Tekstweergave van TC_1892-04-10_005
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
Er
was
een
patient
,
die
gedurende
een
aantal
jaren
met
het
dwangbuis
in
een
cel
had
gezeten
en
dikwijls
haar
hoofd
door
de
klep
van
de
cel
stak
,
uitroepende
:
sOch
,
ziekenmoeder
,
laat
mij
er
eens
uit
!
ik
zal
heel
stil
zijn
!
ik
zal
niets
doen
!"
De
ziekenmoeder
vroeg
toen
eenmaal
aan
den
directetir
Krab
,
of
zij
er
haar
eens
uit
mocht
laten
,
want
dat
de
vrouw
geheel
krom
groeide
waarop
de
directeur
zeide
:
»
Als
jij
maar
niet
krom
groeit
",
en
ging
heen
.
Dat
de
ziekenmoeder
haar
eenmaal
voor
eenige
oogenblikken
uit
de
cel
liet
gaan
,
maar
,
daar
zij
door
het
dwangbuis
haar
handen
niet
vrij
had
,
de
ongelukkige
haar
behoeften
op
den
grond
deed
,
waarop
zij
door
de
oppasseres
,
genaamd
Geert
,
van
den
eenen
hoek
van
de
plaats
naar
den
anderen
geschopt
en
geslagen
werd
.
Dat
,
als
er
door
de
familie
van
de
patiënten
taartjes
of
ander
lekkers
werd
gestuurd
de
op
-
passeressen
dit
afnamen
,
zeggende
:
Wij
zullen
het
voor
u
bewaren
,
en
de
ongelukkigen
er
niets
meer
van
zagen
.
Dat
als
de
patiënten
gebonden
waren
,
zij
on
-
der
het
eten
niet
eenmaal
los
werden
gemaakt
of
geholpen
,
zoodat
zij
hun
eten
met
den
mond
moesten
opnemen
en
den
tinnen
kroes
tusschen
de
tanden
nemen
en
op
die
wijze
moesten
drinken
.
B
.
van
G
.
uit
Den
Haag
verstrekt
aan
Mevr
.
Stuten
de
volgende
verklalring
:
dat
zij
,
gedurende
den
tijd
,
dat
zij
in
het
krankzinnigengesticht
te
'
s-Gravenhage
is
geweest
,
op
een
gruwelijke
en
slechte
manier
behandeld
en
verwaarloosd
is
.
De
verwaarloozing
zegt
zij
,
bestaat
hierin
,
dat
van
mijne
beide
voeten
de
teenen
zijn
afgevroren
en
het
bovendien
,
tot
drie
weken
voor
ik
er
uitging
,
stil
gehouden
en
mij
ten
strengste
verboden
is
er
over
te
spreken
tegen
mijne
familie
.
Niet
alleen
,
dat
ik
daar
erg
aan
geleden
heb
,
maar
nog
meer
aan
de
miBhandeling
,
die
ik
er
een
half
jaar
ondervonden
heb
.'
Het
eten
en
drinken
en
de
verdere
verzorging
was
er
in
één
woord
slecht
,
zoodat
ik
na
drie
maanden
er
in
geweest
te
zijn
en
noch
moeder
of
vader
gezien
te
hebben
,
geheel
uitgehongerd
en
vermagerd
was
,
zoodat
mijne
ouders
genood
-
zaakt
waren
mij
met
allerlei
versterkende
midde
-
len
te
voeden
.
—
Men
heeft
wel
eens
beweerd
,
dat
kippen
niet
tot
de
slimste
vogelsoort
behooren
;
deze
bewering
wordt
gelogenstraft
door
het
volgende
feit
:
Voor
eenige
dageu
vertrokken
van
Gennep
in
een
waggon
een
half
dozijn
kippen
naar
het
op
drie
kwartier
afstands
gelegen
station
Oeffelt
,
Bij
lossing
werd
het
gezelschap
in
vrijheid
ge
-
steld
;
de
kippen
namen
den
kortsten
weg
en
wandelden
langs
de
spoorweglijn
en
over
de
Maas
naar
huis
terug
.
»
Toen
alles
gereed
was
ging
ik
naar
de
Bostonsleigers
om
een
stoomer
tè
zoeken
om
mede
over
te
komen
.
IK
vond
een
groote
veeboot
met
vier
masten
,
die
den
volgenden
dag
zou
vertrekken
.
Van
den
bootsman
vernam
ik
dat
ik
,
als
ik
dadelijk
naar
de
veestallen
ging
wel
een
plaats
zou
krijgen
als
veehoeder
.
Dat
deed
ik
en
spoedig
was
het
afgesproken
dat
ik
voor
mijn
werk
mee
kon
en
den
vol
-
genden
ochtend
twee
uur
aan
de
veeloodsen
moest
zijn
.
Na
heel
wat
avonturen
kwam
ik
daar
op
tijd
en
begon
in
de
schemering
mijn
werk
als
veehoeder
.
De
baas
was
zoo
voldaan
over
mijn
werk
dat
hij
mij
een
pond
(
f
12
)
zou
schenken
en
een
retourkaarfje
.
