Tekstweergave van nieuwe_tielsche_courant-18771215-001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
MD
te
treden
:
n
itg
om
te
]en
Vitge-
10
}
(14,—
10
»
8,50
8.50
8,—
6.50
9,25
9.—
1877.
Vier
en
Dertigste
Jaargang.
2213.
n
»
#
n
M
*
1
*15,—
»—*—
I
jfc
tot
om
jshoudend,
3rd,
afwij-
[e
overige
loco
zon-
vering
iet*
i3
,
Sept.,
Hei
1878
;b
williger;
let.,
Nov.
I
t
31’/*
i
112.
agevoerd:
■en
;
vette
3de
qnal.
1
f
130
a
nuchtere
la
52
c.
3nde
Wol-
if
—,
ache
Jam-
f
2.25
a
0
Footers
Jammen
f
3.40
a
Ironingers
1
3
40
a
Pruisische
iwe
Tarwe
,
Dtiiven-
ie
boonen
f
U.75.
ladingen
Tarwe
igevoerd:
Kalveren
Runderen
6
a
5.4
139.-,
,
April
—
pril—Mei
ei
52.40,
127
ffi
r.
207
g,
m
Hou.
49
g.
en
8m.
77è
geld
,
per
t
28.25
,
)k
17.50,
ijk
38.70,
Faal.
I
Tiet
leepvaart.
et
water
r.&d.jp-
o
d.
|
s
V,
'6
d.)
mm
VOOR
DB
STAD
BH
Abonnements-prya:
Per
jw
.
.
f
8.60.
Franco
per
post
n
3.—.
AdvertentlCn
i
Van
één
tot
zea
regeb
60
Cents.
Voor
eiken
regel
meer
10
Cent».
HET
ARR0HDISSE1HHT.
De
tJitgave
i
geschiedt
eiken
Dingsdag-
en
Vrijdag-AvQDtL
Zaturdag
15
December.
Verkrijgbaar
t
bij
den
Uitgever;
bij
alle
Boekhandelaren
en
Postkantoren
ijj
dit
Rijk.
Agenten
voor
Frankrijk
en
België
€3.
L.
Daube
*
Co.
te
Fbxnkfobten
te
Pabus.
Buitenland,
E332.@el^,xa.c3..
De
schipbreukeliüges
van
de
European
deelen
het
volgende
mede
:
Het
vaartuig,
van
Kaapstad
komende
met
31
passagiers,
verliet
Madeira
den
laten
deier,
Den
Sden
,
in
den
Golf
van
Biecaye,
werd
zij
overvallen
door
een
dikken
mist,
die
haar
den
koers
moet
hebben
doen
verliezen
:
want
des
avonds
op
dien
dag
zag
men
plotseling
het
licht
van
Üshant
aan
bakboord.
De
kapitein
deed
onmiddellijk
wenden,
doch
te
iaat:
met
volle
vaart
stiet
het
schip
op
de
rots.
Zóó
geweldig
was
de
schok
,
dat
het
vaartuig
letterlijk
van
voor
tot
achter
midden
door
gespleten
was.
Gelukkig
was
het
stil
weder,
anders
zou
er
wel
geen
le
172
vende
ziel
algekomen
zijn.
De
booten
werden
onverwyld
uil
gezet,
alle
opvarenden
vonden
er
plaats
in
,
zelfs
het
grootste
gedeelte
van
de
brie
172
venmaal
werd
nog
geborgen.
Naauwelijks
echter
waren
de
booten
afgestoken
van
het
schip,
of
de
stoomketels
sprongen
,
en
het
wrak
verdween
in
de
diepte.
Twintig
minuten
na
het
stooten
was
er
van
het
schip
niets
meer
te
vinden.
De
schip
172
breukelingen
werden
door
Fransche
vaartuigen
opgenomen.
—
Uit
Calcutta
wordt
aau
de
Times
gemeld
,
dat
in
het
noordoosten
van
het
Indisch
rijk
een
kleine
grensoorlog
dreigt
uit
te
breken.
Een
van
de
magtigste
Naga-stammen
beeft
onlangs
ver
172
scheiden
invallen
in
het
noordelijk
Cachal
gedaan.
