Tekstweergave van ZACO_1935-01-12_005
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
zame vrouw de stad de macht In handen zou
geven — Venetië Is tegenwoordig weinig meer
dan een levend museum, slechts in het leven
gehouden door het inderdaad overweldigende
vreemdelingenverkeer! Door ligging, kunstwer¬
ken en historie eenig ter wereld zijnde, zal Ve¬
netië altijd dankbaar bezocht worden door
hen, die zich in de betoovering van het verleden
willen koesteren, die op de honderd-vijf-en-zeven-
tlg sprookjesachtige kanalen de tallooze palei¬
zen willen bezoeken, wier eigenaars in Rome of
in Engeland, misschien ook btf een Dollarprinsea
van Amerika hun stad en hun land vereeten
hebben.........
Meer dan honderd kerken laten honderden
klokken boven de Moorsche daken dezer stad
klinken, de stad, wier gouden mozaïeken sprook¬
jes uit het Morgenland schijnen te verhalen —
4uute
En toch leven er in Venetië menschen, die
zich weinig bekommeren om het vreemdelingen¬
verkeer, die de schoonheid van die stad nauwe¬
lijks meer zien en wie de romantiek dier gebou¬
wen niets meer zegt. Visschers en handelaars
vormen een stad in de stad, een afgesloten ge¬
heel, dat de vreemdeling veel te weinig onder de
oogen krijgt! Misschien wel —- omdat die stad
niet zoo aantrekkelijk is als de gedenkteekener
van het Verleden. Het armenstadsdeel van Ve¬
netië, of de huizen daarvan nu aan kanalen of
nauwe, vunze steegjes liggen —- smalle, hooge
huizen met balkons als vogelkooien, met wasch-
lijnen vol fladderende vodden, met kelderwonin¬
gen, met slaapplaatsen in open gewelven, met de
rotte geur van bedorven visch en vruchtenaf-
val...... dat is een hoofdstuk op zichzelf
(Nadruk verboden).
BERICHTEN.
(Reeds opgenomen in een gedeelte onzer vorige
oplaag).
TREINRAMP EN RUSLAND.
Op den z.g. „Octoberspoorweg", de lijn tus-
schen Leningrad en Moskou, zrjn in den nacht
van Zaterdag op Zondag twee sneltreinen op
elkaar geloopen. Omtrent het aantal dooden is
nog geen officieele mededeeling gedaan. Het
schijnt echter, dat de reddingsploegen reeds
meer dan 20 lrjken hebben geborgen. Vele wa¬
gons zyn vernield. Er is een aantal ambtenaren
van de spoorwegen gearresteerd; blikbaar ver¬
moedt men sabotage. Beide treinen, waren zeer
dicht bezet. Het ongeluk gebeurde, naar nader
wordt gemeld, tusschen het belangrijke knoop¬
punt Bologoje en Malaja Wisjera, op 217 K.M.
ten Zuiden van Leningrad.
De Uiver-MaU.
Thans blijven nog eenige duizenden brieven
van de Uivermail over welke niet meer van een
adres zijn voorzien. Deze brieven zullen worden
gesorteerd naar de plaats van afzending. Bin¬
nenkort zal een officieele oproep worden ge¬
daan om onder opgave van diverse bijzonder¬
heden en door overlegging van een specimen
van het handschrift te trachten deze brieven
alsnog beschikbaar te maken.
De Italiaansch—Fraiische overeenstemming.
De Italiaansch-Franse he onderhandelingen
zyn in Maandagnacht zoo goed als geëindigd.
Mussolini en Laval hadden in de Fransche
ambassade, ia aansluiting op het banket, dat
Mussolini was aangeboden, een onderhoud on¬
der vier oogen, dat twee uur duurde, waarbij
principieele overeenstemming werd verkregen.
Ook de juridisch-technische onderhandelingen
tusschen de deskundigen van het Fransche en
het Italiaansche ministerie van buitenlandsche
zaken, hebben in den nacht tot principieele
overeenstemming geieid, die in den loop van
Maandag door omwerking van verschillende
passages haar definitieve forniuleering zal
krijgen.
