Tekstweergave van ZANA_1920-12-31_001
Deze tekst is automatisch getranscribeerd en kan fouten bevatten.
No. 55.
Verschijnt iederen Vrijdag.
Vijfde Jaargang.
1920.
ZALT-BOMMELSCH
NIEUWS- en ADVERTENTIEBLAD
voor Zalt-Bommel, Gameren, Nieuwaal, Brakel,
Zuilichem, Aalst, Poederoyen, Bruchem,
Kerkwijk, Delwijnen, Ammerzoden, Well, Hedel,
Nederhemert, Heilouw, Haaften, Tuil,
Waardenburg, Neerijnen, Opijnen, Rossum,
Hurwenen, Kerkdriel en Heerewaarden.
Dit blad verschijnt eiken Vrijdagmiddag.
Abonnementsprijs voor Zalt-Bommel ƒ 0.45 per drie maanden.
Voor de buitengemeenten / 1.— per half jaar, franco p. post.
UITGEVER:
J. PEKELHARING, ZALT-BOMMEL.
TELEFOONNUMMER 36.
Advertentiën van 1—6 regels 75 cent. Iedere regel meer 12 cent.
Bij abonnement aanzienlijke korting.
Berichten en advertentiën uiterlijk Donderdags in te zenden.
Weekkalender.
VRIJDAO 31 DECEMBER.
Een goed voorbeeld is overal
een macht en wel allermeest tegen¬
over kinderen. Een slecht voor¬
beeld maakt honderd goede be¬
velen en vermaningen krachteloos.
ZATERDAO 1 JANUARI.
Wanneer de fouten der men-
schen op hun voorhoofd stonden,
zouden heel wat mutsen diep in
de oogen moeten worden ge¬
trokken.
ZONDAO 2 JANUARI.
Vnendschapsbrieven moesten
eigenlijk nooit geschreven worden
dan wanneer de geest er toe dringt.
MAANDAQ 3 JANUARI.
De scherpste afkeuring valt te
verdragen, indien men voelt dat
degene die afkeurt liever prijzen
zou.
DINSDAG 4 JANUARI.
Wees uzelf; heb kracht in uzelf;
sta op uzelf.
WOENSDAO 5 JANUARI.
Wij zijn niet klein als omstan¬
digheden ons moeite veroorzaken,
slechts als zij ons overweldigen.
DONDERDAQ 6 JANUARI.
Wat ons bekoort en streelt en
boeit;
Hoeft niet veracht, hoeft niet
verfoeid!
Och neen, geniet het dankbaar, blij;
Maar zoo, dat van uw taak
't Alleen verpoozing zij.
Het Ziekenfonds.
i.
De wensch om in Zalt-Bommel een
ziekenfonds op te richten, is reeds
eenige jaren oud. We herinneren ons,
hoe vrijwel onafhankelijk van elkaar
de heeren Grolle en Wink contact ge¬
zocht hebben met de Maatschappij tot
bevordering der Geneeskunde. Dat hun
pogingen niet dadelijk met succes be¬
kroond werden, was vooral toe te
schrijven aan het feit, dat men rekening
moest houden met het Groote Bom-
melsche Gasthuis, dat zich over deze
aangelegenheid nog niet had uitge¬
sproken en met de vrij ingewikkelde
toestanden op medisch gebied hier ter
plaatse.
Het Gasthuis bleek spoedig bereid
tot medewerking en gaf zelf een stevi-
gen stoot tot oprichting van het fonds
door de on- en mïngegoeden, die tot¬
nogtoe vanwege het Gasthuis gratis
geneeskundige behandeling en medi¬
cijnen hadden genoten, dus alle hou¬
ders van een kaart, in het fonds in te
koopen door de premie voor hen te
betalen. Bovendien wordt door het Gast¬
huis een toeslag gegeven op de premie
der overige verzekerden, waardoor deze
per volwassene op 24 cent per week
kon worden gebracht.
