Tekstweergave van ZANA_1920-12-31_001

Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 55. Verschijnt iederen Vrijdag. Vijfde Jaargang. 1920. ZALT-BOMMELSCH NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD voor Zalt-Bommel, Gameren, Nieuwaal, Brakel, Zuilichem, Aalst, Poederoyen, Bruchem, Kerkwijk, Delwijnen, Ammerzoden, Well, Hedel, Nederhemert, Heilouw, Haaften, Tuil, Waardenburg, Neerijnen, Opijnen, Rossum, Hurwenen, Kerkdriel en Heerewaarden. Dit blad verschijnt eiken Vrijdagmiddag. Abonnementsprijs voor Zalt-Bommel ƒ 0.45 per drie maanden. Voor de buitengemeenten / 1.— per half jaar, franco p. post. UITGEVER: J. PEKELHARING, ZALT-BOMMEL. TELEFOONNUMMER 36. Advertentiën van 1—6 regels 75 cent. Iedere regel meer 12 cent. Bij abonnement aanzienlijke korting. Berichten en advertentiën uiterlijk Donderdags in te zenden. Weekkalender. VRIJDAO 31 DECEMBER. Een goed voorbeeld is overal een macht en wel allermeest tegen¬ over kinderen. Een slecht voor¬ beeld maakt honderd goede be¬ velen en vermaningen krachteloos. ZATERDAO 1 JANUARI. Wanneer de fouten der men- schen op hun voorhoofd stonden, zouden heel wat mutsen diep in de oogen moeten worden ge¬ trokken. ZONDAO 2 JANUARI. Vnendschapsbrieven moesten eigenlijk nooit geschreven worden dan wanneer de geest er toe dringt. MAANDAQ 3 JANUARI. De scherpste afkeuring valt te verdragen, indien men voelt dat degene die afkeurt liever prijzen zou. DINSDAG 4 JANUARI. Wees uzelf; heb kracht in uzelf; sta op uzelf. WOENSDAO 5 JANUARI. Wij zijn niet klein als omstan¬ digheden ons moeite veroorzaken, slechts als zij ons overweldigen. DONDERDAQ 6 JANUARI. Wat ons bekoort en streelt en boeit; Hoeft niet veracht, hoeft niet verfoeid! Och neen, geniet het dankbaar, blij; Maar zoo, dat van uw taak 't Alleen verpoozing zij. Het Ziekenfonds. i. De wensch om in Zalt-Bommel een ziekenfonds op te richten, is reeds eenige jaren oud. We herinneren ons, hoe vrijwel onafhankelijk van elkaar de heeren Grolle en Wink contact ge¬ zocht hebben met de Maatschappij tot bevordering der Geneeskunde. Dat hun pogingen niet dadelijk met succes be¬ kroond werden, was vooral toe te schrijven aan het feit, dat men rekening moest houden met het Groote Bom- melsche Gasthuis, dat zich over deze aangelegenheid nog niet had uitge¬ sproken en met de vrij ingewikkelde toestanden op medisch gebied hier ter plaatse. Het Gasthuis bleek spoedig bereid tot medewerking en gaf zelf een stevi- gen stoot tot oprichting van het fonds door de on- en mïngegoeden, die tot¬ nogtoe vanwege het Gasthuis gratis geneeskundige behandeling en medi¬ cijnen hadden genoten, dus alle hou¬ ders van een kaart, in het fonds in te koopen door de premie voor hen te betalen. Bovendien wordt door het Gast¬ huis een toeslag gegeven op de premie der overige verzekerden, waardoor deze per volwassene op 24 cent per week kon worden gebracht. Zij, die in het bezit zijn van een „kaart van het Gasthuis" hebben dus niets anders te doen dan zich bij den heer Van Dee aan te melden en het door hem verstrekte biljet in te vullen en te onderteekenen. Dit alles geschiedt kosteloos. In de keuze van zijn arts is ieder vrijgelaten: alle drie de hier ter stede gevestigde arlsen staan ten opzichte van het fonds volkomen gelijk. De geneeskundige verzorging van de on- en minvermogende ingezetenen hier ter plaatse is dus op voortreffelijke