In
September
grepen
zij
een
van
de
onder
Brit-
sche
heerschappij
staande
Naga-dorpen
aan
en
doodden
daar
160
personen,
van
wie
slechts
5
tot
het
mannelijk
geslacht
behoorden.
De
overi
172
gen
waren
vrouwen
en
kinderen.
Deze
euveldaad
bleef
intuaschcn
niet
ongestraft,
want
de
broeders,
mannen
en
vaders
der
vermoorde
vrouwen
en
kinderen,
die
op
dat
oogenblik
juist
aan
den
Feuilleton,
De
goede
oude
tyd
VAN
MAX
WIBTH,
3).
Baanbrekend
naar
vele
richtingen
zijn
de
vorderingen
in
de
physica,
chemie
en
mechaniek.
De
chemie
vooral
heeft
door
de
nieuwe
methode
der
qnantitatieve
analyse
nieuw
licht
in
de
ver
172
borgen
werkplaatsen
der
natuur
geworpen,
en
vele
tot
hiertoe
onbekende
stoffen
en
krachten
in
den
dienst
van
den
menseh
betrokken,
De
overvloed
van
aanwinsten
op
dit
gebied
ie
zoo
veelvoudig
en
buitengewoon
,
dat
men
de
enkele
uitvindingen
en
ontdekkingen
niet
eens
gezamenlijk
voorstellen,
laat
staan,
verklaren
kan
,
als
men
het
overzicht
van
den
machtigen
vooruitgang
in
geheel
het
groote
niet
uit
het
oog
verliezen
wil.
Men
moet
er
zich
hij
bepalen,
de
hoofdrichtingen
der
men-
schelijke
werkzaamheid,
voor
zooverre
zij
baanbre
172
kend
zijn
en
in
verhouding
staan
tot
de
ovrige
takken
der
goederen-
voort
breng
in
g,
aan
te
wijzen.
Als
wij
tot
dat
einde,
in
plaats
van
naar
de
techno
172
logische
orde,
ons
naar
groote
beschavingege-
zichtepunten
richten,
staat
in
de
eerste
rei,
als
gewichtigste
kracht
der
verbetering
van
mensche-
lijke
toestanden
,
de
verspreiding
der
gedachten
eu
der
gedachten-voorlbrengselen
in
hare
uitgestrekste
beteekenis,
zoo
ook
van
de
voortgebrachte
goede
172
ren
over
’t
algemeen.
In
de
eerste
plaats
was
door
de
uitvinding
der
boekdrukkunst
voor
vier
honderd
jaren
nog
bij
verre
na
niet
het
laatste
woord
gesproken.
Eeuwen
lang
had
men
zich
met
de
eenigszins
verbeterde
pers
van
Guttenberg
beholpen,
toen
de
vorderingen
van
bet
machinen-
huie
in
onze
eeuw,
in
verbinding
met
de
stoom
172
machine,
verbeteringen
in
de
drukapparaten
moge
172
lijk
maakten
,
tegen
welke
zelfs
da
vooruitgang,
van
de
schrijvende
mounikken
tot
Guttenberg
toe,
als
klein
toeschijnt.
Op
29
September
1814
ver-
rastte
de
limes
zijne
lezers
met
de
navolgende
mededeel
ing
:
veldarbeid
waren
,
vielen
op
hun
beurt
de
indrin
172
gers
aan,
doodden
er
57
en
maakten
nog
een
grooter
aantal
gekwetsten.
De
regering
heeft
nu
besloten
een
expeditie
te
zenden,
om
aan
deze
tooneelen
een
einde
te
maken.
—
In
den
loop
der
vorige
week
zijn
op
de
Ecgelsche
kust
niet
minder
dan
5
2
Britsche
en
vreemde
schepen
gestrand.
Daardoor
is
hetwrak-
register
van
dit
jaar
gekomen
tot
bet
getal
1731
en
overtreft
nu
reeds
de
lyst
van
het
vorig
jaar
met
eer
Ï49tal
schipbreuken.
