Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18690219-001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

5, 5.40, 7.40, , 9.50. 15. 8.30. 25 f 9,50 50 *10,75 — * 8,50 20) * 8,40 75 * 7,— 25 * 5,25 75 #10,— 50 # 9,— 25 » 7,50 60 #11,50 — *12,— 50 #ll'75 ti aac zien lijk. ogge daareti- Garst, Ha- i zeer flaaow. doen ; bonte nnski f 203 ; ig ; verder op ‘.09, allea per f 194, 195, ingel f 340; el zoo aenge- a 3l|; Sept. er j op 6/w. 30j a 30|j 5i. ever f21.35. nt lager ver- Boekweit met aatsen. Dikke liga kwaliteit varte 10 cent art ij I 294 a partij f 294 i we ter markt de laatst be 172 nig aan , met schepen nabij Lijnolie 27.9, leren 17,970, keus. Prijzen , kalveren 6, ;t zijn beden ; I; Eng. Garsl vreemde dito Meel nominaal ap; een schip lie 32.9 Sept. ie Ilnll 28. 9. braad 20 cent Waal. te Tiel. icheepiaart. t het water de rivier bij v. 1 d, j s v, 4 (I. I 1 , val 0.11 el. van Loon. 1809. ZES EN TWINTIGSTE JAARGANG. 1311. Kiel&ct), StttitiS" en Brrotidissemftifs- WEEK- Abonnements-prljs s Per j&ar . ", f 2.60. Franco per post - 3,00, AdvertentliSn : Van één tot zes regels 60 Cents. Voor eiken regel meer 10 Cents. Zegelregt voor iedere plaatsing 35 Cents. Vrijdag; 19 February. BLAD. De Uitgave * geschiedt eiken Vrijdag morgen Verkrijgbaar» bij den Uitgever; bij alle Boekhandelaren en Postkantoren in dit Rijk. Staatkundige Vertoogen. Een merkwaardig teeken des tijds. (Ingezonden.) Ruim drie honderd jaren geleden (1559) was er feest te Valladolid in Spanje, De Koning Philips II, treuriger nagedachtenis, was daar verschenen met eene schitterende hofhouding , vergezeld door zijn zoon, den ongelukkigen don Carlos, zijne zuster — zijne lijfwachten kortom een weidsche stoet omstuwde hem. Men wane echter niet, dat er een stierengevecht, die geliefkoosde uitspanning der Spanjaarden , zou worden gegeven , neen, een in het oog des Konings verhevener schouwspel zou plaats hebben, dertig ketters zouden in ’t open 172 baar worden verbrand ! Philips had kort te voren den Hertog van Alba naar Parijs gezonden, om als zijn vertegenwoordiger de Fransche Prinses Elizabeth te hntren en hij meende, dat hij de voorbruiloft van zijn huwelijksfeest, dat te Toledo luisterrijk moest gevierd worden, op geene Gode waardiger wijze kon houden, dan door zulk eene prachtig ingerichte ketterverbranding ! Hij had daarbij, toen de vloot die hem van de Nederlanden naar Spanje overbracht, door een woedenden storm was belbopen, zoodat deze groetend eels werd ver 172 strooid en vernield, onder het gevaar dat zijn le 172 ven bedreigde, de gelofte gedaan, om den God der liefde en barmhartigheid welgevallige offers aan te bieden. De redding volgde; hierin zag de dweep 172 zieke Koning een bijzonder bewijs der Goddelijke gunst en hij beloofde op nieuw wat hij vroeger als het hoogste doel zijns levens beoogd had , om de ketters te vuur en te zwaard in zijne staten te zullen verdelgen; om het streven naar burgerlijke en godsdienstige vrijheid, dat zich in ’t begin der 16e eeuw zoo krachtig openbaarde en waarvan Luther, Zwingli en Calvijn de tolken waren, in de kiem te verstikken. Het lust ons niet deze treu 172 rige feestelijkheid te beschrijven: de Jezuit Miniana, die deze en eene geheele reeks van dergelijkc wreedheden heeft te boek gesteld, zegt er van, dat #op zoodanige wijze in Spanje de pest van het Lutherdom gestuit was , die anders zeker ook daar algemeen verspreid zou geworden zijn” (een bewijs hoe rijp toen het Spaansche volk voor godsdienstige verlichting was). Die gebeurtenis wordt dan ook alleen door ons aangestipt, om te doen zien, hoe vreeselijk fanatiek Philips II was; hij toch was volkomen overtuigd, dat hij en de inquisi 172 tie de redders der menschheid waren. Onder de regeering van zulk een verblind Vorst kon het nieuwe geloof in Spanje geen voortgang hebben; het zoo fiere volk werd allengskens van al zijne burgerlijke vrijheden beroofd en verzonk in de diepste ellende. Maar bereikte Philips II zijn levensdoel in Spanje, in de Nederlanden mocht hem dit niet gelukken. Daar was er een , die de stelling in 't openbaar volhield dat het den Koning niet vrij stond te heerschen over den geest! die