Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18741230-001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
1874
Een
en
Dertigste
Jaargang.
1905.
ÏS.
,
6.65,
3.20,
,
1.80,
mder
Mei
i
iets
Mei
eiling
digda
eveild
g'
lie
in
r;
op
i
Mei
Dec.
arjasr
vlieg.
i
Mei
1875
oe
rd:
aren
;
;
8de
;
105
vette
oeht:
6/sr.
Proef
doen.
idend.
it
ala
arkoo-
jahou-
in
een
partij
ig.
bij
tenge-
iheep-
prijzen
n
van
n
&'/,
forden
;n
ïaet
■pril—
[ei
56.
unij—
89.
)
kilo
Dec.—
—Mei
tal
te
-Pebr.
obo
B.
56.50
ir
Deo.
—Dcc.
.21'/.,
9
lie
f
lauwer.
1.
iel.
pvaart-
water:
f.13
4
d.)
Loon.
NIEUWE
TIBLSCHE
COURANT
VOOB
DB
STAD
EI
Abonnementa-prUs
i
Per
jaar
.
.
f
3,60.
Franco
per
post
o
9,—.
Advert
eni5
En:
Van
één
tot
zea
regels
60
Cents.
Voor
eiken
regel
meer
10
Cents.
BET
ABB0HDISSEEBT.
Woeusdag
30
December,
ö@
Uitgave
s
geschiedt
eiken
Dingsdag-
cn
Yrijdag-Avoüd.
FerkrUgbanr;
bij
den
Uitgever;
by
alle
Boekhandelaren
en
Postkantoren
in
dit
Eijk,
Wegens
den
NIEUWJAARS
172
DAG
zal
het
volgend
nummer
dezer
Courant
een
dag
vroeger
worden
uitgegeven.
Advertentiën
voor
dat
Nommer
worden
iu-
gewacht
tot
Donderdagnamiddag
den
31
December
Staatkundige
Vertoogen.
Oe
onder'teijs-quacstic
in
de
Tweede
Hamer,
II.
Als
men
de
zaak
wel
beschouwt,
dan
lost
zich
de
onderwijsvraag
bij
de
confessioneelen
eigentlijk
op
in
eene
geldquaestie.
Dit
komt
bijzonder
uit
in
de
rede
van
den
Heer
van
den
Berch
van
Heemstede,
die,
na
gewaagd
te
hebben
van
’t
opleggen
van
fmantieelen
dwang
van
Staatswege
en
na
als
middelen
van
verzoening
te
hebben
aangeprezen
uitkeering
voor
elk
schoolgaand
kind,
dat
de
bijzondere
school
gedurende
het
laatste
kwartaal
heeft
bezocht,
aan
het
schoolbestuur
van
eene
zekere
som,
gelijkstaande
met
de
kosten
voor
ieder
kind
op
de
Staatsschool,
of
het
heffen
van
een
afzon
172
derlijken
schoolomslag
en
dien
te
verdeelen,
onder
alle
scholen
,
naar
mate
van
de
school
172
gaande
kinderen,
zeide:
//Pcitelijk
moet
thans
reeds
de
geheele
hoofdelijke
omslag
in
vele
plattelandsgemeenten
gebruikt
worden,
om
de
kosten
der
Staatsschool
te
dekken.
Bovendien
moeten
de
ingezetenen
zelve
voorzien
in
de
kosten
van
het
bijzonder
lager
onderwijs,
waar
172
van
de
kosten
gelijk
staan
met
die
der
Staats
172
school.
Het
eene
gedeelte
der
ingezetenen
leeft
dus
op
de
beurs
van
het
andere
gedeelte,
in
zake
van
het
openbaar
onderwijs.
Ten
aanzien
van
het
lager
onderwijs
wordt
thans
eene
tiran
172
nie
uitgeoefend
op
het
geweten
of
op
de
beurs
der
ingezetenen,
die
gewetenshalve
hunne
kinderen
niet
naar
de
openbare
school
kunnen
zenden."