—
De
schouwburg
van
Cardiff
is
geheel
afge
172
brand.
0ixltsola.lEi.i3.c3L,
Door
de
Nordd.
Ailg.
ZeiLung
en
verscheidene
andere
dagbladen
der
hoofdstsd
wordt
ernstig
ge
172
klaagd
over
de
schandelijke
baldadigheid
der
straat
172
jeugd
,
zoomede
van
de
lagere
volksklasse
der
hoofdstad
in
het
algemeen.
Het
dienend
perso
172
neel
der
Cbineesche
legatie
kan
niet
op
den
open
172
baren
weg
verschijnen,
zonder
aan
de
verregaandste
Onaangenaamheden
bloot
te
staan.
Nergens
in
Europa
,
waar
zooats
te
Berlijn
een
Chineesch
ge
172
zantschap
is
gevestigd
,
hebben
dergelijke
ruwhe
172
den
plaats,
want
te
Londen,
bijv.,
zoo
gaat
het
blad
voort,
wordt
van
dergeiyko
ruwheid
en
schaamteloosheid
geen
enkel
spoor
gevonden.
Aan
de
politie
is
bevolen
stipt
te
waken
tegen
alle
overtredingen
van
dien
aard,
men
hoopt
door
gestrenge
straf
op
da
schuldigen
toe
te
passen,
aan
de
menigte
besef
van
pligt
in
te
boezemen,
1$L.
De
groote
diefstallen
,
die
bijna
eiken
dag
sedert
ecnige
maanden
in
de
groote
magazijnen
van
Parijs
gepleegd
worden
,
heelt
de
politie
doen
be
172
sluiten
de
krachtigste
maatregelen
te
nemen
om
de
dieven
in
handen
te
krijgen.
Na
een
onder
172
zoek
Leeft
men
de
zekerheid
verkregen
,
dat
men
vOnze
courant
van
heden
levert
aan
het
publiek
het
praktische
resultaat
van
de
grootste
verbets-
teringen,
die
der
boekdrukkunst
sedert
hare
uit
172
vinding
ten
deel
is
gevallen.
De
lezer
van
dezen
volzin
houdt
thans
een
der
vele
d
ui
zen
de
afdrukken
in
de
hand,
die
den
vorigen
nacht
door
een
me
172
chanisch
apparaat
gedrukt
werden.
Een
bijna
organisch
systeem
van
machinerie
is
uitgevonden,
welke,
terwijl
het
den
menseh
van
de
moeielijke
inspanningen
van
bet
drukken
bevrijdt,
alle
men-
schelijke
krachten
aan
snelheid
en
werkzaamheid
verre
achter
zich
laat.”
In
plaats
van
honderd
vellen
in
het
uur,
gelijk
tot
nu
toe
de
handpers,
bracht
die
door
König
en
Bauer
uitgevonden
snel
172
pers
voor
't
eerst
duizend
in
't
uur
tot
stand.
Hoe
staat
die
uitkomst
echter
nog
achter
bij
de
ongehoorde
uitkomst
der
tegenwoordige,
bij
de
groote
wereld-bladen
in
gebruik
zijnde
cylinder-
persen
met
oneindig
papier
,
die
in
één
uur
dertig
tot
veertig
duizend
op
beide
kanten
gedrukte
vellen
leveren!
Eveneens
is
het
met
de
veikeermiddelen
gegaan.
Nog
voor
honderd
jaren
was
de
snelste
verzending
van
mededeelingen
op
verre
afstanden,
die
door
rijdende
boden
of
koeriers
(postrelais)
met
post
172
paarden,
Onder
Napoleon
I
werd
de
teeken-
telegraaf
uitgevonden,
die
van
toren
tot
toren
sprak.
Daar
deze
nog
sneller
dan
de
duivenpost
was,
die
wel
is
waar
lang
bekend
,
maar
wegens
haar
omslag
en
onbetrouwbaarheid
destijds
meer
als
eene
liefhebberij
aangemerkt
werd,
werd
deze
uitvinding
als
een
wonder
aangezien
!