In gewoonlijk goed ingelichte Parijsche krin¬
gen, meent men te weten, dat te Rome naast
de eigenlijke politieke onderhandelingen, ook
fmantieele besprekingen zijn gevoerd met hel
doel nieuwe credieten op de Italiaansche markt
te brengen. Het zou hierbij om tamelijk groote
bedragen gaan, die gedeeltelrjk in den vorm
van crediet van De Bank van Frankrijk aan
de Italiaansche Staatsbank, gedeeltelijk door
het brengen van Italiaansche fondsen op .de
Fransche beurs zullen worden verstreks. Men
meent te weten, dat wanneer deze besprekin¬
gen tot resultaat leiden, de Bank van Frank¬
rijk onmiddellijk een crediet van een milliard
francs zou openen, terwijl nog een bedrag van
3 milliard over eenigen tyd liquide zou worden
gemaakt.
vouwen in een enveloppe en overhandigt deze
aan den voorzitter van het stembureau. Deze
doet de enveloppe tezamen met het bewijs,
dat de stemmer ook stemgerechtigd is, in een
tweede enveloppe, waaroD nauwkeurig kies¬
district en gemeente wordt aangeteekend.
Deze dubbele enveloppe wordt dan in de
stembus geworpen Bijzondere maatregelen zijn
genomen, dat de stf-.mming ook werkelijk ge¬
heim blijft.
Volgens het D.N.B, hebben Maandag aan de
vóórstemming slechts weinig kiezers deelgeno¬
men. Te Saarbrücken bijv. slechts 200. Het bu¬
reau leidt hieruit af, dat de bevolking slechts
weinig vertrouwen heeft in de technische maat¬
regelen van de volksstemmingscommissie en be¬
ver den 13en Januari afwacht.
ITALIË,
— De Romeinsche correspondent van de
Temps gewaagt van een geruchtmakend artikel
van Papini tegen de Duitsche rassenleer. Pa-
pini, een der bekende Italiaansche schrijvers,
herinnert eraan, dat de rassenleer bijna uitslui¬
tend niet-Duitsche voorloopers had van Taco-
tus tot Gobineau. Rosenberg zelf, de aposte!
van het racisme, is te Riga geboren en geduren¬
de den oorlog wilden Duitschers noch Russen
hem tot de hunnen rekenen. ,,De Duit9chers zijn
zoo weinig superieur aan de andere volken, dat
ze de theorie, volgens welke zij het zuurdesen
van het menschdom zrjn, niet konden uitvin
den".
Papini betoogt dan, dat alle* volken op een
gegeven oogenblik van hun geschiedenis geloofd
hebben, een zending jegens de wereld te moe¬
ten vervullen. De Duitschers redenecren bItoi de
ethnologie een even nauwkeurige wetenschap
ware als de geometrie. Van een vaste meerder¬
heid van een bepaald ras is geen sprake. De
vergoddelijking van een ras moet aan die wraak¬
zucht van een overwonnen volk ontspruiten"
Hij ziet er een bewijs van buitensporige kwade
trouw in en,' een verschijnsel van „overcompen¬
satie". „Die theorie is het mom van den eeuwi¬
gen Duitschen trots". „Een stompzinnige Ger¬
maan is een halfgod in wording, een geniak
Latijn een kwakzalver, die bofte".
Ten slotte verwerpt Papini die Jeer als eer
nieuwe vorm van het Duitsche atheïsme. Hij
eindigt : „de Duitschers kunnen de grootheid
noch de wet van Rome verdragen, onverschillig
of het die van keizer Augustus of die van Paus
Gregorius Vu zvj".
DUTTSCHLAND.
h het perceel Spandauer Straase 33 op
den hoek van de Kaiser Wilhehnstrasse in bot
centrum van Berlijn, bevond zich ter herinnering
aan den grooten philosoof Moses Mendelssohn,
die geruimen tijd in bedoeld huis heeft gewoond,
een gevelsteen met het opschrift: „In dit huls
leefde en werkte onsterfelijk Moses Mendels-
sohn, geboren te Dessau 1729, gestorven te Ber¬
lijn 1786."