Hoe
kan
er
toch
sprake
zijn
van
tirannie
op
der
ingezetenen
gewetens
?
de
Staat
dwingt
hen
immers
niet,
hunne
kinderen
naar
zijne
scholen
te
zenden;
hoe
van
tirannie
op
hun
beurs
?
ieder
staatsburger
is
immers
ver
172
plicht
belasting
te
betalen
,
ten
einde
staat,
provincie
of
gemeente
aan
zijne
roeping
kunnen
voldoen.
Is
het
bovendien
niet
ergerlijk
en
inconstitutioneel,
dat
door
leden
der
2e
Kamer
uitdrukkingen
worden
gebezigd,
als
dwang,
tirannie,
onderdrukking
der
minderheid
door
de
meerderheid
en
dergelijke
—
en
dat
tegenover
eene
wet
door
de
beide
takken
der
wetgevende
macht
aangenomen
en
door
den
Koning
be
172
krachtigd
?
—-
doch
wij
stappen
van
dit
onder
172
werp
af,
want
zijn
overtuigd
,
dat
geen
Minis
172
ter
ooit
zal
voorstellen
subsidien
of
restitutien
uit
staats-
of
gemeentekas
aan
gazindtesc/ioleu
te
verkenen.
De
wijzigingen,
die
de
Heeren
Heidenrijck
en
van
Nispen
in
de
wet
van
1857
zouden
wenschen
aangebracht
te
zien,
betreffen
de
artikelen
33
en
36
der
wet;
het
verkenen
van
het
recht
aan
hulponderwijzers,
om
in
be
172
paalde
gevallen
aan
het
hoofd
van
bijzondere
scholen
te
staan
en
de
examens.
—
Men
ver
172
langt
dat
art.
33
zoo
gewijzigd
worde,
dat
schoolgeldheffing
door
de
gemeentebesturen,
be
172
houdens
van
armen,
verplichtend
worde
ge
172
steld
en
artikel
36
in
dien
zin
herzien
worde,
dat
geene
subsidien
worden
verleend
aan
ge
172
meenten
die
niet
schoolgeld
heffen.
De
reden
waarom
men
die
wijziging
wenscht,
schijnt
daar-
rn
gelegen,
dat
men
vreest,
dat
bij
ontheffing
van
schoolgelden
de
ouders,
hun
beurs
stellende
boven
hun
geweten,
aan
de
openbare
scholen
de
voorkeur
zullen
geven
boven
de
bijzondere,
en
dat
deze
dan
niet
met
eerstgenoemde
kun
172
nen
concurreeren.
Ons
komt
dit
punt
van
ondergeschikt
belang
voor,
te
meer
daar
slechts
op
weinige
openbare
scholen
het
onderwijs
ge
172
heel
kosteloos
wordt
verstrekt.
Bedenkelijker
zouden
wij
’t
vinden,
als
werd
toegegeven
aan
punt
2
;
’t
gevolg
daarvan
(wij
hebben
het
reeds
onlangs
betoogd,
zie
Nieuwe
Tielsclie
Ct.
van
10
Oct.
j,l.
No.
1882)
zou
zijn
ondermijning
der
openbare
school
en
verzwakking
van
’t
ge
172
halte
van
’t
onderwijs.
Daaraan
laten
zich
ech
172
ter
de
ultramontanen
minder
gelegen
liggen;
zij
verlangen
integendeel
verlaging
van
’t
peil
der
examens,
vermoedelijk
om
hun
candidaten
te
gemakkelijker
te
doen
slagen.
//Men
moet
letten,
zeide
de
Heer
van
Nispen,
op
het
muUum
en
niet
op
de
mdta,
da
onderwijzers
moeten
wat
zij
weten,
goed
weten,
maar
de
eischen
moeten
niet
te
hoog
zijn.”
't
Schijnt
dat
hij
van
meening
is
dat
het
voldoende
is,
als
zij
maar
blijken
ervaren
te
zijn
in
het:
lezen,
schrij
172
ven
,
rekenen
en
teekenen.
Uit
zijn
gedurige
aanvallen
op
de
leerboeken
in
de
geschiedenis
meenen
wij
te
moeten
opmaken,
dat
hij
dit
leer
172
vak
liefst
als
contrabande
van
de
school
zou
willen
weren
,
of
althans
de
mededeeling
der
schoonste
bladzijden
onzer
vaderlandsche
geschie
172
denis
aan
de
kinderen
zou
willen
onthouden.