Zij, die in het bezit zijn van een
„kaart van het Gasthuis" hebben dus
niets anders te doen dan zich bij den
heer Van Dee aan te melden en het
door hem verstrekte biljet in te vullen
en te onderteekenen. Dit alles geschiedt
kosteloos. In de keuze van zijn arts
is ieder vrijgelaten: alle drie de hier
ter stede gevestigde arlsen staan ten
opzichte van het fonds volkomen gelijk.
De geneeskundige verzorging van de
on- en minvermogende ingezetenen hier
ter plaatse is dus op voortreffelijke
wijze geregeld en de door het gasthuis
getroffen maatregelen zijn in dit op¬
zicht van groote sociale beteekems. Er
zijn nog wel enkele bijzonderheden te
regelen, maar waar zoowel bij het
fondsbestuur als bij de regenten van
het gasthuis een goede wil voorzit, zal
stellig een bevredigende oplossing wor¬
den gevonden.
Kwam dus voor de gelukkige be¬
zitters van eon Gasthuiskaart het fonds
als 't ware bij wijze van een Sinter¬
klaascadeau ineens uit de lucht vallen,
degenen, die een inkomen hebben van
ƒ800 tot ƒ2200 per jaar, dus van
ƒ16.— tot ƒ44.— per week bleken
niet zoo bar in hun schik.
Algemeen heelte het: „het fonds is
te duur" en inderdaad moet worden
erkend, dal voor hen, die niet meer in
de termen vallen van kostelooze opname
in hel fonds en die toch van een week¬
loon van bijvoorbeeld ƒ 28.— per
week een heel gezin moeten onder¬
houden, een wekelijksche bijdrage van
b.v. 63 cent een heele opoffering is.
Er moet zooveel van het weekloon af
en alle matigheid en zuinigheid heeft
zijn grens. Heeft het gasthuis de in¬
komensgrens voor vrijkaarten niet wat
laag gesteld? Is er bovendien geen
progressie mogelijk in de ziekenfonds¬
premie? Deze vragen hoort men van
alle kanten en ze zullen ernstig onder
het oog moeten worden gezien. Het
zou stellig een ideaaltoestand zijn, in¬
dien de overgang van gratis tot volle
bedrag geleidelijk kon gebeuren. Zou
hier ook een taak voor de gemeente
liggen ? We vragen slechts.
Voor hen, wier inkomen b.v. van
ƒ 35.— tot ƒ 44.— per week bedraagt
en wier gezin niet te groot is, verliest
de klacht over de hooge premie echter
zijn recht van bestaan. En bijzonder
ongegrond is het, wanneer men meent
dat ziekenfondsen of bussen in andere
plaatsen goedkooper zijn. Want men
moet er zich dan eens goed reken¬
schap van geven, dat er verschil is
tusschen fonds en fonds.
In de meeste groote plaatsen bestaan
al sedert vele jaren z.g. ziekenbussen,
die tegen een vrij lage premie ver¬
zekerden, vooral arbeiders aannemen,
maar deze fondsen genieten over 't
algemeen een slechte reputalie. Ze zijn
berucht bij de arbeiders zelf en ze
zijn berucht In de medische wereld.
De arbeiders beklagen er zich meestal
over, terecht of ten onrechte, dat de
„busdokter" van hen veel te weinig
notitie neemt, vooral als hij bovendien
particuliere praktijk heeft en de dokter
beklaagt zich, dat hij om de kleinste
kleinigheid geroepen wordt en daardoor
de ernstige gevallen niet serieus ge¬
noeg kan behandelen. De verhouding
tusschen busdokter en buspatiënt was
dus niet altijd bijzonder schitterend en
conflicten bleven dan ook niet uit.
De rechtspositie van den verzekerde
zoowel als van den arts kon haast niet
op bevredigende wijze geregeld worden
en leidde tot eeuwige strubbelingen.