Het eerste gedeelte van het opschrift tot en
met den naam is thans weggebeiteld, zoodat men
op den steen nog slechts een geboorte- en sterf¬
datum ziet. zonder te weten op wlen deze beide
data betrekking hebben.
1918 bestond een oogenblik het gevaar, dat het
Albanische gebied geheel onder de buurstaten zou
worden verdeeld. Met veel moeite gelukte het toea-
tertijd Albanië, door gebruik te maken van den
goeden luim van de overwinnende staten, zijn zelf¬
standigheid te bewaren.
Maar partijstrijd stortte Albanië in steeds grooter
wordende verwarring. Een Zuid-Slavische oriëntee¬
ring of toenadering zoeken tot Italië, dat was de
vraag waarover men streed. In dezen donkeren strijd
van den burgeroorlog was het, dat de wereld voor
het eerst iets van den Albaneeschen edelman
Achmed Zogoe hoorde.
Op dit oogenblik woedde de strijd tusschen
Achmed Zogoe en zijn grootsten concurrent, den
bisschop Fan Noli, op zijn heftigst. Achmed Zogot
moest voor een tijdje in Zuid-SÏavie een onderko¬
men zoeken. Zijn tegenstander Fan Noli heeft hot
echter in zijn ambt korter uitgehouden, dan Ach
med Zogoe had kunnen hopen. Met Kerstmis 1924
keerde Achmed Zogoe als overwinnaar in de hoofd¬
stad van Albanië, Tirana, terug. Fan Noli's ten¬
slotte iut of wat communistisch regime was roem¬
loos in elkaar gestort.
Sinds Nieuwjaar 1925 zit Achmed Zogoe vast in
het zadel. Eerst — onder de republikeinsche grond¬
wet — als staatspresident en daarna (van 25
Augustus 1928 af) als monarch. Op den eersten
September 1928 nam Achmed Zogoe de erfelijke
kroon van Albanië in ontvangst. Als koning Zogoe
1 wist de nieuwe monarch de herstelde autoriteit
van den staat door een ieder te doen erkennen.
Door het voeren van een verstandige buitenland¬
sche politiek wist hij de buren ver van de grenzen
van zijn land te houden. Leeningen en bijzondere
vriendschapsverdragen (met Italië) verzekerden de
betrekkelijke zelfstandigheid en de welvaart van
Albanië. In de tien jaren, die sinds het overnemen
van de macht door koning Zogoe zijn verloopen,
schiep hij een geheel en al nieuwen staat. Welis¬
waar bleef het hervormingswerk van den koning
niet onaangevochten. Vele van zijn landgenooten
oefenden een onwelwillende critiek op het regiem
an den traditieloozen koning uit.
Een van deze ontevredenen zal het zeker ge¬
weest zijn, die nu, met de herinnering aan vroe¬
gere burgeroorlogen, de bommen naar het ko¬
ninklijk paleis in Tirana wierp.
(Nadruk verboden).
DE EXPEDITIE VAN DR. THOMSON NAAR DE
OERWOUDEN VAN ARNHEMSLAND.
petroleum- en gasverlichting naar de electrische
verlichting. Voor jongeren is de electriciteit reeds
eene vanzelfsprekende zaak. En toch is het slechts
een halve eeuw geleden.
Het was een belangrijke proefneming, die men
toenmaals in de Fnedrichstrasse in Berlijn, in de
hoofdstad van het Duitsche rijk, ondernam. Vele
mannen, wier namen naderhand over de geheele
wereld bekend zouden worden, waren daarbij be¬
trokken. Zooals b.v. de jonge Oskar von Miller, de
sbchter van het Duitsche museum te Munchen, die
zich juist deze gebeurtenis van een halve eeuw
geleden, tot aan zijn dood toe steeds met bijzonder
genoegen placht te herinneren.
