Tekstweergave van TC_1856-02-07_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
"?!»
5?Psr;?f!^r-
^
.
1
^;^"
■•^
""^
J
13
Jaargang
,
No
"
11
.
(.
^
'\£(
1
''
TIELSCHE
COURAN
D.EN
\
7
Febraar^j
.
De
prijs
der
ADVEKTENTIEN
is
van
EEN
tot
ZES
Ke
-
gels
60
Cents
,
en
voor
iedereu
Regel
daarboven
10
Cents
,
het
zegelregt
van
35
Cents
voor
iedere
plaatsing
is
niet
daaronder
begrepen
.
Brieüen
franco
kWs
:
ADVERTENÏIEN
moeten
op
den
dag
der
uitgiva
voor
des
namiddags
4
ure
worden
,
bezorgd
.
VAN
DONDERDAG
Bit
blad
wordt
eiken
Woensdag
-
en
Zaturdag-avond
bij
den
Stads
-
Drukker
C
.
A
.
CAMPAGNE
,
te
KeZ
uitgegeven
.
De
prijs
van
hetzelve
is
voor
drie
maanden
binnen
de
stad
ƒ
1,00
en
/
1,20
franco
door
het
geheele
Rijk
.
Men
kan
echter
de
Woens
-
dagsche
of
Zaturuagsche
Courant
afzonderlijk
bekomen
tegen
de
helft
van
den
Abonnementsprijs
.
Men
abonneert
zich
te
J^a
-
geuingen
bij
W
.
J
.
ïiBOur
;
te
ZaK-JBommel
hi
)
J
.
H
.
Dame
»,
alsmede
elders
bij
de
Postdirect
.
en
Boekt
,
AFKONDIGING
.
Burgemeester
en
Wethouders
van
ïiel
;
Gezien
het
besluit
van
den
Heer
Staatsraad
,
Commis
-
saris
des
Koiiings
in
de
provincie
Gelderland
^
van
den
23
January
1856
,
No
.
380/11
.
Maken
hiermede
bekend
:
1
.
dat
op
Vrijdag
,
den
15
Februarij
aanstaande
,
desmiddags
ten
twaalf
'
ure
,
zal
worden
overgegaan
tot
depublieke
aanbesteding
der
leveririg
van
365
remonte
paar
-
den
,
en
wel
voor
de
hoofd-administratie
:
a
Van
het
1ste
regim
.
dragonders
te
Haarlem
van
50
paarden
6
II
II
2de
/'
"
"
Tilbur
»;
//
45
n
c
II
II
3de
/'
«
II
Zutphen
«
50
//
du
//
4de
'"
"
"
'
s
Hage
//
25
//
e
//
II
5de
"
"
"
Deventer
//
55
//
f
II
II
regiment
veld
artillerie
//
Utrecht
//
15
//
g
II
II
II
rijdende
artil
.
//
Leijden
//
25
//
dat
deze
aanbesteding
niel
bij
loten
of
partijen
zalgeschieden
,
maar
voor
het
getal
paarden
in
ééns
,
zoo
alsboven
is
opgegeven
;
dat
voorts
is
bepaald
,
dat
de
helftvan
de
te
leveren
paarden
vóór
of
op
den
1
Maart
aan
-
staande
,
den
ouderdom
van
48
maanden
zullen
moetenhebben
bereikt
;
wordende
het
niettemin
*
aan
den
aan
-
nemer
vergund
,
daaronder
5
en
6
jarige
paarden
te
be
-
grijpen
,
terwijl
voor
de
wederhelft
paarden
tusschen
de
60
en
73
maanden
zullen
moeten
worden
geleverd
.
dat
in
de
voorwaarden
van
aanbesteding
wederom
debepaling
is
opgenomen
,
dat
een
derde
deel
der
te
leverenpaarden
van
inlandschen
oorsprong
zal
moeten
zijn
.
Dat
de
voorwaarden
van
aanbesteding
voor
de
ge
-
gadingden
ter
lezing
liggen
in
de
bureaux
van
de
kwar
-
tiermeesters
der
genoemde
corpsen
,
mitsgaders
bij
hetDepartement
van
Oorlog
te
'
s
Gravenhage
en
aan
het
lo
-
caal
der
provinciale
griffie
te
Arnhem
.
