Tekstweergave van OW_1910-12-17_003
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Niet
minder
succes
dan
met
zijn
eerste
lezing
heeft
de
Katholieke
Kring
met
de
tweede
in
dit
winterseizoen
gehad
,
uu
Pro
-
fessor
Dr
.
A
.
Sassen
O
.
P
.
optrad
met
het
hoogst
belangrijke
,
het
gehoor'zeer
boeiende
onderwerp
:
Katholiek
Zwitserland
,
zijn
godsdienstzin
in
verband
met
zijn
karakter
.
Was
de
opkomst
ditmaal
niet
zoo
talrijk
als
de
eerste
maal
,
ofschoon
de
zaal
toch
nog
flink
bezet
was
,
de
stof
was
zeker
nog
interes
-
anter
en
meer
aangepast
aan
het
auditorium
.
Na
een
hartelijk
woord
van
welkom
aan
de
aanwezigen
gat
de
voorzitter
,
de
heer
B
.
van
Wijk
,
het
woord
aan
den
spreker
van
den
avond
.
Spr
.
meende
«
ijn
gehoor
vooraf
te
moeten
meedeelen
,
dat
hetgeen
hij
dezen
avond
in
den
vorm
eener
eenvoudige
causerie
aan
hun
belangstelling
zou
voorstellen
,
eigen
-
lijk
slechts
een
klein
gedeelte
omvat
van
wat
de
titel
belooft
.
Beperkte
tijd
nood
-
zaakte
hem
daartoe
.
Toch
meende
hij
,
dat
ook
dit
weinige
nog
wel
zijn
nut
zou
kunnen
hebben
.
Zwitserland
wordt
dikwijls
vergeleken
bij
Nederland
,
en
te
recht
.
Een
reden
te
meer
onze
aandacht
te
wijden
aan
den
politiek
-
godsdienstigen
toestand
waarin
onze
broeders
in
het
land
der
klassieke
vrijheid
verkeeren
.
Zwitserland
is
ongetwijfeld
zoowel
van
geologisch
als
van
geographisch
standpunt
een
der
interessantste
punten
van
Europa
.
De
bergen
zijn
als
de
reusachtige
initialen
in
het
groote
boek
der
autobioffraphie
van
den
aardkorst
;
elke
bergrug
als
eennieuw
hoofdstuk
uit
de
geschiedenis
dier
ontzag
-
wekkende
revolutie
.
De
bergen
zijn
het
die
het
karaktervan
den
Zwitser
vormden
;
maar
even
geacciden
-
teerd
als
er
de
bodem
is
,
is
dat
karakter
.
Men
vindt
er
sterk
geprononceerde
volks
-
typen
en
zeer
uiteenloopend
.
Eén
trek
hebben
zij
allen
gemeen
:
hun
onafhankelijkhpidszin
;
en
zoo
iets
.
dan
ia
deze
wel
het
gevolg
hunner
geographische
hgging
.
De
Zwitser
is
in
den
grond
naïef
;
hij
is
I
vol
bewondering
voor
zijn
land
.
En
is
hij
Missie
-
Rozenkransen
.
Kerkboeken
.
GROOTE
KEUZE
.
MATIGE
PRIJZEN
.
Wed
.
ïï
.
van
Haaf
,
•
Waterstraat
.
WATERSTRAAT
50
WATERSTRAAT
50
.
(
jroote
belangrijke
Uitverkoop
,
iflP
wegens
opheffing
der
zaak
te
ARNHEM
VAiN
EEN
GROOTE
PARTIJ
'
Dames
-,
Heeren
-
en
Kinderschoenwerk
TEGEN
SPOTPRIJZEN
.
Oiegrenen
die
voor
f
4
koopen
krijgen
een
«
aar
warme
Kiuderpantoffels
O^üeXu
'^'^
ï
******^
WATEESTEAAT
50
.
^
WATEESTfiAlT'sO
naar
onze
stad
'
n
heele
onderneming
,
waar
-
tegen
men
opziet
.
En
geen
wonder
dat
de
overkanters
rustig
den
tram
nemen
naar
Nijmegen
,
—
al
duurt
het
ook
wat
lang
,
—
om
hun
inkoopen
te
doen
.