Men probeerde destijds, vanuit een kleine cen¬
trale ter voortbrenging van electrische energie,
meerdere huizen tegelijkertijd te verlichten. Daar¬
onder was ook een van de grootere en destijds
drukst bezochte koffiehuizen, dat door de alge¬
meen gewekte belangstelling bijzonder in zwang
kwam. Weliswaar zaten de bezoekers op winter¬
avonden gedurende menig uur in donker of in het
schijnsel van de overgewone gasverlichting. In den
volksmond ontstonden vele grappige gezegden naar
aanleiding van deze proeven, die er dan ook in
vergelijking met tegenwoordig primitief genoeg
uitgezien hebben. Allerlei gebreken den zich voor.
Menigmaal werd de stroomlevenng voor geruimen
tijd onderbroken. Maar het eind-resultaat heeft de
uitvinders en de toekomstige ondernemers van
destijds in het gelijk gesteld. De ingenieurs over¬
wonnen ten slotte alle nukken van de nieuwigheid.
De electrische verlichting kon haar zegevierende
tocht over de wereld aanvangen.
(Nadruk verboden).
Elke vroegere poging om met AutraUë'a
oerbewoners ui contact te
komen mislukt
Een levensgevaarlijke onderneming.
Door; Hans van Berlekom.
Modern sprookje : „Roodkapje".
„Grootmoeder, waarom hebt u zulke groote
tanden ?"
■ ,,Dat komt, omdat ik ze van kindsbeen
af alleen met Asta-Basta-tandpasta heb
gepoetst !........."
(Die lachende Welt, Leipigl.
BONT ALLERLEI.
DE BOMAANSLAG IN TIRANA.
Tien jaren nieuw Albanië.
Koning Zogoe's weg
naar omhoog.
Door: J. A. Bussinck.
In het Saai-gebied.
Maand ïg werd in het Saargebied een ver¬
vroegde stemming gehouden voor diegenen, die
op 13 Januari a.s. geen gelegenheid zullen
hebben hun stem uit te brengen.
O.a, stemden Maandag dè burgemeesters,
de politie-beambten en veldwachters, de
spoorweg-beambten, tram- en autobus-perso¬
neel en de postambtenaren.
De wijze van stemining is als volgt: De stem
gerechtigde steekt zajn ingevuld biljet, opge-
Naar aanleiding van den bomaanslag op het paleis
in Tirana, waarbij koning Achmed Zogoe lichte
kwetsuren schijnt te hebben opgeloopen, en de op¬
stand, die vooral in het noorden van Albanië hevig
schijnt te woeden, willen wij hier in het kort nog
even iets over de lijdensgeschiedenis van deze on-
rusthaard vertellen.
Albanië, liggend tusschen de groote en machtige
Balkanstaten, in het bezit van de tamelijk ontoe¬
gankelijke Adnatische kust, heeft zich eigenlijk nooit
zeer in de belangstelling van het overige Europa
mogen verheugen. De wetenschap, dat onze kolonel
Thomson er het leven liet, heeft er nooit toe bij¬
gedragen in Nederland sterke Albanische sympa¬
thieën op te wekken. Toen kwamen de oorlogsjaren,
en met hen de bezetting van Albanië door de troe¬
pen der centrale mogendheden. En bij de ineen¬
storting van deze mogendheden aan het eind van
Met een kleine zeilboot, zonder eenig gezelschap,
de Australische anthropoloog Dr. Thomson op
een expeditie naar de binnenlanden van Arnhems-
land uitgetrokken. In den ondoordringbaren jungle
van Arnhemsland leven nog de laatste vertegen¬
woordigers van een raadselachtige, eens machtige
inboorlingenstam. Men weet zeer weinig af van
deze oerbewoners van Australië; onder de andere
stammen wordt er met bijgeloovige vrees over
hen gesproken, huiveringwekkende verhalen over
hun list en wreedheid doen de ronde en de geleer¬
den hebben hen met het oog op hun geringen trap
van ontwikkeling den naam van „laatste menschen
uit het steenen tijdperk" gegeven. Slechts enkele
dergenen, die zich op het gebied van deze naam-
looze- oerwoud-bewoners hebben gewaagd, zijn
levend teruggekeerd.