Ofschoon
dat
geen
groote
som
was
,
was
ik
er
toch
blij
mee
.
Het
ochtendwerk
bij
het
vee
was
zeer
ver
-
moeiend
—
de
koeien
moesten
in
de
wagens
geladen
worden
en
daar
touwen
om
hun
hoorns
of
halsen
gebonden
worden
.
Ik
verliet
de
wa
-
gens
te
Charletown
en
ging
naar
Boston
om
myn
rijwiel
en
een
klein
pakje
kleeren
te
halen
.
Toen
ik
aan
de
boot
kwam
was
bijna
alle
vee
aan
boord
.
De
bemanning
was
er
mede
bezig
en
ik
smokkelde
mijn
rijwiel
aan
boord
,
daar
ik
liever
er
over
redetwistte
of
ik
het
mee
mocht
nemen
,
wanneer
wij
eenmaal
in
zee
zouden
zijn
,
dan
nu
reeds
.
Er
waren
850
koeien
aan
boord
en
19
vee
-
hoeders
.
Ik
en
twee
anderen
,
moesten
passen
op
150
stuks
,
die
aan
de
havenzijde
op
het
bovendek
stonden
—
er
waren
drie
dekken
met
vee
.
Wij
werkten
14
uur
daags
,
aldus
:
3.45
'
s
m
.
Gewekt
door
de
wacht
.
4
u
.
'
s
m
.
(
rt
.)
Eten
geven
aan
het
Golorado-vee
.
(
b
.)
Water
geven
aan
al
het
vee
,
zooveel
emmers
water
als
zij
lusten
,
(
c
.)
Hooi
geven
aan
het
vee
.
(
d
.)
Schoonmaken
.
7
u
.
'
sm
.
Ontbijt
—
bestaande
uit
zout
vleesch
,
gekookt
met
aard
-
appelen
,
beschuit
en
kofQe
.
Elke
tien
minuten
langs
het
vee
gaan
.
9
u
'
s
m
.
Graan
en
meel
-
zakken
ophijschen
uit
het
ruim
.
10
u
.
'
s
ra
.
Koren
geven
aan
alle
koeien
,
behalve
het
Golorado-vee
.
11.45
'
s
m
.
Maaltijd
—
bestaande
uit
soep
en
aardappelen
.
3
u
.
'
s
avonds
.
Eten
geven
aan
de
Colorado
-
koeien
.
Water
geven
aan
het
vee
.
Hooi
geven
.
5
u
.
'
s
avonds
.
Maaltijd
,
bestaande
uit
beschuit
en
thee
.
Na
de
thee
schoonmaken
.
6
u
.
'
s
av
.
Einde
van
het
werk
,
de
m.annen
gaan
op
wacht
.
Wij
hadden
twee
eetkamers
.
De
borden
waren
allen
van
tin
.
In
onze
eetkamer
was
éen
mes
en
éen
vork
.
Het
slapen
was
erg
eenvoudig
.
De
slaap
-
banken
stonden
allen
langs
de
kanten
van
eene
kleine
kajuit
,
op
sommigen
sliepen
twee
mannen
.
De
matrassen
waren
aardappelzakken
,
gevuld
met
hooi
,
twee
aan
twee
met
de
ope
-
ningen
aan
een
genaaid
.
De
mannen
shepen
daar
gewoonlijk
op
met
Ifun
laarzen
in
hun
jas
gewikkeld
,
wat
als
kussen
diende
.
Slechts
drie
of
vier
der
mannen
hadden
dekens
.
Te
Liverpool
aangekomen
bracht
ik
daar
een
paar
dagen
door
met
den
bootsman
.
Ik
verpandde
een
oud
pak
kleeren
voor
f4.80
,
waarvoor
ik
zoo
gelukkig
was
een
goede
rijwielbroek
Ie
koopen
,
die
voor
den
oorspronkelijken
besteller
er
van
ietwat
mis
-
lukt
was
.
Na
mijn
Amerikaansch
geld
gewis
-
seld
te
hebben
voor
Engelsch
,
had
ik
juist
t36
behalve
mijn
retourkaartje
.
Het
was
den
12en
Juli
en
de
vraag
was
hoe
er
mee
toe
te
komen
tot
mijn
terugreis
?
Na
eenige
berekening
bemerkte
ik
,
dat
ik
.
BIJVOEGSEL
,
BEHOORENDE
BIJ
DE
Tielsche
Courant
Advertentiën
.
De
Deurwaarder
TAIÏ
I>ER
DOES
te
TiEL
.
A
-
1
.
Qoo
.
'^^
.".
P
,
Ï^INSDAG
den
12
April
1892
,
des
voormiddags
om
elf
uur
,
op
debovenzaal
van
de
BELLE
VUE
te
Tiel
nu
-
bliek
'
^
VERKOOPEN
:
Meubilaire
Goederen
^
WAARONDER
:
STOELEN
,
CANAPÉ
(
fête
a
tête
)
zoo
goed
als
nieuw
TAFELS
,
SPIEGELS
,
SGHIL
-
,
J
DEEIJEN
,
VLOEEKLEED
,
KASTJE
,
GLASWERK
enz
.
enz
.