Een
stad
als
Nijmegen
heeft
bovendien
voorkooplustigen
veel
meer
aantrekkelijks
.
Maar
zelfs
in
gewone
omstandigheden
wat
is
dan
nog
de
verbinding
van
Tiel
met
het
Maas-en-Waalsche
ongelukkig
!
Wat
moet
men
niet
wachten
en
nog
eens
wach
-
ten
,
vóór
dat
men
over
is
!
Wat
'
n
onzeker
-
heid
,
wat
'
n
tijdverlies
,
wat
'
n
gelegenheid
om
zich
te
vervelen
en
te
verbijten
!
Is
het
dan
wonder
,
dat
de
mensch
aan
het
klagen
raakt
,
en
is
dan
zijn
klacht
niet
redelijk
en
zeer
gegrond
:
A^anneer
zal
onze
stad
toch
het
belang
van
de
burgerij
eens
behartigen
om
een
sneller
en
makkelijker
overtocht
te
verzekeren
naar
IVlaas-en-Waal
?
Dat
zal
toch
in
een
plaats
als
de
onze
,
die
zooveel
„
geleerdheid
"
in
zich
bergt
in
onze
verlichte
20ste
eeuw
wel
niet
te
veel
gevraagd
zijn
!
En
toch
,
en
toch
,
ja
,
de
s
c
h
ij
n
is
er
werkelijk
,
dat
het
wèl
te
veel
gevraagd
is
!
Is
dat
niet
treurig
?
Zou
hier
nu
niets
aan
te
doen
zijn
?
vroeg
mij
onlangs
een
vriend
die
zich
al
jaren
lang
aan
dit
zooveel
en
zoo
wijd
besproken
euvel
had
geërgerd
.
Natuurlijk
is
hier
wèl
iets
aan
te
doen
,
was
mijn
antwoord
.
IVlaar
men
moet
vol
-
houden
en
geen
moed
verliezen
,
als
'
n
eerste
poging
mislukt
.
Want
hoe
gaat
het
gewoonlijk
?
Jan
en
Piet
en
Klaas
die
de
treurige
gevolgen
van
dezen
misstand
dagelijks
aan
den
lijve
of
in
hun
zaken
ondervinden
,
spoken
onder
elkander
op
'
t
ber
geval
,
wenschen
deze
„
Zelden
Rust
"
naar
de
maan
,
praten
als
jongens
over
een
„
Zeppelin
"
of
een
vlieg
-
machine
.
En
verder
kunnen
we
op
hen
toepassen
:
Ze
dronken
een
glas
En
lieten
de
zaak
zooals
ze
was
!
Maar
zoo
komen
we
er
niet
.
Alle
belanghebbenden
,
en
dat
zijn
er
geen
honderden
,
maar
duizenden
,
allen
moeten
als
éen
man
de
schouders
er
onder
zetten
.
Ze
moeten
reclame
maken
voor
hun
vraag
naar
verbetering
,
op
alle
mogelijke
geoor
-
loofde
wijze
.
Ze
moeten
petitioneeren
op
gepaste
manier
aan
het
juiste
adres
.
Ze
moe"
-
ten
de
overtuiging
voortplanten
,
dathetzóo
niet
langer
kan
.
Ze
moeten
volhouden
te
strijden
op
eerlijke
wijze
voor
een
zoo
groot
belang
.
En
zou
men
meenen
,
dat
bij
een
-
parige
,
aanhoudende
,
krachtige
actie
voor
zulk
een
redelijken
wensch
,
waarvan
zooveel
welvaart
afhangt
voor
zulk
een
voorname
klasse
onzer
inwoners
,
daaraan
ten
lange
leste
geen
gehoor
zou
gegeven
worden
?
Ik
voor
mij
zou
denken
,
dat
dit
onmoge
-
lijk
ware
.
Welnu
dan
,
waarom
de
hand
niet
aan
den
ploeg
geslagen
in
plaats
van
rustig
en
werke
-
loos
toe
te
zien
?
Wie
zet
die
actie
op
touw
?
Hiermee
heb
ik
aan
'
t
verlangen
van
mijn
vriend
voldaan
die
graag
had
dat
ik
'
t
i
n
de
krant
zou
zetten
,
want
zelf
was
hij
niet
gewoon
met
de
pen
om
te
gaan
.