man was Willem van Oranje, die zijne tijdgenooten verre vooruit was in godsdienstige verdraagzaamheid en verlichting. Door zijn toedoen werd Nederland na tachtig]arigen strijd de bakermat der vrijheid. Voor Spanje, eens met Nederland onder den- zelfden scepter vereenigd , zou het tijdstip van de vrijheid des gewetens eerst drie eeuwen later aan 172 breken. Het volk werd te dom gehouden door de geestelijkheid en ging te diep gebukt onder het juk der priesterheerschappij dan dat het denkbeeld , dat eene andere dan de Itoomsche-Catholieke gods 172 dienst op Spaanschen bodem mocht worden gedoogd, daar eerder ingang zou kunnen vinden. Trouwens de constitutie van 1845 (geamendeerd in 1857) hield in: «De R. K. godsdienst is de staatsgods 172 dienst ; de uitoefening van geene andere wordt ge 172 duld.” In 1856 werd, zoo als in het manifest, door het voorloopig bewind uitgevaardigd, te lezen staat: /schroomvallig beproefd een stap in eene tegenovergestelde richting te doen, doch het werd door den indruk, bij eenvoudige gemoederen teweeggebracht, door de niet zeer oprechte kreten van zekere partijen zichtbaar, dat de publieke opinie nog niet rijp was en dat eene betere gelegenheid moest worden afgewacht, om den wettelijken staat der zaken op een punt van dat gewicht te hervor 172 men. Sedert is er gelukkig eene groote wijziging in de denkbeelden hier te lande gekomen; en wat nog maar weinig tijds geleden, als eene schoone gebeurlijkheid van eene verre toekomst werd be 172 schouwd, doet zich thans als een onverwijld tot standkomend feit voor. Die gewichtige uitkomst, vervolgt het manifest, is trouwens voor een groot deel te danken aan het grootsche schouwspel der glansrijke overwinning, alom behaald door den geest des nieuwen tijds, welks verpletterende kracht de hechtste dijken omstoot en voor wien alle we 172 derstand bukt.” En die woorden zijn niet ijdel gebleven, maar tot daden geworden. Te Sevilla, de vroegere zetel der inquisitie en te Madrid, kortom steden , waar vroeger de brandstapels voor de ketters werden op 172 gericht , zijn, als zoovele treffende tegenstellingen van het verleden, Protestantsche bedehuizen verre- ’ zen en mag het woord Gods, zooals het in den bijbel is vervat, thans vrijelijk worden verkondigd. Zie, die uitkomst is zeker de schoonste vrucht die de omwenteling in Spanje kon opleveren en eeno die van blijvenden duur zal zijn; en wij zeggen het de Siècle met ingenomenheid na: «Alzoo zijn, na drie eeuwen van vervolging, foltering en bloed- vergicting, de vrijheid van geweten en de vrij 172 heid van eeredienst gevestigd op de plek zelve, waarop zij het hardnekkigs! zijn geweerd, Rookende houtmijten, gloeijende roosters, kerkcrholen , boei- jen, galgen en raderen, afschuwelijk folter- en moordtuigen der inquisitie! erkent gij thans dat de onwrikbare geregtigheid niet kan tegengehouden worden ? De vooruitgang moge zich soms lang laten wachten , — hij komt steeds te zijner tijd.” eene ENGELAND, Het uitgebreide gebruik, hetwelk de noord-americaansehe nieuwsbladen van den tele 172 graaf maken, en de goedkoopheid der dienst in N.-Amerika zijn merkwaardig. De Nieuw-Yorksche dagbladen zijn dikwijls ter helft met telegrafische nieuwstijdingen gevuld, De correspondenten te Was 172 hington telegraferen hunne brieven , en een n.-ame- ricaansch blad van den eersten rang behelst niet meer in de eerste plaats geschreven corresponden- tien. Door de Western-Union-Telegraaf-maatschappij, die de voornaamste n.-americaansche telegraaflijn bezit, zijn in 1867 aan de dagbladpers 294,503,680 woorden geleverd, en wel tegen ongeveer 10 centen nederlandach de 20 woorden, en in het geheel beeft dit 5 21,509 dollars opgebragt. De dienst werd meestal des avonds laat verrigt, en, ten ge 172 rieve der dagbladpers, is de opgegeven prijs onge 172 veer één derde of één vierde van het gewone ta 172 rief. Het aantal nieuwstijdingen, welke langs de genoemde lijn in 1867 zijn overgeseind, overtreft, naar men zegt, liet geheele aantal berigten , welke door al de telegraaflijnen van het vasteland van Europa in 1866 waren overgeseind, en toch be 172 droeg de opbrengst daarvan 11,597,632 dollars. In de Vereenigde-Staten zijn 4126 telegraafkantoren; d, i. één voor elke 7549 inwoners. Meer dan 100,000 mijlen telegraafdraad , waaronder 265 on- derzeesche kabels, zijn in werking. -— Te Glasgow wierp de storm van verleden Vrijdag een fabriek-scboorsteen van 80 voet hoog op een huis, dat geheel verbrijzeld werd. Vijf vrouwen, een man en twee kinderen, die te bed lagen, werden gedood. — Een onlangs schijnbaar in behoeftige omstan 172 digheden overleden londensche straatveger, wiens standplaats meestal in Fleetstreet was, tegenover den winkel van een voornamen lakenhandelaar, en welke van diens eebtgenoote , voorde zorg, die hij aan het trottoir te koste legde , dikwijls fooitjes of een maal eten , en bovendien menige van anderen voor hem verworven gift ontving, heeft dit zijne weldoenster vergolden, door haar bij uitersten wil eene som van 7200 p. st. te vermaken. — Er is een nieuw regtsgeding begonnen , deze keer te Dublin, tegen mevr. Somers, superieure van het Loretto-klooster te Rathfarnham (Ierland). Deze zaak is van ernstiger aard dan die welke te Londen in behandeling is, daar het, volgens de aan- klagt van lady Trench, kloosterdwang geldt, en aan genoemde dame geweigerd werd , hare dochter , een meisje van 17 jaren, te mogen zien. De op 172 roeping van miss Trench voor het hof werd beant 172 woord met een dokters-verklaring , dat zij bedlege 172 rig was, als zijnde aangetast door de mazelen en bronchites. De familie van miss Trench behoort tot de r. kath. kerk. — Als een staaltje van de zorgvuldigheid , waar 172 mede de fiaantien der Vereenigde Staten beheerd worden, meldt de New.-York-Times het volgende: Op het budget werd dit jaar toevallig door de com 172 missie uit het huis der vertegenwoordigers , in wier handen het gesteld was , de volgende post opge 172 merkt : «Voor den bewaarder van den crypt." Niemand wist wat die crypt was. Doch bij na 172 sporing hoorde men , dat er onder het capitool te Washington een crypt of gewelf was, ’twelk ge 172 bouwd was na den dood van generaal Washington, bij wiens lijk daar ten eeuwigen dag een lamp branden 172 de zou gehouden worden door een bewaker, voor wien bij de vollooijing van het gewelf een bezol 172 diging op de staatsbegrooting gebragt werd. Die post was jaar aan jaar altijd ongemerkt weer aan 172 genomen , ofschoon het geheele gewelf vergeten was en ofschoon , om welke reden dan ook , Washing 172 ton’s lijk nimmer naar die crypt onder het capitool te Washington is overgebragt geworden. DUITSCMLAND, Den 16den febr. tusschen 4 en 5 uur in den ochtend brak er een brand uit in den schouwburg te Keulen. Spoedig stond het gansche dak in ligte laaije vlam. Tegen 7 uur waren nog slechts de vier muren overgebleven. De aangrenzende panden liepen groot gevaar , maar dit werd afgewend. Ook menschenlevens zijn te betreuren. Een man werd door een omvallenden muur getroffen cn dood weggedragen. Een ander werd zwaar gekwetst naar het hospitaal vervoerd. De kassier van het theater, B. met zijn vrouw en 5 kinderen zijn in de vlam 172 men omgekomen. De oorzaak van den brand is niet bekend, maar men vermoedt dat hij in de garde-robes is ontstaan. In den nacht van den 21 op 2 2 julij 1859 brandde de vroegere schouwburg af. ITALIË. Brieven uit Rome melden dat het carnavalsfeest aldaar volkomen mislukt is. De Ro 172 meinen , uit de gezetene klassen onthielden zich van de bijwoning. Slechts de overheden , de geeste 172 lijke en burgerlijke , vertoonden zich in den stoet, In plaats van de duizende rijtuigen , die vroeger op het corso bij deze gelegenheid heen en weder reden, was nu , den druksten dag, het getal daarvan niet grooter dan acht. Tot het fiasco bragt ook veel bij de afwezigheid der zouaven, die meest allen in de provinciën in garnizoen liggen. Alleen de ne- derlandsche zouaven zijn te Rome , maar deze zijn niet van de vrolijksten, zegt de berigtgever, BELGIE, De belgische dagbladen zijn vol met bij 172 zonderheden omtrent den storm, die in den nacht van vrijdag op zaturdag op de vlaamsche kust heeft gewoed. Men herinnert zich niet zulk een hevigen orkaan te hebben bijgewoond. De schade daardoor te weeg gebragt is dan ook zeer groot.