En
is
hiervan
afkondiging
geschied
waar
het
behoort
.
Tiel
,
den
31
Januarij
1856
.
Burgemeester
en
Wethouders
van
Tiel
,
(
get.)P
.
A
.
KEUCHLIN
.
De
Secretaris
(
get
.)
J
.
EINK
.
Het
ontwerp
van
Wet
op
het
lager
Onderwas
.
IV
.
Eene
der
belangrijkste
vraagstukken
omtrent
hot
openbare
onderwijs
is
,
ongetwijfeld
,
die
over
het
gods
-
dienstig
gedeelte
.
Honderde
bladzijden
zijn
hierover
vol
ge'
-
'
cbreven
,
de
bontste
meeningen
hebben
zich
hierover
doorkrnist
,
bepaalde
partijen
hebben
zicli
gevormd
,
het
twistgeschrijf
lieeft
geen
einde
genomen
,
en
nog
blijft
de
vraag
onopgelost
:
moet
op
de
openbart
scholen
onderwijs
in
de
godsdienst
gegeven
,
worden
?
Du
partij
,
die
vóór
het
godsdienstig
onderwij.s
was
,
heefi
de
tindere
partij
verweten
,
dat
zij
de
godsdienst
van
de
scholen
wilde
verbannen
,
en
aan
den
minister
,
dat
hij
godsdienstelooze
scholen
wilde
oprigten
.
Wat
hiervan
is
vinden
wij
in
Art
.
21
.
»
Het
onderwijs
wordt
dienstbaar
gemaakt
aan
de
bevordering
van
zedelijkheid
en
godsdienst
.
De
onderwijzers
onthouden
zich
van
iets
te
onder
-
wijzen
,
te
doen
of
'
toe
te
laten
,
kwetsend
voor
de
godsdienstige
begrippen
der
gezindheid
of
'
gezindheden
,
waartoe
de
schoolgaande
kinderen
behooren
.
Het
geven
van
onderwijs
in
de
godsdienst
wordt
overgelaten
aan
de
kerkgenootschappen
.
Hiertoe
zijn
de
schooliocalen
,
buiten
de
schooluren
,
voor
de
leer
-
lingen
der
school
beschikbaar
."
Voor
ieder
,
die
niet
willens
blind
is
,
en
die
niet
moedwillig
aan
de
waarheid
wil
te
kort
doen
,
blijkt
het
immers
duidelijk
,
dal
men
,
wel
verre
van
het
godsdienstig
onderwijs
uit
te
sluiten
,
het
onderwijs
wel
degelijk
aan
de
bevordering
van
godsdienst
wil
dien.stbaar
maken
.
De
onderwijzer
moet
alzoo
de
jeun-d
algemeene
begrippen
van
godsdienst
inprenten
,
en
zoude
zonder
dit
evenmin
onderwijs
kunnen
geven
in
de
natuurkunde
en
zedeleer
,
als
hij
aan
de
kinderen
de
algemeene
geschiedenis
zoude
kunnen
leeren
,
zon
-
der
het
leven
van
Jezus
daarbij
te
behandelen
.
Hij
kan
alzoo
,
naast
de
algemeene
begrippen
van
God
.
de
geschiedenis
verhalen
,
die
met
onze
jaartelling
begint
,
en
behofft
daarin
geen
enkel
historisch
per
-
soon
over
te
slaan
.
Willen
,
evenwel
,
de
leerlingen
onderwijs
in
den
eenen
of
anderen
bijzonderen
gelooCs
-
vorm
,
willen
ze
de
attributen
en
leer-stellingen
weten
eener
bijzondere
kerk
,
of
onderrigt
hebben
in
de
dog
-
matische
punten
,
die
eigen
aan
de
secte
zijn
,
waartoe
hunne
ouders
behooren
,
dan
moeten
ze
zich
tot
den
eeraar
van
hunne
gezindheid
wenden
,
dan
begeeft
zich
iedere
secte
op
haar
eigen-terrein
.
