
RABAREERMOES IN FLESSCHEN.
De rabarberstelen schoonmaken( niet
schillen), in stukjes snijden, met weinig
kokend water opzetten en In een gesloten
-»an snel tot moes koken. De flesschen en
:urken schoonmaken en ze.
. in kokend water 15 min. uitkoken of
b. uitzwavelen door een brandend stuk¬
je zwavellint met de kurk erin vast t«
klemmen. Wanneer de flesch gevuld is
met zwaveldamp, het zwavellint in een
kommetje met water doven, de kurk in
de flesch drukken en deze 10 min. omge¬
keerd laten staan zoodat ook de kurk
met de zwavel in aanraking komt;
men kan de flesschen ook flink schud¬
den met azijn, waaraan zooveel zout is
toegevoegd, dat het er niet meer In oplost
en naspoelen met gekookt water. De kur¬
ken lo min, uitkoken.
Het rabarbermoes zoo warm mogelyk
in do schoongemaakte flesschen over¬
doen. De kurken er stevig in drukken en
luchtdicht afsluiten door ze in gesmolten
lak, kaarsvet of paraffine te dompelen.
RABARBERSOEP IN FLESSCHEN.
De rabarber schoonmaken (niet schillen),
in stukjes snyden, met weinig water op¬
zetten en vlug tot moes koken. Het moes
in een vergiet laten uitlekken. Het sap
in een pan opvangen, weer aan de kook
brengen en m de schoongemaakte fles¬
schen overdoen (zie vorig recept). Wat
suiker en/of zoetstof door de rabarber
mengen en dit als boterhambelegsel of
by het middagmaal gebruiken.
STUKJES RAUWE RABARBER DM
FLESSCHEN.
Dunne rabarbeerstelen zorgvuldig was¬
schen en in ongeveer 1 cm. lange stukjes
snijden. De stukjes nogmaals grondig
wasschen, wydmondsche flesschen (pos¬
tel einflesschen, melkflesschen of papfles-
schcnl zorgvuldig reinigen en uitzwave¬
len. (Ziè het recept van rabarbermoes in
flesschen.) De flesschen niet naspoelen,
doch vullen met de stukjes rabarber in
"de zwaveldamp en daarna byvullen met
gekookt koud water en met uitgezwa-
velde kurken losjes afsluiten. De fles¬
schen een nacht laten staan om het wa¬
ter in de stukjes rabarber te laten trek¬
ken, byvullen met gekookt koud water,
afsluiten met kurken en deze tot aan den
rand van de flesch dompelen in gesmol¬
ten lak, kaarsvet of paraffine. Deze ra¬
barber kan by het gebruik tot moes wor¬
den gekookt, waarbij het water mede ver¬
werkt wordt. Afsluiting van de flesschen
kan ook geschieden met een stukje cel-
lophane, dat met een touwtje of elas¬
tiekje over den hals wordt bevestigd.
VOOR DE KINDEREN
Avonturen van de Familie Dinges.
Tehjt cd Illustratie van H KANNEGIETER.
VOOR DE VROUW,
VOOR DEGENEN DIE RABARBER
INMAKEN.
Wie zelf rabarber kweekt, kan er ook
de komende winter van genieten, want
rabarber laat zich goed inmaken. Men
kan er jam of limonade van maken, maar
dat zyn echte „suikerdleven" en alleen de
huisvrouw, die suiker heeft kunnen spa¬
ren zal^dat willen doen.
Het ongesuikerde rabarbermoes en sap
kan men gelukkig ook bewaren, wanneer
men maar eenige flesschen met bijpas¬
sende kurken bezit, Hoe men daarvoor te
werk moet gaan kunt U in onderstaand
recept lezen. Het gaat er in hoofdzaak
om de flesschen zoo goed mogelyk schoon
te maken. Het grondigste geschiedt dit,
wanneer zö, en ook de kurken nadat ze
la hl) dan niet nanr de wintersport Ring.
■ besloot münheer DlnEtw eenige dagen later,
\oet-i glnc hij samen met vrouwlief een \oet-
t maken door hu eigen land. Hu kocht zich
i kampcercostuum cd wachtte op de mooie
inlge cKgen, dln wel spoedig komen zouden.
160 Op een ochtend toea de beer Dinges een
praatje maaKte met den fietsenmaker uit da
buurt, iel deie tot bem, omdat hU van de reis¬
plannen van Dlngee hoorde; „Mijnheer, weet u
wat u doen moet om prettig en geielllf uit ta
gaan- Een tandem koopen", „Dit U ten ldeal"<
nep deze uit,