Tot
MAANDAG
11
April
a.s
.,
12
uur
,
kan
men
op
deze
verkooping
goe
-
deren
bijbrengen
,
mits
daarvan
opgaaf
doende
aan
den
Heer
RIJNBERK
.
De
goederen
zijn
te
zien
op
den
verkoop
-
dag
vanaf
'
s
morgens
9
uur
.
vërTko^ping
VAN
VAN
ZONDAG
10
April
18S2
.
No
.
44
.
'
s
middags
EN
1
-
EUr
SJARI
»
RIJSWAARDEHIHOUT
.
De
Deurwaarder
VABÏ
DER
DOES
te
Tiel
,
zal
voor
den
DIJKSTOEL
van
het
Polderdistrict
Neder
-
Betuwe
,
publiek
VERKOOP£N
:
HET
NOODHOUT
,
Falen
en
eenig
Xoodmaterieel
,
zich
bevindende
op
de
gewone
plaaatsen
langs
de
dijken
in
het
district
,
benevens
liet
1
-
en
2jsLrig
RIJSWAARDEINHOUT
,
liggende
gesneden
aan
den
Waaldijk
tusschen
Dodewaard
en
Tiel
,
alles
in
perceelen
.
A
.
Op
W^oensdag
den
13
April
189a
:
*^
te
Ravenswaaij
,
voormidd
.
9
uur
.
»
Rijswijk
,
voormidd
.
9','2
uur
.
»
Maurik
,
voormidd
.
10
uur
(
bij
VERMEER
).
»
Maurik
,
voormidd
.
11
uur
Cbii
BE
-
RENDSE
).
VJ
•
»
Eek
en
Wiel
,
middags
12
uurj
»
lagen
,
namidd
.
1
uur
(
bij
DE
LEEUW
).
»
Opheusden
,
namidd
.
3
uur
(
Koudenoord
),
ï
Opheusden
,
namidd
.
3
'/»
uur
(
Magazijn
).
B
.
Op
Zaterdag
den
16
April
1893
:
*^
te
Hien
,
voormidd
.
9
'/,
uur
(
Krommehoek
).
3
Dodewaard
,
voormidd
.
10
uur
fbü
deKerk
).
^
''
»
Ochien
,
voormidd
.
11
»/»
uur
(
bij
den
Heer
J
,
VERMEER
).
»
Ochten
,
namidd
.
12'/a
uur
(
Magazijn
).
»
Echteld
,
namidd
.
2
uur
(
Remketting
).
laformatiën
zijn
te
bekomen
bij
den
Heer
N
.
LODDER
,
Dijkmeester
te
Kesteren
,
en
bij
voornoemden
Deurwaarder
.
In
de
strafgevangenis
te
Leeuwarden
warenop
1
April
j.l
.
216
gevangenen
,
waarvan
9
levens
-
lang
veroordeelden
.
Nog
in
deze
maand
zal
te
Kleef
de
zaakvan
den
knapenmoord
te
Xanten
in
openbareterechtzitting
behandeld
worden
.
Het
comité
voor
de
landverhuizing
derEussische
joden
,
volgens
de
plannen
van
baronHirsch
,
heeft
besloten
,
dat
niet
meer
dan
100
landverhuizers
te
gelijk
zullen
worden
ingescheept,zoodat
daardoor
het
bezwaar
der
Duitsche
re
-
geering
,
voor
zooveel
betreft
een
te
groote
opeen
-
hooping
in
de
Duitsche
havens
,
grootendeelswordt
weggenomen
.
Daarop
steunende
,
hoopt
nuhet
comité
,
dat
Duitschland
zijn
grenzen
wedervoor
de
landverhuizers
zal
openstellen
.
Te
Lyon
had
in
het
gebouw
,
waar
eenliedertafel
een
repetitie
hield
,
eene
gasontploffingplaats
,
waarbij
zes
der
uitvoerenden
werden
ge
-
kwetst
.
De
postdirecteur
Lamberhovicz
,
te
Neggesin
Hongarije
,
was
,
twee
jaar
geleden
,
tegen
denzin
zijner
familie
,
met
een
arm
meisje
getrouwd.Dinsdag
,
toen
de
man
uit
was
,
kwam
zijneschoonzuster
,
de
weduwe
Irma
Lamberhovicz
in
zijn
woning
,
vermoordde
de
jonge
vrouw
met
een
keukenmes
,
sneed
het
kindje
van
zes
maanden
derechfgenooten
de
keel
af
en
doodde
ten
slotte
zich
-
zelve
.
Aanleiding
tot
de
daad
was
jaloerschheid
legende
jonge
vrouw
,
die
met
den
broeder
der
moor
-
denares
allergelukkigst
leefde
.
