Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18700115-001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
1870. Zeven en Twintigste Jaargang. 1386. NIEUWE TIBLSCHB COURANT f 11,50 ' 8,75 " 7^0 » 6,50 ' 4,50 ' 8,75 , 7,75 # 8,— .12,- '11,— .15,— '—,— VOOR DE STAD EN Almnnemcnts-pjri js : Per jaar . . ƒ 2,60, Franco per post - 3,50. Advertentiën i Van één tot zeg regels 60 Cents, Voor eiken regel meer 10 Cents. HET ARRONDISSEIENT. De Uitgave : geschiedt eiken Dingsdag- en Vrijdag-Avond. Zaturdag 15 January. Verkrijgbaar: bij den Uitgever; bij alle Boekhandelaren en Postkantoren in dit Kijk. Staalkundige Vertoogen. 7 d.) Een blile op 1S69. (Ingezonden.) De geschiedschrijver, die de gebeurtenissen van het thans vervlogen jaar zal te boek stel 172 len, zal daarvan niet gewagen, als van een jaar van oorlogen , crisissen of groote verwik 172 kelingen. En dit is inderdaad een gelukkig verschijnsel dat, dunkt ons, wel pleit voor den voornitgang der menschheid. Aan de overzijde van den Oceaan in Zuid- Amerika bleef wel de oorlog voortwoeden, maar schijnt thans zijn einde nabij, en die krijg, hoe langgerekt en verderfelijk ook, kan toch voor Paraguay, in de toekomst gezegende ge 172 volgen opleveren. In Oostenrijk en Spanje braken bloedige opstanden uit, maar in ’t eerst 172 genoemde rijk bepaalde zich die tot Dalmatie en was een gevolg van de nieuwe legerwet, misschien van aanhitsing van naburige volkeren. Op dit oogenblik echter is die opstand be 172 dwongen en Oostenrijk zal nu van zelf wel gedrongen worden, wat meer zorg te wijden aan dit tot nu toe stiefmoederlijk behandelde land. In Spanje, dat nog geen Koning heeft kunnen vinden, heeft de Carlistische partij de oproervaan ontrold: mislukte die toeleg al spoedig, van meer ernstigen aart waren de woelingen der republiekeinen, die hier en daar aanleiding gaven tot moorddadige worstelingen en tot strenge maatregelen. Toch moet men erkennen dat de rustverstoring niet zoo uitge 172 breid en van niet zoo’n langen duur was dan men wel had gevreesd. Twee geschillen dreig 172 den voor een oogenblik de vrede te verstoren; ’t was het Grieksch-Turksche en de Luxem- burgsche spoorwegquaestie. Het eerste werd door het toegeven van Griekenland spoedig ver 172 effend ; het tweede was meer van oeconomischen dan wel politieleen aart en heeft niet verdiend, dat men er zooveel gerucht om gemaakt heeft. Werd de vrede in Europa over ’t algemeen niet gestoord , de zoogenaamde gewapende vrede bleef nogtans voortduren, 't Is de vraag of er wel zoo spoedig iets kan komen van de zoo alge 172 meen gewenschte ontwapening. Rusland is toch te veel omgeven van aan zijne regering vijandige volkeren, om, zoolang zijn spoorwegnet niet is voltooid, daartoe te kunnen overgaan, Krimpt Rusland zijne krijgsmacht niet in, dan durft Oostenrijk dit ook niet te doen, uit vrees voor panslavische woelingen die zijn machtige nabuur liet zou kunnen verwekken. Pruissen, de militairstaat bij uitnemendheid, zal voor 172 zeker daartoe niet besluiten, als niet Oostenrijk en Erankrijk het voorbeeld geven. Zoo houden onderlinge naijver en vrees de groote mogend 172 heden van top tot teen gewapend en worden de edelste krachten der natie verspild en aan han 172 del, industrie, kortom aan de algemeene wel 172 vaart onttrokken. Maar ook aan dien toestand kan wellicht in de toekomst een einde komen. De algemeene opinie begint zich met kracht tegen dien gees- sel te verheffen en aan dien aandrang zullen de regeeringen wel moeten gehoor geven. Er heeft ook in 1869 eene merkwaardige gebeur 172 tenis, eene revolutie in vreedzamen zin plaats gegrepen, die tot eene algemeene ontwapening kan medewerken. In Frankrijk bezweek het //personeel gouver 172 nement" in spijt