Tekstweergave van KTZO_1910-01-23_002

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

llPpsPIWPPBPipPf intrede in het klooster als practiseerend geneesheer een zeer goeden naam had , treedt tegenwoordig in verschillende groote plaatsen van Italië air spreker op over de wonderen van Lourdes , om hunne echtheid te bewijzen tegenover den vuigen laster van den socialist Gruido Prodecca , die ze overal plompweg voor boerenbedrog uitmaakte . Nu pater Gemelli na elke zijner conferenties gelegenheid tot debat geeft , durft echter Prodecca zich nooit vertoonen . Ook niet te Milaan , waar P . Gemelli deze week twee avonden achtereen zijn geloovig standpunt verdedigde en zich den tweeden avond met 17 geneesheeren , waaronder ook professoren van de Milaneesche hoogeschool , in dis - cussie begaf . Volgens algemeen oordeel kwam de stel - ling van den geleerden Franciscaan , dat sommige wonderen -^ an Lourdes door de wetenschap niet op natuurlijke wijze kunnen verklaard worden , zegevierend uit het debat naar voren . Waar blijft thans de lastermuil van Prodecca ? Het Protestantisme in FranJcrijit . — De Parijsche advocaat Armand Lods , Lid van het P'rotestansche consistorie , berekent , dat , tengevolge van de Scheidingswet , de Prote - stantsche kerk te Parijs haar financieel jaar sluit met een tekort van 160.000 francs . Hij voorziet , dat dit tekort jaarlijks grooter worden zal en dat daardoor het Protestan - tisme in Frankrijk binnen weinige jaren be - dreigd zal worden met volslagen ondergang . Over alles en nog wat . Waarom zooveel socialistische onderwijzers ? De geheel of bijna kostelooze opleiding der onderwijzers vanwege den Staat werd reeds herhaaldelijk aan een ernstige critiek onderworpen . Maar alle pogingen , om hierin verandering te brengen , stuitten tot dusverre af o.a . op het bezwaar , dat er gebrek aan onderwijskrachten zou ontstaan . De zaak krijgt intusschen eene zeer be - denkelijke zijde . Door de gratuite of hoogst goedkoope opleiding staat het ambt van onderwijzer open voor alle volksklassen en het gevolg is , dat betrekkelijk een zeer groot deel uit den geringsten stand wordt gerecruteerd . Dit schrikt weer vele anderen af , die voorheen in het onderwijs een eer - volle positie meenden te vinden en zochten . Het bedenkelijke van het geval is nog niet zoozeer , dat de afwezigheid van zekeren welstand , het gemis van een meer beschaafd milieu en de concentratie van alle levens - gedachten en levenszorgen op de brood - winning veelal zeer nadeelig gewerkt hebben op de eerste opvoeding en bij gevolg op de latere vorming der toekomstige onder - wijzers . Neen , dat alles , al is het niet te onder - schatten , willen wij een oogenblik voorbij - zien om de aandacht te vestigen op een wezenlijk en ernstig gevaar , dat in de on - mijne vrouw , niets om heel de wereld : Ik beukte maar op de steenen , die al in stukken - lossprongen . ' Als in een droom hoorde ik , dat Lisebeth de voordeur dichtwierp , breek - ijzer en hamer bijeenpakte . Daar kwam ze strompelend en sidderend van de trap en sloeg het kelderluik zoo geweldig dicht , dat de tocht de lamp uitbhes en wij beiden daar stonden in stikkende duisternis . Lisebeth krijschte van kwaadheid : ik tierde als een ketter , ofschoon ik het anders nooit deed . We konden in onze verbouwereering geen lucifer meer vinden , en Lisebeth moest weer naar boven om de lamp aan te steken „ Maar je zult wachten , kerel , tot ik terugkom ," kreet ze mij tegen . „ Maak voort , leelijk wijf !" was mijn ant - woord . Zulke compHmenten hadden we elkander nog nooit gemaakt , nooit , zoolang als we getrouwd waren . Ik begon maar vast weer in het donker