Tekstweergave van TC_1856-01-06_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
é ''■ % 13 Jaargang , ). % iJSiff -»- E COUR AN DEN 6 JanuarU . VAN ZOI^DAG De prijs der A D V E R T E N T 1 E N is van EEN tot ZES Re - gels 60 Cents , en voor lederen Regel daarboven 10 Cents , hst zegelregt van 35 Cents voor iedere plaatsia ? is niet daaronder begrepen . Brieven franco Alle ADVERTENTIEN moeten op den dag d»r uitgava vóór des namiddags 4 are iroiden . bezorgd . Dit blad wordt elkeu Woeusdag - eu Zaturdag-avond bij den Stads - Drukker C . A . CAMPAGNE te Tiel f^-f^'^'^-Jil prijs van hetzelve is vjor drie maanden bmnen de stad ƒ 1 , UU en /■ l 20 franeo door het geheele Rijk . Men kan echter de Woens - dagsehe of Zaturdagsche Courant afzonderlijk bekomen . egen de helft van den Abonuementsprijs . Men abonneert zich te ^ a - geningen bij W . J . TiBOur ; te Zalt-Bommel bij J . W . Uamen , alsmede eWers bij de Postdirect . en Boekh . ; re glorie verworven , 4ie het oètstraalt , op dnizenderlei wijzen werkten en zorgden onze vaderen . Op ! op dan niet gemard ! opdat niet eenmaal de vreemdeling met een spotlach zegge : „ Zie dat zijn Nederlanders ! nako - melingen van de inannjn , die het meer hebben droog ge - inaakU " Of faalt het aan werk , immers neen : kunde , degelijke grondige kunde , is de eenige grondslag van vofksgeluk , hoe meer en beter het volk onderwezen wordt , te beter ook en te meer zal het werken en in nijverheid uitblinken ; — te beter en te meer zal het in handel en scheepvaart met andere volken kunnen wedijveren ; — te beter en te meer zal het er in sla - gen om het ploegijzer magtig te maken , en de natuur U ! dwingen , om den mensch te dienen ! en nu hoe is het gssteld met het volksonderwijs ? Eens werd het hoog geroemd , nog is er veel goeds , maar toch zoo wij on - partijdig onderzoeken en oordeelen , zullen wij moeten erkennen , dat wij zijn blijven stilstaan en dat kan niet ; veel zeer veel ontbreekt er nog aan ons volks-onderwijs , en vooral wordt er gemist die praktische rigting , welke bij andere natiën meer en meer voortreedt en die al - leen kan leiden tot het , doel , nut voor het leven . Nederland is een klein land , bijna overal omringd door magtige rijken ; verre af heeft het bloeijende ko - loniën van waar raiUioenen schatten , naar het moe - derland toestroomen , maar niet op de magt der wa - penen kan Nederland zijne toekomst laten ru.sten , niet met die magt kan het waken voor het behoud zijner koloniën , daartoe is Nederland te klein in omvang . 10 min talrijk in bevolking ! Door de magten des vre - ( les , door zijnen handel , zijne nijverheid , zijne zee - vaart , moet Nederland zijne toekomst verzekeren ! Door wijze vrijgevige wetten moet het zich sterk maken ; door allerlei inrigtingen , welke kunnen strekken om den vreemdeling bij voorkeur zjne havens , zijne mark - ton te doen bezoeken , daardoor alleen kan Nederland blijven wat het is , en magtigeren bloeijender worden ; eene stapelplaats en vrijmarkt voor alle volkeren , en een voorbeeld in industrie en praktische wetenschap , dat moet Nederland worden ! maar hoe is het nu met al dat wat daartoe gevorderd wordt ? Zijn onze ha - vens wat zij wezen moeten ? Is onze handels - wetge-vin " overeenkomstig de eischen van tijd en weten ,,...(, . Heeft onze industrie al die hulpmiddelen , welke van spoorwegen als anderzins kunnen verkregen worden ? Is die industrie zelve genoeg onderwezen ? .; an waartoe die vragen ? Ieder onpartijdige en on - bevooroordeelde , zal met ons moeten erkennnen , ei ontbreekt nog veel . Op ! op dan Nederland ! Gij kuni < oo gij wilt . schap STADH ^ ARHOXDISSEIENTS-MËÜWS , ENZ . TIEL , Zaturdag Avond 5 Januarij 1856 . — Gedurende het jaar 1855 beliep alhier het getal Ier Geboorten : van het mannelijk geslacht . 