En wat die lagere contributie betreft,
moet men in 't oog houden, dat men
daarvoor alleen hulp kreeg van den
huisarts, dus niet van den specialist
en niet voor ziekenhuisverpleging. le¬
der, die wel eens ernstig ziek was,
weet bij ervaring, dat de groote kosten
meestal niet komen van zijn huisarts,
maar wèl van den specialist en van
een langdurig verblijf in een zieken¬
huis. Wat kost een operatie b.v. niet
handen vol geld, als men eenige weken
in een ziekenhuis ligt en alles zelf moet
betalen. De ouderwetsche huisarts durf¬
de heel wat meer op zijn verantwoor¬
ding nemen en moest dal trouwens
ook wel, dan de huisarts uit later tijd,
die weet, dat in tal van gevallen de
specialist, vooral de chirurg, de eenige
is die helpen kan. Trouwens, niet al¬
leen de huisarts, ook de leek weet
wel, welk een vlucht de geneeskundige
wetenschap de laatste 30 a 40 jaar
genomen heeft en hoezeer alle onder-
deelen gespecialiseerd zijn, hij weet in
elk geval genoeg om te begrijpen, dat
een fonds, waarbij niet voorzien is in
specialistische hulp, een gebrekkig in¬
stituut is, dat in onzen tijd niet meer
past. Met die lagere contributie is het
dus niets.
De fondsen der Maafschappij tot be¬
vordering der Geneeskunde trachten
dan ook de fouten van de ouderwet¬
sche ziekenbussen te vermijden o.a.
door de volgende beginselen:
Ie. Er moet afdoende gezorgd wor¬
den voor hulp van den specialist en
voor verpleging in een ziekenhuis. Na¬
tuurlijk is in de eerste plaats de huis¬
arts voor medische hulp aangewezen.
En diens taak blijft trots alle speciali¬
satie buitengewoon belangrijk. Immers,
hij is het, die moet trachten zich een
beeld van den aard der ziekte te vor¬
men, hij moet zijn eigen kennis niet
o/ttferechatten, maar ook niet over-
schatten. Niet te vroeg, maar in geen
geval te laat, moet hij, als zijn eigen
hulpmiddelen te kort schieten, zich tot
den specialen vakman wenden, tot wiens
engere gebied de ziekte behoort. Veel
is over dit punt te zeggen, webewaren
dit voor later. Op den voorgrond ech¬
ter staat zoowel hierbij als in alle an¬
dere gevallen, dat de zieke volkomen
vertrouwen moet hebben in zijn arls.
Dat vertrouwen is een eigenaardig iets,
de een heelt vertrouwen in iemand,
waarvan de ander niets weten wil, het
is een zeer persoonlijke zaak, het kan
niemand worden opgedrongen. En toch
is het zulk een cardinaal punt in de
verhouding van patiënt tot arls, dat de
vakvereeniging van doktoren overal als
beginsel heeft aangenomen: de vrije
artsenkeuze.
2e. Vrije artsenkeuze, ook voor
fondsleden. Hoe meer arlsen zich aan
een fonds verbinden, des te beter dus
voor de verzekerden. Niemand behoeft
zich aan de meerderheid der leden te
onderwerpen, de arts wordt niet door
de Vereen, gekozen, maar de leden
kiezen persoonlijk hun eigen arls. Om
verschillende redenen acht de Maat¬
schappij het echter wenschelijk, dat in
't algemeen in ieder ge2in slechts één
arts komt, dus dat de arts gekozen
wordt voor geheele gezinnen. Waar
hier ter stede zich echter het geval
voordoet, dat een vrouwelijk arts de
praktijk uitoefent en de mogelijkheid
bestaat, dat er gezinnen zijn, die haar
als arts wenschen voor de vrouw en
de kinderen, terwijl de man een man¬
nelijk arts wenscht, hebben gezinnen,
die vóór 1 April toetreden, het recht
gekregen in dat geval de namen van
twee artsen op hun briefje te plaatsen.
I
A
p
r
i
l
t
o
e
t
r
e
e
d
t
,
m
o
e
t
v
o
o
rWie na I April toetreedt, moet voor
het geheele gezin den dokter kiezen,
hetzij een mannelijke of een vrouwelijke.
Verandering van geneesheer kan koste¬
loos geschieden in Mei en November,
op andere tijden van het jaar tegen
betaling van ƒ 1.—.
Over de rechtspositie van arts en
verzekerden een volgende maal.
Ingezonden.
(Buiten verantwoordelijkheid der Redactie).
Mijnheer de Redacteur.