wijze geregeld en de door het gasthuis getroffen maatregelen zijn in dit op¬ zicht van groote sociale beteekems. Er zijn nog wel enkele bijzonderheden te regelen, maar waar zoowel bij het fondsbestuur als bij de regenten van het gasthuis een goede wil voorzit, zal stellig een bevredigende oplossing wor¬ den gevonden. Kwam dus voor de gelukkige be¬ zitters van eon Gasthuiskaart het fonds als 't ware bij wijze van een Sinter¬ klaascadeau ineens uit de lucht vallen, degenen, die een inkomen hebben van ƒ800 tot ƒ2200 per jaar, dus van ƒ16.— tot ƒ44.— per week bleken niet zoo bar in hun schik. Algemeen heelte het: „het fonds is te duur" en inderdaad moet worden erkend, dal voor hen, die niet meer in de termen vallen van kostelooze opname in hel fonds en die toch van een week¬ loon van bijvoorbeeld ƒ 28.— per week een heel gezin moeten onder¬ houden, een wekelijksche bijdrage van b.v. 63 cent een heele opoffering is. Er moet zooveel van het weekloon af en alle matigheid en zuinigheid heeft zijn grens. Heeft het gasthuis de in¬ komensgrens voor vrijkaarten niet wat laag gesteld? Is er bovendien geen progressie mogelijk in de ziekenfonds¬ premie? Deze vragen hoort men van alle kanten en ze zullen ernstig onder het oog moeten worden gezien. Het zou stellig een ideaaltoestand zijn, in¬ dien de overgang van gratis tot volle bedrag geleidelijk kon gebeuren. Zou hier ook een taak voor de gemeente liggen ? We vragen slechts. Voor hen, wier inkomen b.v. van ƒ 35.— tot ƒ 44.— per week bedraagt en wier gezin niet te groot is, verliest de klacht over de hooge premie echter zijn recht van bestaan. En bijzonder ongegrond is het, wanneer men meent dat ziekenfondsen of bussen in andere plaatsen goedkooper zijn. Want men moet er zich dan eens goed reken¬ schap van geven, dat er verschil is tusschen fonds en fonds. In de meeste groote plaatsen bestaan al sedert vele jaren z.g. ziekenbussen, die tegen een vrij lage premie ver¬ zekerden, vooral arbeiders aannemen, maar deze fondsen genieten over 't algemeen een slechte reputalie. Ze zijn berucht bij de arbeiders zelf en ze zijn berucht In de medische wereld. De arbeiders beklagen er zich meestal over, terecht of ten onrechte, dat de „busdokter" van hen veel te weinig notitie neemt, vooral als hij bovendien particuliere praktijk heeft en de dokter beklaagt zich, dat hij om de kleinste kleinigheid geroepen wordt en daardoor de ernstige gevallen niet serieus ge¬ noeg kan behandelen. De verhouding tusschen busdokter en buspatiënt was dus niet altijd bijzonder schitterend en conflicten bleven dan ook niet uit. De rechtspositie van den verzekerde zoowel als van den arts kon haast niet op bevredigende wijze geregeld worden en leidde tot eeuwige strubbelingen. En wat die lagere contributie betreft, moet men in 't oog houden, dat men daarvoor alleen hulp kreeg van den huisarts, dus niet van den specialist en niet voor ziekenhuisverpleging. le¬ der, die wel eens ernstig ziek was, weet bij ervaring, dat de groote kosten meestal niet komen van zijn huisarts, maar wèl van den specialist en van een langdurig verblijf in een zieken¬ huis. Wat kost een operatie b.v. niet handen vol geld, als men eenige weken in een ziekenhuis ligt en alles zelf moet betalen. De ouderwetsche huisarts durf¬ de heel wat meer op zijn verantwoor¬ ding nemen en moest dal trouwens ook wel, dan de huisarts