Tekstweergave van TC_1856-02-07_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
"?!» 5?Psr;?f!^r- ^ . 1 ^;^" ■•^ ""^ J 13 Jaargang , No " 11 . (. ^ '\£( 1 '' TIELSCHE COURAN D.EN \ 7 Febraar^j . De prijs der ADVEKTENTIEN is van EEN tot ZES Ke - gels 60 Cents , en voor iedereu Regel daarboven 10 Cents , het zegelregt van 35 Cents voor iedere plaatsing is niet daaronder begrepen . Brieüen franco kWs : ADVERTENÏIEN moeten op den dag der uitgiva voor des namiddags 4 ure worden , bezorgd . VAN DONDERDAG Bit blad wordt eiken Woensdag - en Zaturdag-avond bij den Stads - Drukker C . A . CAMPAGNE , te KeZ uitgegeven . De prijs van hetzelve is voor drie maanden binnen de stad ƒ 1,00 en / 1,20 franco door het geheele Rijk . Men kan echter de Woens - dagsche of Zaturuagsche Courant afzonderlijk bekomen tegen de helft van den Abonnementsprijs . Men abonneert zich te J^a - geuingen bij W . J . ïiBOur ; te ZaK-JBommel hi ) J . H . Dame », alsmede elders bij de Postdirect . en Boekt , AFKONDIGING . Burgemeester en Wethouders van ïiel ; Gezien het besluit van den Heer Staatsraad , Commis - saris des Koiiings in de provincie Gelderland ^ van den 23 January 1856 , No . 380/11 . Maken hiermede bekend : 1 . dat op Vrijdag , den 15 Februarij aanstaande , desmiddags ten twaalf ' ure , zal worden overgegaan tot depublieke aanbesteding der leveririg van 365 remonte paar - den , en wel voor de hoofd-administratie : a Van het 1ste regim . dragonders te Haarlem van 50 paarden 6 II II 2de /' " " Tilbur »; // 45 n c II II 3de /' « II Zutphen « 50 // du // 4de '" " " ' s Hage // 25 // e // II 5de " " " Deventer // 55 // f II II regiment veld artillerie // Utrecht // 15 // g II II II rijdende artil . // Leijden // 25 // dat deze aanbesteding niel bij loten of partijen zalgeschieden , maar voor het getal paarden in ééns , zoo alsboven is opgegeven ; dat voorts is bepaald , dat de helftvan de te leveren paarden vóór of op den 1 Maart aan - staande , den ouderdom van 48 maanden zullen moetenhebben bereikt ; wordende het niettemin * aan den aan - nemer vergund , daaronder 5 en 6 jarige paarden te be - grijpen , terwijl voor de wederhelft paarden tusschen de 60 en 73 maanden zullen moeten worden geleverd . dat in de voorwaarden van aanbesteding wederom debepaling is opgenomen , dat een derde deel der te leverenpaarden van inlandschen oorsprong zal moeten zijn . Dat de voorwaarden van aanbesteding voor de ge - gadingden ter lezing liggen in de bureaux van de kwar - tiermeesters der genoemde corpsen , mitsgaders bij hetDepartement van Oorlog te ' s Gravenhage en aan het lo - caal der provinciale griffie te Arnhem . En is hiervan afkondiging geschied waar het behoort . Tiel , den 31 Januarij 1856 . Burgemeester en Wethouders van Tiel , ( get.)P . A . KEUCHLIN . De Secretaris ( get .) J . EINK . Het ontwerp van Wet op het lager Onderwas . IV . Eene der belangrijkste vraagstukken omtrent hot openbare onderwijs is , ongetwijfeld , die over het gods - dienstig gedeelte . Honderde bladzijden zijn hierover vol ge' - ' cbreven , de bontste meeningen hebben zich hierover doorkrnist , bepaalde partijen hebben zicli gevormd , het twistgeschrijf lieeft geen einde genomen , en nog blijft de vraag onopgelost : moet op de openbart scholen onderwijs in de godsdienst gegeven , worden ? Du partij , die vóór het godsdienstig onderwij.s was , heefi de tindere partij verweten , dat zij de godsdienst van de scholen wilde verbannen , en aan den minister , dat hij godsdienstelooze scholen wilde oprigten . Wat hiervan is vinden wij in Art . 21 . » Het onderwijs wordt dienstbaar gemaakt aan de bevordering van zedelijkheid en godsdienst . De onderwijzers onthouden zich van iets te onder - wijzen , te doen of ' toe te laten , kwetsend voor de godsdienstige begrippen der gezindheid of ' gezindheden , waartoe de schoolgaande kinderen behooren . Het geven van onderwijs in de godsdienst wordt overgelaten aan de kerkgenootschappen . Hiertoe zijn de schooliocalen , buiten de schooluren , voor de leer - lingen der school beschikbaar ." Voor ieder , die niet willens blind is , en die niet moedwillig aan de waarheid wil te kort doen , blijkt het immers duidelijk , dal men , wel verre van het godsdienstig onderwijs uit te sluiten , het onderwijs wel degelijk aan de bevordering van godsdienst wil dien.stbaar maken . De onderwijzer moet alzoo de jeun-d algemeene begrippen van godsdienst inprenten , en zoude zonder dit evenmin onderwijs kunnen geven in de natuurkunde en zedeleer , als hij