De jonge Dr. Thomson hoopt niettemin een
kleine kans te hebben, dat de vijandelijk gezinde
„stcentijdperk-menschen" hem het leven zullen
laten. Hij heeft drie jaar lang als eerste Europeaan
onder de inboorlingen van het York-schiereiland
geleefd, die tevoren eveneens alle vreemdelingen
met haaf en wantrouwen hadden bejegend. Tijdens
zijn verblijf aldaar heeft Dr. Thomson geheel het
leven van een inboorling geleid en alle gevoels¬
uitingen van den primibeven volksstam nauwkeurig
bestudeerd. Zijn ervaringen en zijn grondige kennis
van de verschillende dialecten zullen hem nu te
stade komen bij zijn poging, om het vertrouwen
van den wilden stam van Arnhcmsland te winnen.
Dr. Thomson heeft daarom ook elk aanbod om
hem te vergezellen, van de hand gewezen, omdat
hij maar al te goed weet, dat de kleinste fout het
leven kan kosten. Wanneer het hem nu eerst maar
gelukt, op de een of andere wijze met de „steen-
tijdperk-menschen" in contact te komen, dan
hoopt hij de wilden wel van zijn vreedzame be-
doelingen te kunnen overtuigen.
Wat men tot dusverre over de zeden en ge¬
woonten der bewoners van Arnhemsland te weten
is gekomen, geeft intusschen weinig hoop, dat het
Dr. Thomson gelukken zal, ook zelfs maar met
dn- wilden in onderhandeling te treden. Alle expe¬
dities, die tot dusver getracht hebbén, met deze
stam betrekkingen aan te knoopen, werden met
een regen van vergiftigde speren en pijlen ontvan¬
gen en moesten onverrichterzake terugkeeren. De
weinige onderzoekers, die een ontmoeting met de
teentijdperkménschen overleefden, vertellen
welijke verhalen van de indrukken, die zijn in~ dit
'and hebben opgedaan. Dag en nacht weerklonk
het dof gedreun der trommels rondom hun kamp¬
plaats, zonder dat zij ooit een mensch te zien kre-
Steeds sterker werd het geluid en steeds nau¬
wer werd de kring van krij^s trommels om het
kamp getrokken, totdat plotseling op een nacht de
overval kwam, die den meesten deelnemers der
expeditie het leven kostte De Australische regee¬
ring, die er natuurlijk groote waarde aan hecht,
over de uitstervende oerbewoners het rechte te
weten te komen, steunt de expeditie van Dr. Thom¬
son met alle middelen. Doch men maakt er zich
geen illusies over, dat de gewaagde onderneming
met succes zal worden bekroond.
(Nadruk verboden).
EEN JUBILEUM IN DE GESCHIEDENIS DER
ELECTRISCHE VERLICHTING.
BEDDEN - MATRASSEN
DEKENS.
Ver tr ou wens-Artlkelen !
Scherpe Prijzen!
111jRIRepareeren zeer b 1111 j R I
GEBRS. SNOEK,
LEERDAM.
HET PANAMA-KANAAL BEDREIGD
DOOR CONCURRENTIE.
Het plan voor een Nicaragua-kanaal
weer actueeL
Het eerste electrische schakelhuis in Berlijn
viert zijn vijftig-jarig bestaan.
Door: Frans Richter.
Bij de jaarwisseling van 1934/1935 maakte de
wereld een gedenkwaardig jubileum mede, dat
jammer genoeg door het snelle tempo van onzen
tijd veel te licht over het hoofd gezien wordt. Juist
een halve eeuw is het dan geleden, sedert voor
de eerste maal een electrisch schakelhuis met
succes funcb'onneerde en dat de mogelijkheid aan¬
getoond werd om electrische centrales in bedrijf
te brengen. De ouderen onder ons zullen zich nog
vaak herinneren den overgang van kaarsen- en
Strategische- en economische motieven.