Dit
laatste
is
wel
jammer
,
anders
,
dunkt
me
,
ware
hij
de
aangewezen
persoon
geweest
om
„
de
kat
de
bel
aan
te
hangen
"!
Maar
er
zal
op
die
massa
belanghebbenden
toch
wel
éen
zijn
die
het
eerst
op
de
bres
springt
!
Welnu
,
laat
hij
voor
den
dag
komen
!
En
me
dunkt
zoo
,
als
hij
de
kolommen
van
Ons
W
e
e
k
b
1
a
d
tot
verdediging
van
zijn
belang
noodig
zal
hebben
,
dat
de
Redac
-
tie
van
dit
blad
hem
gaarne
gastvrijheid
zal
verleenen
\
ik
sta
er
zelfs
.
borg
voor
1
Gremengde^jerichteii
.
St
.
Nicolaas-surprises
—
Van
de
vele
surprises
welke
de
couranten
vermeldden
,
deelen
we
er
enkele
mee
.
Men
hoeft
er
echter
niet
jaloersch
op
te
wezen
:
Op
St.-Nicülaasavond
is
een
ingezetene
van
Velp
„
verrast
"
met
een
pak
waarin
een
jongetje
was
gepakt
met
een
Üesch
warme
melk
.
Een
ingezetene
van
Haarlem
ontving
op
St
.
Nicolaasavoud
een
withouten
doodkist
,
waarin
een
pop
en
een
niet
onderteekend
briefje
.
De
man
was
terecht
niet
met
deze
zen
-
ding
gesticht
en
heeft
de
politie
van
deze
ongepaste
grap
op
de
hoogte
ge
teld
.
.
Een
echtpaartje
in
een
andere
stad
dat
den
dood
.
beweende
van
een
dierbaren
„
poedel
",
stuurde
elkander
zonder
dat
men
natuurlijk
iets
van
elkaar
afwist
,
een
spre
-
kend
evenbeeld
van
den
betreurden
poedel
.
Binnen
10
ininuteu
lijd
was
hel
waarlijk
verraste
echtpaar
'
in
'
t
bezit
van
twee
poedels
.
Misschien
is
er
nu
aan
dat
adres
wel
één
te
koLp
!
Dominee
Bronsveld
nog
niet
te
-
vreden
.
—
Dominee
Bronsveld
is
heelemaal
niet
tevreden
over
den
loop
van
de
alge
-
meens
beschouwing:en
over
de
Staatsbe
-
grooting
.
Hij
had
zich
blijkbaar
voorgesteld
,
dat
de
regeering
onder
de
schrikkelijke
aan
-
vallen
van
links
erbarmelijk
bezwijken
zou
,
en
dat
in
elk
geval
de
coalitie
tegen
den
verwoeden
storm
niet
bestand
zou
blijken
.
Maar
och
Heer
,
wat
is
de
man
teleur
-
gesteld
!
Regeering
en
coalitie
staan
nog
overeind
,
alsof
er
niets
gebeurd
was
,
en
dat
na
ai
het
grof
geschut
,
of
liever
het
aan
-
houdend
vinnig
tirailleursvuur
,
waaraan
zij
drie
weken
in
de
Kamer
bloot
stonden
.
Hij
constateert
dat
voor
hem
zoo
ont
-
moedigend
feit
in
zijn
„
Stemmen
voorwaarheid
en
vrede
".
»
AIzóo
,
de
regeering
laat
de
heeren
van
links
maar
naar
hartelust
uitpakken
en
.
.
.
gaat
kalm
haar
gang
.
Desgelijlis
laten
ook
de
mannen
van
de
coalitie
zich
niet
van
hun
stuk
brengen
,
maar
blijven
trouw
de
regeering
steunen
!
Er
is
dus
geen
kijk
op
,
dat
ze
elkaar
zullen
loslaten
.
Droevig
vooruitzicht
voor
een
man
als
dominee
Bronsveld
..
Het
ergste
daarbij
is
,
dat
zij
maar
aan
het
verdeelen
blijven
van
de
subsidies
,
de
onderscheidingen
en
de
baantjes
,
die
toch
van
rechtswege
uitsluitend
aan
rechtgeaarde
liberalen
toekomen
.