aan de kinderen de algemeene geschiedenis zoude kunnen leeren , zon - der het leven van Jezus daarbij te behandelen . Hij kan alzoo , naast de algemeene begrippen van God . de geschiedenis verhalen , die met onze jaartelling begint , en behofft daarin geen enkel historisch per - soon over te slaan . Willen , evenwel , de leerlingen onderwijs in den eenen of anderen bijzonderen gelooCs - vorm , willen ze de attributen en leer-stellingen weten eener bijzondere kerk , of onderrigt hebben in de dog - matische punten , die eigen aan de secte zijn , waartoe hunne ouders behooren , dan moeten ze zich tot den eeraar van hunne gezindheid wenden , dan begeeft zich iedere secte op haar eigen-terrein . Het verstrekken van leerstellig onderwijs behoort noch tot de roeping , noch tot de bevoegdheid van den openbaren onder - wijzer ; want , al deed hij het ook niet gebrekkig , dan zoude hij , van zijne eigene geloofsbelijdenis uit - itaande , ligt het gevoel van anderen kunnen kwetsen . Br is ^ as wijsselijk bepaald , dat hij zich hiervan moet isnthciuden . Doch de ontwerper was hierin ook niet vrij , maar moest zich houden aan art . 194 der Grondwet , alwaar hem wordt voorgeschreven : „ Z)e inrigting van , het openbaar ondei-wijs wordt , met eerbiediging van ieders bijzondere begrippen , door de Wel geregeld ." Een Protestantsch onderwijzer mag dus aan zijne scholieren , waaronder zich Roomschen en Joden bevinden , niet leeren , dat biechten en aflaten verwer - pelijke dingen zijn , of dat de Joden , door de vervol - : ring van Christus , een doerawaardig volk moeten genoemd worden . De Katholijke onderwijzer mag , lis hij Protestantsche leerlingen heeft , niet op de hervorming smalen en alle Onroomschen ketters noemen . En vindt men dit nu niet goed ? Zoude men het tegendeel wenschen ? Scholen voor iedere sekte zijn op de meeste plaatsen in ons-land onmogelijk , en zoude men dan toch het leerstellig onderwijs willen afhankelijk maken van de gezindheid des Onderwij - zers .'' Alleen het blinde drijven eener zekere partij kan zoo iets gewild hebben ; on wanneer ze jammerden : de Bij'.iel zal van de School gebannen worden , men zal er den naam van Christus niet meer mogen noemen , — ■ lan hebben ze hunne angst moedwillig overdreven , dan hebben ze den wetgever onregt aangedaan , dan liebben ze onwaarheid gesproken van een onderwijs , dat aan de bevordering van „ zedelijkheid en godsdienst " moet worden dienstbaar gemaakt . Men zij derhalve niet bevreesd : als het onderwijs gegeven wordt inden geest van dit ontwerp , dan zullen de kinderen niet alleen onderwezen , maar ook opgevoed worden in deleer van God , zonder welker toepassing geene opvoeding in verstand en zedelijkheid mogelijk is ; en , wat niet minder is , dan zullen in de scliolen de kiemen niet gelegd worden tot eene verdeeldheid in het geloof , die de mensch van den mensch gescheiden houdt , die het schepsel lot vijand van het schepsel maakt , en waaraan de eeuwen en tijden reeds te vergeefs zooveel bloed en tranen hebben opgeofferd . Het kind zal op de school leeren , God te dienen ; de geschiedenis zal hem zeggen , wat God tot heil en redding van het menschdom verrigt heeft ; en met deze kennis gewapend , zal hij , van den godsdienstleeraar zijner secte , de grondvormen leeren , waarop het zijn j;eloof moet bouwen . Zoodanige loop van zaken is natuurlijk en overeenkomstig met do voortgaande ontwik - keling van rede en verstand ; maar in deze latere scheiding van het godsdienstig onderwijs ligt ook de eerbiedigiiig van ieders bijzonder begrippen , die door den grondwetgever i.s voorge-chreven . i\Ien raogt hiervan niet afwijken ; en als de Wet zal zijn tot stand gekomen , die wij than .'^ bespreken en als er eenige jaren na hare invoering zullen vervlogen zijn , dan zal de tegenstander in eer - lijkheid des harten moeten bekennen , dat de Wetge - ver zich door niets anders heeft laten leiden , dan door reglvaardigheid en eene wijze voorzigtigheid . B . STADS - E ^ A11II0\Ü1SSEMËÏÏS-^1EÜWS , Ei\Z . TIEL , Woensdag Avond 6 Februarij 1856 . Gisteren avond in do Vergadering der Ledenvan de Veroeniging tot bevordering van den bloeivan den Ambachtstand , vervulde de Heer J . van Toorde spreekbeurt , tot onderwerp hebbende : ,, het weder - standsvermogen der vaste ligchamen ," waarna de HeerA . van Krieken eene bijdrage hield , sprekende over„een spreekwoord altijd geen waar woord ," toepasselijkop het spreekwoord : er is geene koe zoo bont ofer is eene vlak aan . Beide deze