te hameren , en kreeg nu spoedig een gat in den muur , groot genoeg om er de hand door te steken . Ik greep , tastte op den deksel van een pot , rukte dien weg , en werkelijk .... ik voelde geld ! Wat ik toen ondervond — ja , hoe zal ik dat ooit zeggen ? Ik sidderde over heel mijn lichaam , ik was ijskoud en zweette toch , ik dacht niet meer — maar greep een handvol geld en stak het zonder er naar te zien in mijn zak . Het eenige wat ik dacht was : Laat Lisebeth het niet mer - ken ! en ik greep opnieuw , en nogeens , en zocht mijn zakken te vullen , vóór Lisebeth terugkeerde . Waarom ? ' t Was dwaas , dat moet ik thans bekennen , maar staan wij men - schen eensklaps voor geld , dat wij kunnen bemachtigen , dan worden in het diepste van ons hart plotseling allerlei hartstochten wak - ker , die alle om bevrediging schreeuwen en u verblinden en verdooven en tot alle kwaad evenredig veelvuldige recruteering van de onderwijzers uit de lagere volksklassen ligt besloten . Dat gevaar is het socialistische ge - vaar en het is wel merkwaardig en tot op zekere hoogte naïef , dat het hoofdorgaan der sociaal - democraten ons op dit treurig verschijnsel wijst . Een van de voorname redenen , waarom het aantal sociaHsten onder de openbare onderwijzers heden ten dage zoo groot is , zoekt „ Het Volk " namelijk in het feit , dat de onderwijzers zich meer dan vroeger aan den ontevreden en revolutionair gezinden arbeider verwant en zich met hem solidair gevoelen . En vanwaar voor een groot deel dit sohdariteitsgevoel ? Het ligt voor de hand en „ Het Volk " zegt het overigens uit - drukkelijk : de onderwijzer is een „ bezitlooze " en heeft „ door oorsprong en positie " menig punt van aanraking met de arbeiders - klasse . Ziehier wat het blad schrijft : „ In de halve eeuw , sedert verloopen , is „ over de neutraliteit ontzettend veel papier , vuil gemaakt . Allerlei lotswisseling is haar „ deel geweest . In den beginne was zij zeer , „ zeer relatief ; positiever werd zij , toen de „ vrijdenkerij uit de hoogere lagen derheer - „ schende klasse tot het onderwijzerscorps „ doordrong ; en voor een geheel nieuwe phase „ van ontwikkeling kwam zij te staan , toen „ de sterke uitbreiding van het onderwijs aan „ de splitsing van het onderwijzend personeel „ in hoofden en klasse-onderwijzers eenonge - „ kende beteekenis gaf , en in denzelfden tijd „ in de arbeidersklasse het bewustzijn ont - „ waakte en groeide van haar beteekenis voor „ de maatschappij , het duldelooze van haar „ toestand , de grootschheid van haar roeping . „ De uitbreiding van het onderwijs schiep een „ talrijk corps van klasse-onderwijzers , waar - „ van verreweg het grootste deel van de kans „ om het tot hoofd te brengen , is verstreken . „ Een ambtenarencorps , dat krachtens zijn „ oorsprong en positie menig punt van aan - „ raking heeft met het nieuw geboren leven „ onder de arbeiders in de bedrijven ; uiteraard „ weinigvatbaar voor de geestdriftige aanvaar - „ ding van zijn roeping naar de bourgeois - „ ideaal : handlanger der klasseheerschappij te „ zijn , door aan het proletariërskroost vroeg - „ tijdig afgodische eerbied en gedweeheid in „ te prenten voor wat rijkdom heeft en macht . „ De school pohtiek machtsmiddel , — dit stel - „ sel , tot nog toe door alle partijen der heer - „ schende klasse gehuldigd , wordt minder en „ minder houdbaar , naarmate aan het onder - „ wijzerscorps zelf het tegennatuurlijke duide - „ lijk wordt , van de rol , die de bourgeoisie „ het wil opdringen . De klasse-onderwijzer , „ een bezitlooze , die juist genoeg heeft mogen „ leeren begrijpen van het hooge levensgenot , „ dat wetenschap en kunst voor hem verbor - „ gen houden , om er levenslang naar te blij - „ ven hunkeren . Een bezitlooze , die zijn kin - „ deren opvoedt met de kinderen der groote „ schare van bezitloozen , en hen geen ande - „ ren maatschappelijken horizont kan wijzen „ dan die hij aan al die anderen kan tooneii : „ een grijs verschiet van moeizame worsteling aandrijven , ' t Is inderdaad alsof dan de mensch in eens door een boozen geest bezeten wordt . „ Wat is het ? Wat is het ?" kuchte Lisebeth heesch op de keldertrap ; de vlammende keukenlamp sidderde in haar hand , „ Je moest toch wachten , had ik gezegd !" „ Geld !" stiet ik uit en greep al weer met de volle hand in de opening . Ik hield de zilveren stukken mijne vrouw voor , die er met echte gierigaardsvingers naar greep en ze bij de walmende vlam hield . Middelerwijl had ik met het breekijzer den muur verder losgewoeld , en trok met beide handen een hoogen , smallen ketel uit de opening ; hij was gevuld met oude zilveren en gouden muntstukken , „ Nu hebben wij geld ! Nu zijn wij rijk !" jubelde mijn vrouw met wilde vreugde , en danste rondom den gevonden schat . Ik voor mij stond stijf van verbazing en wist geen woord te vinden . Na een poos zet ik den ketel op den grond , en daar rolden meteen een paar geldstukken uit mijne volle zakken . Lisebeth zag het , balde de vuist tegen mij , en wierp zich dan , met oogen fonkelend als die van een kat , op den ketel . Met beide handen schraapte zij er uit . Ik werd kwaad en wilde haar met krach - tige vuisten den ketel ontwringen ; maar de hartstocht maakte ook haar sterk , en zij gaf geen kamp . Dat wij man en vrouw waren , had dat verduivelde geld ons geheel doen vergeten , en wij , die tol dan toe met alle hartelijkheid lief en leed gedeeld hadden , wij sloegen elkaar op den dag , dat wij voor het eerst rijk waren . Daar hooren wij eensklaps met groot ge - weld op de huisdeur kloppen . Het trappelen van een paard , de stem van mijn buurman , nog een andere mannenstem dringen tot ons door . Ik laat mijne vrouw los , en wij kijken elkander half grimmig , half verbluft , aan ; zoo iets was ons nog zelfs in den droom „ tot het graf , van loonslaverij en ontbering „ tot het einde , „ een zure bete broods voor „ veel Hjden ." „ Meent de bourgeoisie waarlijk , dat zulk „ een corps , waarin met den dag de hoop „ verkwijnt om op te stijgen tot de hoogte van „ een voor de wetenschappelijk gevormden „ menschwaardig bestaan , dat den afstand „ tusschen rijk en arm steeds wijder ziet ga - „ pen , en zich zelf aan de min-begeerde zijde „ van die kloof bevindt ; dat met steeds groo - „ ter zekerheid zijn lot gelijksoortig en ver - „ bonden weet met dat der arbeidersklasse , „ onaandoenlijk kan blijven voor de klasse - „ idealen van het proletariaat ; dat deonder - „ wijzer het idealisme en de zedelijke kracht , „ die hij als opvoeder noodig heeft , kan put - „ ten uit de tot schimmen verbleekte utopieën „ der bourgeoisie-maatschappij ? Dat hij op den „ duur , zonder in verzet te komen met heel „ zijn ziel , aan de kinderen van het proleta - „ riaat , die aan zijn zorg zijn toevertrouv/d , „ de maatschappelijke orde , waaronder hij zelf „ mede gebukt gaat , kan voorstellen als de „ hoogste rijpheid , de heerlijkste ontvouwing , „ de reinste loutering der menschelijke samen - „ leving ? De roode schoolmeester , op wien „ thans alle keffers worden losgelaten , die de „ grooteheerin zijnrijke hondenkoUektie heeft , „ hij is uw eigen schepping , onvermijdelijk „ orgaan uwer hooggeroemde orde , in de rij „ der vrije beroepen het spiegelbeeld van den „ proletariër , juist genoeg gevoed en gekleed „ en onderwezen , om aan het proletariaat de „ mate van