Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18711220-001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

1871. Acht en Twintigste Jaargang. 1588. NIEUWE TIHLSCHB COURANT VOOR DE STAD EN Abonnements-pry s : Per jaar , . / 2,60, Franco per post - 3,— Advertenflën t Van één tot zes regels 60 Cents. Voor eiken regel meer 10 Cents. m fiil I HET AHR0NDISS1 Woensdag 20 December, De Uitgave: geschiedt eiken Dingsdag- en Vrijdag-Avond Verkrijgbaar: bij den Uitgever; bij alle Boekhandelaren en Postkantoren in dit Bijk. Alivertentlën voor deze Courant worden tooi Duitachland, Oostenrijk en Zwitserland aangenomen door Bïaasenstcin A Vogler, Eipeditie-Kantoor van Advertentiën te Hamburg, Lulech, frankfort a. M., Herlijn, Leipzig, Dresden, Hreslau, Keulen, biuttgart, Weenen, Praag, Basel, Zürich, Ut, Gallen, Génèse en Lausanne. Staatkundige Vertoogen- Artikel 166 der Grondwet. Onder de vele vraagstukken die bij de vierdaag- scbe behandeling van het budget van Justitie on 172 langs in de Tweede Kamer op het tapijt kwamen, bekleedt dat betreffende de ponds-pondswijge ver- deeling van ambten en bedieningen tusscheu Pro 172 testanten en Katholieken eene treurige plaats, Da Heer de Pinto, de scherpzinnige Bedactear van het Weekblad van het Ragt, noemt het, naar ’t voorbeeld van den Heer Cremers, de irritante quaestie en zoo kan zij met recht genoemd worden : zij raakt immers de teedere belangen van den godsdienst, die men liefst, om de reeds beslaande verdeeldheid, zoo wel tusschen Protestanten en Katholieken , als tusschen beide gezindheden onderling, niet te be 172 vorderen , liefst niet bespreekt. Door de wijze waarop zij door den Heer Haffmans is opgerakeld, is zy , vreezen wij, nog irritanter geworden : zij beeft, zooveel is zeker, meer kwaads dan goeds gesticht. Het stond ongetwijfeld aan genoemden Heer vrij, om, zoo hij meende dat de rechten zijner geloolsgenooten miskend waren, voor hen in de bres te springen en , terwijl hij toch zelf wel niet zal klagen over miskenning, gelijke bevoor 172 rechting voor hen, in te roepen , maar dan had hij dit moeten doen op degelijker gronden, dan door hem is geschied en het niet doen voorkomen, als ware er quaestie van grond wetschennis , als bij benoemingen niet werd gelet op den godsdienst. Wat zegt toch artikel 166 der Grondwet voor 172 komende in het zesde Hoofdstuk van de godsdienst waarop beroep is gedaan : //De belijders der onder 172 scheiden godsdiensten genieten allen dezelfde bur 172 gerlijke en burgerscBspsregten en hebben gelijke aanspraak op het bekleeden van waardigheden, ambten en bedieningen.” Vergelijkt men dit artikel met de twee vooraf 172 gaande artikelen 164 en 166 aldus luidende (Art. 164.) //Ieder belijdt zijne godsdienstige meeningen met volkomen vrijheid , behoudens de bescherming der maatschappij en barer leden tegen de overtreding der strafwet (Art. 165.) Aan alle kerkgenootschap 172 pen in het Rijk, wordt gelijke bescherming ver 172 leend ," dan blijkt daaruit, dat de Grondwetgever, zooveel mogelijk, ieders godsdienstige overtuiging heeft willen eerbiedigen, geen heerschende kerk erkennen , en niemand om zijn godsdienstige belij 172 denis van waardigheden, ambten en bedieningen heeft willen uitsluiten. De Regeering kon dan ook bij de toelichting dezer wetsbepalingen met Volkomen recht zeggen : »Zij heeft het bewustzijn zich ten aanzien van de godsdienst op het onafhan 172 kelijk standpunt te hebben geplaatst, hetwelk haar past. Zij heeft het bewustzijn jegens allen regt- vaardig — jegens niemand zwak te zijn geweest.” Men heeft wel eens opgemerkt, dat artikel 166 der Grondwet eigentlijk daarin overbodig is, dat toch bij het aangenomen beginsel, scheiding van Kerk en Slaat, 't van zelf spreekt, dat allen, wel 172 ken godsdienst zij ook belijden, aanspraak op amb 172 ten hebben en er dus bij f t begeven van deze niet op iemands geloofsbelijdenis mag gelet worden — en om die redenen de opname van deze bepaling in onze hoogste staatswet gewraakt. Had men ooit kunnen vermoeden, dat aan artikel 166 zulk eer.e gewrongen uitlegging zou worden gegeven, als thans, gelukkig slechts door enkelen, geschiedt ■— dan voorzeker zon de ontwerper der Grondwet van 164S deze bepaling wel hebben weggelaten — nu deed hij niets anders dan deze, even als de artikelen 164 en 165, met geringe wijziging overnemen uit de Grondwetten van 1814, 1816 en 1840, Het artikel 166 komt het eerst voor