uit later tijd, die weet, dat in tal van gevallen de specialist, vooral de chirurg, de eenige is die helpen kan. Trouwens, niet al¬ leen de huisarts, ook de leek weet wel, welk een vlucht de geneeskundige wetenschap de laatste 30 a 40 jaar genomen heeft en hoezeer alle onder- deelen gespecialiseerd zijn, hij weet in elk geval genoeg om te begrijpen, dat een fonds, waarbij niet voorzien is in specialistische hulp, een gebrekkig in¬ stituut is, dat in onzen tijd niet meer past. Met die lagere contributie is het dus niets. De fondsen der Maafschappij tot be¬ vordering der Geneeskunde trachten dan ook de fouten van de ouderwet¬ sche ziekenbussen te vermijden o.a. door de volgende beginselen: Ie. Er moet afdoende gezorgd wor¬ den voor hulp van den specialist en voor verpleging in een ziekenhuis. Na¬ tuurlijk is in de eerste plaats de huis¬ arts voor medische hulp aangewezen. En diens taak blijft trots alle speciali¬ satie buitengewoon belangrijk. Immers, hij is het, die moet trachten zich een beeld van den aard der ziekte te vor¬ men, hij moet zijn eigen kennis niet o/ttferechatten, maar ook niet over- schatten. Niet te vroeg, maar in geen geval te laat, moet hij, als zijn eigen hulpmiddelen te kort schieten, zich tot den specialen vakman wenden, tot wiens engere gebied de ziekte behoort. Veel is over dit punt te zeggen, webewaren dit voor later. Op den voorgrond ech¬ ter staat zoowel hierbij als in alle an¬ dere gevallen, dat de zieke volkomen vertrouwen moet hebben in zijn arls. Dat vertrouwen is een eigenaardig iets, de een heelt vertrouwen in iemand, waarvan de ander niets weten wil, het is een zeer persoonlijke zaak, het kan niemand worden opgedrongen. En toch is het zulk een cardinaal punt in de verhouding van patiënt tot arls, dat de vakvereeniging van doktoren overal als beginsel heeft aangenomen: de vrije artsenkeuze. 2e. Vrije artsenkeuze, ook voor fondsleden. Hoe meer arlsen zich aan een fonds verbinden, des te beter dus voor de verzekerden. Niemand behoeft zich aan de meerderheid der leden te onderwerpen, de arts wordt niet door de Vereen, gekozen, maar de leden kiezen persoonlijk hun eigen arls. Om verschillende redenen acht de Maat¬ schappij het echter wenschelijk, dat in 't algemeen in ieder ge2in slechts één arts komt, dus dat de arts gekozen wordt voor geheele gezinnen. Waar hier ter stede zich echter het geval voordoet, dat een vrouwelijk arts de praktijk uitoefent en de mogelijkheid bestaat, dat er gezinnen zijn, die haar als arts wenschen voor de vrouw en de kinderen, terwijl de man een man¬ nelijk arts wenscht, hebben gezinnen, die vóór 1 April toetreden, het recht gekregen in dat geval de namen van twee artsen op hun briefje te plaatsen. I A p r i l t o e t r e e d t , m o e t v o o rWie na I April toetreedt, moet voor het geheele gezin den dokter kiezen, hetzij een mannelijke of een vrouwelijke. Verandering van geneesheer kan koste¬ loos geschieden in Mei en November, op andere tijden van het jaar tegen betaling van ƒ 1.