Ook
met
de
natuurleer
heeft
hij
weinig
op.
’t
Is
waarlijk
verwonderlijk
hoe
angstvallig
hij
den
inhoud
der
leerboeken
nagaat;
’t
heeft
er
iets
van,
als
ware
hij
met
de
taak
belast,
om
te
onderzoeken
of
er
onder
die
hoeken
ook
zijn,
die
op
de
lijst
der
verboden
geschriften
behooren
te
worden
gebracht.
En
wat
den
onderwijzer
zal
172
ven
betreft,
men
verneme
hoe
hij
verlangt,
dat
hij
wezen
moet.
//Gaat
men
den
bedoelden
prak-
tischen,
eenvoudigen
weg
op
voor
het
lager
on
172
derwijs
,
dan
zijn
die
exorbitante
bezoldigingen
die
men
op
het
oog
heeft
—■
ik
zeg
niet
die
men
heeft
bereikt
—
ook
niet
noodig,
men
late
den
onderwijzer
wat
hij
is
en
make
van
hem
geen
groot
heer,
geen
groot
geleerde,
dat
hij
geen
van
beide
behoeft
te
wezen.”
Maar
wij
vragen
het
wie
verlangt
dat
in
hem
,
wie
geeft
niet
de
voorkeur
aan
een
praktisch
schoolhou
172
der
boven
een
geleerden
boekensohrijver
of
een
die
andere
zaken
meer
dan
de
school
behar
172
tigt
?
Maar
men
geve
hem
—
dit
is
onze
eisch
—
eene
zoodanige
bezoldiging,
dat
hij
onbekommerd
kan
leven;
dat
hij
zij
een
zelf
172
standig
man
,
niet
afhankelijk
van
burgemees
172
ter
,
pastoor
of
dominé.
Wie
meer
van
de
wenschen
der
Katholieken
aangaande
de
herziening
der
schoolwet
wenscht
te
weten,
verwijzen
wij
naar
de
vier
artikelen
voorkomende
in
De
Tijd:
de
daarin
geformu
172
leerde
denkbeelden
zijn
grooteudeels
dezelfde,
als
door
de
Heeren
Knijper
en
Heijdenrijck
zijn
ontwikkeld.
Wat
de
voorstanders
der
neutrale
school
ver
172
langen,
is
genoegzaam
bekend:
hun
hoofddoel
is
verbetering
van
het
onderwijs
en
dat
zal
naar
hunne
meening
bereikt
worden,
door
ver
172
meerdering
van
gelegenheid
tot
opleiding
der
onderwijzers
en
verhooging
hunner
tot
nu
zoo
karige
bezoldiging,
De
Heer
Moens
,
die
wak
172
kere
kampioen
voor
de
neutrale
school
en
het
lager
onderwijs,
heeft
even
als
verleden
jaar
ook
weder
in
deze
zitting,
amendementen
in
dien
geest
voorgesteld
en
die
zoo
welsprekend
en
overtuigend
toegelicht,
dat
het
ons
bevreemdde,
dat
ze
niet
meer
bijval
vonden.
Toch
mocht
hij
de
voldoening
smaken,
dat
voor
't
volgend
jaar
tengevolge
van
de
aanneming
van
zijn
amen
172
dement
de
verschillende
uitgaven
voor
speciale
inrichtingen
van
onderwijs
(normaallessen,
lessen
tot
opleiding
van
hulp-
tot
hoofdonderwijzers
enz.)
met
f
50.000
verhoogd
werden,
De
Minister
van
Binnenlandsche
Zaken
heeft
het
standpunt,
waarop
hij
zich
in
deze
quaestie
bij
de
behandeling
van
’t
antwoord
op
de
troon
172
rede
had
geplaatst,
niet
verlaten.
Geene
herziening
van
artikel
194
der
Grondwet,
vasthouden
aan
het
beginsel
dat
de
openbare
school
bruikbaar
en
toegankelijk
zij
voor
ieder,
maar
hij
achtte
het
niet
in
’t
belang
der
zaak
,
als
hij
nu
trad
in
de
bijzonderheden
van
de
herziening
van
de
wet
op
het
lager
onderwijs
,
terwijl
elke
voor
172
bereiding
,
door
de
Grondwet
vereischt,
tot
de
discussie
over
de
zaak
hem
ontbrak.