De
weduwe
loktehaar
schoonzuster
in
een
provisiekaraer
,
haaldeeen
keukenmes
te
voorschijn
en
gaf
haar
tweesteken
in
de
borst
.
Toen
de
moordenares
zag
,
dathet
slachtoüer
nog
leefde
,
haalde
zij
een
tweedemes
uit
de
keuken
en
stak
dat
de
ongelukkige
inden
rug
.
Daarop
sneed
zij
zichzelve
de
keel
af,maar
had
nog
zooveel
kracht
om
in
een
kamer
tegaan
en
den
zuigeling
het
leven
te
ontnemen
.
Tenslotte
sneed
da
vrouw
haar
polsaderen
door
,
en
bloedde
dood
.
Toen
de
beklagenswaardige
man
en
vader
van
de
markt
huiswaarts
keerde
,
vond
hijde
drie
lijken
in
zijn
huis
.
>
Te
Puebla
Nueva
(
Spanje
)
z^n
twee
spring
-
bussen
ontploft
;
zes
personen
zijn
aangehouden.Ook
te
Madrid
verwacht
men
nog
een
arrestatie
.
De
»
Times
"
gaf
een
overzicht
omtrent
dedynamietaanslagen
,
welke
van
Januari
1881
totDeoemoer
1891
in
Engeland
en
Ierland
zijn
be
-
proefd
of
uitgevoerd
geworden
.
Het
totaal
er
vanbedroeg
zeventig
.
Onder
die
zeventig
veroorzaaktener
slechts
tien
persoonlijk
letsel
;
en
van
die
-
genen
,
die
letsel
bekwamen
,
werd
er
slechts
één
rechtstreeks
gedood
,
terwijl
het
aantal
der
ernstiggekwetsten
tien
of
twintig
,
dat
der
lichtgekwet
-
sten
I4ü
of
130
bedroeg
.
Aan
den
anderen
kantbestond
er
goede
grond
om
aan
te
nemen,dat
bij
den
aanslag
op
de
London-bridge
,
inDecember
1884
,
drie
der
booswichten
zelven
hun
-
nen
helschen
toeleg
met
hun
l^en
moesten
boe
-
ten
.
Een
dertig
anderen
vielen
er
in
de
handender
justitie
en
werden
tot
dwangarbeid
verwezen
.
Alles
in
aanmerking
genomen
,
staat
dus
het
feitelijk
aangerichte
kwaad
geheel
buiten
verhou
-
ding
tot
den
wil
er
toe
.
Het
aanwenden
van
dynamiet
als
middel
tot
wereldverbetering
leverde
tot
dusver
nog
weinig
bemoedigende
resultaten
op
.
—
Van
Amerika
naar
Engeland
met
f
23
.
Een
student
van
Havard
,
Arttiur
Meliink
,
lieelL
van
uit
de
Vereenigde
Staten
een
uitstapje
gemaakt
naar
Engeland
voor
f25
.
Hy
nam
zijn
rywiel
mede
,
Hy
vertelt
zyne
reis
aldus
;
wilde
ik
toekomen
,
eiken
dag
iets
meer
kon
verteren
dan
50
cents
daags
.
Dit
besloot
ik
te
doen
en
oeed
het
.
'
t
Lastigst
was
,
'
s
nachts
goedkoop
onder
dak
te
komen
.
Bedden
van
60
cent
,
of
meer
,
kon
ik
wel
krijgen
,
doch
eene
dusdanige
weelde
kon
ik
mij
niet
ver
-
oorloven
.
Een
bed
van
30
cents
kon
ik
beta
-
len
en
soms
kreeg
ik
er
een
voor
15
cent
.
Slechts
driemaal
zoolang
ik
in
Engeland
was
,
kreeg
ik
een
bed
voor
niets
.
Het
vraagstuk
,
hoe
te
leven
,
loste
ik
ge
-
makkelijker
op
.
Ik
werd
vegetariër
en
spoe
-
dig
merkte
ik
,
dat
ik
inde
buitenwijken
eener
stad
gemakkelijk
een
groote
koek
kon
krijgen
voor
5
cents
—
dikwijls
kreeg
ik
er
een
met
een
glas
cider
voor
772
cent
.
Dit
was
vol
-
doende
voor
een
maaltijd
en
dikwijls
deed
ik
het
met
twee
zulke
maaltijden
daags
.
Ik
leed
geen
honger
.
Ik
reed
lange
einden
en
werd
èr
dik
tegen
in
.
Evenwel
,
dikwijls
werd
ik
ten
eten
gevraagd
bij
gastvrije
menschen
,
die
niet
half
begrepen
,
hoeveel
goed
zij
daar
-
mede
deden
aan
den
Amerikaadschen
wiel
-
rijder
,
die
schijnbaar
in
goeden
doen
was
.
—
Een
aantal
landbouwers
en
meelfabriekanten
in
den
staat
Minnesota
hebben
aan
de
in
hon
-
gersnood
verkeerende
Eussische
boeren
een
even
practisch
als
treffend
bl^k
van
barmhartigheid
gegeven
.