in die van 1814 — en werd daarin opgenomen, om te doen uitko 172 men , dat men niet wilde terugkeeren tot den vroegeren toestand onder de Republiek, toen in den regel Katholieken en Israëlieten van het be 172 kleeden van staatsambten werden uitgesloten. Aan dien toestand .was reeds bij de omwenteling in 1795 een einde gemaakt — en de staatsregeling van 1798 verkondigde dan ook in onderscheidene bepalingen (art. 3, 15 en 20) als algemeen beginsel gelijke aanspraak op de maatschappelijke voordeelen en stelde omtrent de ambten en bedieningen vast: De keus van den eenen Burger loven den ander is alleen 172 lijk gegrond op meerdere deugd en bekwaamheden. Aan rechtsgeleerden als de tleeren Haffmans en van Nispen kon de historische oorsprong van arti 172 kel 166 der Grondwet niet onbekend zijn en hoe zij daarin kunnen lezen, dat de ambten naar even 172 redigheid van het zielental gelijkelyk moeten ver 172 deeld worden tusschen Protestanten en Katholieken, is ons onbegrijpelijk. De Heer Haffmans ging zoo ver van den Minister van Justitie toe te roepen: * Excelled tie, in de bestaande omstandigheden een van beide: of letten op de godsdienst bij de benoe 172 ming bf afzien van de verwezenlijking van art. 166 der Grondwet. Ter Hum non datur." De Heer Haffmans is Kantonrechter; als hij echter op die wijze de wetsartikelen uitlegt, dan beklagen wij zijne justitiabelen. Of moet men hier bet er voor houden, dat overdreven godsdienstzin het ver 172 stand van den rechtsgeleerde beneveld heett, en de zucht om zijne partij te dienen, hem geleid heeft tot zulk eene zonderlinge wetsinterpretatie P Men zou geneigd zijn het te gelooven als men op 172 merkt, hoe hij bij zijne beschouwingen over de gelijkheid, met het oog op art. 166 der Grondwet zich daarover beklaagd heelt, dat de Regeering in de eerste plaats lette op geschiktheid en gezegd: * Als men voornamelijk en in de eerste plaats lette op geschiktheid is er weinig kans voor mijne ge- loofsgenocten." Een weinig vleiend oordeel van dien spreker over zijne geloofsgenooten, heeft de Heer van Eek aangemerkt, maar wij vragen het den Heer Haffmans, als dit dan zoo is, a qui la faute. Zijne in de 2e Kamer verkondigde stel 172 ling is: edoor te letten op de godsdienst is de wanverhouding in de wereld gekomen: door te letten op de godsdienst kan zij alleen en moet zij verdwijnen" ergo — het onrecht dat vroeger de Katholieken leden, moet hersteld worden, door de Protestanten op hunne beurt onrecht te doen lijden! En die leer predikt een rechter, wiens taak het moet zijn jus smm cuique tribuere. 't Verheugt ons dat de Minister van Justitie heeft verklaard zijn aangenomen standpunt, //dat hij in de eerste plaats zal letten op geschiktheid , maar dat hij bij gelijke geschiktheid ook zal letten op de godsdienst opdat er geen onderdrukking van de minderheid plaats hebbe, zal handhaven. Vol 172 strekt niet te letten op de godsdienst en alleen op geschiktheid, klinkt fraai iu theorie, maar is om redenen van convenientie in de praktijk niet altijd toetepassen — en daarom moet men de houding van den Minister aHezins billijken. Tot welke ongerijmdheden het stelsel van den Heer Haffmans zou leiden, heeft Mr. de Pinto geestig betoogd in het Weekblad van het Regt. Na te hebben opgemerkt, dat niet slechts Katholieken en Protestanten maar ook de belijders van andere godsdiensten, bij de verdeeling der ambten naar evenredigheid van ’t zielental, aanspraak hebben , zegt hij: "Dus als een plaats openvalt, dan moet men vragen: niet wie is er geschikt voor, maar wie is aan de beurt. Een Protestant of Katholiek. Is het een Protestant, dan moet ook een Protestant benoemd worden, al is er geen enkel Protestant die voor die betrekking deugt. En hoe het gaan moet met posten waarvan er maar één of twee voor het geheele rijk zijn, hoe het gaan moet met de miuisterieele portefeuilles, dat vatten wij in het ’t geheel niet. Maar wij vreezen dat men daarbij erg in de war zal komen met de arithmetische methode van ambtsverdeeling. De knapste boekhouder zal daarmede niet klaar komen!” Wij zijn nieuwsgierig, welk antwoord Mr, Haff 172 mans hierop zal geven ; of zal het zijn , zoo als hij het in de 2e Kamer gaf aan den Hoer van Eek. //De Heer van Eek heeft mij op adeovaten- wijze bejegend en mij eene belagchelijkheid doen zeggen : ik zal daarop niet terugkomen 1 ? Al ge ia een e Nienwst ij dingen. ENGELAND. Den 14n des avonds was de be 172 