ontwikkeling te verschaffen , die „ het in de kapltahstische wereld behoeft . Wat „ klaagt gij over het schrikbeeld , voor welks „ geboorte gij zelf verantwoordelijk zijt ?" Wij zullen toch wel niet uitdrukkelijk be - hoeven te verzekeren , dat wij hier nietwen - schen te generaliseeren of een smet werpen op den onderwijzersstand als zoodanig . Het zij verre van ons . Voor den onderwijzer en met name voor het katholieke onderwijs - personeel hebben wij een grooten eerbied . Wat „ Het Volk " hier van zijne talrijke geest - verwanten voornamelijk in de hoofdstad en andere groote steden verzekert , slaat aller - minst op de onderwijzers . Zij nemen hun „ oorsprong " in het alge - meen , Goddank I niet uit gezinnen en kringen , waarin het socialisme vasten voet heeft en welig tiert op de ruïnen van het christelijk beschavingsleven of zich voedt met de ver - bittering en zedelijke decadentie eener tegen God en de maatschappij gekeerde armoede . Waar het Christendom in verval raakte ofte loor ging , waarborgt trouwens geen maat - schappelijke afkomst tegen de ruwheid en het bederf der zedelijkheidsbegrippen of tegen een opstandigen geest en losheid van levens - opvatting , terwijl ook de behoeftige werk - man en zelfs de arme in een levendigengodsdienstzin en een echt christelijk leveneen door niets te vervangen bron van be - schaving , van de op school aan te kweeken„christelijke en maatschappelijke deugden"blijven bezitten . ( T ij d ). niet overkomen . „ Ga naar boven , maak de deur open !" gebood ik barsch . „ Opdat gij nog meer geld kunt verstop - pen ?" krijscht Lisebeth als een heks . „ Wat gaat mij de smederij aan ?" Het geklop op de deur werd al harder , en mijn buurman zwoer bij kris en kras , dat ik thuis moest zijn . Zooeven had hij mij nog gezien , het vuur in de smidse was nog aan , zooals hij door het venster zag . Nu moest ik . wel vrouw en ketel en geld achter - laten , en klom grommend en vloekend naar boven . Daar buiten stond de knecht van den baron met het paard van zijn meester , dat onmiddellijk beslagen moest worden . Driftig voer ik tegen den knecht uit , maar deze was ook niet op zijn mond gevallen , en spotte met de schrammen en krabben op mijn zwart gezicht . „ Zeker met de vrouw gebakkeleid !" plaagde hij . Onder vloeken en grommen werd het paard beslagen , en nauwelijks was het dier onder den hoefstal uit , of ik sloeg de huisdeur dicht en vloog weder naar den kelder . Maar wat ik daar zag . . . neen , dat zal ik nimmer vergeten . Nu nog , zoovele jaren na datum , word ik koud als ik er aan denk .... Midden in den kelder zat Lisebeth boven op het geld , de brandende lamp aan hare voeten . Wild hing het zwarte haar langs de bleeke slapen , hare oogen flikkerden als in waanzin . Zij zag met een strakken blik mij van de trappen komen , en toen ik naderde , kromp zij ineen en bedekte met kronkelende vingers de rondom haar liggende geldstukken . Een pijnlijk steunen kwam over hare bevende lippen . Mij voer een huivering door geheel het lichaam ; bang zag ik naar mijne vrouw , en als een bliksem vloog het mij door de hersens : „ Krankzinnig !" Korte bericliteii . Op 31 December 1909 bestond de bevol - king dezer gemeente uit 5509 mannen en 5835 vrouwen , totaal 11344 , tegen 5512 mannen en 5804 vrouwen , totaal 11316 , op 31 December 1908 , dus eene vermeerdering , totaal , van 28 zielen . Omtrent het Koninklijk bezoek dit jaar aan Amsterdam is , verneemt men , nog niets vastgesteld . Dit zal eerst geschieden na de benoeming van een nieuwen burgemeester der hoofdstad . Tusschen bedienden van de bioscoop van Lohoff , welke hier in het Spaarbankgebouw voorstellingen gaf , en den