Er
zijn
reeds
twee
Amerikaanschestoom
-
schepen
te
Libau
aangekomen
,
voorzien
van
meel
en
zaaizaad
,
een
geschenk
van
de
edelmoedige
bewoners
der
Nieuwe
Wereld
aan
de
noodlydenden
in
de
Oude
.
In
iedere
zak
ligt
eene
gedrukte
aanwijzing
in
het
Eussisch
,
hoe
er
met
den
in
-
houd
gehandeld
moet
worden
.
Dit
was
geen
overbodige
voorzorg
,
want
.
de
Eussische
boer
,
ge
-
woon
z^n
brood
van
rogge
te
ma.ien
,
zou
waar
-
schijnlijk
niet
geweten
hebben
wat
met
hetAme
-
rikaansche
maïsmeel
aan
te
vangen
.
De
eerste
hoeveelheid
,
bestaande
uit
drie
-
en-dertig
wagenladingen
,
is
jongstleden
Maandagmet
eenige
plechtigheid
per
spoor
uit
Libau
naarbamara
,
een
der
oosteiyke
grensgouvernementen
,
verzonden
.
Den
vorigen
dag
was
het
stoomschip
^
Missouri
",
aan
boord
hebbende
het
kostelijkegeschenki
door
den
Amerikaanschen
consul-gene
-
raal
en
'
eenige
hooggeplaatste
Eussische
ambte
-
naren
tegemoet
gevaren
,
terwijl
een
muziekkorpsde
Amerikaansche
volksliederen
speelde
en
eenebatterij
op
den
wal
een
saluut
liet
hooren
.
Van
-
wege
den
Tsaar
werd
den
gezagvoerder
vaii
de
/'
Missouri
",
in
tegenwoordigheid
van
het
gemeente
-
bestuur
,
een
zilveren
theeservies
aangeboden
doorgraaf
Bobrinski
.
Het
inladen
der
laatste
meel
-
zakken
op
den
spoortrein
geschiedde
op
plech
-
tige
wijze
,
en
door
adressen
,
banketten
en
andereopenbare
huidebetuigingen
toont
de
bevolking,op
welken
hoogen
prijs
zij
de
menscblievendheidder
Amerikanen
stelt
.
•
'
I
VERPACHTING
VAN
Grasgewas
.
**
~
-
-
De
ONTVANGER
der
Registratie
en
Do
-
__—_=_»»>«.,-
-
_____
meinen
te
Zaltbommel
zal
op
uliNSDAG
10
Mei
1892
,
'
s
voormiddags
10
uur
,
in
het
hoftel
sTIVÜLI
"
aldaar
,
publiek
,
bij
afslag
,
VERPACHTEN
:
Toor
4
jaar
.
Het
GRASGEWAS
langs
den
groeten
weg
,
van
Gulemborg
naar
Hedel
,
in
8
perceelen
,
nader
bij
billetten
omschreven
,
alsmede
voor
2
jaar
in
het
Veerslop
te
Gameren
,
tegenover
het
dorp
Haalten
.
De
voorwaarden
liggen
ter
inzage
ten
kan
-:
tore
van
Voornoemden
Ontvanger
.
AANBESTEDING
VAN
GASKOLEN
.
De
COMMISSIE
van
be
-
heer
der
(
xemeente
-
Oasfabriek
te
TIEL
is
voornemens
AAN
TE
BESTEDEN
:
Op
WOENSDAG
den
13
April
1892
,
des
namiddags
ten
1
uur
,
op
het
GEMEENTE
-
HUIS
.
Eene
hoeveelheid
van
1050
kar
Duitsche
Gas
-
Jtolen
of
21000
Heet
.
En
-
gelsche
do
.
De
voorwaarden
der
aanbesteding
zijn
van
af
DONDERDAG
verkrygbaar
gesteld
tegen
franco
inzending
van
25
cents
,
bij
den
Direc
-
teur
der
Fabriek
W
,
E
.
€.
OCHSEATDORF
.
Tiel
,
5
April
1892
.
Gemengd
Ifieuws
.
Door
den
minister
van
Binnenlandsche
Zaken
is
aan
dr
.
A
.
A
.
W
.
Hubrecht
op
het
adres
,
in
zake
de
tijdre^eling
door
Eotterdarasche
ingeze
-
tenen
den
Minister
toegezonden
,
geantwoord
,
dat
liet
ook
hem
wenschelijk
voorkomt
,
dat
spoor
-
wegtijd
en
burgerlijke
tijd
samenvallen
;
dat
hij
dan
ook
aan
de
daarbij
betrokken
autoriteiten
reeds
in
overweging
heeft
gegeven
in
dien
zin
werkzaam
te
zijn
,
doch
de
bevoegdheid
mist
om
daartoe
bevelen
te
geven
of
bindende
voorschrif
-
ten
te
verstrekken
,
en
dat
ook
de
regeling
van
den
spoorwegtijd
niet
behoort
tot
de
bevoegdheid
van
den
minister
van
Binnenlandsche
Zaken
.