Mag ik U beleefd opname verzoeken van
onderstaande, waarvoor bij voorbaat mijn
dank.
Nu de Distributie der Levensmiddelen
zoo goed als is opgehouden, ik mijn eervol
ontslag als Distributie Directeur per 1 Jan.
1921 heb, had ik gaarne een kort verslag
gegeven van wat er in die jaren vermeldens¬
waard op het Distributiebureau en in het
bijzonder aan het loket zich heeft afgespeeld.
Tot mijn spijt, heb ik geen dagboekje
aangelegd, hetgeen toch werkelijk eene
aardige samenvatting had kunnen zijn van
vele koddige, aangename en minder prettige
gebeurtenissen welke zich gedurende dien
tijd daar hebben voorgedaan. Bij het te
kort schieten van mijn geheugen alsook
om de goedheid van den Redacteur niet
te misbruiken, 2al ik mij tot onderstaande
regelen bepalen, zijnde slechts een heel
klein deel van wat er te vertellen zou zijn.
Hoorden we daar in dien tijd van 1/j ons
gort, 1 ons vet, 1 ons havermout, 1 ons
kaas, 300 gram brood etc, vele verzuchtingen
slaken, naderhand bij het wederom volop
kunnen bekomen van bijna alle artikelen,
waren er, die de moeilijke levensomstandig¬
heden van nu nog zwaarder vinden, ja de
distributielijd wederom terugwenschten.
Zeer goed was door ons te verklaren de
meeste loketbezoekers, wier verlangens en
vermeende aanspraken op 't een of ander
niet konden worden ingewilligd, slecht ge¬
humeurd heengingen. Sommigen zelfs uitten
hunne ontevredenheid in minder aangename
bewoordingen ja wierpen bij het verstrekken
van broodkaartjes, volgens hen te weinig
in tal, deze terug met de hartelijkheid
„Vreet die zelf ook maar op". Gaarne
hadden wij van die genegenheid gebruik
gemaakt, als we niet overtuigd geweest
waren, de edele gever of geefster enkele
dagen daarna op even lieve manier de
kaartjes kwam opeischen. Meerdere stevige
termen acht ik hier niet op zijn plaats.
Andere aanvragers begrepen natoelichting
van verscheidene minuten wij niet anders
konden handelen en schikten zich in hun lot.
Over het algemeen was onze toko, ten
nadeele van den handel, goed gesorteerd
als brood-, vetkaarten, rijst, kindermeel,
reparatieieder, schoenen, klompen, nood-
licht, kaarsen, petroleum, gebleekt en onge¬
bleekt katoen, jekkers, mantels, rokken, etc.
Werd steeds van bijna alle artikelen goed
gebruik gemaakt, van rijst en havermout
speciaal door middel van ziekenbons, bij
gebrek aan een paskamer hadden de dames¬
rokken en mantels minder aftrek. Kousen
waren in maat aan klein en groot te ver¬
schaffen, hetgeen met schoenen niet altijd
het geval was. Sommigen leefden in dien
schralen tijd nog op zoo'n groote voet, de
Distributie daarin niet kon voorzien. Evenzoo
moesten we de begunstigers in postzegels
en briefkaarten als niet voorradig afwijzen
en konden we helaas bij aanbieding van
postwissels niet ter wille zijn. Bons voor
de Centrale Keuken hadden goeden aftrek.
Spoedig was te bemerken in welk menu
onze kok voor specialiteit kon doorgaan;
dan waren er wel kaartjes doch soms geen
porties genoeg. Deze afdeeling liep zoo
druk er een extra loket voor afgifte van
bons moest worden aangebracht:
Gaf het eerste systeem van 't uitreiken
der broodkaarten menigmaal de aanmerking
te hooren er Ie weinig waren verstrekt, na
het afhalen daarvan in de vestibule kwam
deze fout? hoogst zelden voor. Eén klacht
werd na onderzoek aan den lijve als ge¬
fingeerd bevonden.
Van te veel afgegeven broodkaartjes
scheen het publiek meer gemak dan last
te hebben. Het terugbrengen kwam spora¬
disch voor, werd door ons als bewijs van
accurate telling aanvoard. Zigeuners, die
op één datum gaarne in twee of meer
Gemeenten broodkaarten trachten te be¬
komen, maakten het ons bij weigering soms
lastig, dreigden zelfs met wapens.