Het
verstrekken
van
leerstellig
onderwijs
behoort
noch
tot
de
roeping
,
noch
tot
de
bevoegdheid
van
den
openbaren
onder
-
wijzer
;
want
,
al
deed
hij
het
ook
niet
gebrekkig
,
dan
zoude
hij
,
van
zijne
eigene
geloofsbelijdenis
uit
-
itaande
,
ligt
het
gevoel
van
anderen
kunnen
kwetsen
.
Br
is
^
as
wijsselijk
bepaald
,
dat
hij
zich
hiervan
moet
isnthciuden
.
Doch
de
ontwerper
was
hierin
ook
niet
vrij
,
maar
moest
zich
houden
aan
art
.
194
der
Grondwet
,
alwaar
hem
wordt
voorgeschreven
:
„
Z)e
inrigting
van
,
het
openbaar
ondei-wijs
wordt
,
met
eerbiediging
van
ieders
bijzondere
begrippen
,
door
de
Wel
geregeld
."
Een
Protestantsch
onderwijzer
mag
dus
aan
zijne
scholieren
,
waaronder
zich
Roomschen
en
Joden
bevinden
,
niet
leeren
,
dat
biechten
en
aflaten
verwer
-
pelijke
dingen
zijn
,
of
dat
de
Joden
,
door
de
vervol
-
:
ring
van
Christus
,
een
doerawaardig
volk
moeten
genoemd
worden
.
De
Katholijke
onderwijzer
mag
,
lis
hij
Protestantsche
leerlingen
heeft
,
niet
op
de
hervorming
smalen
en
alle
Onroomschen
ketters
noemen
.
En
vindt
men
dit
nu
niet
goed
?
Zoude
men
het
tegendeel
wenschen
?
Scholen
voor
iedere
sekte
zijn
op
de
meeste
plaatsen
in
ons-land
onmogelijk
,
en
zoude
men
dan
toch
het
leerstellig
onderwijs
willen
afhankelijk
maken
van
de
gezindheid
des
Onderwij
-
zers
.''
Alleen
het
blinde
drijven
eener
zekere
partij
kan
zoo
iets
gewild
hebben
;
on
wanneer
ze
jammerden
:
de
Bij'.iel
zal
van
de
School
gebannen
worden
,
men
zal
er
den
naam
van
Christus
niet
meer
mogen
noemen
,
—
■
lan
hebben
ze
hunne
angst
moedwillig
overdreven
,
dan
hebben
ze
den
wetgever
onregt
aangedaan
,
dan
liebben
ze
onwaarheid
gesproken
van
een
onderwijs
,
dat
aan
de
bevordering
van
„
zedelijkheid
en
godsdienst
"
moet
worden
dienstbaar
gemaakt
.
Men
zij
derhalve
niet
bevreesd
:
als
het
onderwijs
gegeven
wordt
inden
geest
van
dit
ontwerp
,
dan
zullen
de
kinderen
niet
alleen
onderwezen
,
maar
ook
opgevoed
worden
in
deleer
van
God
,
zonder
welker
toepassing
geene
opvoeding
in
verstand
en
zedelijkheid
mogelijk
is
;
en
,
wat
niet
minder
is
,
dan
zullen
in
de
scliolen
de
kiemen
niet
gelegd
worden
tot
eene
verdeeldheid
in
het
geloof
,
die
de
mensch
van
den
mensch
gescheiden
houdt
,
die
het
schepsel
lot
vijand
van
het
schepsel
maakt
,
en
waaraan
de
eeuwen
en
tijden
reeds
te
vergeefs
zooveel
bloed
en
tranen
hebben
opgeofferd
.
Het
kind
zal
op
de
school
leeren
,
God
te
dienen
;
de
geschiedenis
zal
hem
zeggen
,
wat
God
tot
heil
en
redding
van
het
menschdom
verrigt
heeft
;
en
met
deze
kennis
gewapend
,
zal
hij
,
van
den
godsdienstleeraar
zijner
secte
,
de
grondvormen
leeren
,
waarop
het
zijn
j;eloof
moet
bouwen
.