beruchten W . H . Smits ontstond Vrijdagavond twist , waarbij S . dreigde een dier bedienden den hals af te snijden . Van dat voornemen moest hij toen door de aanwezigheid van pohtle afzien . Den volgenden dag echter wilde hij zijn plan volvoeren , waarop de aangevallene eenige revolverschoten op S . loste . Deze werd niet gedeerd en nam de vlucht . De politie maakte procesverbaal op . Het oud-lid der Tweede Kamer de heer Van Kol zal den 27en a.s . het land verlaten tot het ondernemen van een reis , eerst naar Turkije en Noord-Afrika , en vervolgens naar Oost-Indië . Naar aanleiding van in den laatsten tijd voorkomende klachten over s p o r t-o v e r - d rijving op Gymnasia en H . B . S . zal op verzoek van de Schoolvoetbalcommissie van den Nederiandschen Voetbalbond op de e.k . vergadering van de Vereeniging van Leeraren aan Nederlandsehe Gymnasia en van - de Vereeniging van Directeuren van H . B . S . het onderwerp „ School en Voet - bal " ingeleid worden , teneinde den omvang van het kwaad te kunnen bepalen en de middelen tot bestrijding te bespreken . Bij de te Arnhem in district 111 gehouden verkiezing voor een hd van den Gemeente - raad is gekozen de heer H . J . M . Baumann , de candidaat der R . K . Kiesvereeniging met 814 van de 1543 stemmen . Dit is een „ schitterende " over - winning in het „ roode " district dat juist dezen naam reeds had , omdat de „ rooden " er al tamelijk den baas speelden . In het blad „ De M e 1 k h o u d e r " wordt bericht , dat aan de coöperatieve zuivelfabriek te Aalten men is begonnen de melk uit te betalen niet alleen naar het vetgehahe , maar ook naar den graad van zindelijkheid . Le - veranciers , die zorgen dat hun melk volko - men rein is , krijgen een beter prijs dan zij , die hierop niet letten . Op deze wijze hoopt men de zindelijke aflevering der melk te bevorderen . De 4e kamer van strafzalen der Amster - damsche rechtbank veroordeelde bij verstek den boekhandelaar A . C . R , tot 4 maanden Zoo zagen wij elkander eenige oogenblik - ken aan . „ Is de politie weg ?" Hspelde zij eindelijk sidderend . „ Wat , politie ?" riep ik , „ de baron heeft zijn paard laten beslaan , en ik heb een paar woorden gehad met den knecht . Hoe komt ge aan politie ? Sta nu op , Lisebeth ," ging ik zachter voort , en reikte haar vriendelijk de ^ hand . Want in dit vreeselijk oogenblik was al mijn lust in het geld verdwenen , de krankzinnige vrouw was al mijn gedachte . „ Gij wilt het geld stelen !" riep zij en verweerde zich angstig , toen ik haar van den grond wilde opbeuren . „ Maar , Lisebeth , wees toch verstandig ! Ik ben uw Frans . Waar zou ik het geld henen dragen ? Gij moogt alles houden , alles , gij alleen 1 " Na veel praten en sussen gelukte het mij eindelijk mijne vrouw zachtjes te doen op - staan , maar zij was met geen geweld uit den kelder te krijgen . Ten slotte wist ik niets beters , dan al die verfoeilijke geld - stukken in haar voorschoot te doen en zoo haar naar boven te brengen . Maar nauwe - lijks was zij hier , of zij wilde naar den kelder terug . „ Al de muren zijux van glas ," schreide zij , „ en al de buurvrouwen zien mijn geld ." Zoo moest ik dan met mijne arme vrouw weer naar beneden ; daar deden wij het geld in den ketel , verborgen dien weer in zijn oude schuilplaats , waaruit hij op zoo'n onzalig uur was opgehaald , en stopten het gat dicht . Elke beweging , die ik deed , werd door Lisebeth met vlammende oogen bespied , zij vertrouwde mij niet meer . Eindelijk kwamen wij weer boven , maar het luik moest ik dichtgrendelen , de huis - deur sluiten , en toen zat zij stijf en stram neder in de huiskamer en sprak geen woord . { Slot volgt ).