—. Over de rechtspositie van arts en verzekerden een volgende maal. Ingezonden. (Buiten verantwoordelijkheid der Redactie). Mijnheer de Redacteur. Mag ik U beleefd opname verzoeken van onderstaande, waarvoor bij voorbaat mijn dank. Nu de Distributie der Levensmiddelen zoo goed als is opgehouden, ik mijn eervol ontslag als Distributie Directeur per 1 Jan. 1921 heb, had ik gaarne een kort verslag gegeven van wat er in die jaren vermeldens¬ waard op het Distributiebureau en in het bijzonder aan het loket zich heeft afgespeeld. Tot mijn spijt, heb ik geen dagboekje aangelegd, hetgeen toch werkelijk eene aardige samenvatting had kunnen zijn van vele koddige, aangename en minder prettige gebeurtenissen welke zich gedurende dien tijd daar hebben voorgedaan. Bij het te kort schieten van mijn geheugen alsook om de goedheid van den Redacteur niet te misbruiken, 2al ik mij tot onderstaande regelen bepalen, zijnde slechts een heel klein deel van wat er te vertellen zou zijn. Hoorden we daar in dien tijd van 1/j ons gort, 1 ons vet, 1 ons havermout, 1 ons kaas, 300 gram brood etc, vele verzuchtingen slaken, naderhand bij het wederom volop kunnen bekomen van bijna alle artikelen, waren er, die de moeilijke levensomstandig¬ heden van nu nog zwaarder vinden, ja de distributielijd wederom terugwenschten. Zeer goed was door ons te verklaren de meeste loketbezoekers, wier verlangens en vermeende aanspraken op 't een of ander niet konden worden ingewilligd, slecht ge¬ humeurd heengingen. Sommigen zelfs uitten hunne ontevredenheid in minder aangename bewoordingen ja wierpen bij het verstrekken van broodkaartjes, volgens hen te weinig in tal, deze terug met de hartelijkheid „Vreet die zelf ook maar op". Gaarne hadden wij van die genegenheid gebruik gemaakt, als we niet overtuigd geweest waren, de edele gever of geefster enkele dagen daarna op even lieve manier de kaartjes kwam opeischen. Meerdere stevige termen acht ik hier niet op zijn plaats. Andere aanvragers begrepen natoelichting van verscheidene minuten wij niet anders konden handelen en schikten zich in hun lot. Over het algemeen was onze toko, ten nadeele van den handel, goed gesorteerd als brood-, vetkaarten, rijst, kindermeel, reparatieieder, schoenen, klompen, nood- licht, kaarsen, petroleum, gebleekt en onge¬ bleekt katoen, jekkers, mantels, rokken, etc. Werd steeds van bijna alle artikelen goed gebruik gemaakt, van rijst en havermout speciaal door middel van ziekenbons, bij gebrek aan een paskamer hadden de dames¬ rokken en mantels minder aftrek. Kousen waren in maat aan klein en groot te ver¬ schaffen, hetgeen met schoenen niet altijd het geval was. Sommigen leefden in dien schralen tijd nog op zoo'n groote voet, de Distributie daarin niet kon voorzien. Evenzoo moesten we de begunstigers in postzegels en briefkaarten als niet voorradig afwijzen en konden we helaas bij aanbieding van postwissels niet ter wille zijn. Bons voor de Centrale Keuken hadden goeden aftrek. Spoedig was te bemerken in welk menu onze kok voor specialiteit kon doorgaan; dan waren er wel kaartjes doch soms geen porties genoeg. Deze afdeeling liep zoo druk er een extra loket voor afgifte van bons moest worden aangebracht: Gaf het eerste systeem van 't uitreiken der broodkaarten menigmaal de aanmerking te hooren er Ie weinig waren verstrekt, na het afhalen daarvan in de vestibule kwam deze fout? hoogst zelden voor. Eén klacht werd na onderzoek aan den lijve als ge¬ fingeerd bevonden. Van te veel afgegeven broodkaartjes scheen het publiek meer gemak dan last te hebben. Het terugbrengen kwam spora¬ disch voor, werd door ons als bewijs van accurate telling aanvoard. Zigeuners, die op één datum gaarne in twee of meer Gemeenten broodkaarten