Zoodanige
loop
van
zaken
is
natuurlijk
en
overeenkomstig
met
do
voortgaande
ontwik
-
keling
van
rede
en
verstand
;
maar
in
deze
latere
scheiding
van
het
godsdienstig
onderwijs
ligt
ook
de
eerbiedigiiig
van
ieders
bijzonder
begrippen
,
die
door
den
grondwetgever
i.s
voorge-chreven
.
i\Ien
raogt
hiervan
niet
afwijken
;
en
als
de
Wet
zal
zijn
tot
stand
gekomen
,
die
wij
than
.'^
bespreken
en
als
er
eenige
jaren
na
hare
invoering
zullen
vervlogen
zijn
,
dan
zal
de
tegenstander
in
eer
-
lijkheid
des
harten
moeten
bekennen
,
dat
de
Wetge
-
ver
zich
door
niets
anders
heeft
laten
leiden
,
dan
door
reglvaardigheid
en
eene
wijze
voorzigtigheid
.
B
.
STADS
-
E
^
A11II0\Ü1SSEMËÏÏS-^1EÜWS
,
Ei\Z
.
TIEL
,
Woensdag
Avond
6
Februarij
1856
.
Gisteren
avond
in
do
Vergadering
der
Ledenvan
de
Veroeniging
tot
bevordering
van
den
bloeivan
den
Ambachtstand
,
vervulde
de
Heer
J
.
van
Toorde
spreekbeurt
,
tot
onderwerp
hebbende
:
,,
het
weder
-
standsvermogen
der
vaste
ligchamen
,"
waarna
de
HeerA
.
van
Krieken
eene
bijdrage
hield
,
sprekende
over„een
spreekwoord
altijd
geen
waar
woord
,"
toepasselijkop
het
spreekwoord
:
er
is
geene
koe
zoo
bont
ofer
is
eene
vlak
aan
.
Beide
deze
voorlezingen
werdenmet
genoegen
door
de
Leden
aangehoord
en
lateronderling
besproken
.
Gisteren
had
ts
Buren
de
installatie
plaats
vanden
nieuw
benoemden
burgemeester
,
den
heer
G
.
H.van
Everdingen
.
Bij
deze
gelegenheid
wapperde
vaneenise
huizen
der
ingezeteaen
de
nationale
vlag
.
''^
Zalt-Boemel
,
2
Febr
.
Maandag
avond
den
28sten
Januarij
voeren
de
broeden
B
.
A
.
en
P
.
J
.
van
don
Bosch
,
de
oudste
25
,
de
tweede
20
jiiren
oud
,
wo-l
nende
aan
het
veer
het
Pannenhuis
,
boven
Zalt
-
Boe-mel
,
met
eene
schuit
naar
Nijmegen
,
ten
einde
eenige
goederen
af
te
halen
van
hunne
zuster
de
Wed
.
R
.
de
Vries
.
Dingsdag
morgen
van
daar
vertrokken
,
had
-
den
zij
beneden
die
stad
het
ongeluk
,
dat
hunne
schuit
door
eene
hevige
windvlaag
omsloeg
,
met
dat
treurig
gevolg
,
dat
beide
broeders
in
het
water
geraakten
,
de
jongste
verdronk
,
en
de
oudste
,
na
zich
aan
de
omgekeerde
schuit
vastgeklemd
te
hebben
,
na
een
half
uur
drijvens
,
gered
werd
door
den
veerman
aan
den
Weerdschen
dam
.
Hij
werd
liefderijk
opgenomen
aan
den
Altena
beneden
Nijmegen
,
waar
hij
zich
nog
bevindt
;
doch
niet
buiten
gevaar
,
door
den
angst
in
het
doodsgevaar
geleden
.
Eenige
goederen
der
weduwe
zijn
opgevischt
en
door
den
burgemeester
van
Valburg
en
anderen
met
de
meeste
bereidwilligheid
bezorgd
.
Van
het
lijk
des
jongsten
broeders
,
eenen
braven
,
oppassenden
jonge
-
ling
en
van
de
schuit
,
heeft
men
sedert
niets
vernomen
.
*
Meeteren
,
6
Febr
.
In
den
nacht
van
Zondag
op
Maandag
1.1
.
had
er
onder
het
territoir
van
Gelder
-
raalsen
,
een
ongeluk
plaats
,
dat
menschenlevens
had
kunnen
kosten
.