En
nóg
is
de
heer
De
Stuers
niet
te
-
vreden
schampert
dominee
.
Hierin
heeft
hij
het
wel
een
beetje
mis
.
Niet
da
heer
De
Stuers
toonde
zich
onte
-
vreden
,
maar
de
heeren
Borgesius
en
zijn
medestanders
klaagden
steen
en
been
over
de
miskenning
van
hun
geestverwanten
.
En
juist
om
hun
aan
te
toonen
,
dat
ze
heelemaal
geen
reden
tot
klagen
hadden
,
rekende
de
heer
De
Stuers
hun
voor
hoe
zij
tot
dusver
alles
voor
zich
alleen
hadden
ingepalmd
,
zoodat
ze
nu
ook
anderen
wel
wat
mochten
gunnen
.
Veel
minder
dan
de
heer
De
Stuers
,
is
dominee
Bronsveld
zelf
tevreden
.
De
man
beleeft
dan
ook
droeve
tijden
.
(
Geld
.)
Burgerlijke
Stand
te
Tiel
.
Vao
8
tot
15
Dec
.
BEVALLEN
:
G
.
Lakeveld
,
geb
.
Spie
-
ring
,
D
.
-
H
.
J
.
V
.
Eidik
,
geb
.
WiUemse
,
ii
-
—
M
.
Jansen
,
geb
.
Soudijn
,
Z
.
—
G
.
H
.
Baggerman
,
geb
.
Verbeek
,
D
.
OVERLEDEN
:
C
.
M
.
Vermeer
,
16
i
-
-
W
.
H
.
K
.
Schröer
,
9
w
.
—
J
Th
v
Kleef
,
10
m
.
laatste
tiericliten
.
onbedorven
,
dan
is
hij
door
en
door
gods
-
dienstig
,
en
dan
zijn
voor
hem
de
bergen
de
hoogaltaren
der
schepping
,
waarop
hii
met
liefde
en
dankbaarheid
den
Schepper
de
hulde
zijner
aanbidding
brengt
.
Die
bovengenoemde
onafhankelijkheidszin
heelt
bij
den
Zwitser
een
tioogen
graad
van
prikkelbaarheid
gekweekt
,
die
zich
vooral
uit
in
de
politiek
.
Zwitserland
Jiidt
aan
politieke
hysterie
.
De
democratie
der
Zwitsers
heeft
wel
eens
een
bijsmaakje
,
zoo
goed
als
hunne
opvat
-
tingen
der
vrijheid
.
Daarna
gaf
spreker
enkele
treffende
schet
-
sen
uit
het
Zwitsersche
volksleven
;
enkele
aangrijpende
verhalen
uit
het
lijden
en
strijden
dier
Alpenbewoners
:
Schetsen
ont
-
leend
aan
den
populairen
,
fijnvoelenden
en
artistieken
Züricher
journalist-novéllist
Georg
Baumberger
.
De
politiek-kerkelijke
toestanden
van
het
katholieke
Zwitserland
zijn
zeer
ingewik
-
keld
;
zoowel
wegens
de
autonomie
der
Kantons
,
als
den
immeraangroeienden
geest
van
centralisatie
die
de
Boudsregeering
beheerscht
.
Deze
laatste
is
in
zekeren
zin
een
gevaar
voor
de
vrijheid
der
kerk
en
hare
instellingen
,
terwijl
in
vele
gevallen
de
Katholieken
een
steun
vinden
in
den
ouder
-
lingen
naijver
der
Kantons
en
hun
taai
vasthouden
aan
eigen
rechten
.
Zeer
eigenaardige
moeilijkheden
breno-t
met
zich
mede
het
sterk
internationale
efe
-
ment
,
dat
in
Zwitserland
verblijf
iioiidt
,
terwijl
de
vijandige
gezindheid
der
Bouds
-
regeering
ten
opzichte
der
religieuse
orden
in
conflict
komt
met
overwegingen
van
meer
stoffblijken
en
finantieelen
aard
,
waar
het
geldt
de
toelating
van
vreemde
reli
-
gieusen
,
met
name
der
Fransche
uitge
-
wekenen
.