—
Weder
zijn
den
officier
van
justitie
teAmsterdam
eenige
brieven
van
de
zich
nog
steedsschuil
houdende
Sara
in
handen
gekomen
,
ter
-
w^l
bovendien
hem
en
den
commissaris
Zur
■
Mühlen
brieven
zijn
gezonden
op
den
moordbetrekking
hebbende
en
met
eene
andere
handgeschreven
dan
die
van
Sara
.
Yerder
is
bij
een
welbekend
notaris
daar
ter
stede
een
brief
in
de
bus
gestoken
,
die
in
spie
-
gelschrift
geschreven
was
en
waarin
twee
perso
-
nen
,
wonende
op
den
Nieuwendijk
,
als
de
moor
-
denaars
van
Anna
Verhoeven
genoemd
-
worden
.
■
—
Van
welingelichte
zijde
verneemt
men
,
dat
de
heer
Snoeck
,
voormalig
notaris
te
Cuyk
,
zich
in
België
,
alwaar
hij
verblijf
hield
,
een
kogel
door
het
hoofd
heeft
gejaagd
.
—
Hoe
gevaarlijk
het
is
kinderen
met
dehanden
,
op
de
hoogte
der
ooren
,
aan
het
hoofdop
te
lichten
,
bleek
Woensdagmiddag
weder
,
toeneen
meisje
,
op
een
hofje
aan
de
Paardenstraat
teEotterdam
haar
7-jarig
zusje
op
die
manier
ophief
.
De
nekspieren
van
het
kind
verrekten
in
die
mate
,
dat
het
naar
het
ziekenhuis
moest
worden
gebracht
,
—
De
Duitsche
grensbewoners
ten
oosten
vanGrroesbeek
beginnen
luide
er
over
te
klagen
,
dathuns
inziens
de
Nederlandsche
autoriteiten
nietde
noodige
maatregelen
nemen
om
de
gevaarlijkepokkenepidemie
in
haar
voortgang
te
stuiten
.
Terwijl
b.v
.
de
bewoners
van
Groesbeek
,
die
per
spoor
naar
Duitschland
reizen
,
zich
aan
'
t
douanen
station
Cranenburg
aan
eene
desin
-
fectie
moeten
onderwerpen
,
stappen
diezelfde
per
-
sonen
,
als
ze
in
de
richting
N^megen
reizen
,
in
de
eerste
de
beste
coupé
.
Er
is
dus
bij
ons
geen
sprake
van
desinfectie
,
zelfs
van
eenige
afzon
-
dering
.
—
Aan
de
vervolgbrochure
van
Mevr
,
Stuten
over
het
Haagsche
krankzinnigengesticht
oritlee
-
nen
wij
nog
de
volgende
mededeelingen
:
Verscheidene
niet
krankzinnige
patiënten
wor
-
den
in
het
gesticht
gehouden
,
om
als
werkkrachten
te
worden
gebezigd
,
o
.
m
.
Cecilia
Egeding
en
Bet
Bus
.
Coba
Bus
zat
,
toen
juffrouw
S
in
1881
in
het
gesticht
als
ziekenmoeder
kwam
,
reeds
twintig
jaar
in
de
cel
en
zij
zat
er
nog
in
,
toen
zij
in
1884
het
gesticht
verliet
en
die
pa
-
tiënt
was
geheel
vergrijsd
en
vermagerd
.
In
de
cellen
stonden
toenmaals
tonnen
voor
het
vuil
.
In
de
nabijheid
van
de
vuile
zaal
was
een
hok
,
waarin
een
kachel
stond
,
waarbij
de
stroozakken
werden
gedroogd
en
waar
een
verpestende
stank
heersohte
,
en
een
patiënt
,
genaamd
Menshoek
,
was
belast
die
te
drogen
en
om
te
keeren
en
als
z^j
het
moede
was
om
in
dien
vreeselijken
stank
te
verblijven
,
dikwijls
den
boel
in
brand
stak
.
_
Eenige
werklieden
,
die
tijdens
de
verbouwing
,
zich
aan
of
in
het
gesticht
bevonden
,
hebben
Mevr
.
Stuten
gewichtige
mededeelingen
verstrekt
.
Ondet
'
meer
verklaren
zij
:
Dat
de
koiEe
en
thee
,
door
de
werklieden
ge
-
proefd
,
niets
was
dan
gootwater
.
Dat
het
eten
slecht
was
en
dikwijls
aangebrand
en
smakeloos
bereid
.
Dat
een
patiënt
,
König
genaamd
,
steeds
dag
en
nacht
in
een
cel
zat
en
dat
hok
om
de
14
dagen
door
een
patiënt
werd
uitgemest
.
Dat
de
heer
T
.,
wijnkooper
,
patiënt
1ste
klasse
,
aanhoudend
in
de
cel
zat
en
dikwijls
om
drinken
vroeg
,
waarop
de
oppasser
dan
riep
,
dat
hij
geen
drinken
kreeg
en
hij
maar
naar
de
verd...nis
moest
loopen
.
Een
der
werklieden
,
v
.
d
.