trachten te be¬ komen, maakten het ons bij weigering soms lastig, dreigden zelfs met wapens. Trots zulke bedreigingen werden we niet uit het veld geslagen, en waanden ons in de directe nabijheid van het politie¬ bureau veilig. Pogingen der politie door middel van derden de eerlijkheid der Distributieambte¬ naren in zake brood- en vetkaarten op de proef te stellen of aan 't wankelen te brengen, faalden. Wat waren we zelf blij als we een ge¬ lukkige vader bij de aangifte van een eerste of tiende spruit nog gelukkiger konden maken met het verstrekken van extra brood¬ kaartjes, zeep, en een zoethoudertje in de vorm van een suikerbon. Dan ondervonden we de meeste dankbaarheid. Gebeurde het de zeepvoorzicning door den Haag tot 1 ons was teruggebracht en een enkele maal door stagnatie in den aanvoer de verstrekking niet prompt op tijd kon geschieden, toch bleek bij het ontvangen der deputaties (huismoeders) uit de helder gewassche schorten etc, waarin zij verschenen, de nood in deze nog niet ten top gestegen was. Er zat toen eenmaal en wel wat gemo¬ tiveerd een zucht tot klagen en ontevreden¬ heid in de lucht en in het menschdom. De aanvoer en verstrekking der verschil¬ lende artikelen had over't geheel genomen geregeld plaats; ook van eenheidsworst hebben we al was het slechts een paar malen kunnen genieten. Alle vragen en moeite om nuchter kalfsvleesch te bekomen bleven vruchteloos. Volgens mijn zegsman heeft het platteland daar met of heel weinig van geprofiteerd, van wege de noodslach- tingen welke daar nog al eens voorkwamen. Overwegende aan wien voor een groot deel het goede verloop der Distributie¬ regeling te danken is, dan moet ik hier de bakkers, slagers, kruideniers, firma Rutgers en de Pers vernoemen. Op enkele aanmerkingen na werkten allen, ten gerieve van het publiek, steeds mede, de Distributie van een en ander ge¬ regeld en zoo goed mogelijk kon plaats hebben. Ik betuig dan ook aan die zaken- menschen mijnen dank voor hunne mede¬ werking, alsook aan allen waarmede ik in den Distributietijd 't een of ander te regelen heb gehad. Was het publiek niet altijd even aangenaam en medewerkend, wij mejulfr. Haas en ondergeteekende waren wellicht door voor¬ afgaande onaangename bejegening van het publiek, alsook het niet op aangegeven tijd komen, of het zich aanmelden buiten de kantooruren etc. misschien niet altijd in hetzelfde goedige humeur. Zoover we weten, waren we eerlijk in het toepassen der voorschriften zonder aanzien des per- soons, schipperden en plooiden waar dit maar eenigzins kon. Na deze slechts korte en onvolledige revue over het gepasseerde op het Distributiebureau kan ik niet nalaten een woord van waardeering te richten tot het Hoofd onzer Gemeente; stipt eerlijk tegenover groot en klein heeft Z.Ed. volgens mij alles gedaan wat in zijn vermogen was, de jaren der Distributieplaag voor de in¬ woners zoo gunstig en tevens zoo zuinig mogelijk te doorworstelen. Verschilden onze gevoelens, die van Z.Ed. als Burgemeester, de mijne als zakenman soms in 't een of ander, onze samenwerking kan ik niet anders dan aangenaam en goed bestempelen. Met een bijzonder woord van waardeering en dank aan mejuffr. Haas, die mij in de drnkkc bureauwerkzaamheden zoo onver¬ moeid en aangenaam ter zijde stond, alsook aan den heer G. den Hollander voor 2oover ik met Z.Ed. Distributiezaken te regelen had, sluit