voorlezingen werdenmet genoegen door de Leden aangehoord en lateronderling besproken . Gisteren had ts Buren de installatie plaats vanden nieuw benoemden burgemeester , den heer G . H.van Everdingen . Bij deze gelegenheid wapperde vaneenise huizen der ingezeteaen de nationale vlag . ''^ Zalt-Boemel , 2 Febr . Maandag avond den 28sten Januarij voeren de broeden B . A . en P . J . van don Bosch , de oudste 25 , de tweede 20 jiiren oud , wo-l nende aan het veer het Pannenhuis , boven Zalt - Boe-mel , met eene schuit naar Nijmegen , ten einde eenige goederen af te halen van hunne zuster de Wed . R . de Vries . Dingsdag morgen van daar vertrokken , had - den zij beneden die stad het ongeluk , dat hunne schuit door eene hevige windvlaag omsloeg , met dat treurig gevolg , dat beide broeders in het water geraakten , de jongste verdronk , en de oudste , na zich aan de omgekeerde schuit vastgeklemd te hebben , na een half uur drijvens , gered werd door den veerman aan den Weerdschen dam . Hij werd liefderijk opgenomen aan den Altena beneden Nijmegen , waar hij zich nog bevindt ; doch niet buiten gevaar , door den angst in het doodsgevaar geleden . Eenige goederen der weduwe zijn opgevischt en door den burgemeester van Valburg en anderen met de meeste bereidwilligheid bezorgd . Van het lijk des jongsten broeders , eenen braven , oppassenden jonge - ling en van de schuit , heeft men sedert niets vernomen . * Meeteren , 6 Febr . In den nacht van Zondag op Maandag 1.1 . had er onder het territoir van Gelder - raalsen , een ongeluk plaats , dat menschenlevens had kunnen kosten . Een rijtuig met twee niet oude paar - den bespannen , waarin 6 jeugdige personen gezeten waren , die van eene vrolijke partij huiswaarts keer - den , viel bij het afrijden van eenen afweg om , en nadat allen er levend on met den schrik uitgeklom - men waren , eenige ligte kneuzingen uitgezonderd , had er slechts eene dame aan de hand , arm en schouder eenig letsel bekomen , dat echter aan spoedige , en bekwame geneeskundige hulp is toevertrouwd . Had men de paarden niet staande gehouden , dan hadden welligt allen dood , of ten minste verminkt kunnen zijn . kimmm mmmmm . Daar men algemeen van gevoelen was dat deBelgische oorlogsmarino of geheel afgeschaft of uithet verval opgebeurd moest worden , is onlangs eenestaats - commissie benoemd om dat vraagstuk te onder - zoeken . Zij stelt voor , vijftien schroefstoom - oorlog-schepen te bouwen , die te zamen 4,970,000 francszouden kosten en in vredestijd met 946 , in tijd vanoorlog met 1412 koppen bemand zouden worden ; ditpersoneel zou jaarlijks 2,700,000 fr . kosten , terwijlhet gewone budget van marine thans slechts 500,000 francs bedraagt . Men heeft de verschrikkelijke mare vernomen , dat het op den 4 Jan . van New-York vertrokken ennaar Havre bestemde stoomschip St . Denis , reeds tweedagen daarna door zulk een geweldigen storm werdovervallen , dat het , ondanks alle pogingen tot behoud,in de diepte verdween , waarbij 35 personen het le - ven verloren , wordende slechts 11 andere , na langrondzwerven in hunne boot , door het schip Napelsgered ; de waarde van het schip was 65,000 doU . , waarvan slechts 20,000 dolk , was verzekerd . Men schrijft den Keizer van Frankrijk de vol - gende woorden toe : ,, Den 20 Maart ( verjaardag derterugkomst van Napoleon I ) zal het keizerrijk eenerfgenaam en Frankrijk den vrede hebben ." Er worden in Frankrijk proeven genomen meteen middel om de droes der paarden te genezen,welke zeer goed zijn gelukt . De regering zal het mid - del bekend maken . De miliciens der ligting van 1855 , welke bijde verschillende korpsen van het leger zijn ingedeeld,en die zich thans met groot verlof bevinden , zullenlegen 1 April aanstaande worden opgeroepen om bijde korpsen , waartoe zij behooren , in werkelyke dienstte treden , ten einde in den wapenhandel te wordengeoefend . Naar men verneemt is Zondag jl . in eeneboerenwoning te Koudekerk een achttienjarig meisje , terwijl de overige bewoners naar de kerk waren , • vermoord geworden . Uit New-York schrijft men d . 11 Jan . : Vele zijn deongelukken die gedurende den sneeuwstorm voorvielen.Onder de behoeftigen zijn verscheidene menschen om - gekomen door gebrek aan vuur en kleeding legen destrenge koude . Een loodsboot , die tien man aanboord had , kwam gisteren binnen met slechts drie inleven ; een had zijn graf in de golven gevo.iden , zesaan boord gebleven bezweken door de felle vorst , dedrie overigen hadden zich in eene jol gezet en werden