van 17jarige machtsoefening, jn spijt van eene volgzame kamer, in spijt van strenge drukpersdelicten , in spijt van 800,000 bajonetten, in spijt van Mazas en Guijenne voor den overstelpenden stroom der volksdriften en is gedoemd in het herstel van een jaren lang gesmoord parlementarismus zijn laatsten steun te zoeken tegen revolutie en anarchie. (Visse 172 ring). Die verandering, op zich zelve reeds merkwaardig, is het nog meer door de wijze waarop zij is tot stand gekomen. Zij ging toch niet vergezeld van oproeren of opschuddingen, in weerwil van de onbeperkte vrijheid van spre 172 ken en van schrijven. Dit verschijnsel ge 172 tuigt, dat het Fransche volk wijzer en bezadig 172 der is geworden en niet minder, dat de re- geering, door zich omzichtig en gematigd te betoo- nen, de klippen, heeft weten te vermijden, waarop vroeger het schip van staat is gestrand, ’t Is te hopen dat die verandering van zaken zich verder vreedzaam in Frankrijk zal ontwik 172 kelen en dat zij niet, bij de bekende zucht der Franschen, om alles het onderste boven te kee- ren, moge uitloopen in burgertwist en bloedige revolutie. In Frankrijk toch ■— dit is niet te ontkennen — ligt nog altijd de knoop van het lot dat Europa wacht, en wat da Costa in 1840 van Frankrijk zong, blijft ook thans, nog in 1870 toepasselijk: te Parijs ? Werd reeds de droom gestoord «-Des Vredes? Is de Krijg, van al zijn Razermjen OmstBivd, of die nog veel vernielendcr Harpijen Van oproer, burgertwist, onttrooning, klnbsgeweld, Reeds ingespannen ? — Werd het vonnis reeda geveld Dier niet meer vreemde straf, eerst van Regeringloosheid En straks van Tiranoy, elkaêr gelijk in boosheid, Waarmee de horizon bewolkt is? Of blijft rust. Blijft: «Vrede! Vrede 1 en geen gevaar!" de lens, de Inat Der Eeuw ? en is een reeks van Slaatsverwikkeimgen Waaruit de kracht ontbreekt zich weder los te wringen , Op nieuw voor luttel tijde op handen 7 Terwijl de Oude Wereld in on zekeren , zelfa gistenden toestand verkeert, gaat de Meuwe Wereld met kracht vooruit Welk een schoon tafereel levert niet de Rupubliek der Vereenigde Staten van Amerika op , met zijne 40 millioenen inwoners, en zijn wijd uitgestrekt, vruchtbaar gebied ! Schijnt het niet of het Amerikaansehe volk voorbestemd is om het eerste volk der wereld te worden, om aan andere volkeren den weg van vooruitgang aan te wijzen? Amerika heeft daarbij het geluk in Grant een President te bezitten, die blijkens zijne handelingen al zijne voorgangers in staatsmanswijsheid overtreft. Zijn streven is, om de door den burgeroorlog geslagen wonden te beelen, geenszins om te schitteren door uitwendig machtsbetoon. En zijn de belastingen in Amerika hoog, ze dienen niet, om even als in Europa kostbare legers te onderhouden, maar om de schuld te verminderen die, als de amortisatie op denzelfden voet voortgaat, binnen weinige jaren zal gedelgd zijn. _ Niet door krijgsbedrijven, maar door wer 172 ken des vredes heeft zich het jaar 1869 gun 172 stig onderscheiden. De Stille Zuidzee werd met den Atlantischen Oceaan vereenigd door een reusachtigen spoorweg: het kanaal van Suez waardoor de wateren der Middellandsche en Roode Zee ineen zijn gevloeid, werd geopend, en onvermoeid werd gearbeid aan den tunnel, die de Alpen doorboort en Frankrijk met Italië zal verbinden. Die drie werken alleen maken, dat het jaar 1869 steeds met roem zal worden vermeld als een jaar dat uitnemend getuigt van de vindingrijkheid van het menschelijk genie, waarin de band naauwer werd toegehaald die de volkeren verbindt , waarin de grondslag werd gelegd tot hunne verbroedering. Gaat men de vorderingen der wetenschap in onzen tijd na, hoe zingt da Costa daarvan niet met waarheid: De Wetenschap Verstout zich niet alleen een’ steeds verwijden stap Maar paart en huwt zich, de eene aan de andre, en geeft zich spruiten, Vertalrijkt dag aan dag. Dan breekt zij, fier, naar buiten. In 't leven, en verlaat het stulfig boekvertrek, Voor ruimer dampkring en voor schitterender bestek ; En streeft al verder van ontdekking tot ontdekking, Tot telkens dieper kracht — cn levenslusl-verwekking, En richt verbonden met den Wereldhandel op. En voert de wonderen der Nijverheid ten lop. Een nieuwe loopkring is voor heel deze aard begonnen ! Uit kool- en ijzermijn ontsprongen haar de bronnen Van snelheid , macht en licht. Het helle koolvuurgaz. Vervangt de tinteling van 't maagdelijke wasck. Bet zeegevaarte voelt zijn ingewanden leven, En roept geen drijfkracht meer van buiten, om te zweven , Ja, meer! de vrije zee, waarin de stoomboot zwemt, En ’s aardrijks vaste korst in ijzren band geklemd, Waarop de spoortrein gonst, wedijvren met elkander. Zie langs zijn tweeiingsiijn dien feilen Salamander I Vuurt sist hel uit zijn buik , die rammelt over de aard , Bij voert bevolkingen co legers in zijn staart, Metalen feuten , die met bliksemende wielen Wat stand houdt, waar hij schreeuwt, verplellren en vernielen. Hij runt, hij vliegt, hij rukt, verwaten en verwoed , Afgronden in 't gezicht, en bergen te gemoet, Die wijken , of, doorboord , een open heirbaan laten De steden naadren tot elkander: Volken , Staten Doorkruisen , mengen zich. Eén zelfde stoomkrachtvaart Sleept heet ons mensckdom voort en effent heel onze aard. Maar die machtige vooruitgang heeft eene vergadering in 't leven geroepen, die onder den naam van Concilie in de Heilige Stad, den zetel der Christenheid, te Rome op ’t eind van 1869 is bijeengekomen, om te protesteeren tegen de vorderingen der Hedendaagsche Wetenschap! Wat zal dat concilie uitwerken ? zeker even weinig, als de uitspraak van het Gerechtshof der inquisitie, die Galilei (20 Junij 1633) dwong, om de groote waarheden welke hij geleeraard had op zijne knieën met de hand op het evan 172 gelie te herroepen: toch riep de groote man opstaande E pur si muove (en toch beweegt hij zich). Zoo zullen de mannen der weten 172 schap, in spijt der uitspraken van het concilie, blijven zeggen: En toch gaat de wereld vooruit! Het jaar 1869 was rijk aan congressen. Te Lausanne vergaderde in September het interna 172 tionale Vredes-congres: daar werd besloten tot het oprichten van een Enropeesch Statenver- bond, maar om daartoe te geraken, moest de oorlog worden aangewend en dan, zou het dan duurzame vrede zijn ? Van niet beter gehalte ■was de Internationale arbeiders-vereenigiug te Bazel, insgelijks in Sept. geopend. Daar wer 172 den onzinnige besluiten omtrent den eigendom genomen, die de zaak der arbeiders meer kwaad dan goed deden. De arbeiders-quaestie, zij is zeker de question Irulante van onzen tijd: zij verwekt bij velen vrees voor de toekomst: zij zien vooral naar aanleiding van de vele werk 172 stakingen , ook in 1869, die soms bloedig eindigden, het voorspook eener sociale revolutie, -— wij voor ons houden ze niet voor gevaarlijk, mits slechts de arbeidgevers de arbeiders, die eerbiedwaardige stand, billijk behandelen, het loon hun geven wat hun toekomt en ook de Regeeringen medewerken om hen zooveel moge 172 lijk te ontlasten en hun vrijheid van ver- eeniging verleenen. Vooral worde gezorgd voor onderwijs, voor meerdere ontwikkeling der arbeiders, dan zullen zij zelve hunne belangen leeren begrijpen, niet licht tot dwangmaatrege 172 len hunne toevlucht nemen en vooral ware vrienden van valsche leeren onderscheiden. Niet zij die hen tot oproer aanhitsen, zijn hunne oprechte vrienden, maar zij die voort 172 durend werkzaam zijn tot verbetering van hun lot, meenen het wel met hen. En zoo mogen