Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18731213-001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

1873 Dertigste Jaargang 1796. NIEUWE TIELSGHE COURANT VOOR DE STAD IN Abonnements-prUs: Per jaar . „ / 8,60, Franco per poat - 3,— Advertentlëns Van één tot eee regeU 60 Cents. Voor eiken regel meer 10 Cents. HET ARR0NDISS1 Zaturdag 13 December. Be Uitgave * geschiedt eiken Dingsdag- tiii Vrij dag-A vond. Verkrijgbaar: by den Uitgever; bij alle Boekhandelaren en Postkantoren in dit Ryk. AdvertesitlBn voor deze Courant worden voor Duitschland, Oostenrijk en Zwitserland aangenomen door llaftBeisSteln & Vogler, Eipeditie-Kantoor van Advertentiën te Hamburg, Lubeci, frankfort a. M., Birlytt, Leipzig, Dresden, Breslau, Keulen, Stuttgart, Weenen, Praag, Basel, Zürieh, St. Gallen, Génève en Lausanne. Voor dertig jaren. ii. De Hoogleeraar Vissering rekent het onze tegen 172 woordige Grondwet als eene verdienste aan , dat //Zij brak de eenzijdige willekeur, die — zij het ook met de beste bedoelingen — zich gewend had, overal in te grijpen: in het gewestelijk en plaatse 172 lijk bestuur, in kerk eu school, in het financieel beheer, in de koloniale huishouding, in handel en bedrijf, in de rechtsbedoeling zelfs.” Wie de rich 172 ting der Regeering —■ nu dertig jaren geleden,— gekend heeft, zal moeten toestemmen, dat onze politieke toestand destijds, in deze weinige woorden naar waarheid teruggegeven wordt. Het bestuur, zoo als ’t ingesteld was onder de Regeering van Koning Willem I, was een echt landsvaderlijb ; in dien zelfden geest, hoewel eenigszins gewijzigd naar de behoeften des tijds, was bet voortgezet door de staatslieden, die het roer des Staats in handen hadden onder Willem II; het had iets van bet tegenwoordig Pruissiscb systeem, dat overal de re 172 geering doet optreden in plaats van de wet — zoo zelfs, dat dit een Pruissiscb tot een Nederlandsch ambtenaar deed zeggen, toen zij samen eeue aan 172 gelegenheid behandelden , die de gemeenschappelijke belangen van Pruissen en Nederland raakten: ja, bij ulieden hebt gij de wet, maar bij ons is het vdie Regierung , die verjlucMe Regierung ƒ” Onder zulk een stelsel bon er geen sprake zijn van vertegenwoordiging des volks in staat, pro 172 vincie en gemeente — zij bestond slechts in naam, niet in waarheid ; de regeering had alleen gezag, en tegen haren wil durfde of wilde men zich niet verzetten. Van kritiek , al was zij nog zoo gema 172 tigd, wilde zij niet weten en zij schroomde niet de dagbladen , die haar aanvielen, te vervolgen. Ofschoon levende onder eene constitutie, werd daarmede, zoowel vroeger als toen, zeer wonderlijk omgesprongen , en er zijn tal van wetten en maat 172 regelen aan te wijzen, die met de toen vigerende grondwetten van 1814, 1815 en 1840 in strijd zijn. Er kon nog minder sprake zijn van ontwik 172 keling 'der constitutioneele beginselen, want van de beoefening van ons staatsrecht werd weinig of geen werk gemaakt. Gelukkig kwam hierin eenige verandering bij en na de herziening der Grondwet van 1840. Deze had maar zeer weinigen voldaan: zij was, naar ’t oordeel van velen , zooals bleek uit de beraadslagingen in de Kamers gehouden en de geschriften, die toen het licht zagen, op zoo me 172 nig punt onherzien gebleven, dat toch herziening behoefde, wat vooral uitkwam bij vergelijking onzer staatsinstellingen met die van België, een land dat met reuzenschreden vooruitstreefde, terwijl wij, bovenal wat aangaat onze finantieele gesteldheid, aohteruitgingen. Wat bovenal bijdroeg niet slechts tot bevordering der kennis van ons staatsrecht als ook van de eenmaal ontwaakte zucht naar grond 172 wetsverandering , het was het uitstekend geschrift van den schepper van ons tegenwoordig staatsrecht, den toenmaligen Leidschen Hoogleeraar Thorbecke, getiteld: Aanteekening op de Grondwet. //Het was ■— zoo getuigt Mr. Opioomer er van —eene frissche gedachte, over ’s lands grondwet een praktisch werk te schrijven, terwijl afgetrokken bespiegeling werd ter zijde gelaten. Nooit is een plan met vaster hand uitgevoerd, ’ nooit een doe! beter bereikt. Aan die aanteekening is het te danken geweest , dat de grondwet, vroeger een meestal gesloten , allengs de plooi kreeg van een openliggend boek, en de overtuiging werd gevestigd, dat zij een be 172 ginsel van regeering, een nationale kracht moest worden. Het is die aanteekening, uit