Toch
is
er
veel
wat
ons
met
hoop
ver
-
vult
voor
de
toekomst
,
en
onbegrensd
ver
-
trouwen
doet
stellen
in
de
aanhankelijkheid
der
Zwitsers
aan
de
Katholieke
Kerk
.
Voor
den
Kath
.
Zwitser
is
het
bondsvaan
,
het
witte
kruis
op
het
ro'ide
veld
,
het
symbool
zijner
onbesmette
geloofsovertuiging
,
gedra
-
gen
door
de
warme
onwankelbare
liefde
tot
de
Kerk
.
Een
daverend
applaus
vertolkte
Professor
bassen
,
dat
de
aanwezigen
ten
hoogste
voldaan
waren
over
hetgeen
zij
dezen
avond
te
hooren
hadden
gekregen
.
Daarom
sprak
de
Moderator
,
de
WelBerwaarde
Pater
A
.
C
.
Baars
,
zeker
naar
aller
hart
,
toen
hij
den
geachten
Spreker
oprecht
dank
zeide
voor
het
geboden
genot
.
Hij
hoopte
van
harte
,
dat
Dr
,
Sassen
nog
eens
spoedig
in
de
gelegenheid
zou
zijn
om
hetgeen
hij
speciaal
over
Katholiek
Zwitserlaud
slechts
in
'
t
kort
kon
behandelen
,
spowlig
voor
de
leden
van
den
K
.
K
.
nog
in
breedere
trekken
te
komen
uiteenzetten
.
Dan
voorspellen
wij
den
Spr
.
die
zij
o
belangrijke
stof
in
zulk
een
aantrekkelijken
vorm
wist
te
gieten
,
dezelfde
,
neen
,
nog
grootere
belangstelling
.
Advertentiën
.
ÉMÊÊÊÊÊ
^^
De
Dames
der
St
.
HpjH
^
Elisabeths-Vereeniging
mF
~^^
■
zeggen
bij
deze
hartelijk
rtank
aan
allen
die
—
op
welke
wijze
ook
—
haar
gesteund
en
geholpen
hebben
tot
het
hnitengewoon
welslagen
van
de
Tombola
,
ten
voordeele
der
armen
j.l
.
Zondag
gehouden
in
de
zaal
der
R
.
k
'
W
.
V
.
St
.
Joseph
alhier
.
Tiel
,
16
December
1910
.
Vleesolihouwerij
en
-
-
:-
-
Spekslagerij
.
-:-
—
Kleittergstraat
B
OO
,
—
Eerste
kwaliteit
RUND
-
EN
VARKENSVLEESOH
.
:-
-
:
Tegen
sterk
concurreerende
prijzen
.
:-:
Beleefd
aanbevelend
,
J.RIJNSOBVER
.
R
.
K
.
Dansclub
.
Ah
lid
kan
men
zich
nog
aanmelden
in
het
ge
-
bouw
der
R
.
K
.
Werklieden
-
Vereeniging
St
.
Joseph
op
Zondag
18
December
van
11—1
uur
.
i
l
Ml
h
,
Si
JOSEPH
.
Biljart-Coflcoufs
op
Zondag
18
December
van
half
12
tot
1
uur
;
en
'
s
avonds
van
8
tot
lialf
10
.
Reglement
hangt
ter
inzage
.
De
fraaie
prijzen
zijn
tentoongesteld
in
d
e
zaal
.
Fijn
!
Fijn
!
O
a
/
iroow
-,
Parel
-^
S
en
Spleeterwten
bij
L
.
J
.
KOOPIAÏfS
,
VOORSTAD
.
Abrikozen
.
,
Pruimedanten
.
Appelen
.
Peren
.
Busgroenten
.
Wed
,
A
.
L
.
Jansen
,
Waterstraat
.
ïelef
.
Interc
.
58
.
Er
lüordt
gevraagd
:
EEN
FLINKE
Dienstbode
,
van
goede
getuigen
voorzien
.
Briefen
letter
H'e
n
B
bureau
van
dit
blad
.
lanufactureü
en
Confectie
.
Gevraagd
voor
direkt
of
later
:
een
net
R
.
K
.
aankomend
BedieodeofLeerliog
,
Br
.
franco
letter
Z
Bureau
dezer
.