Maar
dat
mirakel
zonk
in
’t
niet
tegen
het
midden
onzer
eeuw
voor
het
grootere
wonder
van
den
elektrischen
telegraaf,
dia
heden
bijna
de
geheele
aarde
om
172
spant
en
de
gedachten
in
weinige
uren
naar
alle
werelddeelen
verzendt.
Nog
voor
vijftig
jaren
zou
deze
wereld-inrichting
zelfs
door
de
stoutste
ver
172
beelding
voor
ondenkbaar
aangemerkt
geworden
zijn.
Als
een
even
zoo
ondenkbaar
verzendingsmiddel
van
tijdingen
en
berichten
zou
destijds
nog
de
pneumatische
kokerpost
beschouwd
zijn
geworden,
dia
heden
in
de
hootdsteden
de
uitdeeliug
der
to
doen
had
met
een
vereeniging
van
vrouwen,
die
op
een
groote
schaal
werkte.
Men
heeft
ver-
kleede
agenten
doen
gaan
naar
de
inrigtingen,
die
het
meest
door
hen
geëxploiteerd
werden.
In
sommige
beliep
het
bedrag
der
diefstallen
meer
dan
500
francs
per
dag
Den
ïden
derer
stapte
een
elegante
dame,
die
men
gemakkelijk
voor
een
hertogin
zon
houden,
in
de
magazijnen
dn
Bon
Marché,
doorliep
al
de
uitgangen,
die
zij
zeer
goed
kende,
hield
nn
eens
een
praatje
met
de
bedienden
en
vroeg
dan
weder
naar
voorwerpen
die
gij
niet
kocht.
Zij
trok
weldra
de
aandacht
der
verkteede
agenten
,
die
haar
niet
uit
het
ge-
zigt
verloren.
Hun
scherp
oog
bemerkte
ras
dat
zij
hier
een
diefegge
voor
zich
hadden,
en
die
ook
niet
talmde
haar
beroep
in
praktijk
te
brengen,
door
dan
eens
een
hoop
kanten
,
dan
weder
een
stuk
zijde
en
daarna
verscheidene
zilveren
lepels
onder
haar
prachtigen
bonten
mantel
te
doen
ver
172
dwijnen.
Toen
zij
genoeg
had
giag
zij
in
een
rytuig
dat
haar
aan
de
deur
opwachtte,
terwijl
de
agenten
in
een
ander
rijtuig
plaats
namen,
Zy
hield
stil
voor
de
magazijnen
du
Louvre,
waar
een
andere
dame,
niet
minder
elegant
gekleed,
haar
opwachtte
en
plaats
naast
haar
nam.
Het
rijtuig
bragt
ze
eindelijk
voor
de
magazijnen
de
la
Ville
de
Saint
Denis,
waar
ty
twee
andere
dames
ontmoetten.
Het
was
toen
vijf
uur
't
avonds.
Na
een
oogenblik
daar
opgehouden
te
hebben
zouden
sy
uit
elkander
gaan,
toen
de
politie
zich
vertoonde
en
ze
uitnoodigde
te
volgen.
Men
kan
begrijpen
hoe
de
dames
ontsteld
waren.
Men
heeft
bij
hen
groote
hoeveelheden
voorwerpen
van
groote
waarde
gevonden.
Men
gelooft
wel
de
grootster)
in
handen
te
hebben
en
het
ook
tijd
is
de
helers
op
te
gaan
sporen.
3BelSflS.
Dezer
dagen
is
te
Au
den
aarde
een
ongewoon
stoutmoedige
diefstal
gepleegd.
Na
eene
zitting
brieven
verhaast.
Deze
inrichting
levert
tegelijker
tijd
het
bewijs
op
hoe
moeielijk
het
ia
,
tot
zelis
de
nuttigste
verbeteringen
algemeene
toepassing
te
doen
vinden
,
'
want
de
veizt
uding
van
pakketten
in
de
lucht
vrije
kokers
werd
reeds
voor
twintig
jaren
in
Londen
ingericht
en
tot
het
jaar
1876
heeft
het
geduurd,
om
ze
ook
in
Berlijn
in
te
voeren.