Het
komt
ons
voor,
dat
hij
't
nog
niet
met
zich
zei
ven
eens
is,
in
welken
geest
die
herziening
moet
worden
ontworpen
,
want
de
Regeering
zeide
hij,
zou
overwegen
het
denkbeeld
door
den
Heer
Kuijper
aangegeven
,
om
bij
de
moeielijkheden
welke
de
zaak
medebracht,
ëene
Staatscommissie
te
benoemen.
Terecht
is
hiertegen
door
de
Heeren
Moens
en
van
Eek
geprotesteerd;
de
Minister
zou
dan
handelen
in
strijd
met
zijne
pertinente
verklaring,
dat
niet
alleen
nog
in
deze
zitting
een
ontwerp
zou
ingediend
worden,
maar
dat
het
ook
zou
kunnen
worden
behan
172
deld
;
inmiddels
was
de
nood
hoog
gerezen
:
wetsverandering
moest
er
komen
—
wij
gaan
met
ons
onderwijs
niet
alleen
niet
vooruit,
wij
staan
niet
stil,
maar
wij
gaan
achteruit”,
zoo
sprak
de
Heer
Moens
en
al
stond
hij
alleen,
toch
zou
hij
volhouden
wat
hij
beweerde
en
hun
die
het
ontkenden,
te
gemoet
voeren
;
//ge
kent
den
toestand
niet?
Terwijl
wij
dien
toestand
bij
eene
volgende
gelegenheid
zullen
bespreken,
eindigen
wij
ons
overzicht
met
de
opmerking,
dat
het
driedaagsck
debat
over
het
lager
onderwijs
in
de
2e
Kamer,
al
had
het
korter
en
kernachtiger
kunnen
zijn,
toch
niet
geheel
onvruchtbaar
is
geweest.
Het
heeft
den
Minister
bekend
gemaakt
met
de
wenschen
en
verwachtingen
der
verschillende
partijen,
wat
betreft
de
herziening
der
wet
van
1857
;
moge
hij
zich
in
zijn
ontwerp
stellen
boven
de
partijen
en
vooral
overwegen
,
wat
in
deze
gewichtige
materie
’s
lands
belang
vordert.
Aigeseene
SioawstijdiDgeB,
ENGELAND.
Een
der
ontzei
tendate
spoorweg
172
ongelukken,
welke
zelfs
in
Engeland
ooit
plaats
vonden,
heeft
Donderdag
aan
31
menschen
het
leven
gekost,
terwijl
meer
dan
70
personen
zwaar
gewond
werden.
De
sneltrein,
die
des
morgens
te
11.40
van
Oxford
naar
het
Noorden
vertrekt,
was
zwaar
geladen.
Twee
locomotieven
trokken
de
zestien
wagens
die
vol
waren
met
personen
,
die
bij
hun
familiebetrekkingen
in
het
Noorden
de
Kerst
172
dagen
gingen
doorbrengen.
Vlak
bij
Skipton,
even
voor
dat
de
trein
de
brug
over
het
Kanaal
zon
over
172
rijden
,
Brak
de
as
van
een
der
voorste
wagens,
of
sprong
de
band
van
een
der
wielen
,
waardoor
de
wagen
ven
de
rails
geworpen
werd.
De
spoor-
wegdijk
is
ongeveer
20
voet
hoog,
en
de
eersle
wagen
werd
in
de
diepte
geslingerd.
Do
koppel-
kettingen
braken,
zoodat
de
twee
locomotieven
op
tie
rails
bleven,
doch
de
andere
wagens
,
plotseling
gestuit
terwijl
zij
met
een
snelheid
van
35
mijlen
per
uur
over
de
rails
vlogen,
stortten
een
vooreen
over
den
spoorwegdijk
omlaag.
Zij,
die
in
de
laatste
wagens
zaten,
voelden
eerst
de
wagens
hor
172
ten
,
stoeten,
heen
en
weder
slingeren
en
toen
met