een praktisch doel ontworpen , die aan alle volgende staatsprak- tijk het richtsnoer heeft gegeven. Uit haar is de herziening der grondwet, de hervorming der staats 172 orde geboren. De kennis der gebreken deed naar een geneesmiddel haken, en de hand, die vast ge 172 noeg was geweest om de wond te peilen, bleek krachtig genoeg om baar ook te hcelen. Het was geen sloopende , maar een opbouwende, geen doodende, maar een levenwekkende kritiek. Velen weten wat zy niet willen, deze man alleen wist wat hij wilde,” Hij was het ook , die in 1844, in vcreeniging met acht andere wakkere mannen (Anemaet, van Heemstra, Storm, de Kempenaer, van Dam van Isselt, Luzac, Rechteren en Wichera) allen leden der 2e Kamer, een voorstel tot herziening der Grondwet aanbood. Maar dit ontwerp vond, even 172 min als de voorstellen van den Heer Nedermeijer van Rosenthal in 1845, om de bepalingen der Grondwet betrekkelijk de plaatselijke besturen te wijzigen (in den geest van art. 138 der Grondwet van 1848) en dat van den Heer Hoffman in 1847, overeenstemmende met het tegenwoordig art. 57 , daar geen gunstig onthaal. Zij stuitten af op het door de Kamer aangenomen beginsel, dat de Grondwetsherziening vao de Kroon behoorde uit te gaan en ’t oogenblik behoorde afgewacht te wor 172 den, 'Waarop 's Konings overtuiging te Zyner tijd zou aanwijzen, wat geschikt en noodzakelijk geacht werd tot wezenlijke = verbetering van onzen inwen- digen toestand by te dragen,” ’t Was dus al we 172 derom van de Regeering dat men heil — alleen heil verwachtte — maar deze verzette zich tegen elke radicale herziening, en betoonde zich vijandig tegen hen die door woord of daad daarvoor ijver 172 den. Zij waren bij de Ministers met eene zwarte kool aangeteekend en behoefden noch op plaatsiug noch op bevordering in staatsdienst te rekenen. 'Toch zag zich 't Ministerie bij de troonrede van 1847 genoodzaakt, toen het haar niet gelukken mocht eene wet op bet stem- en kiesrecht overeen 172 komstig artikel 6 der Grond w-t van 1840 tot stand te brengen -— eene herziening der Grondwet, tot verduidelijking van dit artikel en tot verandering van eenige andere bepalingen, aan te kondigen. Die wetsvoorstellen werden kort na ’t uitbreken der 2e Fransche revolutie ingediend ; ze waren zoo on 172 beduidend en voldeden zoo weinig aan de verwach 172 ting dat daardoor wrevel en spanning in ’t vader 172 land ontstonden; het Ministerie bouwde wat al te veel op de lankmoedigheid der natie! Gelukkig dat Koning Willem II beter begreep wat haar pestte: door zijn initiatief werd de Grondwet van 1840 naar de behoeften des tijds gewijzigd en, terwijl elders de staatsomwentelingen met oproer eu geweld gepaard gingen, kwam ze in Nederland op vreedzame wijze tot stand. Bij dusdanige richting eener Regeering, die zich angstvallig aan het bestaande vastklemde , konden de wetten die van haar uitgingen — dit behoeft geen betoog — niet den stempel van vooruitgang dragen: trouwens de jaren 1840—1847 waren on 172 vruchtbaar op wetgevend gebied. Wat de Provinciale Staten betreft — deze kon 172 den , zooals ze waren samengesteld uit leden, ge 172 kozen door de Edelen of Ridderschappen, steden en den landelijken stand, in ’t minst niet gezegd worden de provincie te vertegenwoordigen. Hun werkkring was onbeduidend en hunne macht niet geregeld door de wet, maar door reglementen door hen zelve gemaakt en door den Koning goedgekeurd.- Hun voornaamste taak was het kiezen van de leden der 2e Kamer in of buiten hun midden en zooveel doenlijk uit alle oorden van hunne Provincie. De invloed der regeering deed zich bij hen even 172 zeer gevoelen als bij de gemeentebesturen — waar 172 van de raden weinig of geen gezag hadden. Van self-government was bij de gemeenten geen sprake ; op enkele uitzonderingen na, ging alles den ouden sleur; ’t was eene oligarchische regeering waarin de ingezetenen weinig belang stelden — en zulks te minder, omdat ze niet inzagen dat hunne belan 172 gen daarbij betrokken waren , terwijl deze niet al 172 toos naar beboeren werden behartigd. In dit opzicht heeft er eene merkwaardige verandering plaats ge 172 grepen , waarop ook door den Heer Vissering wordt gewezen. Men lette onder anderen , op eene aan 172 gelegenheid , te weten op den toestand der wegen. Spoorwegen waren er slechts twee: de Hollandsche verbond de steden Amsterdam , Haarlem , ’s Hage eu