De mededeeling van den voorzitter der Marine¬
commissie in het Huis van Afgevaardigden, Vinson,
betreffende den geprojecteerden aanleg van een
Nicaragua-kanaal, hebben niet weinig opschudding
erwekt. Het plan om door een doorsnijding in
Nicaragua een tweede verbinding tusschen de
Stille Zuidzee en den Atlantischen Oceaan tot stand
brengen, bestaat reeds 30 jaar, doch om ge¬
gronde redenen is het nooit ten uitvoer gebracht,
immers, economische noodzakelijkheid, om het
Panama-kanaal een concurrent te bezorgen, bestaat
er niet. Wel kunnen er niet meer dan 60 schepen
dageffiks de sluizen van het Panama-kanaal pas¬
seeren; maar bij den huldigen stand van het
scheepvaartverkeer is deze capaciteit ruimschoots
voldoende.
Men zou dus geneigd zijn, het plan-Vinson onder
de vele kanaal-projecten te scharen, die het een
na het ander van het tapijt zijn verdwenen, als niet
de leider der Marine-commissie een zoo invloedrijk
persoon was. Doch aan de woorden van Vinson
moet ongetwijfeld waarde worden gehecht.
Hij is de vader van de Vinson-wet, die de uit¬
breiding van de Atnerikaansche oorlogsvloot tot
het bij het Londensche Verdrag toegestane maxi¬
mum heeft doorgezet en hij gaat door voor een der
vertrouwensmannen van Roosevelt.
Vinson motiveerde de noodzakelijkheid van het
Nicaragua-kanaal met te wijzen op het feit, dat
het Panama-kanaal voor de nieuwste zeekasteelen
te smal is. Al mag dit eén der redenen zijn — her
hoofdmotief zal men toch in strategische overwe¬
gingen moeten zoeken. Om de verbinding tusschen
de Amerikaansche vloten in de Stille Zuidzee en
den Atlantischen Oceaan te onderhouden, is het
Panama-kanaal ten eenemale ontoereikend, wan¬
neer het erop aankomt, groote vlootformabes snel
door het kanaal te schutten. Of dit echter voldoende
grond is om zulk een reusachtig plan te recht-
aardigen ?
In 1916 hebben de Vereenigde Staten zich bij
het Brijan-Chamorro-verdrag van het alleenrecht
verzekerd, om een nieuwe kanaaldoorsnijding in
Latijnsch-Amerika aan te brengen. Tot dusver heb¬
ben zij van dit recht nog geen gebruik gemaakt.
Zelfs wanneer men aanneemt, dat de bouw in het
kader van het groote werkverschaffingsprogramma
zou worden uitgevoerd, dan nog vormen de enorme
kosten — Vinson heeft ze op ongeveer 2 milliard
dollar begroot — een probleem op zichzelf. Uit
zuiver technisch oogpunt heeft het plan veel aan¬
trekkelijks. Het Nicaragua-kanaal zou de San Juan-
rivier en het reusachtige Nicaraguameer in zijn
bedding opnemen. Door aldus van de natuurlijke
gegevens van het landschap gebruik te maken, zou
de aanleg aanmerkelijk worden vereenvoudigd.
Met dat al. werkelijk economisch gerechtvaar¬
digd is het plan — voor het oo^enhhk althans —
nog niet. Intusschen heeft het weer opduiken van
het oude project in Panama de gemoederen niet
weinig verontrust. Momenteel werpt het Panama-
kanaal bij gebruik op volle capaciteit 4 % rente af.
Voor het oude kanaal zou het er dus ongetwijfeld
slecht uitzien, wanneer êr nog een tweede verbin¬
ding tusschen beide Oceanen bijkwam. En toch —
het zou niet de eerste maal zijn, dat militaire over¬
wegingen den doorslag geven boven economische!
(Nadruk verboden).
WETENSWAARDIG ALLERLEI.
Er zijn 20 landen op de wereld, die in het geheel
geen marine bezitten. Hiertoe behooren o.a. België
en Luxemburg, Oostenrijk, Hongarije en Tsjecho-
slowakije, Irak, Liberia en vele Zuid- en Midden-
Amerikaansche republieken. België heeft in 1928
om economische redenen zijn marine afgeschaft.
Spanje, het land van de eens zoo trotsche Armada,
bezit nog slechts 55 oorlogsschepen, Zweden heeft
er 78, Sovjet-Rusland 57,^ Nederland 53, Duitsch-
land 44, Portugal 25, Turkije 17, Siam 12 en Roe¬
menie' 8.