B
.,
die
het
niet
langer
kon
aanhooren
,
is
toen
eenmaal
op
een
ladder
geklommen
om
hem
drinken
te
geven
.
Deze
patiënt
werd
dooi
:
de
oppassers
steeds
vreeselijk
mishandeld
.
Dat
eene
oude
vrouw
,
Lens
genaamd
,
voort
-
durend
in
de
cel
zat
en
,
als
haar
eten
was
ge
-
bracht
,
haar
werd
toegevoegd
:
»
Zoo
,
vuile
smeer
-
lap
,
heb
je
gevreten
",
en
zij
dan
doorgaans
nog
een
klap
in
het
aangezicht
kreeg
.
De
oppassers
H
.
en
D
.,
die
het
Haagsche
gesticht
ontloopen
z^jn
,
»
omdat
het
hun
onmo
-
gelijk
was
,
de
patiënten
te
mishandelen
,"
ver
-
klaarden
:
//
dat
zij
met
dikke
knuppels
gewapend
bij
de
patiënten
zaten
,
zoodat
dezen
bibberende
en
rillende
zaten
te
eten
".
Ook
heeft
een
dezer
oppassers
staaltjes
verteld
van
een
opzichter
,
die
'
s
avonds
om
negen
uur
de
ronde
moest
doen
en
als
hij
(
die
opzichter
)
bij
de
vrouwenafdeeling
kwam
,
dan
moest
hij
(
oppasser
)
met
de
lantaarn
even
wachten
.
De
oppasser
was
nieuwsgierig
en
heeft
den
opzichter
bespied
en
zaken
gezien
,
die
men'moeilijk
kan
beschrijven
.
Men
moet
dus
H
.
en
D
.
ter
verantwoording
roepen
,
dan
hoort
men
meer
.
I
me
lig
-
el
in
gen
.
HKT
ROOKËlür
.
In
een
Engelsch
blad
kwam
onlangs
een
artikel
voor
aangaande
den
invloed
van
het
gebruik
van
tabak
op
de
gezondheid
,
hetgeen
zeker
wel
als
een
tegenstander
kan
beschouwd
worden
van
het
bericht
,
onlangs
verspreid
,
dat
door
een
lid
van
de
Frinsch
«
Vereeniging
tot
bestrijding
van
het
tabaksmisbruik
",
een
belooning
van
500
frs
.
en
een
gouden
medaille
is
uitgeloofd
voor
de
beste
verhandeling
over
de
ziekteverschijnselen
van
nicojine
,
hun
ver
-
loop
en
gevolgen
,
aangetoond
door
clinische
waarnemingen
,
hetzij
in
de
hospitalen
,
hetzij
in
burger
of
militaire
practijk
.
Liefhebbers
van
matig
rooken
zullen
daardoor
weder
ge
-
rustgesteld
worden
.
Aan
bovengenoemd
artikel
is
door
het
N
.
B
.
Dagblad
in
hoofdzaak
het
volgende
ontleend
.
Dr
.
Pareira
verklaart
in
zijn
»
Materia
Me
-
dica
":
dat
hij
onbekend
is
met
eenig
bepaald
nadeelig
gevolg
van
het
rooken
en
bekent
tevergeefs
ooit
eenig
voldoend
bewijs
voor
den
nadeehgen
invloed
van
tabak
te
hebben
gezocht
.
Het
is
een
feit
,
dat
mannen
,
over
het
ge
-
heel
genomen
,
even
gezond
zijn
als
vrouwen
,
terwijl
negen
van
de
tien
der
mannelijke
be
-
volking
der
wereld
tabak
gebruiken
en
de
vrouwen
er
zich
op
enkele
uitzonderingen
na
van
onthouden
.
In
ons
land
rooken
de
meeste
vrouwen
zeer
weinig
,
schier
alleen
die
van
zeker
licht
soort
,
doch
in
andere
landen
ge
-
beurt
het
zeer
veel
.
Van
de
geestelijken
rookt
nagenoeg
de
helft
,
van
de
geneesheeren
on
-
geveer
driekwart
en
van
de
rechtsgeleerden
negentiende
.
Bij
kalme
beschouwing
van
de
tabaksquaestie
is
er
echter
één
punt
,
dat
gevaar
oplevert
,
namelijk
de
gewoonte
van
rooken
en
pruimen
door
jongens
.
Voor
deze
,
die
nog
niet
vol
-
wassen
zijn
,
is
het
zonder
twijfel
schadelijk
;
gewillig
verdragen
zjj
de
eerste
onaangename
gevolgen
'
van
de
tabak
om
zich
als
heertjes
te
kunnen
voordoen
;
'
t
wordt
voor
hen
weldra
gewoonte
en
de
onbekendheid
met
de
wer
-
king
,
gevoegd
bij
een
neiging
tot
onmatigheid
,
IS
dikwijls
oorzaak
,
dat
de
groei
ernstig
be
-
lemmerd
wordt
en
het
gebruik
van
tabak
voor
hen
dè
verderfelijkste
gevolgen
heeft
.