terschap van den Prins van Wallis duidelijk merk 172 baar , dank zy de pogingen door de geneesheeren met een oud huismiddel nl. een kussen met geurige hop gevuld. De Prins sliep daarop in en bij zijn on!waken was de ademhaling vrijer. Hij gebruikte een tamelijke hoeveelheid voedsel en herkende zijn moeder. De berigten van Daily News komen hiermede geheel overeen. De Prins had vals een roos” ge 172 slapen ; toen hij ontwaakte, gaf hij bewijzen van een helderheid van geest en een kalmte, die de geneesheeren geruststelden; hij gebruikte ook een goede hoeveelheid spijzen. Dit gaf aanleiding om de consultatie, waartoe de doctoren besloten hadden af te zeggen. — William Anthony, de ongeëvenaarde brand 172 stichter , van wien 't bewezen is, dat hij om een schamel z/alarmgeld” te verdienen, van April 1870 tot September 1871 in verschillende wijken van Lon 172 den niet minder dan 36 panden in brand heeft ge 172 stoken — is veroordeeld tot twaafjarigen dwangar 172 beid. Hij is 21 jaren oud , en zal dus op 34jarige leeftijd zijn handwerk kunnen hervatten. Opmer 172 kelijk is ’t dat, sinds de arrestatie van Anthony, het aantal branden //zonder bekende oorzaak”, het 172 welk vroeger 25 of 30 pCt. beliep, gedaald is tot 3 pCt. 't Is moeilijk te gelooven, dat Anthony alleen voor dit verschil verantwoordelijk zou zijn : met andere woorden, dat hij eiken nacht zijn helsch bedrijf zou hebben gepleegd. Hij moet dus mede- pligtigen hebben gehad , die door zijne aanhouding zijn afgeschrikt. —■ Anthony was smid van beroep. Hy had met één dag eerlijken arbeid meer kunnen verdienen , dan hij won door het vernielen van schat 172 ten aan eigendom en het in gevaar brengen van tal- looze menschenlevens. Op denzeliden dag werden drie personen, die in een kelder werden gevonden, daar aanwezig met het kennelijk doel om te stelen, tot 14 jaar tuchthuis 172 straf en 7 jaar politietoezigt veroordeeld, terwijl een man die zijne vrouw zoozeer wreedaardig had mis 172 handeld zoodat zij aan de gevolgen overleed, met 14 maanden gevangenis werd gestraft. De Engelsche dagbladen wijzen op het verschil der vonnissen, In geen land wordt zooveel aan de willekeur van den regfer overgelaten als in Engeland, en nergens ziet men zulke tegenstrijdige uitspraken. — De Times meldt, dat de werkstaking der telegrafisten is afgeloopeu. Van de 219 telegrafis 172 ten , die in verschillende steden waren ontslagen omdat zij den arbeid hadden gestaakt, zijn er, naar het blad van regeringswege verneemt, reeds 198 op hun eigen verzoek op nieuw aan gesteld, en een groot aantal der klerken, die van Londen naar Edinburgh waren gezonden om de plaatsen der we- derspanningen in te nemen, zijn in eerstgenoemde stad teruggekeerd, omdat hunne diensten verder niet werden gevorderd. Gedurende die werkstaking is het ongehoorde feit gebleken , dat de directeur van het telegraafwezen in Engeland , de heer Scu 172 damore , een aan de Daily News gerigt telegram heeft achterwege gehouden. In dat telegram werd melding gemaakt van de vorderingen welke de werk 172 staking maakte, en de heer Scudamore vreesde, dat, indien dit telegram bekend werd, de tele 172 grafisten te Londen zonden genoopt worden om aan de strike deel te nemen; hij verzond daarom het telegram niet. De Saturday Review maakt naar aanleiding hiervan de opmerking, dat het niet de taak der telegraafbeambten is, om te beoordeelen , maar wel om telegrammen zoo spoedig mogelijk over te seinen, tiet monopolie van het binnen- laiicisch telegraafverkeer is door het Parlement aan het hoofdbestuur der posterijen opgedragen. Inge 172 val van ernstig gevaar voor den staat, kan de ei 172 gen magtige contröle van telegrammen, indien zij door de omstandigheden geregt vaardigd wordt, door eene indemniteitsakte worden gedekt doch werksta 172 king der telegrafisten kan bezwaarlijk als een crisis van politieken aard worden aangemerkt. — De bladen uit de Straits zijn opgevuld met berigten omtrent het jongste oproer onder de Chi- neezen te Singapore, het hevigste dat sedert 1854 uilgebarsten is. Het begon den 21 October jl. Men kan de schuld niet aan de geheime genoot 172 schappen geven. Twee clans, de Hokiens en Teo- Chew-Chineezen zijn elkander steeds vijandig; zij zijn zeer talrijk te Singapore en omvatten waar 172 schijnlijk 2/3 van de bevolking. Een Hokien-man ontdekte dat een Teo-Chew-Chinees bij een waijang aan ’t zakkenrollen was. Zij raakten aan ’t vechten,