Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18741230-001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.

1874 Een en Dertigste Jaargang. 1905. ÏS. , 6.65, 3.20, , 1.80, mder Mei i iets Mei eiling digda eveild g' lie in r; op i Mei Dec. arjasr vlieg. i Mei 1875 oe rd: aren ; ; 8de ; 105 vette oeht: 6/sr. Proef doen. idend. it ala arkoo- jahou- in een partij ig. bij tenge- iheep- prijzen n van n &'/, forden ;n ïaet ■pril— [ei 56. unij— 89. ) kilo Dec.— —Mei tal te -Pebr. obo B. 56.50 ir Deo. —Dcc. .21'/., 9 lie f lauwer. 1. iel. pvaart- water: f.13 4 d.) Loon. NIEUWE TIBLSCHE COURANT VOOB DB STAD EI Abonnementa-prUs i Per jaar . . f 3,60. Franco per post o 9,—. Advert eni5 En: Van één tot zea regels 60 Cents. Voor eiken regel meer 10 Cents. BET ABB0HDISSEEBT. Woeusdag 30 December, ö@ Uitgave s geschiedt eiken Dingsdag- cn Yrijdag-Avoüd. FerkrUgbanr; bij den Uitgever; by alle Boekhandelaren en Postkantoren in dit Eijk, Wegens den NIEUWJAARS 172 DAG zal het volgend nummer dezer Courant een dag vroeger worden uitgegeven. Advertentiën voor dat Nommer worden iu- gewacht tot Donderdagnamiddag den 31 December Staatkundige Vertoogen. Oe onder'teijs-quacstic in de Tweede Hamer, II. Als men de zaak wel beschouwt, dan lost zich de onderwijsvraag bij de confessioneelen eigentlijk op in eene geldquaestie. Dit komt bijzonder uit in de rede van den Heer van den Berch van Heemstede, die, na gewaagd te hebben van ’t opleggen van fmantieelen dwang van Staatswege en na als middelen van verzoening te hebben aangeprezen uitkeering voor elk schoolgaand kind, dat de bijzondere school gedurende het laatste kwartaal heeft bezocht, aan het schoolbestuur van eene zekere som, gelijkstaande met de kosten voor ieder kind op de Staatsschool, of het heffen van een afzon 172 derlijken schoolomslag en dien te verdeelen, onder alle scholen , naar mate van de school 172 gaande kinderen, zeide: //Pcitelijk moet thans reeds de geheele hoofdelijke omslag in vele plattelandsgemeenten gebruikt worden, om de kosten der Staatsschool te dekken. Bovendien moeten de ingezetenen zelve voorzien in de kosten van het bijzonder lager onderwijs, waar 172 van de kosten gelijk staan met die der Staats 172 school. Het eene gedeelte der ingezetenen leeft dus op de beurs van het andere gedeelte, in zake van het openbaar onderwijs. Ten aanzien van het lager onderwijs wordt thans eene tiran 172 nie uitgeoefend op het geweten of op de beurs der ingezetenen, die gewetenshalve hunne kinderen niet naar de openbare school kunnen zenden." Hoe kan er toch sprake zijn van tirannie op der ingezetenen gewetens ? de Staat dwingt hen immers niet, hunne kinderen naar zijne scholen te zenden; hoe van tirannie op hun beurs ? ieder staatsburger is immers ver 172 plicht belasting te betalen , ten einde staat, provincie of gemeente aan zijne roeping kunnen voldoen. Is het bovendien niet ergerlijk en inconstitutioneel, dat door leden der 2e Kamer uitdrukkingen worden gebezigd, als dwang, tirannie, onderdrukking der minderheid door de meerderheid en dergelijke — en dat tegenover eene wet door de beide takken der wetgevende macht aangenomen en door den Koning be 172 krachtigd ? —- doch wij stappen van dit onder 172 werp af, want zijn overtuigd , dat geen Minis 172 ter ooit zal voorstellen subsidien of restitutien uit staats- of gemeentekas aan gazindtesc/ioleu te verkenen. De wijzigingen, die de Heeren Heidenrijck en van Nispen in de wet van 1857 zouden wenschen aangebracht te zien, betreffen de artikelen 33 en 36 der wet; het verkenen van het recht aan hulponderwijzers, om in be 172 paalde gevallen aan het hoofd van bijzondere scholen te staan en