De
oudste
thans
nog
levende
Europeaan
was
nog
getuige
van
de
invoering
der
straatwegen.
Om
zich
een
denkbeeld
der
wegen
voor
honderd
eeuwen
te
maken
,
moet
men
zich
in
de
oostelijke
landen
van
ons
werelddeel
begeven.
Leest
men
de
beschryvingen
van
de
reizen
onzer
vaderen,
dan
kan
men
een
van
medelijden
en
humor
ge
172
mengd
gevoel
niet
van
zich
afzetten.
Het
blijven
steken
en
breken
der
rijtuigen
was
eenigszins
eene
openlijke
instelling,
zoodat
door
regelmatig
inge-
richt
voorspan
en
door
vele
smeden
voor
de
be
172
hoefte
van
het
wereldverkeer
gezorgd
werd.
Wie
ergens
op
een
snel
vervoer
gesteld
was
,
gaf
de
voorkeur
aan
den
zadel
en
nog
velen
van’t
levend
geslacht
herinneren
zich
den
ellenruiter,
onder
welke
gedaante
de
handels
reizigers
van
vroeger
tijden
hunne
kiienten
plachten
op
te
zoeken.
Met
het
transport
van
de
goederen
iu
massa
was
het
in
de
hooldsaak
niet
zoo
erg
gesteld
,
ten
minste
voor
zoo
verre
waterwegen
voorhanden
waren
Stroomopwaarts
moesten
de
vaartuigen
door
paarden
getrokken
worden.
Welke
ontzaggelijke
hindernissen
daarbij
te
overwinnen
waren,
kan
men
heden
nog
aan
de
kleine
rivieren
zien
,
waar
deze
inrichting
in
stand
is
gebleven.
Nog
geen
zeventig
jaren
is
’t
geleden
,
sedert
de
Franeche
en
de
Beijersche
academie
der
wetenschappen
zich
de
onvergankelijke
armoedsbetuiging
hebben
al
172
ge
geven
,
door
de
sloomscheepvaart
voor
eene
onpraktische
liefhebberij
te
verklaren!
Heden
worden
op
alle
wereldzeeën
,
meeren
,
stroomen
,
rivieren
ea
kanalen
te
samengenomen
,
—
wan
172
neer
ook
het
aantal
stoom
booten
nog
geringer
is
—
toch
meer
lasten
door
stoom
booten
vervoerd,
dan
op
de
gezamenlijke
zeilschepen.
Op
't
einde
van
het
jaar
1875
waren
in
alle
der
regtbaak
van
den
eersten
aanleg
,
bemirkten
de
advöc.ten
in
toga
dat
men
verscheidene
hun
172
ner
jassen
had
geroofd.
In
het
eerst
dacht
men
dat
er
enkel
eene
grap
was
gepleegd,
doch
weldra
bevond
men
dat
er
inderdaad
een
diefstaL
had
plaats
gegrepen
en
de
binnenpatmers
de
beste
overjassen
hadden
uitgekozen,
waaronder
zelfs
dien
van
den
advocaat
burgemeester
der
stad.
Tot
heden
toe
heeft
men
de
dieven
nog
niet
gevonden.
ELxuslena.tiL-TxM'te.lj
o.
Naar
aanleiding
van
de
voorloopige
berigten
omtrént
den
va!
ran
Plewna
geeft
de
Daily
News
van
het
gebeurde
het
volgende
overzigt:
//Osman-bassa
begon
den
aanval
Zondag
jl,
met
het
aanbraken
van
den
dag,
om
te
zien,
of
hij
uit
Plewna
kon
ontkomen.
Een
deel
zijner
troe
172
pen
drong
in
de
Russische
loopgraven
eu
batterijen
door
en
een
ander
deel
vermeesterde
het
fort
Dolny
Netropolje
,
dat
Osman
den
weg
versperde.
Maar
de
Turken
konden
de
verschansingen
der
Russische
garde
niet
geheel
doorbreken
en
het
aanvallen
en
vermeesteren
van
battery
en
en
forten
deed
een
kostbaren
tijd
verloren
gaan,
gedurende
welken
de
Russen
'van
alle
kanten
kwamen
aanrukken.