Trots zulke bedreigingen werden we
niet uit het veld geslagen, en waanden
ons in de directe nabijheid van het politie¬
bureau veilig.
Pogingen der politie door middel van
derden de eerlijkheid der Distributieambte¬
naren in zake brood- en vetkaarten op de
proef te stellen of aan 't wankelen te brengen,
faalden.
Wat waren we zelf blij als we een ge¬
lukkige vader bij de aangifte van een eerste
of tiende spruit nog gelukkiger konden
maken met het verstrekken van extra brood¬
kaartjes, zeep, en een zoethoudertje in de
vorm van een suikerbon. Dan ondervonden
we de meeste dankbaarheid.
Gebeurde het de zeepvoorzicning door
den Haag tot 1 ons was teruggebracht en
een enkele maal door stagnatie in den
aanvoer de verstrekking niet prompt op
tijd kon geschieden, toch bleek bij het
ontvangen der deputaties (huismoeders) uit
de helder gewassche schorten etc, waarin
zij verschenen, de nood in deze nog niet
ten top gestegen was.
Er zat toen eenmaal en wel wat gemo¬
tiveerd een zucht tot klagen en ontevreden¬
heid in de lucht en in het menschdom.
De aanvoer en verstrekking der verschil¬
lende artikelen had over't geheel genomen
geregeld plaats; ook van eenheidsworst
hebben we al was het slechts een paar
malen kunnen genieten. Alle vragen en
moeite om nuchter kalfsvleesch te bekomen
bleven vruchteloos. Volgens mijn zegsman
heeft het platteland daar met of heel weinig
van geprofiteerd, van wege de noodslach-
tingen welke daar nog al eens voorkwamen.
Overwegende aan wien voor een groot
deel het goede verloop der Distributie¬
regeling te danken is, dan moet ik hier de
bakkers, slagers, kruideniers, firma Rutgers
en de Pers vernoemen.
Op enkele aanmerkingen na werkten
allen, ten gerieve van het publiek, steeds
mede, de Distributie van een en ander ge¬
regeld en zoo goed mogelijk kon plaats
hebben. Ik betuig dan ook aan die zaken-
menschen mijnen dank voor hunne mede¬
werking, alsook aan allen waarmede ik in
den Distributietijd 't een of ander te regelen
heb gehad.
Was het publiek niet altijd even aangenaam
en medewerkend, wij mejulfr. Haas en
ondergeteekende waren wellicht door voor¬
afgaande onaangename bejegening van het
publiek, alsook het niet op aangegeven
tijd komen, of het zich aanmelden buiten
de kantooruren etc. misschien niet altijd
in hetzelfde goedige humeur. Zoover we
weten, waren we eerlijk in het toepassen
der voorschriften zonder aanzien des per-
soons, schipperden en plooiden waar dit
maar eenigzins kon. Na deze slechts korte
en onvolledige revue over het gepasseerde
op het Distributiebureau kan ik niet nalaten
een woord van waardeering te richten tot
het Hoofd onzer Gemeente; stipt eerlijk
tegenover groot en klein heeft Z.Ed. volgens
mij alles gedaan wat in zijn vermogen was,
de jaren der Distributieplaag voor de in¬
woners zoo gunstig en tevens zoo zuinig
mogelijk te doorworstelen. Verschilden onze
gevoelens, die van Z.Ed. als Burgemeester,
de mijne als zakenman soms in 't een of
ander, onze samenwerking kan ik niet anders
dan aangenaam en goed bestempelen.
Met een bijzonder woord van waardeering
en dank aan mejuffr. Haas, die mij in de
drnkkc bureauwerkzaamheden zoo onver¬
moeid en aangenaam ter zijde stond, alsook
aan den heer G. den Hollander voor 2oover
ik met Z.Ed. Distributiezaken te regelen
had, sluit ik hiermede, als Distributie Direc¬
teur afscheid nemende.
W. VAAL.
PLAATSELIJK NIEUWS.