de examens. — Men ver 172 langt dat art. 33 zoo gewijzigd worde, dat schoolgeldheffing door de gemeentebesturen, be 172 houdens van armen, verplichtend worde ge 172 steld en artikel 36 in dien zin herzien worde, dat geene subsidien worden verleend aan ge 172 meenten die niet schoolgeld heffen. De reden waarom men die wijziging wenscht, schijnt daar- rn gelegen, dat men vreest, dat bij ontheffing van schoolgelden de ouders, hun beurs stellende boven hun geweten, aan de openbare scholen de voorkeur zullen geven boven de bijzondere, en dat deze dan niet met eerstgenoemde kun 172 nen concurreeren. Ons komt dit punt van ondergeschikt belang voor, te meer daar slechts op weinige openbare scholen het onderwijs ge 172 heel kosteloos wordt verstrekt. Bedenkelijker zouden wij ’t vinden, als werd toegegeven aan punt 2 ; ’t gevolg daarvan (wij hebben het reeds onlangs betoogd, zie Nieuwe Tielsclie Ct. van 10 Oct. j,l. No. 1882) zou zijn ondermijning der openbare school en verzwakking van ’t ge 172 halte van ’t onderwijs. Daaraan laten zich ech 172 ter de ultramontanen minder gelegen liggen; zij verlangen integendeel verlaging van ’t peil der examens, vermoedelijk om hun candidaten te gemakkelijker te doen slagen. //Men moet letten, zeide de Heer van Nispen, op het muUum en niet op de mdta, da onderwijzers moeten wat zij weten, goed weten, maar de eischen moeten niet te hoog zijn.” 't Schijnt dat hij van meening is dat het voldoende is, als zij maar blijken ervaren te zijn in het: lezen, schrij 172 ven , rekenen en teekenen. Uit zijn gedurige aanvallen op de leerboeken in de geschiedenis meenen wij te moeten opmaken, dat hij dit leer 172 vak liefst als contrabande van de school zou willen weren , of althans de mededeeling der schoonste bladzijden onzer vaderlandsche geschie 172 denis aan de kinderen zou willen onthouden. Ook met de natuurleer heeft hij weinig op. ’t Is waarlijk verwonderlijk hoe angstvallig hij den inhoud der leerboeken nagaat; ’t heeft er iets van, als ware hij met de taak belast, om te onderzoeken of er onder die hoeken ook zijn, die op de lijst der verboden geschriften behooren te worden gebracht. En wat den onderwijzer zal 172 ven betreft, men verneme hoe hij verlangt, dat hij wezen moet. //Gaat men den bedoelden prak- tischen, eenvoudigen weg op voor het lager on 172 derwijs , dan zijn die exorbitante bezoldigingen die men op het oog heeft —■ ik zeg niet die men heeft bereikt — ook niet noodig, men late den onderwijzer wat hij is en make van hem geen groot heer, geen groot geleerde, dat hij geen van beide behoeft te wezen.” Maar wij vragen het wie verlangt dat in hem , wie geeft niet de voorkeur aan een praktisch schoolhou 172 der boven een geleerden boekensohrijver of een die andere zaken meer dan de school behar 172 tigt ? Maar men geve hem — dit is onze eisch — eene zoodanige bezoldiging, dat hij onbekommerd kan leven; dat hij zij een zelf 172 standig man , niet afhankelijk van burgemees 172 ter , pastoor of dominé. Wie meer van de wenschen der Katholieken aangaande de herziening der schoolwet wenscht te weten, verwijzen wij naar de vier artikelen voorkomende in De Tijd: de daarin geformu 172 leerde denkbeelden zijn grooteudeels dezelfde, als door de Heeren Knijper en Heijdenrijck zijn ontwikkeld. Wat de voorstanders der neutrale school ver 172 langen, is genoegzaam bekend: hun hoofddoel is verbetering van het onderwijs en dat zal naar hunne meening bereikt worden, door ver 172 meerdering van gelegenheid tot opleiding der onderwijzers en verhooging hunner tot nu zoo karige bezoldiging, De Heer Moens , die wak 172 kere kampioen voor de neutrale school en het lager