113 103 10 75 79 vrouwelijk waarvan buiten huwelijk . . Overledenen : van het mannelijk geslacht . . „ „ vrouwelijk „ • • levenl . aangeg . v . h.-mann . gesl . „ „ vrouw . „ buiten de Gemeente mann . gesl . vrouw . „ 216 154 17 5 2 Huwelijken : van jongmans met jonge dochters 30 „ ,, weduwen . . 3 weduwen , met jonge dochters 6 „ weduwen . . 1 40 — Gedurende het jaar 1855 zijn te Wageningen geboren 148 kinderen , waarvan 80 van het mannelijk en 68 van het vrouwelijk geslacht . Hiervan 145 in huwelijk en 3 buiten huwelijk . Overleden 89 personen , waarvan 42 van het man - nelijk en 47 van het vrouwelyk geslacht , waaronder niet begrepen zijn 4 personen , aldaar overleden , doch elders woonplaats hebbende , en 4 levenloos aangege - ven kinderen , als 3 van het mannelijk en een van het vrouwelijk geslacht . Gehuwd 37 paren . >! I ) ekf S - or aten : bed ': reeds tii -; ) euren en slling. zoo h'ïvig in gedurip ; ) k zij be - Idborger's eheel van ? dan zes j kakebap. - ) gevofciiT irwebrood chen Ket - | it zij vol - 1 ." Harlingen , ae ziekten oldberger - impkolijk , iwzwakte , sdiin , ge - it , zwakte ïumatische edig mede gt zonder 70 — f3,60 , 80 aar . LI Kistjes met '■ verken en n voorzien 3 Tideman . i . de Roos . tekler . Wa - Wansleven steden . iel ontvan - men ecliter w'ii bemer - i tegen ge - ; belang in Wanneer aam teeke - zwarigheid . 1856 ZIJN : der Lin - k , Z . ZIJN : am . , D . — M . ' leijte , geb . Is , D . Böink , 2 j . s , 44 j . — d van J . H . :' iel . er van Gra - vlug opge - Garst in een rijzen goed ot f 17.25 ; r.20 ; Rogge f6.75 , f7.Ü0 75 ; Boonen ) 0 , f850 tot , fl4.50 tot tot fl4.50 . i de Haven ie '>^ j i^0 ^-' Wat Nederland kanH Tot deze vraag en dezen uitroep gaf onlangs aanlei - ding een artikel , voorkomende in Eevue des deux Mondes , dat ook door Duitsche bladen is overgenomen en waarbij de energie der ISlederlanders , in de bestrij - dino ' van hunnen natuurlijken vijand , het water , hooge - lijk^wordt geroemd , bii gelegenheid van eenige mede - deelingen omtrent dft droogmaking van den Haarlem - , Reeds sedan lang , zegt de steller van dat artikel aan het slot , „ reed.s . edert lang zoude Holland uit de geschiedenis verdwenen zijn , zonder de bekwaamheid zijner waterbouwkundigen , zonderde reuzenwerkea en bewonderingswaardige weringen , welke dit bmd tegen de ma"-t der wateren beschermen . Is het waar , dat Hol - lands bodem zinkt , des menschen geest verheft zioh en zet den strijd voort ; — Holland kan men vergelijken bij een schip , dat zonder den onophoudehjken arbeid , de onve.moeide vlijt , zijner bekwame zeelieden reeds sedert lang in de diepte verdwenen zoude zijn . Maar door zulke handen gehouden , staat het reeds daar ge - durende al de eeu-.ven , waarvan de geschiedenis spr.^ekt en zal zonder twijfel nog lang een hoogen trap van mao-t en grootheid en zeevaart en handel behouden . Het doet goed ,, wanneer men zoo ongevraagd , uil vreemden mond , lof en billijke schatting hoort en het ma -' ook , dat wij trot.s zijn opwerken , nis do dioog - makingvan den Haarlemmermeer ! Eene binnenzee te vernietigen van elf uren gaans omtrek , wier onstni - mi>Te wateren meer en meer verwoesting en ellen'ie over den omtrek dreigden te brengen , geheel die massa water te verplaatsen ! waar visschen slechts en watervogels huis - den , eenebeemdete scheppen , Nfaarin eene nijvere tal - rijke bevolking , een ruim en overvloedig bestaan ka .. vinden ! Zie dat mag welreuzenarbeid genoemd worden : en dat is nog in den jongsten tijd in Nederland door Nederlanders verrigt ; in 12783 uren zijn gedurende 8 jaren 923,148,158 kubieke ellen water verplaatst , een dijk eii eene ringvaart van elf uren gaans zijn aat.gelegd , at\vatering.