— De Brandstoffen-Commissie te
dezer stede, omvattende de gemeenten
Zalt-Bommel, Rossum en Hurwenen,
bericht hiermede, dat vanaf 1 Januari
e.k. inwisselbaar zijn gesteld:
a. van het minimumrantsoen de bons
6a, la en 1b, de beide eerste ieder
tegen l H.L. eierbrikelten of stukkolen,
bon 1b uitsluitend gascokes, (geklopte
of parel);
b. van het ranfsoen voor ouden van
dagen, de bon 2b, tegen stukkolen of
gascokes, (geklopte of parel);
c. van het rantsoen voor groote ge¬
zinnen de bon 2b uitsluitend parel-
cokes ;
d. van het rantsoen voor studeer-,
les- of werkkamers, de bons 3a en 36
tegen eierbriketten, stukkolen of gas¬
cokes ;
e. van het rantsoen voor kamer¬
bewoners, de bons 3b, 4a en 4b, de
beide eerste bons tegen eierbriketten
of stukkolen, bon 4b uitsluitend gas¬
cokes, (geklopte of parel) alles voor
zoover aanwezig bij de handelaar en
gasfabriek;
f. dat van het minimumrantsoen de
bons van 1 tot en met 5 na 31 December
e.k. zijn vervallen.
— De Brandstoffen-Commissie te
dezer slede, omvattende de gemeenten
Zalt-Bommel, Russum en Hurwenen,
bericht hiermede, dat naar aanleiding
van ingekomen bericht, machtiging is
verleend, na 1 Januari e.k. aan alle
gezinshoofden van groep A., alsmede
aan kamerbewoners tegen de voor
groep geldende prijzen, iedere gevraag¬
de hoeveelheid te verstrekken.
De prijs van groep B. zal vanaf
1 Januari zijn de huisbrandprijs plus
ƒ2.— per H.L. De bedoeling is, dat
in de allereerste plaats de anthraciet
voor deze verstrekking zal worden ge¬
bruikt, terwijl de stukkolen, eierbriketten
en de gascokes voor de aflevering op
de rantsoenen zullen dienen te worden
gebezigd.
Bovenbedoelde bijbetaling van ƒ2.—
per H.L. moet vooraf worden gestort
op het Distributiebureau en kan eerst
daarna aflevering der brandstoffen ge¬
schieden.
Deze extra verstrekking geschiedt
boven het winterrantsoen van 10 een¬
heden.
— De Kerstfeestviering voor de
leerlingen der Zondagsschool van de
Ned. Herv. Gem. alhier mag in alle
opzichten als geslaagd worden be¬
schouwd, 't Is was in de kerk niet al
te koud, een mooi versierde Kerstboom
trok de aandacht van de kinderen en
van de talrijk aanwezige ouders en
belangstellenden. Maar die aandacht
beperkte zich niet tot den Kerstboom
alleen. De kinderen vooral zaten met
gespannen aandacht te luisteren naar
wat Ds. Knipscheer hun te zeggen had
en naar het boeiende, uitstekend ver¬
telde Kerstverhaal van mej. N. van de
Vegte.
De aandacht der andere aanwezigen
richtte zich bovendien op de Kerst¬
liederen, die de kinderen onder de
leiding van Mevr. van Voorden op
uitnemende wijze ten gehoore brachten.
Elk der kinderen kreeg een geschenkje
en met blijde gezichten togen ze naar
huis. We zouden niet gaarne op den
2en Kerstdag in onze kerk zulk een
Kerstviering missen.
— Maandagavond, 27 Dec. j.I. had
in 't lokaal voor Evangelisatie alhier
de Kerstfeestviering plaats met de leer¬
lingen van de Zondagsschool. Toen
de kinderen binnen kwamen, werd hun
oog reeds dadelijk geboeid door den
prachtig versierden Kerstboom, die voor
in de zaal was opgericht. In een oogen-
blik was 't geheele gebouw gevuld
met de kinderen, die tot de Zondags¬
school behooren (+ 130) en een groot
aantal belangstellenden. Nadat de kin¬
deren welkom waren geheeten, werd
er gezongen: „Daar is uit 's werelds