Een
rijtuig
met
twee
niet
oude
paar
-
den
bespannen
,
waarin
6
jeugdige
personen
gezeten
waren
,
die
van
eene
vrolijke
partij
huiswaarts
keer
-
den
,
viel
bij
het
afrijden
van
eenen
afweg
om
,
en
nadat
allen
er
levend
on
met
den
schrik
uitgeklom
-
men
waren
,
eenige
ligte
kneuzingen
uitgezonderd
,
had
er
slechts
eene
dame
aan
de
hand
,
arm
en
schouder
eenig
letsel
bekomen
,
dat
echter
aan
spoedige
,
en
bekwame
geneeskundige
hulp
is
toevertrouwd
.
Had
men
de
paarden
niet
staande
gehouden
,
dan
hadden
welligt
allen
dood
,
of
ten
minste
verminkt
kunnen
zijn
.
kimmm
mmmmm
.
Daar
men
algemeen
van
gevoelen
was
dat
deBelgische
oorlogsmarino
of
geheel
afgeschaft
of
uithet
verval
opgebeurd
moest
worden
,
is
onlangs
eenestaats
-
commissie
benoemd
om
dat
vraagstuk
te
onder
-
zoeken
.
Zij
stelt
voor
,
vijftien
schroefstoom
-
oorlog-schepen
te
bouwen
,
die
te
zamen
4,970,000
francszouden
kosten
en
in
vredestijd
met
946
,
in
tijd
vanoorlog
met
1412
koppen
bemand
zouden
worden
;
ditpersoneel
zou
jaarlijks
2,700,000
fr
.
kosten
,
terwijlhet
gewone
budget
van
marine
thans
slechts
500,000
francs
bedraagt
.
Men
heeft
de
verschrikkelijke
mare
vernomen
,
dat
het
op
den
4
Jan
.
van
New-York
vertrokken
ennaar
Havre
bestemde
stoomschip
St
.
Denis
,
reeds
tweedagen
daarna
door
zulk
een
geweldigen
storm
werdovervallen
,
dat
het
,
ondanks
alle
pogingen
tot
behoud,in
de
diepte
verdween
,
waarbij
35
personen
het
le
-
ven
verloren
,
wordende
slechts
11
andere
,
na
langrondzwerven
in
hunne
boot
,
door
het
schip
Napelsgered
;
de
waarde
van
het
schip
was
65,000
doU
.
,
waarvan
slechts
20,000
dolk
,
was
verzekerd
.
Men
schrijft
den
Keizer
van
Frankrijk
de
vol
-
gende
woorden
toe
:
,,
Den
20
Maart
(
verjaardag
derterugkomst
van
Napoleon
I
)
zal
het
keizerrijk
eenerfgenaam
en
Frankrijk
den
vrede
hebben
."
Er
worden
in
Frankrijk
proeven
genomen
meteen
middel
om
de
droes
der
paarden
te
genezen,welke
zeer
goed
zijn
gelukt
.
De
regering
zal
het
mid
-
del
bekend
maken
.
De
miliciens
der
ligting
van
1855
,
welke
bijde
verschillende
korpsen
van
het
leger
zijn
ingedeeld,en
die
zich
thans
met
groot
verlof
bevinden
,
zullenlegen
1
April
aanstaande
worden
opgeroepen
om
bijde
korpsen
,
waartoe
zij
behooren
,
in
werkelyke
dienstte
treden
,
ten
einde
in
den
wapenhandel
te
wordengeoefend
.
Naar
men
verneemt
is
Zondag
jl
.
in
eeneboerenwoning
te
Koudekerk
een
achttienjarig
meisje
,
terwijl
de
overige
bewoners
naar
de
kerk
waren
,
•
vermoord
geworden
.
Uit
New-York
schrijft
men
d
.
11
Jan
.
:
Vele
zijn
deongelukken
die
gedurende
den
sneeuwstorm
voorvielen.Onder
de
behoeftigen
zijn
verscheidene
menschen
om
-
gekomen
door
gebrek
aan
vuur
en
kleeding
legen
destrenge
koude
.
Een
loodsboot
,
die
tien
man
aanboord
had
,
kwam
gisteren
binnen
met
slechts
drie
inleven
;
een
had
zijn
graf
in
de
golven
gevo.iden
,
zesaan
boord
gebleven
bezweken
door
de
felle
vorst
,
dedrie
overigen
hadden
zich
in
eene
jol
gezet
en
werden