-kanalenzijndaargesteld en 18000 Ned . Bun - dersoppervlakte aar . vruclitbaarlandaangewonnen 1 och zijn in Nederland zulke werken niet vreemd ; die 18,000 Bunders zijn slechts een klein gedeelte van de 107,849 . welke sedert het jaar 1440 alleen in de Proviticen Noord - en Zuid-Holland , aan het water zijn ontwoekerd . doch wij willen geene geschie-lenis onzer droogmakerije ,. schrijven , welligt dat later in het Mengelwerk daar.p wordt teruggekomen , alles wat wij voor het oogenblik willen , is te wijzen op hetgeen Nederland kan l IJe ge - schiedenis heeft de reuzenw rken onzer vaderen geboekt , het heden toont ons behalve in den Haarlemmermeer - polder , ook m andere opzigten , dat de oude geest nog niet is uitgedoofd , of , getuigen van dien geest ook met onze Twentsche weverijen , die in weerwil van tallooze bezwaren bioeijen , zich uitbreiden , de concurrrentie van veel meer bevoordeelden doorstaan en aan duizetiden brood en welvaart verschaffen ? Dan genoeg ! Nederland kan no ^, en wat ook sombere bedillers zeggen mogen , er is no <^ iougdige kracht meer dan genoog , om waar te doen worden de voorspelling : „ Nederland zal nog langen tiid een hoogen trap van magt in handel en zeevaart behouden !" En toch ... indien het Haarlemmermeer met zoo dreigend zijne golven had verheven , zon dan reeds de droogm.king hebben plaats gehad ? ... Nederland kan als het wil , maar die wil ontstaat dikwerf eerst laat , eerst dan , wanneer gevaar en nood zich dreigend ai'n den gezi-teinder , ja in de nabijheid vertoonen ! Hoe ook volhardend en krachtig als het de handen aan het werk heeft geslagen , vordert het langen tijd , veel beraar ; en magtige prikkels om het tot den arbeid te brengen soms is het dan nog vroeg genoeg , soms ook te laat ! De geschiedenis is daar om de waarheid van dit beweren te staven , ja : het nu droog gemaakte meer getuigt er van - in de drie dorpen , die het in zijnen schoot verzwolg en in de drie eeuwen , die het noodig had om Nederland , hoe ook gewekt door kundige mannen , hoe ook her - haaldelijk gewaarschuwd , tot zijne droog.naking te l)ren - r,en . Wat Nederland kan ! het lijdt geen twijlel , Neder Tand kan veel , kan reuzenwerk verrigten als het wil en met wakkeren lust de handen aanslaat ! Op ! op dan Ne.lerlanders met gemard ! niet altijd waarschuwen , de drei-ende wateren wekken met reuïeustera de retizen op ° die ze bedwingen kunnen ! Soms nadert sluipend en'stil het gevaar en ovenstelpt de ellende onverhoeds bloeijende , maar niet waakzame volkeren ! Niet alleen door inpolderingen heeft het oude Nederland die ecuwi - ALfiEMEE^E ^' lEüWSTlJDMN . — In de voorleden week is door de arrondisse - inents-regtbank te Alkmaar uitspraak gedaan in de zaak van B . H . Snijders en nog een negental inwoners dier gemeente , door het Openbaar Ministerie beschuldigd „ van rebellie , gepleegd door meer dan drie en minder dan twintig personen , beleediging en mishandeling van een magistraatspersoon en bedienende beambten in de uitoefening hunner functien en het maken van belee - digende burengeruchten ," en zulks op den 4 Septem - ber 1855 , toen het groot Zangersfeest in de kerk te Alkmaar werd gegeven . In deze zoo veel gerucht ge - maakt hebbende zaak werden , gedurende de instructie ruim honderd aetuigen gehoord , en verwachtte men de tere<;tstelling der beklaagden