Meestal
pruimen
en
rooken
zij
de
slechtste
soorten
en
in
eene
hoeveelheid
,
die
zeker
ook
het
grootste
gedeelte
der
volwassenen
zou
schaden
.
Wanneer
het
op
geschikte
tijden
geschiedt
,
vergemakkelijkt
het
de
spijsvertering
.
Rooken
op
de
nuchtere
maag
,
zooals
velen
doen
,
is
zeer
af
te
raden
.
Het
gevoel
van
verlichting
door
het
opsteken
van
een
sigaar
,
vooral
Ma
-
nilla
of
Havana
,
na
een
copieus
diner
,
is
wel
-
bekend
aan
hen
,
die
er
gebruik
van
maken
en
m
sommige
gevallen
veroorzaakt
het
op
-
houden
met
rooken
niet
onbelangrijke
stoor
-
nissen
.
Terwyl
het
misbruik
maken
van
tabak
het
lichaam
verzwakt
en
tot
vermagering
leidt
,
oefent
het
matig
gebruik
een
gunstigen
invloed
op
de
voeding
.
Hammond
vond
bij
eigen
waarneming
een
toeneming
van
gewicht
door
het
gebruik
van
tabak
.
Een
ander
schreef
een
vermeerdering
van
vier
-
en-twintig
pond
in
drie
maanden
toe
aan
gebruik
van
tabak
.
De
Hollandsche
geneesheer
Boerhaave
be
-
schouwde
reeds
voor
tweehonderd
jaren
de
tabak
als
een
geschikt
middel
tegen
honger
.
Het
schijnt
dat
de
kracht
om
zware
inspanning
en
vermoeienis
te
.
kunnen
weerstaan
,
hetzij
geestelijk
of
lichamelijk
,
door
de
tabak
wordt
versterkt
.
Het
gevoel
van
verlatenheid
wordt
steeds
dragelijker
door
het
gebruik
van
tabak
,
en
net
is
de
voortdurende
troost
van
hen
,
die
een
eenzaam
leven
leiden
,
als
herders
en
jagers
.
Een
gevoel
van
onrust
en
ontevreden
-
heid
,
ontstaat
uit
moeilijk
uit
te
drukken
verlangens
,
uit
denkbeeldige
teleurstelling
en
onaangename
voorgevoelens
,
meestal
bekend
als
verveling
,
is
de
oorzaak
van
veel
ongeluk
in
de
wereld
.
Deze
ongelukkige
gemoedstoestand
verdwijnt
door
den
kalmeerenden
invloed
van
een
sigaar
,
en
de
gedruktheid
en
somberheid
zijn
spoedig
verdwenen
.
Daar
een
groot
deel
"
van
eiken
dag
met
zonder
zorgen
voorbijgaat
,
zal
onze
mate
van
geluk
in
dit
leven
niet
weinig
af
-
hangen
van
onze
geschiktheid
om
het
met
gelatenheid
te
dragen
.
Dat
de
tabak
ons
daarbij
goede
diensten
bewijst
,
dal
het
ons
in
staat
stelt
met
meer
welbehagen
het
leven
te
be
-
schouwen
,
zal
wel
worden
toegegeven
door
ledec
,
die
de
tabak
kent
.
Dat
zij
ons
helpt
om
zwaren
arbeid
met
minder
vermoeidheid
te
verdragen
,
is
evenzeer
waar
.
De
vlugste
schrijvers
gebruiken
gewoon
-
lijk
tabak
en
kunnen
zonder
deze
niet
de
-
zelfde
hoeveelheid
arbeid
in
denzelfden
tijd
verrichten
,
en
zij
die
aan
nieuwsbladen
,
of
andere
periodieke
geschriften
,
waarbij
spoed
vereischte
is
,
arbeiden
,
kennen
eerst
recht
de
waarde
oaarvan
.
Tabak
werd
vroeger
ook
als
geneesmiddel
voor
huid
-
en
andere
ziekten
gebruikt
,
waar
thans
andere
middelen
worden
aangewend
.
In
gevallen
van
asthma
wordt
de
tabak
nog
aangewend
in
vereeniging
met
bella
-
don
,
stramonium
,
enz
.
Het
gebruik
van
de
tabak
in
de
geneeskunde
kan
echter
niet
in
vergelijking
komen
met
haar
invloed
op
maatschappelijk
gebied
.
Onder
haar
vele
weldadige
eigenschappen
behooren
in
de
eerste
plaats
die
,
om
aen
arbeid
te
verlichten
en
leed
te
verzachten
.
Het
gebruik
van
tabak
stemt
tot
vroolijk
-
heid
en
vermeerdert
in
hooge
mate
de
ge
-
zeüigheid
.
Het
is
ten
onrechte
wel
eens
een
vloek
ge
-
noemd
,
maar
zij
die
het
meest
over
haar
verdertelijke
gevolgen
schreven
,
hebben
er
meestal
geen
gebruik
van
gemaakt
.
1
y
^*','"
_
p
;"'--*---