Leiden , en do Rijnspoorweg liep van Amster 172 dam tot Arnhem: men meende dat daardoor in de behoeften was voorzien en was van oordeel, dat de aanleg van meerdere ouuoodig en impro 172 ductief zou eyu. Van uitbreiding wilde de Tweede Kamer niet weten: zij verwierp een wetsvoorstel daartoe strekkende nog onder Koning Willem I aangeboden. Met de kunstwegen was het hier en daar ellen 172 dig gesteld, 's Hertogenbosch — de dorpen in den Tieler- en Bommelerwaard b. v. waren in den winter soms niet te bereiken en noch de regeering, noch de Staten der Provinciën, evenmin gemeente- of polderbesturen lieten zich aan dien ellendigen toestand gelegen liggen. Het gewone excuus der laatstgenoemden was : onze grootvaders hebben er ’t meê kunnen doen, waarom ook wij, hunne kleinzonen , niet I En ziet nu 'hoe elk gewest zich in weinige jaren overdekt met een netwerk van kunstwegen, waardoor handelsverkeer, welvaart en beschaving tot de afgelegenste dorpen hebben kun 172 nen doordringen!” — //Die heugelijke omkeering is voorzeker mede een der uitkomsten der Grond 172 wet van 1848 , die hun die regeeren en medere- geeren den plicht oplegde der verantwoordelijk 172 heid.” Aigemeene KienwstijSingen. ENGELAND. Maandag werd te Londen de jaar- lijksche najaars-tentoonstelling van vee in de Agri 172 cultural Hall geopend. Deze tentoonstellingen, die door eene in 1798 opgerigte vereeniging, de Smith- field Cattle Club, georganiseerd werden, nemen telken jare in belangrijkheid toe, als leverende de bewijzen van den wonderbaren vooruitgang in de wetenschap der veefokkerij. Curieus is ’t na te gaan hoe sinda ’t begin dezer eeuw ’t desideratum dat den prijs waardig gekeurd werd , gewijzigd is. Op de eerste tentoonstelling, in 1799 , was naar kolossale afmetingen de vraag. Nog bestaan de overleverin 172 gen van een bekroonden ‘Hereford-os, die 7 voet hoog was, ruim 12 voet omvang om de lendenen had , en meer dan 260 stone (2080 Eng. ponden) woog; en van den zoogenaamden 'Black Prince”, van wien de eigenaar met trots verklaarde, dat men op een ladder klimmen moest om hem behoor 172 lijk te kunnen overzien. Later , van 1840 tot 1860 omstreeks, vond men slechts schoonheid in ontzet 172 tende massa’s vet; de bekroonde dieren waren on 172 ooglijke klompen , die dikwijls van plompheid niet loopen konden. Tegenwoordig is de wedstrijd der veefokkers meer in overeenstemming met goeden smaak en natuur; men let op schoone vormen, hoe 172 danigheid van vleesch, deugdelijkheid van ras, en andere eigenschappen, die voor de veeteelt van wezenlijk belang zijn. FRANKRIJK. Versailles, 10 Dec. De Gene 172 raal Pourcet heeft op het pleidooi van den advo 172 caat Lachand geantwoord. Hij kwam op tegen de aantijging, dat hij, Pourcet, bij zijne beschuldi 172 ging door staatkundigen wrok ie geleid geworden. Verder maakte hij er den heer Lach and een grief van , dat hij het getuigenis van Keizer Wilhelm en zijne luitenants heeft overgelegd. Hierna wees hij andermaal op bet incident-Regnier, waaraan eene groote beteekenis moet worden gehecht. Wat de Keizerin-regentes aangaat, deze verdient inderdaad hulde wegens hare vaderlandsliefde. Aan het slot van zijn antwoord gekomen , wees Ponrcet op de noodzakelijkheid, om een afschrik 172 wekkend voorbeeld te stellen voor het jongere geslacht. Lachaud repliceerde. Volgens hem bestond er solidariteit tusachen Generaals en Bazaine. Het Openbaar Ministerie heeft door groote woorden in 172 druk trachten te maken. Hierna viel Lachaud de delegatie van het Gouvernement der nationale ver 172 dediging te Tours aan en bragt in herinnering, dat de admiraal Fourichon geweigerd heeft de bekende proclamatie van Gambotta mede te onderteekenen. Vóórdat de krijgsraad zich verwijderde om uit 172 spraak te doen, nam Bazaine het woord. Twee woorden staan in mijn hart gegrift, zeide hij, het zijn de woorden: Eer en Vaderland. Ik heb ge 172 durende 42 jaren mijn Vaderland gediend , zonder aan dit schoone devies te kort te doen. Ik zweer het voor Christus I Nooit heb ik mijn Vaderland verraden. Daarna heeft de krijgsraad uitspraak gedaan. Bazaiiie is schuldig bevonden aan het capituleeren, zoowel te Melz als met ziju leger in ’f open veld, zonder alles gedaan te hebben, wat pligt en eer hem voorschreven. Dientengevolge is hij met een 172 parige stemmen van zyn militairen rang vervallen verklaard en ter dood veroordeeld.