ik hiermede, als Distributie Direc¬ teur afscheid nemende. W. VAAL. PLAATSELIJK NIEUWS. — De Brandstoffen-Commissie te dezer stede, omvattende de gemeenten Zalt-Bommel, Rossum en Hurwenen, bericht hiermede, dat vanaf 1 Januari e.k. inwisselbaar zijn gesteld: a. van het minimumrantsoen de bons 6a, la en 1b, de beide eerste ieder tegen l H.L. eierbrikelten of stukkolen, bon 1b uitsluitend gascokes, (geklopte of parel); b. van het ranfsoen voor ouden van dagen, de bon 2b, tegen stukkolen of gascokes, (geklopte of parel); c. van het rantsoen voor groote ge¬ zinnen de bon 2b uitsluitend parel- cokes ; d. van het rantsoen voor studeer-, les- of werkkamers, de bons 3a en 36 tegen eierbriketten, stukkolen of gas¬ cokes ; e. van het rantsoen voor kamer¬ bewoners, de bons 3b, 4a en 4b, de beide eerste bons tegen eierbriketten of stukkolen, bon 4b uitsluitend gas¬ cokes, (geklopte of parel) alles voor zoover aanwezig bij de handelaar en gasfabriek; f. dat van het minimumrantsoen de bons van 1 tot en met 5 na 31 December e.k. zijn vervallen. — De Brandstoffen-Commissie te dezer slede, omvattende de gemeenten Zalt-Bommel, Russum en Hurwenen, bericht hiermede, dat naar aanleiding van ingekomen bericht, machtiging is verleend, na 1 Januari e.k. aan alle gezinshoofden van groep A., alsmede aan kamerbewoners tegen de voor groep geldende prijzen, iedere gevraag¬ de hoeveelheid te verstrekken. De prijs van groep B. zal vanaf 1 Januari zijn de huisbrandprijs plus ƒ2.— per H.L. De bedoeling is, dat in de allereerste plaats de anthraciet voor deze verstrekking zal worden ge¬ bruikt, terwijl de stukkolen, eierbriketten en de gascokes voor de aflevering op de rantsoenen zullen dienen te worden gebezigd. Bovenbedoelde bijbetaling van ƒ2.— per H.L. moet vooraf worden gestort op het Distributiebureau en kan eerst daarna aflevering der brandstoffen ge¬ schieden. Deze extra verstrekking geschiedt boven het winterrantsoen van 10 een¬ heden. — De Kerstfeestviering voor de leerlingen der Zondagsschool van de Ned. Herv. Gem. alhier mag in alle opzichten als geslaagd worden be¬ schouwd, 't Is was in de kerk niet al te koud, een mooi versierde Kerstboom trok de aandacht van de kinderen en van de talrijk aanwezige ouders en belangstellenden. Maar die aandacht beperkte zich niet tot den Kerstboom alleen. De kinderen vooral zaten met gespannen aandacht te luisteren naar wat Ds. Knipscheer hun te zeggen had en naar het boeiende, uitstekend ver¬ telde Kerstverhaal van mej. N. van de Vegte. De aandacht der andere aanwezigen richtte zich bovendien op de Kerst¬ liederen, die de kinderen onder de leiding van Mevr. van Voorden op uitnemende wijze ten gehoore brachten. Elk der kinderen kreeg een geschenkje en met blijde gezichten togen ze naar huis. We zouden niet gaarne op den 2en Kerstdag in onze kerk zulk een Kerstviering missen. — Maandagavond, 27 Dec. j.I. had in 't lokaal voor Evangelisatie alhier de Kerstfeestviering plaats met de leer¬ lingen van de Zondagsschool. Toen de kinderen binnen kwamen, werd hun oog reeds dadelijk geboeid door den prachtig versierden Kerstboom, die voor in de zaal was opgericht. In een oogen- blik was 't geheele gebouw gevuld met de kinderen, die tot de Zondags¬ school behooren (+ 130) en een groot aantal belangstellenden. Nadat de kin¬ deren welkom waren geheeten, werd er gezongen: „Daar is uit 's werelds