Na
vijf
uren
strijdens
kwam
Osman-bassa
tot
de
overtuiging,
dat
hij
niet
door
de
Russische
liuien
kon
heenkomen
en
trachtte
zich
in
zijue
vroegere
stellingen
terug
te
trekken.
Maar
de
Roumaniërs
waren
in
dien
tyd
reeds
binnen
Plewna
gekomen
en
Osman-bassa
vond
infanterie,
kavailerie
en
artillerie
in
den
rug
vau
zijn
leger.
Wedrstand
was
niet
langer
mogelijk
en
bovendien
was
de
generaal
zelf
gewond,
Hij
gaf
zich
dus
on
voorwaardelijk
over
en
stelde
zijn
zwaard
ter
beschikking
van
den
Keizer
van
Rus
172
land
Van
het
leger,
dat
hem
overwon
is
Vorst
Karei
van
Roumanie
de
opperbevelhebber;
maar
Osman-bassa
achyct
een
onverwiunelijken
afkeer
gehad
te
hebben
om
zich
over
te
geveo
aan
een
vijf
werelddeelen
293.948
kilometers
spoorwegen
iu
exploitatie,
waarvan
141,600
kilometers
op
Europa
en
127.871
kilometers
op
Amerika
komen,
en
die
te
samen
een
kapitaal
van
bijua
20
milliar-
den
marken
en
eene
jaarlijksche
inkomst
van
bijna
3000
millioen
marken
vertegenwoordigen.
Sedert
worden
de
reizigers
tienmaal
sneller
vervoerd,
en
de
afstanden,
die
de
lauden
vroeger
scheidden,
zija
saamgekrompen.
Het
leven
der
beweeglijke
en
productieve
lagen
der
bevolking
heeft
zich
daadwerkelijk
verlengd,
om
den
geheelen
tijd,
die
vroeger
langer
onderweg
moest
worden
doorge
172
bracht.
Sedert
zijn
hooge
bergen
door
tunnels
doorgebroken,
rivieren
door
deze
overbrugd
,
stroomen
en
zeearmen
zijn
door
middel
van
ijze
172
ren
kokers
en
traliebruggen
overspannen
geworden,
welke
men
anders
slechts
door
scheepsgereed-
tchappeu
overschrijden
kon.
Het
werk
van
Vasco
de
Ga
ma
werd
overvleugeld
eu
op
zij
gesteld,
vermits
door
het
graven
vau
het
Suez-kananl
de
directe
weg
voor
de
scheepvaart
tusschen
Europa
en
Hindustan
geopend
werd.
Sedert
kan
de
reis
om
de
aarde
in
tachtig
dagen
volbracht
worden
,
terwijl
de
vroegere
wereldomzeiler*
drie
jaren
daarvoor
gebezigd
hebben.
Deze
wonderbare
ontwikkeling
der
transport
172
middelen
is
aan
het
stoomwerktuig
te
danken,
dat
voor
honderd
jaren
uitgevonden
werd,
maar
een
halve
eeuw
tot
algimeene
toepassing
noodig
gehad
heeft
en
ook
heden
nog
in
de
uitbreiding
en
meerdere
volmaking
begrepen
is.
De
arbeid
van
honderden
technische
denkers
was
noodig,
om
Watt's
eerste
machine
uit
hare
oorspronkelijke
eenvoudige
gedaante
tot
hare
tegenwoordige
werk
172
zaamheid
te
verheffen*
Zij
geeft
tegelijkertijd
daarmee
het
duidelijkste
beeld
van
de
solidariteit
der
meuschelijke
pogingen,
vau
het
heerschen
der
wet
vau
beschaving,
krachtens
welke
ecu
voor
allen
en
allen
voor
een
werken
en
door
middel
van
vereenigde
inspanningen
de
stoffen
en
krachten
der
natuur
in
winstgevender
mate,
als
hulparbei-
ders
vau
den
menseh,
aan
zich
trekken
en
daardoor
tot
een
hongeren
trap
van
macht
en
genot
op
172
klimmen.
(Wordt
vervolgd).
an
Loon.