onderwijs, heeft even als verleden jaar ook weder in deze zitting, amendementen in dien geest voorgesteld en die zoo welsprekend en overtuigend toegelicht, dat het ons bevreemdde, dat ze niet meer bijval vonden. Toch mocht hij de voldoening smaken, dat voor 't volgend jaar tengevolge van de aanneming van zijn amen 172 dement de verschillende uitgaven voor speciale inrichtingen van onderwijs (normaallessen, lessen tot opleiding van hulp- tot hoofdonderwijzers enz.) met f 50.000 verhoogd werden, De Minister van Binnenlandsche Zaken heeft het standpunt, waarop hij zich in deze quaestie bij de behandeling van ’t antwoord op de troon 172 rede had geplaatst, niet verlaten. Geene herziening van artikel 194 der Grondwet, vasthouden aan het beginsel dat de openbare school bruikbaar en toegankelijk zij voor ieder, maar hij achtte het niet in ’t belang der zaak , als hij nu trad in de bijzonderheden van de herziening van de wet op het lager onderwijs , terwijl elke voor 172 bereiding , door de Grondwet vereischt, tot de discussie over de zaak hem ontbrak. Het komt ons voor, dat hij 't nog niet met zich zei ven eens is, in welken geest die herziening moet worden ontworpen , want de Regeering zeide hij, zou overwegen het denkbeeld door den Heer Kuijper aangegeven , om bij de moeielijkheden welke de zaak medebracht, ëene Staatscommissie te benoemen. Terecht is hiertegen door de Heeren Moens en van Eek geprotesteerd; de Minister zou dan handelen in strijd met zijne pertinente verklaring, dat niet alleen nog in deze zitting een ontwerp zou ingediend worden, maar dat het ook zou kunnen worden behan 172 deld ; inmiddels was de nood hoog gerezen : wetsverandering moest er komen — wij gaan met ons onderwijs niet alleen niet vooruit, wij staan niet stil, maar wij gaan achteruit”, zoo sprak de Heer Moens en al stond hij alleen, toch zou hij volhouden wat hij beweerde en hun die het ontkenden, te gemoet voeren ; //ge kent den toestand niet? Terwijl wij dien toestand bij eene volgende gelegenheid zullen bespreken, eindigen wij ons overzicht met de opmerking, dat het driedaagsck debat over het lager onderwijs in de 2e Kamer, al had het korter en kernachtiger kunnen zijn, toch niet geheel onvruchtbaar is geweest. Het heeft den Minister bekend gemaakt met de wenschen en verwachtingen der verschillende partijen, wat betreft de herziening der wet van 1857 ; moge hij zich in zijn ontwerp stellen boven de partijen en vooral overwegen , wat in deze gewichtige materie ’s lands belang vordert. Aigeseene SioawstijdiDgeB, ENGELAND. Een der ontzei tendate spoorweg 172 ongelukken, welke zelfs in Engeland ooit plaats vonden, heeft Donderdag aan 31 menschen het leven gekost, terwijl meer dan 70 personen zwaar gewond werden. De sneltrein, die des morgens te 11.40 van Oxford naar het Noorden vertrekt, was zwaar geladen. Twee locomotieven trokken de zestien wagens die vol waren met personen , die bij hun familiebetrekkingen in het Noorden de Kerst 172 dagen gingen doorbrengen. Vlak bij Skipton, even voor dat de trein de brug over het Kanaal zon over 172 rijden , Brak de as van een der voorste wagens, of sprong de band van een der wielen , waardoor de wagen ven de rails geworpen werd. De spoor- wegdijk is ongeveer 20 voet hoog, en de eersle wagen werd in de diepte geslingerd. Do koppel- kettingen braken, zoodat de twee locomotieven op tie rails bleven, doch de andere wagens , plotseling gestuit terwijl zij met een snelheid van 35 mijlen per uur over de rails vlogen, stortten een vooreen over den spoorwegdijk omlaag. Zij, die in de laatste wagens zaten, voelden eerst de wagens hor 172 ten , stoeten, heen en weder slingeren en toen met