ten crimineele . De zaak werd echter naar de openbare teregtzitting der arrond . regtbank te Alkmaar verwezen en aldaar zijn een drietal beklaagden vrijgesproken , maar de overigen veroor - deeld tot twaalf , acht en zes maanden gevangenisstraf en boete , en zulks na eerst eene voorloopige gevan - genschap van 9 weken te hebben ondergaan , waaruit zij eerst bij de verwijzing hunner zaak ten correctio - nele waren ontslagen . De Heer H . G . van der Poel , te Veenendaal.heeft aan de diaconie der iSTed . Herv . gemeente aldaar 3000 pond brood verstrekt , voor de behoeftigen dezergemeente , en zulks uit erkentelijkheid voor de me - nigvuldige blijken van achting , hem door alle standen,üoo aanzienlijken als minvermogenden , bij zijne intredeals Burgemeester op 1 October j.l . bewezen . Art . 5 van het reglement van orde en disciplinevoor de advokaten en procureurs , goedgekeurd bijkon . besluit van 14 Sept . 1838 [ Staatsblad no . 36 ), is bij besluit van 5 Deo . 1844 ( Staatsblad no . 61 ; niet veranderd en luidt als volgt : „ Zij ( de advokaten ; worden beëedigd bij de colle - gien , waarbij zij zijn toegelaten op requisitoir van het openbaar ministerie , en leggen den navolgenden eed of belofte af : Ik zwere { belovp ) getrouwheid aan den Koning , gehoorzaamheid aan de grondwet , eerbied voor de regterlijke autoriteiten , en dat ik geene zaak zal aan - raden of verdediyen , die ik in gemoede niet geloove regt - vaardig te zijn ." Eergisteren verscheen een jeugdig advokaat , die rate * . id is van het Doopsgezind kerkgenootschap , voor het provinciaal geregtshof van Noord-Holland . Zijn wensch was op het tableau der advokaten te worden geplaatst , ten einde de praktijk in de provinciën te kunnen uit - oefenen . Toen hem echter werd afgevraagd om den eed , door het opsteken der vingers en het nazeggen van de woorden : „ Zoo waarlijk helpe mij God Al - magtig !" af te leggen , heeft hij zulks geweigerd , ver - klarende dat artikel 5 dit niet noodzakelijk vereischen zou en verder facultatief belofte of eed toeliet . Het hof heeft zich hiermede echter niet vereenigd , zoodat de regtsdocter niet is toegelaten . Het Journal de Constantinople meldt , dat eenhoof Engelsch officier , vier dagen voor de overgavevan Kars , eene rat voor den ongeloofelijken prijs van 36 sh . (' 8 th . 20 sgr .) kocht . De Arr.-Regtbank te Arnhem heeft ten behoevevan de Ned . Rijn-spoorweg-maatschappij de onteigeninguitgesproken van den wind - enstoommolen met annexe gebouwen , toebehoorende aan de heeren J . B . Knuij - ver en W . G . F . Thomassen aldaar , en aan hen voor.schadevergoeding toegekend de som van f70,848,25 , terwijl door de maatschappij f35,000 was aangeboden.De regtbank heeft de som , waaiop de deskundigenliet pand hadden gewaardeerd , in haar geheel aange - nomen en goedgekeurd . Uit de Over-Betuwe wordt zeer geklaagd over de verbazende hoeveelheid van muizen , die het win - terkoren veel schade toebrengen . Het koolzaad staat er naar wensch . Den Sisten Dec . 11 . was er te Gemlringin bijna een brand ontstaan , die onberekenbare gevolgen had kunnen hebben . De commies Z ., een der comme.isalen . vaa den bakker K ., had de verregaande onvoorzigtig - heid tec'en den muur in zijne bedstede lucifers af te strijken . Een derzelve hem ongemerkt ontvallen zijnde ,' geraakte het beddegoed aan het smeulen , zodanig dat zijne kamer en de daaraangrenzende met dikke rook - wolken vervuld werd . De huisgenooten bemerkte :) zulks niet vóór dat hun andere commensaal , de comm ! de K . de kamer binnen trad . Ijlings snelden spoedig bygestaan door de buren , naar de ks ' ' S .: